Docentenhandleiding. Wol- en textielfabrieken in Veenendaal Een lesproject voor groep 7 en 8
|
|
- Anneleen Bauwens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Docentenhandleiding Wol- en textielfabrieken in Veenendaal Een lesproject voor groep 7 en 8
2 Dit project is samengesteld door de Werkgroep Educatie van het Historisch Informatiepunt: Petra Boelhouwer (Bibliotheek Veenendaal) Natalie Kriek (Viseum Veenendaal) Jan van Oeveren (Viseum Veenendaal) Henk van t Veld (Historische Vereniging Oud Veenendaal)
3 Inhoudsopgave Woord vooraf 4 Inleiding 5 Opzet en organisatie 5 De wol- en textielfabrieken in Veenendaal : achtergrondinformatie voor de docent 8 Les 1 Kinderarbeid in Veenendaal in de 19e eeuw 14 Kinderarbeid : achtergrondinformatie voor de docent 16 Werkblad bij de film 19 Les 2 Werken met wol: van thuiswerker naar fabrieksarbeider 22 Werkblad met antwoorden 22 Les 3 De stoommachine in Veenendaal 26 Werkblad met antwoorden 26 Les 4 Verzet tegen kinderarbeid 29 Werkblad met antwoorden 29 Bezoek aan de Cultuurfabriek en het Viseum 33 Bijlagen Werkblad leerlingen les 1 Werkblad leerlingen les 2 Werkblad leerlingen les 3 Werkblad leerlingen les 4 Opdrachten Cultuurfabriek (mét antwoorden voor de docent) 1
4 Woord vooraf In de Cultuurfabriek aan het Kees Stipplein is sinds eind 2011 het Historisch Informatiepunt (HIP) ingericht. Het HIP is een structurele samenwerking van het gemeentearchief, Viseum Veenendaal, de Historische Vereniging Oud Veenendaal en Bibliotheek Veenendaal. In het HIP staat een multitouchtafel met applicaties over het verleden van Veenendaal centraal. Iedere bezoeker van de Cultuurfabriek, jong en oud, kan genieten van de historische informatie en beelden die te zien zijn. De applicaties nodigen uit om met elkaar herinneringen op te halen aan het Veenendaal van toen. De multitouchtafel is ook onderdeel van het lesproject Wol- en textielfabrieken in Veenendaal: in ontwikkeling is een applicatie met oude beelden van de wol- en textielfabrieken. Maar het HIP is meer dan een plek in de Cultuurfabriek. Het HIP ontwikkelt in samenwerking met enkele basisscholen educatieve projecten voor het onderwijs. Het lesproject Wol- en textielfabrieken in Veenendaal is de start van een doorgaande erfgoedleerlijn voor de groepen van het basisonderwijs. De keuze van het onderwerp Industrialisatie voor dit startproject is een logisch gevolg van het feit dat de Cultuurfabriek gebouwd is op de plek van de voormalige Hollandia wolfabriek en dat bij de bouw gebruik gemaakt is van originele muren van de voormalige fabriek. Het project Wol- en textielfabrieken in Veenendaal wil proberen aan te sluiten bij de begrippen uit de geschiedenismethode van de school. De ervaring leert, dat kinderen deze begrippen beter onthouden en toepassen, wanneer ze verbonden worden aan concrete voorbeelden uit de eigen omgeving. Het overslaan van hoofdstukken uit de methode ter wille van de eigen omgeving kan op die manier meer winst opleveren. Wij wensen u veel plezier bij de uitvoering van het project! Werkgroep Educatie van het Historisch Informatiepunt Veenendaal 2
5 Inleiding Het project Wol- en textielfabrieken in Veenendaal is bestemd voor leerlingen van groep 7 en 8. In de geschiedenismethoden gaat het bij het onderwerp Industrialisatie vaak over de industrie in Engeland of, waar het om textiel gaat, over de industrie in Twente. Door dit project ontdekken de leerlingen dat ook in Veenendaal tijdens en na de industrialisatie veel wol- en textielfabrieken ontstonden. Ook zullen zij ontdekken, wat het was om als kind te moeten werken in deze fabrieken. De leerdoelen voor het project Wol- en textielfabrieken in Veenendaal voor groep 7 en 8 zijn: - leren hoe in Veenendaal de wol- en textielindustrie ontstond; - ontdekken hoe er werd gewerkt in de wol- en textielindustrie; - weten welke termen er in de wol- en textielindustrie werden ge bruikt en wat ze betekenen; - inzien wat kinderarbeid betekent; Het project Wol- en textielfabrieken in Veenendaal sluit aan bij twee vensters uit de nationale canon: - de eerste spoorlijn Sneller vervoer. - verzet tegen kinderarbeid 19e eeuw. De fabriek uit, de school in. En ook bij twee vensters uit de Canon van Veenendaal van Dr. H. van t Veld: - 29: de eerste spoorlijn - 32: verzet tegen kinderarbeid. Opzet en organisatie De opbouw van het project. Het project Wol- en textielfabrieken in Veenendaal bestaat uit lessen, die op school worden gegeven en een bezoek van 60 minuten aan de Cultuurfabriek en Viseum Veenendaal. Les 1 Gaat over één van de nare gevolgen van de industriële revolutie : het laten werken van kinderen in de fabrieken. De situatie in Veenendaal wordt door auteurs en archiefbeelden in de film zichtbaar gemaakt. De film wordt gevolgd door werkblad 1 met vragen over de film en een uitnodiging om de eigen mening te geven. Les 2 Maakt de industriële revolutie duidelijk tegen de achtergrond van gebeurtenissen in Veenendaal. Het werkblad bevat vragen en opdrachten voor de leerlingen. Les 3 Zet een onderdeel van de industriële revolutie centraal en plaatst de stoommachine in Veenendaal. Deze les bevat een waargebeurd verhaal over het vervoer van een stoomketel van het station naar de Hollandiafabriek. Het werkblad bevat vragen voor de leerlingen. Les 4 Is een uitbreiding van het onderwerp kinderarbeid uit de film en gaat over het verzet tegen de kinderarbeid. Deze les bevat een verhaal van een fabrieksjongetje. Het werkblad bevat vragen voor de leerlingen. Bezoek Cultuurfabriek Na het behandelen van de lessen bezoekt de klas de Cultuurfabriek. Hier zien de leerlingen in de vitrines van het Viseum voorwerpen die te maken hebben met de lessen op school. Ook ontdekken ze in de Cultuurfabriek elementen die verwijzen naar de oude fabriek. 3
