Samenvatting Geschiedenis Vietnam: dekolonisatie en koude oorlog

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis Vietnam: dekolonisatie en koude oorlog Samenvatting door een scholier 1994 woorden 7 april ,4 103 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 1: De Amerikanen stonden voor vrijheid van het individu, en stond voor een democratische politieke besluitvorming, meerpartijensysteem, verkiezingen, vrije meningsuiting en kapitalistische productiewijze. De ideologie van de SU ging juist uit van veel staatsinvloed. In de tweede WO werkten ze juist samen, omdat ze elkaar nodig hadden de gezamenlijke vijand te verslaan. Na de 2e WO ontstond er naast de ideologische verschillen een nieuw probleem. Er ontstond een machtsvacuüm in Europa nadat supermacht Duitsland was weggevallen. Rusland maakte Polen, Roemenië, Bulgarije en Hongarije satellietstaten (staten die qua bestuur alles moesten doen wat de russen zeiden, en Rusland beschermde). Beide grootmachten bleven militair aanwezig, en Duitsland werd verdeeld in 4 bezettingszones (het westen Engeland, Frankrijk, VS.. Noorden Rusland). Er ontstond het ijzeren gordijn. Er ontstond een koude oorlog, een oorlog waarbij er geen rechtstreeks gewapend treffen plaatsvond. Er ontstond een wapenwedloop tussen de VS en de SU, maar tot echte oorlog leidde dit niet, omdat dat het einde van de wereld zou beteken. Eigenlijk hielden ze elkaar in de houdgreep, dit heet de balance of terror. In de jaren 50 en 60 wilden de leiders van Rusland Vreedzame Coëxistentie (naast elkaar bestaan) volgens Chroetsjov zou dat vanzelf uitwijzen wie de winnaar was. Harry Truman, de Amerikaanse president in 1947, lanceerde de Trumandoctrine, hulp aan ieder land dat bedreigd werd door communistische machtsovername. Dit heette de Containmentpolitiek (Amerika zou de rol van politieagent gaan spelen over de hele wereld, maar eerst alleen Europa) Kort hierna werd het Marshallplan gelanceerd, miljarden dollars werden beschikbaar gesteld aan landen die door de oorlog waren getroffen. Dit omdat alleen levensvatbaar Europa het communisme kon afweren. Later, in de jaren 50, werd dit allemaal wel uitgebreid naar Azië en Afrika, omdat ze bang waren voor een Pagina 1 van 7

2 rode vloedgolf, oftewel een communistische wereld. VS ging ervan uit dat de 2 communistische grootmachten, China en SU, één groot machtsblok waren. Na 1953 werd de situatie anders. Mao Zedong zag de vreedzame Coexistentie als verraad van het Marxisme. China werd zo agressief tegenover VS, dat ze spraken van het gele gevaar. Rond 1960 kwam er een breuk tussen SU en China, vooral door rivaliteit om het leiderschap in het communisme. Naast de koude oorlog was ook dekolonisatie belangrijk. Koloniën waren goed voor prestige, industriële grondstoffen en afzetgebieden voor producten. In de jaren 20 en 30 groeide het verlangen naar eigen politieke zelfstandigheid, het nationalisme. Dit kwam door 2 redenen: 1 was de overwinning van Japan op Rusland in 1905, hierdoor werd duidelijk dat Europa niet onverslaanbaar was. Een tweede was dat de bezetters onderwijs gaven, en dat maakt kritisch, omdat de mensen dan gaan nadenken. Japan begon begin jaren 30 met veroveringen in Zuid-oost Azie. Ze deden een beroep op nationalisten om samen te werken, dan zouden ze later misschien onafhankelijkheid krijgen. Door de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki ontstond er een machtsvacuüm. In de eerste 10 jaar na WO 2 kregen bijna alle koloniën hun zelfstandigheid. VS wilde met de nieuwe machthebbers vrienden worden om Rusland te weren. De SU probeerde het echter ook, omdat er dan een goede kans was dat ze zich aansloten bij het Communisme. In 1949 maakte China zich meester van het Communisme (maar dan andersom). Hierop ontketende Mc Carthy een heksenjacht op communisten in Amerika. Amerika behartigden haar belangen in zuidoost Azie op 2 manieren: door het geven van economische hulp werd de invloed vergroot; ten tweede door de marionetten regering te steunen, dat zijn regeringen die de Amerikanen in alles volgden. Tot slot kon men ook tot militaire steun overgaan. De domino theorie houdt in dat als één land ten prooi zou vallen aan het communisme, dat dan meteen alle landen zouden volgen. Hoofdstuk 2: Frankrijk beperkte zich eerst tot de kuststeden. Toen zij in 1890 het gezag over Annam (midden) wilde verstevigen, leidde dit tot een guerrilla opstand. Pas rond 1900 was heel Indochina weer gepacificeerd (tot vrede gebracht). De Fransen wilde hun kolonie zo snel mogelijk winstgevend maken. Geen enkel land buitte haar kolonie zo uit als Frankrijk. Wat waren nou de wortels voor het inheemse Nationalisme? Dit kwam dus vooral omdat er een intellectuele bovenlaag werd gekweekt, waardoor mensen erover na gingen denken. Pagina 2 van 7