6 Differentiatie Het project is bestemd voor groep 7 en 8. Aangezien er per school en per klas aanzienlijke niveauverschillen kunnen bestaan, zijn er mogelijkheden voor differentiatie; de docent speelt hierin de belangrijkste rol. Niet alle opdrachten en vragen hoeven gemaakt te worden. De docent kan bij de lessen zelf de verdeling in basis- en verrijkingsopdrachten aangeven. Ook kan een keuze gemaakt worden op grond van interesse en beschikbare tijd. Organisatievormen Behalve klassikale behandeling van het project, is het natuurlijk ook mogelijk groepjes gelijktijdig aan verschillende lessen te laten werken, eventueel gevolgd door verslaggeving aan de klas. De docentenhandleiding omvat voor de docent de werkbladen met antwoorden. De bijlagen bij de docentenhandleiding zijn de werkbladen zonder antwoorden voor de leerlingen. Het vermenigvuldigen van deze werkbladen wordt door de docent verzorgd. Les 2, 3 en 4 op school door de docent. De informatie over de geschiedenis van de textielindustrie en de werkbladen geven de docent de gelegenheid om lessen te verzorgen die afgestemd zijn op de groep leerlingen. Deze lessen dienen ook ter voorbereiding op het bezoek aan de Cultuurfabriek. Tijdens het bezoek aan de Cultuurfabriek maken de leerlingen in groepjes opdrachten over de - elementen van de Cultuurfabriek die verwijzen naar de Hollandia Wolfabriek; - huisvlijt bij de vitrines in Viseum Veenendaal; - fabrieksarbeid en arbeidsomstandigheden bij de vitrines in Viseum Veenendaal; Deze opdrachten worden tijdens het bezoek aan de leerlingen verstrekt. De docentenhandleiding bevat ter informatie voor de docent een (voorbeeld)boekje met de opdrachten met de bijbehorende ant- Het project per les Les 1 op school door de docent. - introductie van het project in de klas; - tonen van film Kinderarbeid in Veenendaal in de 19e eeuw uit de derde serie van Het verleden van Utrecht. Het Verleden van Utrecht is een project van RTV Utrecht en Landschap Erfgoed Utrecht. De film biedt de docent de gelegenheid om een aantal begrippen uit te leggen. De leerlingen ervaren door de film en door de opgestelde vragen, wat het is om als kind in een fabriek te werken. 4
7 woorden. Overzicht van het project: de lessen, de benodigdheden en de verbindingen. LES BENODIGDHEDEN PER LES KOMT TERUG TIJDENS BEZOEK CULTUURFABRIEK EN VISEUM 1 Kinderarbeid in Veenendaal Dvd kinderarbeid in Veenendaal, Tekst Hoedemaker Docentenhandleiding les 1: AchtergrondinformatieKant tekeningen bij de film Werkblad bij de film 2 Werken met wol, van Docentenhandleiding les 2 Weefgetouw thuiswerker naar Werkblad les 2 Spinnewiel fabrieksarbeider Weefraampje (de industriële revolutie) 3 De stoommachine in Veenendaal Docentenhandleiding les 3 Maquette Voskuilen Werkblad les 3 Model stoommachine Schoorsteen Brokken steenkool Maquette station voor vervoer steenkool en ketel 4 Verzet tegen kinderarbeid Docentenhandleiding les 4 in Veenendaal Werkblad les 4 Bezoek aan de Cultuurfabriek informatie ter voorbereiding op het bezoek Opdrachten mét antwoorden behorende bij het bezoek aan de Cultuurfabriek 5
8 De wol- en textielfabrieken in Veenendaal: achtergrondinformatie voor de docent Voordat er wolfabrieken waren, werd er thuis wol verwerkt. Rond 1750 was de veengrond grotendeels uitgeput. Wolverwerking was een nieuwe bron van inkomsten. Een wolkammer pofte (= kocht en betaalde later) in het grijze verleden bij boeren ruwe wol. Achter de huizen van veel mensen in Veenendaal was er een wolkammerij. Eerst ging men de wol wassen, om ze te ontdoen van vet en vuil. Na het drogen volgde het uiteenplukken, het voorpluizen. Een volgende handeling was het op een grove manier ontwarren en in dezelfde richting brengen van de vezels, het kaarden; dit gebeurde met behulp van een soort distel of een blok met ijzeren punten, de kaarde. Dit kon gevolgd worden door het fijnere kammen. Beide handelingen hadden als doel het spinnen te vergemakkelijken. Door draaien ging men de vezels tot draden spinnen op een bepaald toestel, het spinnewiel, dat nu nog wel gebruikt wordt door hobbyisten. Drie poten (1) met daarop een blad, waarop zich de inrichtingen voor het spinnen bevonden. Een pedaal, de trede (2), bracht via een lat, de koppelstang (3), de trapbeweging over op een drijfwiel (5), dat tussen een vorkachtige wielgaffel (4) liep. Een snaar (6) bracht vervolgens de beweging van het drijfwiel over op de beweegbare klos (7). Die klos draaide rond een spil binnen een hoefijzervormig houten voorwerp, de vleugel (8). Klos en vleugel waren bevestigd tussen twee verticale latjes, de nonnen (9), die op een horizontaal latje, de ligger (10) stonden. Uiteindelijk werd er sajet gesponnen Om het garen sterker te maken, kon de wolkammer twee of meer draden (laten) twijnen (= ineendraaien). Met een drie- of vierarmig ronddraaiend toestel, de haspel, kon men de getwijnde garens, voordat men ze zwart of blauw ging verven haspelen (= tot strengen verwerken). Zo maakte men uiteindelijk drie- of vierdraadse sajet, sjet in het Vèèns dialect, die gebruikt werd als breigaren voor kousen en als stopgaren. De sajet werd door de wolkammer verkocht aan handwevers. Daarna betaalde hij de boeren. 6
9 Het werk van de handwevers Een handwever had één of meer door mankracht aangedreven handweefgetouwen in de weefkamer staan, (een mooie naam voor een kamer of de huiskamer in zijn woonhuis), of in een weverijtje (vaak niet meer dan een schuurtje buitenshuis). Kleine stukken weefde hij op een smal weefgetouw, grote of meerdere tegelijk op een breed weefgetouw. Over een zware brede rol aan de achterzijde, de kettingboom, ging hij in de lengterichting het kettinggaren scheren (=spannen). Vroegere wolfabrieken en weverijen in Veenendaal 2 Afbeelding : D.S./De Schup/Scheepjeswol Door dat garenraam, de schering, werden tijdens het proces van het eigenlijke weven met een weefspoel met een bepaalde regelmaat in de breedte de inslagdraden geschoten. Het Nederlands heeft er de uitdrukking dat is schering en inslag bij hem aan overgehouden. ( = daar praat hij steeds over, dat doet hij altijd) Veenendalers werden wolpoezen of blauwkousen genoemd 1 De grootste Veenendaalse wolkammersbaas Dirk Stevensz. van Schuppen liet vanaf 1838 een deel van de garens machinaal in Leiden spinnen. Daardoor kon hij ze goedkoper verkopen. Na zijn overlijden in 1855 zette zijn zoon Steven het werk voort. In 1859 nam hij in zijn eigen wolspinnerij de eerste stoommachine in gebruik. Toen men later ook wol ging weven op een weeftoestel met vijf schachten, ging de fabriek van Wed. D.S. van Schuppen en Zoon vanaf 1906 de N.V. Veenendaalsche Sajet- en Vijfschachtfabriek v.h. Wed. D.S van Schuppen heten. De fabriek, die bekend stond als D.S. of De Schup, of Scheepjeswol (een nette naam voor Schupjeswol ) stond aan de Zandstraat. De inwoners van een bepaalde woonplaats gaven de inwoners van een ander dorp of en andere stad vaak een bijnaam. Veenendalers noemden Rhenenaren klokkeverkopers. Zelf werden ze vanwege hun werken met wol thuis wel wolpoezen genoemd. Omdat ze kousen droegen, gemaakt van blauw geverfde sajet, hadden ze de bijnaam blauwkousen. Afbeelding : De Veenendaalsche Stoomspinnerij en -Weverij (VSW) 1 Werkgroep Dialect, veldnamen, straatnamen en bijnamen, Bewaord van vrogger. Taol in Vèèn:uitschelle en dialekwoorden, Veenendaal 2007, pag E.F. W. Hinders, Industrialisatie in Veenendaal , in: Geschiedenis van Veenendaal 2, Veenendaal 2005, pag
STOOM, MACHINES EN ARBEIDERS
ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen. De
Nadere informatieLeergebied: Zuid Nederland. Constructies. De mens draagt al meer dan 5000 jaar iets om zijn lichaam. Zo blijft het lichaam warm!
Techniekkit: Domein: Competentie: Leergebied: Zuid Nederland Constructies Reflectie Geschiedenis De mens draagt al meer dan 5000 jaar iets om zijn lichaam. Zo blijft het lichaam warm! 1. Maar droegen de
Nadere informatieDocentenhandleiding. Wol- en textielfabrieken in Veenendaal Een lesproject voor groep 7 en 8
Docentenhandleiding Wol- en textielfabrieken in Veenendaal Een lesproject voor groep 7 en 8 Dit project is samengesteld door de Werkgroep Educatie van het Historisch Informatiepunt: Petra Boelhouwer (Bibliotheek
Nadere informatieDe familie schaap. Praat eens zoals een schaap Welke dierengeluiden ken je nog? Doe ze eens na?
Het schaap De familie schaap Schapen zijn bange dieren. Daarom leven ze met velen samen en blijven ze dicht bij elkaar. Een groepje schapen noemen we een kudde. Schapen praten met elkaar door te blaten.
Nadere informatieMentor Datum Groep Aantal lln
Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Dilia Couwenberg P14EhvADT t Startblok Eindhoven Mentor
Nadere informatieMentor Datum Groep Aantal lln
Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Dilia Couwenberg P14EhvADT t Startblok Eindhoven Mentor
Nadere informatieGROEP 3/4. Gids historische rondwandeling Gerdien Kleinburink
GROEP 3/4 Gids historische rondwandeling Gerdien Kleinburink INHOUD Met de leerlijn komen leerlingen van groep 1 t/m 8 in het basisonderwijs structureel in aanraking met het lokale erfgoed en de bijbehorende
Nadere informatieLEREN WEVEN 1 JANNEKE STELLING & ERMA KLARENBERG
LEREN WEVEN 1 DOOR: JANNEKE STELLING & ERMA KLARENBERG Inhoud Stap 8. Rieten Intro Wat is weven? Wat heb je nodig? Stap 9. De schering aanbinden Stap 10. Een spoeltje maken De sjaal Stap 1. De schering
Nadere informatieLeerlijn erfgoededucatie Hengelo. Lesbladen groep 8
Leerlijn erfgoededucatie Hengelo Lesbladen groep 8 Industrieel erfgoed en herbestemming in Hengelo Naam: School: Groep: Les 1: Fabrieken van vroeger 1. Oude foto s en wist jedat? De volgende foto s zijn
Nadere informatieDoe-het-zelfpakket: geschiedenis
Zelfstandig bezoek groep 3-4 Kunnen de leerlingen de overeenkomsten en verschillen ontdekken met het heden? Wat is er zo bijzonder dat het voor altijd in het museum moet worden bewaard? En wat vinden de
Nadere informatieTegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 1874 is dat anders. Kinderen. Waarom vinden mensen het goed dat kinderen werken?