3 In de jaren 20 werd in Cochin China (het zuiden) de constitutionele partij opgericht, en in Hanoi de nationale partij. Onder de druk van het nationalisme stelde de Fransen in 1928 een vertegenwoordigd lichaam in. De helft was blank en de andere helft werd indirect gekozen. Ze hadden nauwelijks bevoegdheden en hierdoor voelden zij zich buitengesloten. Dit was in de jaren 30 een goede voedingsbodem voor Ho Chi Minh. Het chinese moderniseringsstreven, nationalisme, socialisme en democratie waren aantrekkelijk voor toekomstig Azie.. In 1920 werd Ho medeoprichter van de franse communistische partij, en in 1929 wed de indochinese communistische partij opgericht. De Fransen moesten toezien hoe Japan indochina bezette. Hierdoor zagen de mensen dat blanken niet onoverwinnelijk waren. Dit stimuleerde Ho om de Vietminh op te richten, een militante organisatie die communistisch was. Als Japan verslagen zou zijn door de Geallieerden, zou de Vietminh de macht pakken. Van de VS mochten de Fransen hun gezag over Indochina weer gaan uitoefenen. Nadat Japan weg was ontstond er een machtsvacuüm, Ho Chi Minh maakt daar gebruik van en riep op 2 September 1945 de onafhankelijke democratische republiek Vietnam uit. Kort na die verklaring maakte Frankrijk zich echter meester van alle strategische punten in het zuiden. De Franse regering was bereid tot overleg, een akkoord dat Vietnam binnen het land alles mocht regelen, maar de rest was stevig in Franse handen. Hierdoor werd Ho s republiek ingekapseld. Hierdoor ontstond er een oorlog. In 1947 had Frankrijk stevige positie in het zuiden De Vietminh organiseerden een Guerrillaoorlog tegen de Fransen, die hier niet zoveel hadden aan hun wapens omdat de Vietminh heel georganiseerd te werk ging: ze beheersten het platteland, om van daaruit de steden te veroveren. In 1949 had Frankrijk een nieuwe taktiek: de niet-communistische nationalisten losweken van hun makkers. Bao Dei liet zich overtuigen. Nu ontstonden er in feite 2 Vietnams: staat van Bao Dai en de democratische republiek Vietnam van Ho. Ho kreeg echter WEL de steun, en Bao Dai niet, onder andere omdat zijn regime corrupt was.. In Frankrijk keerde de opinie zich tegen de oorlog, en het aantal gewonden en doden nam sterk toe. De bereidheid tot onderhandelen nam toe. Na de nederlaag bij Dien Bien Phoe viel de Franse positie in Indochina niet meer te redden. Genéve: aanwezig: Frankrijk, Vietnam, VS en China. Land tijdelijk verdeeld: NV--> Communistisch (onder leiding van Ho) ZV -> Kapitalistisch (onder leiding van Bao Dai) Er zouden verkiezingen komen in 1956, waarna het land weer herenigd zou worden (kwamen er niet omdat Amerika bang was voor het communisme. Hoofdstuk 3: De verdeling van Noord en Zuid Vietnam na 1954: Pagina 3 van 7