Werkblad Ω Een halve eeuw vooruitgang Werkblad Ω Les : Kinderarbeid Tegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 874 is dat anders. Kinderen Kinderarbeid moeten hun ouders helpen om geld te verdienen.
Nadere informatieHilversum van vroeger naar nu
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres DigilessenPO 20 March 2014 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/41038 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieSTICHTING OMGEVINGSEDUCATIE IN 2015
1 STICHTING OMGEVINGSEDUCATIE IN 2015 2 6 projecten uitgelicht 1. Strategisch meerjarenplan 2. Vernieuwde NME-wijzer Gooi en Vechtstreek 3. Cultuureducatie met kwaliteit erfgoedleerlijn Hilversum 4. Reizende
Nadere informatieDe Industriële Revolutie. Veranderingen in de landbouw
De Industriële Revolutie Veranderingen in de landbouw Hoe het eerst ging In de middeleeuwen was 90 procent van de bevolking boer Dit was geen keuze, maar noodzaak De opbrengt van de grond lag laag! Ondanks
Nadere informatieOP BEZOEK! DE HESSENWEGEN IN MUSEUM LUNTEREN
VROEGER EN NU Erfgoedleerlijn Ede OP BEZOEK! DE HESSENWEGEN IN MUSEUM LUNTEREN Bezoek met uw klas Museum Lunteren en sluit aan op de Erfgoedleerlijn Ede bij het thema ARCHEOLOGISCHE VONDSTEN groep 5 en
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 5
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 5 Samenvatting door Sven 1427 woorden 12 april 2018 7,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Paragraaf 3.1 In de wereld van
Nadere informatieDe fabriek van tante
V eel cultureel erfgoed van Enschede is direct of indirect verbonden aan de ontwikkeling van de textielindustrie. Al is de 17 e eeuw kwam een bloeiende huisnijverheid op van boeren die hun vlas tot linnen
Nadere informatieWat wordt verstaan onder Overbrenging? / Wat is een Overbrenging?
TECHNIEK OVERBRENGINGEN I Hoofdstuk 4 4.1 t/m 4.3 1. Wat wordt verstaan onder Overbrenging? / Wat is een Overbrenging? Succes! 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Wat kun je met overbrengingen allemaal doen? Vul de
Nadere informatie1-Kennismaking met archeologie
UITLEG VOOR DE LEERKRACHT Deze opdracht is de start van de lessenserie. Met deze opdracht introduceert u bij de leerlingen het onderwerp op een leuke manier. U kunt het onderwerp op verschillende manieren
Nadere informatieHIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK
COMPLETE DOCENTENINFORMATIE: HIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK DE TIJDSWINKEL VOOR GROEP 3-4 HET LEVEN VAN MENSEN IN VERSCHILLENDE TIJDSPERIODEN AAN DE HAND
Nadere informatieAlgemene Docentenhandleiding bij de lesmaterialen over de archeologie van Vlaardingen
Algemene Docentenhandleiding bij de lesmaterialen over de archeologie van Vlaardingen Inhoudsopgave INLEIDING... 3 1 DE LESPAKKETTEN IN HET KORT... 3 2 DE OPBOUW VAN DE LESSEN... 4 3 ACHTEGRONDINFORMATIE
Nadere informatieDe Touwslager. Tegenwoordig lezen we ook wel eens over het telen (verbouwen) van hennep. Maar dan is de hennep bijna altijd bestemd voor drugsgebruik.
De Touwslager Hennepteelt Tegenwoordig lezen we ook wel eens over het telen (verbouwen) van hennep. Maar dan is de hennep bijna altijd bestemd voor drugsgebruik. Vroeger was dat anders. Honderden jaren
Nadere informatieWerkblad Mijn huis staat in...
Werkblad Mijn huis staat in... Mijn huis staat in: Ga naar kaart.cc. Je ziet twee kaarten. In de menubalk bovenin vul je rechts je woonplaats in. Kies in het linkervak de Bonnebladen 1901-1925. Kies in
Nadere informatieDocentenhandleiding. Het leven in een kasteel. Voor leerkrachten van groep 1 t/m 8 van het basisonderwijs
Docentenhandleiding Het leven in een kasteel Het leven in een kasteel Voor leerkrachten van groep 1 t/m 8 van het basisonderwijs Voorwoord este leerkracht, Een kasteel is meestal heel oud en er heeft zich
Nadere informatieAfdrukken pagina 2-19 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd
Gebruiksaanwijzing leerdagboek Exempel Spelen met vuur Afdrukken pagina 2-19 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd Aanwijzingen Schrijf- en tekenruimte in leerdagboek
Nadere informatieDe waardenketen van heideschapenwol
De waardenketen van heideschapenwol Kennisdeling in het Praktijknetwerk Zwoele Drentse vachten Dr.ir. Monica Commandeur, projectleider, 14 maart 2015 Waarover ga ik het hebben? Wat betekent: Praktijknetwerk
Nadere informatieGROEP 3/4. Vertelster Annette Kiekebosch
GROEP 3/4 Vertelster Annette Kiekebosch INHOUD Met de leerlijn komen leerlingen van groep 1 t/m 8 in het basisonderwijs structureel in aanraking met het lokale erfgoed en de bijbehorende verhalen, krijgen
Nadere informatieLes 1: Kinderarbeid. Bedelende jongen
Les 1: Kinderarbeid Les 1: Kinderarbeid Het fenomeen kinderarbeid Kinderarbeid bestaat al net zolang als de mensheid bestaat. In de prehistorie gingen kinderen vaak mee op jacht of hielpen ze bij het verzamelen
Nadere informatieTegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 1874 is dat anders. Kinderen. Waarom vinden mensen het goed dat kinderen werken?
Werkblad Ω Een halve eeuw vooruitgang Werkblad Ω Les : Kinderarbeid Tegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 874 is dat anders. Kinderen Kinderarbeid moeten hun ouders helpen om geld te verdienen.
Nadere informatieTextiel. Materialen HKU. Materialen. Materialen Vandaag: Textiel
Textiel Utrecht April 2010 Vandaag: Textiel 1. Textiel algemeen 2. Van vezel tot draad 3. Van draad tot stof 4. Van vezel direct naar stof (non woven) 5. Nabehandeling 6. Innovatie 7. materiaalsoorten
Nadere informatieMuseum Smedekinck heeft een aantal mogelijkheden om scholen te ondersteunen bij hun lesprogramma zowel op school als in het museum
Museum Smedekinck heeft een aantal mogelijkheden om scholen te ondersteunen bij hun lesprogramma zowel op school als in het museum Het kan gaan om ondersteuning bij een projectweek, een eenmalige les op
Nadere informatieDoelgroep: groep 5 t/m 8 (vraag 9 is vooral geschikt voor groep 7/8. Groep 5/6 kan deze vraag overslaan)
UITLEG VOOR DE LEERKRACHT In deze lessenserie hebben leerlingen van alles geleerd over archeologie en het leven van vroeger. Met deze quiz kunnen ze hun kennis testen. Opmerking: De leerlingen hebben tot
Nadere informatieKastelen Steden en staten Groep 7 Handleiding voor de leerkracht Informatie voor de geschiedenislessen
Kastelen Steden en staten Groep 7 Handleiding voor de leerkracht Deze handleiding en de opdrachten zijn bedoeld als aanvulling op de geschiedenislessen over de steden en staten. De lesonderdelen beschreven
Nadere informatieSt. Antoniusklooster LES3
Docentenhandreiking 1800 1850 1900 1950 2000 Samenvatting Het onderzoek in deze les is gericht op een belangrijk gebouw in het dorp, het St.Antoniusklooster, dat inmiddels herbestemd is tot groepsaccommodatie
Nadere informatieDrents Museum. Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Thema-overzicht
Drents Museum Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Thema-overzicht Thema-overzicht Drents Museum Groep 3 Essentie van het thema Beeldcultuur kan omschreven worden als een maatschappelijke
Nadere informatieWeven op rond weefgetouw
Weven op rond weefgetouw 1. GESCHIEDENIS: blz. 1 2. HET BOUWEN VAN EEN ROND WEEFGETOUW: blz. 2 3. HET OPZETTEN VAN DE SCHERINGDRADEN: blz. 4 4. HET WEVEN: blz. 8 6. LAATSTE STUK WEVEN: ad 1: DE GESCHIEDENIS
Nadere informatieDocentenhandleiding Educatieprogramma
Docentenhandleiding Educatieprogramma Met blingbling het verleden in' horende bij de tentoonstelling Het oudste goud van de wereld. Schatten uit Varna. Primair Onderwijs groep 6 t/m 8 Inhoud Het Dordrechts
Nadere informatieDOCENT. Thema: water DROOG NAAR DE OVERKANT. groep 3 en 4. Stadshagen
In groep 1 en 2 hebben de leerlingen ontdekt dat er veel water in is en hebben ze onderzocht welke dieren in en bij het water leven. In groep 3 en 4 verdiepen de leerlingen hun kennis over het water in
Nadere informatie3. Prepareren van het materiaal
3. Prepareren van het materiaal HET PREP AREREN V AN MATERIAAL Wanneer European~n voor het eerst lus- ofvlechtwerk van de Papua's zien, zijn ze verbaasd over de fijnheid van het werk. Ze verwachten eerder
Nadere informatieAndere boeken in deze serie:
Andere boeken in deze serie: 978-94-6175-156-0 (HB) 978-94-6175-965-8 (e-book) 978-94-6175-218-5 (HB) 978-94-6175-960-3 (e-book) 978-94-6175-216-1 (HB) 978-94-6175-158-4 (HB) 978-94-6175-958-0 (e-book)
Nadere informatieEducatieflyer Stadsmuseum Zoetermeer
Educatieflyer 2018-2019 Stadsmuseum Zoetermeer Inleiding Met veel plezier bieden wij u het educatie-overzicht Primair Onderwijs van het Stadsmuseum Zoetermeer voor het schooljaar 2018-2019 aan. Een programma
Nadere informatieDocentenhandleiding. Nijvere Neeltje groep 3-4
Docentenhandleiding Nijvere Neeltje groep 3-4 1 Inhoud 1. Over deze lesbrief p. 2 2. Over het Zaans Museum p. 3 3. Praktische informatie p. 4 3.1 Verloop van het programma p. 4 3.2 Bereikbaarheid p. 4
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.1 De Industriële Revolutie
Onderzoeksvraag: Hoe droegen veranderingen in de productiemethoden bij aan het ontstaan van een industriële en verstedelijkte samenleving? Kenmerkend aspect: De Industriële Revolutie die in de westerse
Nadere informatie-5 $ -5 $ +5 $ -5 $ Loonsverhoging: De werknemers in jouw fabriek zijn blij omdat ze loonsverhoging krijgen.
Kinderwet van Van Houten: Alle werkgevers maken winst omdat ze geen kinderen meer in dienst kunnen nemen Socialisme Ouderdomswet: Alle werkgevers moeten bijdragen aan pensioen. Socialisme Loonsverhoging:
Nadere informatieWAT LEER JIJ VAN LEER?
ONDERZOEKSVRAAG 1. WAT VERANDERDE ER DOOR DE KOMST VAN HET STATION IN RIJEN? Denk daarbij aan de fabrieken en aan de bewoners van Rijen en omgeving. - hoe reisden mensen in de 19e eeuw, voor de komst van
Nadere informatieVERKORTE DOCENTENHANDLEIDING VAN WIE IS DIE KOFFER? Project voor groep 1 en 2
VERKORTE DOCENTENHANDLEIDING VAN WIE IS DIE KOFFER? Project voor groep 1 en 2 COLOFON Erfgoed Nederland heeft Van wie is die koffer? als pilotproject (laten) ontwikkelen in samenwerking met de gemeente,
Nadere informatie3. HET STAAND WEEFGETOUW Ik ga er van uit dat je al een weefgetouw hebt gebouwd. Hieronder wat termen, die regelmatig voorkomen.
WEVEN op een VERTICAAL WEEFGETOUW Inhoud: 1. Geschiedenis in een notendop blz. 1 2. Soorten weefgetouwen blz. 1 3. Het staand weefgetouw blz. 1 4. Principe en techniek van weven op een staand getouw: blz.