4 Noord Vietnam Zuid-Vietnam Communistisch Onder leiding van Ho Chi Minh en zijn Partijd Kapitalistisch, onder leiding van Diem. Verzet tegen Diem groeide met de dag omdat hij een contactarme, achterdochtige heerser was. De hoofdstad werd Saigon. Interne Revolutie: Landbouwhervorming -> Boeren moesten in collectieve boerderijen gaan werken, 5 jarenplan voor de opbouw van de industrie, maar omdat alles gebombardeerd werd, bleef het een arm land. Externe revolutie: Verkiezingen gingen niet door, Ho vond dat heel Vietnam communistisch moest worden en herenigd -> hij gaf steun aan het verzet van ZV tegen het regime van Diem, om vervolgens zelf de macht te pakken. Noord Vietnam ging in 1959 infiltreren in Zuid Vietnam, en de gewapende arm van de NLF (het volksbevrijdingsleger) werd door de Amerikan en ZV s Vietcong genoemd. Er waren 2 visies op de vietcong: - onafhankelijke verzetsorganisatie in Zuid Vietnam (wel met steun van Noord Vietnam) - Verzetsorganisatie in Zuid Vietnam geleid/opgericht door Noord Vietnam (dit was de officiele Amerikaanse visie.) dit klopte ook. De vietcong wou eerst het platteland veroveren, en daarna de steden. Het antwoord hieron van Saigon waren de versterkte dorpen: dorpen omringd door bamboe en prikkeldraad waar de boeren moesten werken, beschermd tegen communistische infiltratie. In 1961 werd John F. Kennedy president van de VS en raakt de VS steeds meer betrokken bij de kwestie Vietnam-> stuurt meer adviseurs 1963: militaire Coup in Zuid Vietnam -> Diem Afgezet. Amerika was nu geheel verantwoordelijk voor de politieke en militaire leiding in Zuid Vietnam. Hoofdstuk 4: Lyndon B. Johnson was in 1964 president, hij had vrijwel geen ervaring met buitenlandse politiek. Dit was het beleid van Johnson: Great society: Aanpak van de binnenlandse Armoede en Racisme Kwestie Vietnam snel oplossen, dat kon op de volgende manieren: - Terugtrekken - Nucleaire middelen - Soldaten sturen om te helpen (dit was de enige optie, omdat de oorlog beperkt moest blijven) Op 2 Augustus van dat jaar was er het Tonkin incident: In de golf van Tonkin werd de Maddox van de Amerikanen door NV aangevallen, en Johnson beviel om N. Vietnamese doelen te bombarderen. Pagina 4 van 7