Nadere informatieinhoud 1. Textiel? Wat is dat? 2. Weven met papier 3. Stoffen van textiel 4. Wol 5, Zijde 6. Katoen 7. Linnen 8. Filmpje Pluskaarten
Textiel inhoud 1. Textiel? Wat is dat? 3 2. Weven met papier 5 3. Stoffen van textiel 6 4. Wol 7 5, Zijde 9 6. Katoen 11 7. Linnen 13 8. Filmpje 15 Pluskaarten 16 Bronnen en foto s 18 Colofon en voorwaarden
Nadere informatieKennis over Kinderarbeid
Kennis over Kinderarbeid Context onderzoek Naam: Daniël Seton Klas: G&I 1D Datum: 13 Maart 2016 Docent: Harald Warmelink Module: Pr.Context: Research Opdracht: Context Onderzoek Inleiding Uit vooronderzoek
Nadere informatieLesbrief Door het stof kruipen Op onderzoek naar je eigen school
Lesbrief Door het stof kruipen Op onderzoek naar je eigen school Inhoud: 1. Inleiding 2. Algemene informatie 3. Opbouw van de les 4. Voorbereiding en lestips 1 Door het stof kruipen De gemeente Hoogezand-Sappemeer
Nadere informatieInhoudsopgave. Routekaarten voor het museumbezoek 17 Handleiding 17 Molenzaal 18 Ketelhuis 19 Waterschapszaal 20 Machinekamer 21
Inhoudsopgave Blz. Educatief rollenspel in Museum De Cruquius 3 Inhoud 3 Materiaal 3 Doelgroep en groepsgrootte 3 Aansluiting op het onderwijs 3 Voorbereiding in de klas 4 Inhoud 4 De strijd tegen de Waterwolf
Nadere informatieLesbrief Op zolder bij oma Aletta
Lesbrief Op zolder bij oma Aletta Inhoud: Inleiding Algemene informatie Opbouw van de les Voorbereiding en lestips Op zolder bij oma Aletta Iedereen heeft wel eens gehoord van Aletta Jacobs, maar weinig
Nadere informatieHunebedden de steentijd
Deze les hoort bij het prentenboek Het grote bouwwerk, geschreven door Rian Visser in de serie Terugblikken van Uitgeverij Delubas. Met tekeningen van Irene Goede. Doel: leerlingen bekend maken met hunebedden
Nadere informatieDE RODE DRAAD VAN TWENTE
groep ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen.
Nadere informatieHandleiding Echt gebeurd!
Handleiding Echt gebeurd! Inhoud 1. Introductie Pag. 1 2. Echt gebeurd! lessen Pag. 1 3. Kerndoelen Pag. 2 4. Excursies, lezingen en workshops Pag. 3 5. De website Pag. 4 7. Pag. 5 1. Introductie Welkom
Nadere informatieDocentenhandleiding Maastrichts Aardewerk voor Geheugen van Nederland
Docentenhandleiding Maastrichts Aardewerk voor Geheugen van Nederland 1. Inleiding 2. Inhoud 3. Doelgroep 4. Lesduur en lesopbouw 5. Voorbereiding voor de docent 6. Benodigde software 7. Bibliografie 8.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 De Industri?le Revolutie
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 De Industri?le Revolutie Samenvatting door Sander 1530 woorden 18 april 2013 7,1 458 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 3: De Industriële Revolutie
Nadere informatieCursus Spinnen. Materiaal Spinstok en spintol: In ontwikkelingslanden wordt nu nog steeds gesponnen met spinstok of spintol.
Cursus Spinnen Geschiedenis Een draad draaien geeft meer stevigheid aan een draad. Zeker en vast hebben de prehistorische mensen dat ook ondervonden. En net als in onze moderne tijd bedachten ze ook technieken
Nadere informatieAardewerken pot Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het voorwerp is?... Munten Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het voorwerp is?...
WERKBLAD 1 HET WERK VAN DE ARCHEOLOOG Kruis aan welk materiaal jij met je groepje onderzoekt. Bekijk de film en zoek het antwoord op de vraag. Aardewerken pot Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het
Nadere informatieINFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT ERFGOED VAN DE INDUSTRIALISERING
INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT ERFGOED VAN DE INDUSTRIALISERING Leerlijn Erfgoed Thema Utopie Groep 7 en 8 10 oktober 2017 Cultuuronderwijs op zijn Haags Leerlijn Erfgoed Thema Utopie Groep 7 en 8 10 oktober
Nadere informatieWerken met ambachten. Uw project voor. Erfgoedspoor: 3. Toelichting. invul-lesmodel. Titel van het project: 1. Leerjaar:
Werken met ambachten invul-lesmodel Werken met is een (digitale) serie lesmodellen waarmee erfgoedinstellingen gemakkelijk hun eigen project voor Erfgoedspoor kunnen samenstellen. Op de volgende pagina
Nadere informatieUTRECHT AAN ZEE: Hoe houd jij droge voeten? Docentenhandleiding
UTRECHT AAN ZEE: Hoe houd jij droge voeten? Docentenhandleiding DOCENTENHANDLEIDING UTRECHT AAN ZEE: HOE HOUD JIJ DROGE VOETEN? 2 April 2011 Utrecht aan Zee: hoe houd jij droge voeten? is ontwikkeld door
Nadere informatieKleurenKaart. KleurenKaartSatijn300TC2015
KleurenKaart Satijn300TC 2015 KleurenKaartSatijn300TC2015 Katoen Katoen is een zachte, eencellige vezel die uit de opperhuid van de zaden van de katoenplant groeit. De vezels worden tot draden gesponnen
Nadere informatieherkennen - gebruik - eigenschappen - informatie over wol en wolbewerking
WOL IN NEDERLAND Samenstelling: Betty Stikkers & Diderica Westerveld m.m.v. Cecile Sarneel - Lyda Rump - Harm Harmsen handboek voor fokkers en gebruikers herkennen - gebruik - eigenschappen - informatie
Nadere informatieHet is een wonder! Onderwijsprogramma over de Heilig Bloedprocessie van Boxtel groep 5-6 en groep 7-8 primair onderwijs.
Het is een wonder! Onderwijsprogramma over de Heilig Bloedprocessie van Boxtel groep 5-6 en groep 7-8 primair onderwijs Beknopte versie 1 Inhoudsopgave Doelgroep... 2 Algemene leerdoelen...2 Opzet van
Nadere informatieONTDEK HET PLANETARIUM! DE ANTWOORDEN GROEP 3-4
ONTDEK HET PLANETARIUM! DE ANTWOORDEN GROEP 3-4 OPKAMER (12) Dit onderdeel past bij kerndoel 46. Gebruik deze foto om te bespreken dat de zon een ster is, net als alle andere sterren. De zon is heel dichtbij.
Nadere informatieTaakkaart 3 De ontdekking van de stoommachine: de industriële revolutie
Taakkaart 3 De ontdekking van de stoommachine: de industriële revolutie Rond het jaar 1750 begon het.. de industriële resolutie. Laten we eerst eens deze twee woorden uitleggen: Industrie = spullen die
Nadere informatieErfgoed- en cultuureducatie 2015 2016 Stadsmuseum Zoetermeer
Erfgoed- en cultuureducatie 2015 2016 Stadsmuseum Zoetermeer WIE ERGENS NAAR TOE WIL, MOET WETEN (ONTDEKKEN) WAAR HIJ VANDAAN KOMT Erfgoededucatie is omgevingsonderwijs: het leren in, van omgeving tot
Nadere informatieOns Pekela Expositie van schilderijen, foto s, kartonkunst en filmpjes van leerlingen van de eerste klassen en ISK van het Dollard College
Ons Pekela Ons Pekela 2017 Erfgoedproject Ons Pekela kwam in 2012 tot stand in samenwerking tussen de Bibliotheek, de gemeente Pekela, het Dollard College en de basisscholen. Sindsdien wordt het project
Nadere informatieVAN DRAPENIERLAAN TOT HANDJESGRAS. Thema: verhalen
DOCENT Binnen het thema verhalen houden zich bezig met de straatnamen in. Waar komen deze straatnamen vandaan? En wat betekenen ze? En waar komt de naam zelf vandaan? Bij een bezoek aan het Historisch
Nadere informatieTeamtraining MEER DOEN MET JE CULTURELE OMGEVING
Teamtraining MEER DOEN MET JE CULTURELE OMGEVING Agenda 1. Wat is onze culturele omgeving? (30 min) -introductie -wat doen we al? -kunnen we de culturele omgeving definiëren? 2. Waarom willen we er iets
Nadere informatieINHOUD DE TIJDSWINKEL. groep 3-4 HOE MENSEN IN VERSCHILLENDE TIJDEN LEVEN
ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen. De
Nadere informatieOpdracht Inhoud Hoe uitvoeren? Inleveren? Becijfering 1. Onthouden Leswijsopdrachten
Geschiedenis Klas 2 Havo/Vwo H1 Leswijs Tijd van Ontdekkers & Hervormers Leerdoel Je kunt op basis van een zelf gemaakte tijdbalk (bestaande uit bronnen) de continuïteit en verandering tijdens de Tijd
Nadere informatieMaak je eigen Frankenstein! Uitleg om zelf een monster te klussen van hout. Zagen, timmeren, lijmen en verven maar!
Maak je eigen Frankenstein! Uitleg om zelf een monster te klussen van hout. Zagen, timmeren, lijmen en verven maar! WAT HEB JE NODIG? Spullen: een blok of balkje hout, een paar stukjes hout, enkele spijkers,
Nadere informatieVERBODEN KRINGEN. Docentenhandleiding
DE LINIE? ME WA W Docentenhandleiding Lesdoelen - Leerlingen kunnen omschrijven wat Verboden kringen zijn en weten dat een vrij schootsveld belangrijk was om het fort te verdedigen. - Leerlingen weten
Nadere informatieVan Vlasboeren, spinners en wevers.
VAN VLAS TOT LINNEN Vlaamse bewerking van vom flachs zum linnen door T.G.V. De Letter naar idee van Günther Wäckers. Doel; Vlaams cultuurhistorisch leerproject op het niveau van het basisonderwijs. Koewacht,
Nadere informatieWie ben jij & wie ben ik?
Docentenhandleiding Wie ben jij & wie ben ik? Groep 6 t/m 8 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te nemen aan het programma Wie ben jij & wie
Nadere informatieOmgevingsonderwijs in Ermelo
Omgevingsonderwijs in Ermelo Docentenhandleiding Vakgroep Geschiedenis Juli 2012 Inleiding Voor u ligt een lessenserie en docentenhandleiding die gaan over omgevingsonderwijs in Ermelo. Deze serie is gemaakt
Nadere informatieHet doel van het onderzoek:
P a g i n a 1 Voor het project Context Van Venster naar Poort hebben wij in teamverband de opdracht gekregen om voor het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem een educatief spel of app te bedenken en ontwikkelen.
Nadere informatieRijk Romeins Leven. Museum Park Matilo Cultuurlijn Tijd Groep 5. Handleiding voorbereidende les
Les Rijk Romeins Leven Museum Park Matilo Cultuurlijn Tijd Groep 5 Handleiding voorbereidende les Rijk Romeins Leven INHOUD Inleiding Kader Begrippen Leerdoelen Aansluiting kerndoelen De lessen INLEIDING
Nadere informatieklas naar Museum Kom met je het Zaans Museum Zaans Museum Educatie Voortgezet Onderwijs
Kom met je klas naar het Zaans Museum Kom met je klas naar het Zaans Museum Zaans Museum Schansend 7 1509 AW Zaandam sales@zaansmuseum.nl www.zaansmuseum.nl/onderwijs Kom met je klas naar het Zaans Museum
Nadere informatieGebouwd in Heerhugowaard
groep 5/6 Gebouwd in Heerhugowaard Handleiding voor leerkrachten Erfgoedleerlijn Heerhugowaard Inhoudsopgave Over de erfgoedleerlijn 3 Gebouwd in Heerhugowaard 4 Les 1 Introductieles 6 Les 2 Op pad: gebouwen
Nadere informatiePentomino s. Uitdager van de maand. Algemeen
Uitdager van de maand Pentomino s Rekenen Wiskunde, Groep 6 Algemeen Titel Pentomino s Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen Weten wat de eigenschappen van tetromino s en pentomino
Nadere informatieTerugblik op deel twee van het Huizer Erfgoed pilotproject januari juni 2015.