5 Na het bericht van een tweede aanval riep johnson het congres bijeen, en ging het het huis van afgevaardigden akkoord met de Tonkinresolutie: vrijbrief aan de Amerikaanse president om actie te ondernemen in Vietnam. Eind 1964 besluit NV de strijd met het zuiden op te voeren door meer soldaten te sturen, zo droeg NV bij aan escalatie van de oorlog. Hierop begon de VS operatie rolling thunder: aanhoudend bombardement op NV. Nu was er geen weg meer terug. De bombardementen hadden eigenlijk een averechts effect, want het verzet groeide alleen maar. Kenmerken Vietnam oorlog: - search en destroy operaties - groot leed onder bevolking - veel doden en gewonden aan beide kanten - vluchtelingenstromen - Ho Chi Minhroute - Guerilla oorlog - Vietcong beheerst platteland, VS de steden - VS gebruikt agent orange en Napalm. In Januari 1968 was het Tet offensief: Noord Vietnam belegerd Amerikaanse legerbasis in allerhoogste punt van ZV -> was afleiding, ondertussen terwijl Am soldaten naar Ke Sanh gaan worden andere legerbasissen aangevallen. Resultaat niet wat Hanoi wilde. Toch trok Amerika zich terug, omdat de bevolking zich tegen de oorlog had gekeerd (paradox) In November 1968 volgt Nixon Johnson op, hij wil de oorlog vietnamiseren (langzaam terugtrekken en leger van ZV laten overnemen zodat ze geen gezichtsverlies zouden leiden) Terwijl Nixon grondtroepen terugtrok, bombardeerde hij NV en de Ho Chi Minhroute. Omdat die ook door Laos en Cambodja liep, werden die ook gebombardeerd. In 1969 waren er ook vredesbesprekingen in Parijs, maar die verliepen stroef. Uiteindelijk viel NV ZV met succes aan, en werd heel Vietnam communistisch. Hoofdstuk 5: Gevolgen van de oorlog voor Zuid Vietnam: - search en destroy operaties - Bombardementen - Chemische ontbladering -> vluchtelingenstroom - Volwassen mannen moesten in leger - Landbouw/industrie verwaarloost - Kunstmatige economie in de steden Pagina 5 van 7

6 Gevolgen Noord Vietnam: - Bombardementen - Dienstplicht - Vrouwen deden mannenwerk Gevolgen Amerikaanse soldaten: - 19 jaar dienstplicht - Tropisch klimaat verzwaarde het werk - Angst voor mijnen en Vietcong - Onvrede (discriminatie, omdat opinie tegen was en terugtrekkingen, vroegen ze zich af waarom ze vochten.) -> tour of Duty Hoofdstuk 6 De rol van de media: Het was de eerste tv oorlog, waardoor het publiek betrokken werd bij de oorlog. Tot 1968 was de media voorzichtig (zelfcensuur) dit had 3 redenen: - beschermen tegen geweld - geen problemen met de overheid - optimisme Na 1968: Media werd kritischer, om de volgende redenen: - Publiek moest de waarheid weten - Feiten werden achtergehouden - In de hoogste kringen werd getwijfeld aan de oorlog De Media nam eigenlijk de rol van het parlement over, hierdoor polariseerde de Amerikaanse samenleving (raakte verdeeld) Rol van de protesten: De jongeren (babyboomers, generatie van net na de oorlog) werden de protestgeneratie. Zij gingen zich afzetten tegen de gevestigde orde en tegen de oorlog in Vietnam. Zij zagen de oorlog als een minder groot gevaar. Zij zetten zich er vooral tegen af omdat zij getroffen werden door de dienstplicht. Vormen van protest: - Teach ins (grote discussies over de zin van de oorlog) - Petities (handtekeningen) - Demonstraties - Dienstweigering - Protestliederen van zangers Pagina 6 van 7

7 Rol van de politiek: Vietnambeleid gemaakt door: - President - Leger (pentagon) - Ministerie van buitenlandse zaken Het congres had weinig oog voor de kwestie, ze waren onkritisch, en de president had het rijk alleen. Dat kwam vooral door de volgende oorzaken: - De democratische partij had overal de meerderheid (partij van Johnson) - Congresleden wilde niet voor communist of landverrader uitgemaakt worden - Weinig congresleden waren deskundig - Leden lieten zich ompraten door president De twijfels over het beleid nam toe, en er ontstonden 2 kampen: - Haviken (oplossen door middel van militair optreden) - Duiven (oplossing door middel van praten, de belangrijkste was Fullbright) De duiven konden het beleid niet veranderen, omdat ze in de minderheid waren, geen echte leider hadden en geen gemeenschappelijk plan hadden. Pagina 7 van 7