Terugblik op deel twee van het Huizer Erfgoed pilotproject januari juni 2015. Doel van het project In 2015 is het tweede deel van het pilotproject door de coördinator erfgoed van de bibliotheek voortgezet.
Nadere informatieDrents Archief. Het meisje met de hoepel. Groep 2 Thema-overzicht
Drents Archief Het meisje met de hoepel Groep 2 Thema-overzicht Thema-overzicht Het meisje met de hoepel Groep 2 Drents Archief Kern van het thema Een beeld vertelt een verhaal. Om het verhaal te kunnen
Nadere informatiekloosterhaar groep 5 & 6 Klooster Groot Galilea in Sibculo inhoud LES
kloosterhaar Klooster Groot Galilea in Sibculo LES 2 < kloosterhaar Docentenhandreiking Klooster Groot Galilea in Sibculo < 1200 1860 1870 1880 1890 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000
Nadere informatieDocentenhandleiding. Jij als onderzoeker. Groep 4 t/m 8. mei 2017
Docentenhandleiding Jij als onderzoeker Groep 4 t/m 8 1 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te nemen aan het programma Jij als onderzoeker. In
Nadere informatieDocentenhandleiding PO Schoolkamp
Docentenhandleiding PO Schoolkamp Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Wat maakt deze opdracht 21 e eeuws?... 1 2.1 Lesdoelstellingen... 2 2.2 Leerdoelen... 2 3 Opzet van de opdracht... 2 3.1 Indeling van
Nadere informatieDiscussie: Start de les door de volgende stelling op het bord te schrijven:
Lesbrief 1 Introductie auteursrecht Voorbereiding Doelen: - De leerlingen worden zich bewust van het bestaan en het belang van auteursrecht en leren verschillende begrippen rondom auteursrecht kennen.
Nadere informatieDe Vlaardingencultuur. leven in de steentijd
De Vlaardingencultuur leven in de steentijd INHOUDSOPGAVE INLEIDING... 3 LES 1... 4 LES 2... 5 LES 3... 7 OPDRACHTEN... 8-12 2 Inleiding Voor u ligt de docentenhandleiding van het lespakket over de Vlaardingencultuur.
Nadere informatieBuitenwacht Kampen. entree tot de stad. w w w. t e k a m p e n. n l. 4 D e c e m b e r
Kampen entree tot de stad 4 D e c e m b e r 2 0 1 3 16 j u l i 2010 1 9 N o v e m b e r 2 0 1 3 V i s i e Achtergrond Het vroegere bruggenhoofd, de entrée tot de stad, werd sinds de late 16e eeuw beschermd
Nadere informatieAlles over. Tijdzaken. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen
Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve
Nadere informatieGroep 6 - Les 3 Kan deze stroomkring ook?
Leerkrachtinformatie Groep 6 - Les 3 Kan deze stroomkring ook? Lesduur: 30 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten het verschil tussen parallel en serieschakeling. De leerlingen kunnen het geleidend
Nadere informatie6, een industriële revolutie. Samenvatting door een scholier 1421 woorden 21 maart keer beoordeeld. Geschiedenis
Samenvatting door een scholier 1421 woorden 21 maart 2004 6,1 22 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting Met de loep op Lancashire, Havo Katoen en samenleving 1750 1850 H1 Het ontstaan van de industriële
Nadere informatieDE ROMEINEN KOMEN!! Groep 5 en 6. Vragenlijst Museumzaal Thermenmuseum. 1. Namen leerlingen: Naam van de school: Te:
DE ROMEINEN KOMEN!! Groep 5 en 6 Vragenlijst Museumzaal Thermenmuseum 1. Namen leerlingen: Naam van de school: Te: 1 In de museumzaal hangen banieren met tekst. Een banier is een soort vlag. Er staan ook
Nadere informatieNederlands Openluchtmuseum
Nederlands Openluchtmuseum Arnhem Dingenliefde LESPAKKET Wat kon je vroeger worden? Een project over school en beroepen van vroeger Voor groep 3 en 4 van het basisonderwijs Over dit lespakket: U heeft
Nadere informatieMooie muts! gemeente Kampen
De meeste mensen in de kleedden zich vroeger in de traditionele streekdracht. Dat deze kleding heel anders was dan de kleding van nu, ontdekken de leerlingen in dit thema. erst inventariseren de leerlingen
Nadere informatieOUD RHENEN - tweeentwintigste jaargang -mei no. 2 - blz. 6
OUD RHENEN - tweeentwintigste jaargang -mei 2003 - no. 2 - blz. 6 OUD RHENEN - tweeentwintigste jaargang - mei 2003 - no. 2 - blz. 7 Op stap met Jet & Jan, jong in 1910 Leerlingen van de basisschool gaan
Nadere informatieDocentenhandleiding Cultuurmenules. Haags Historisch Museum. Help de grote Den Haag Man Groennie Gele
Docentenhandleiding Cultuurmenules Haags Historisch Museum Help de grote Den Haag Man Groennie Gele 1 Beste Leerkracht, Binnenkort bezoekt u met uw leerlingen van groep 3 het Haags Historisch Museum. De
Nadere informatieAan de slag met een leerlijn Erfgoededucatie. 13 Juni 2013 World Trade Center Rotterdom
Aan de slag met een leerlijn Erfgoededucatie 13 Juni 2013 World Trade Center Rotterdom Op zoek naar mogelijkheden en kansen voor een leerlijn erfgoededucatie in het Rotterdamse basisonderwijs Opzet presentatie
Nadere informatie