Textiel. Materialen HKU. Materialen. Materialen Vandaag: Textiel

Transcriptie

1 Textiel Utrecht April 2010 Vandaag: Textiel 1. Textiel algemeen 2. Van vezel tot draad 3. Van draad tot stof 4. Van vezel direct naar stof (non woven) 5. Nabehandeling 6. Innovatie 7. materiaalsoorten HKU Textiel, algemeen Textiel, van vezel naar draad: Textiel komt van Texere latijn voor weven Tegenwoordig: materiaal dat bestaat uit draden of vezels Classificatie textiel heeft betrekking op het (productie) proces, niet op het materiaal. Textiel kan gemaakt worden van allerlei materialen (plastic, metaal, keramiek) Textiel/stoffen zijn opgebouwd uit lange doorlopende (polymeren) of korte gestapelde (keramiek) vezels. Door weven, breien of samenvoegen kan er een stof van gemaakt worden. Vezels: - Natuurlijke vezels: minder dan de helft van alle gebruikte vezels. - Plantaardige vezels (cellulose katoen, vlas, hennep, kapok) - Dierlijke vezels (wol, zijde) - Minerale vezels (glas, basalt, keramiek) - Kunstvezels: grootste deel van de gebruikte vezels. Verkregen door persen of extrusie van vezelvormende materialen - Kunstmatige vezels (gemodificeerde plantaardige, dierlijke of minerale componenten) - Synthetische vezels (nylon, polyester) 1

2 Textiel, van vezel naar draad Kaarden Vormen van een draad of garen: - Vezelgaren spinnen Losse vezels hebben onvoldoende samenhang en/of lengte om een stof van te maken - Kaarden (in 1 richting brengen van de vezels) Textiel, van vezel naar draad Vormen van een draad of garen: - Vezelgaren spinnen Losse vezels hebben onvoldoende samenhang en/of lengte om een stof van te maken - Kaarden (in 1 richting brengen van de vezels) - Spinnen 2

3 Spinnen Spinning Jenny, 1764, handbediend. Voor fijne draad (inslag) Waterframe, 1769, op waterkracht. Voor grove draad (schering) Mule Jenny, 1779, op waterkracht. Voor alle draden Waterkracht al snel vervangen door stoom. 3

4 Hedendaagse spinmachine Textiel, van vezel naar draad Vormen van een draad of garen: - Vezelgaren spinnen Losse vezels hebben onvoldoende samenhang en/of lengte om een stof van te maken - Kaarden (in 1 richting brengen van de vezels) - Spinnen Kunstmatige vezels of natuurzijde is per definitie lang. Deze worden gewikkeld. Wikkelen Textiel, van vezel naar draad Vormen van een draad of garen: - Vezelgaren spinnen Losse vezels hebben onvoldoende samenhang en/of lengte om een stof van te maken - Kaarden (in 1 richting brengen van de vezels) - Spinnen Kunstmatige vezels of natuurzijde is per definitie lang. Deze worden gewikkeld. - Twijnen, omwoelen of texturiseren 4

5 Twijnen of omwoelen Textiel, van draad naar stof Van een draad kan stof gemaakt worden. Dat kan op verschillende manieren: - Weven Weven Gelijkmatig en afwisselend kruisen van loodrechte draden. Weven 5

6 Weven: Gelijkmatig en afwisselend kruisen van loodrechte draden. Verticaal: schering Horizontaal: inslag Patroon: binding Linnen binding Keper binding Satijn binding Weven: Gelijkmatig en afwisselend kruisen van loodrechte draden. Verticaal: schering Horizontaal: inslag Patroon: binding Jacquard weven: Iedere schering is apart te sturen. Hierdoor kunnen patronen geweven worden. Jacquard weven Weven: Gelijkmatig en afwisselend kruisen van loodrechte draden. Verticaal: schering Horizontaal: inslag Patroon: binding Jacquard weven: Iedere schering is apart te sturen. Hierdoor kunnen patronen geweven worden. Velours of fluweel weven: lussen maken in de schering of inslag. Lussen worden opengesneden Tuften een textielbewerking 6

7 Textiel, van draad naar stof Breien Garens op een niet lineaire manier met elkaar verbinden. Van een draad kan stof gemaakt worden. Dat kan op verschillende manieren: - Weven - Breien wijze van breien geeft al dan niet flexibele stoffen. Textiel, van vezel naar stof non woven Door vezels te laten samenklitten kan ook stof gemaakt worden. Dit kan door druk, warmte of chemie (lijm). Of door een combinatie hiervan. - Vilt, wol laten klitten door wrijving, warmte en vocht 7

8 Textiel, van vezel naar stof non woven Textiel, nabehandeling Door vezels te laten samenklitten kan ook stof gemaakt worden. Dit kan door druk, warmte of chemie (lijm). Of door een combinatie hiervan. - Vilt, wol laten klitten door wrijving, warmte en vocht - Pulp maken als bij papier - Synthetische vezels samensmelten direct na extrusie - Zengen (verzengende hitte) - Bleken - Verven (cradle to cradle) - Bedrukken - Behandelen (brand, kreuk, bacterie, vlekken etc) Textiel, innovatie Textiel, materialen - Microvezels - Vezels van bamboe, ananas, schors, zeewier etc - Geurstoffen - Lichtgevende stoffen - Ademende stoffen - Nieuwe productiemethoden - Textiel met vormgeheugen - Ecologie: (een spijkerbroek legt km af voor je m aantrekt...) - Katoen - Linnen - Wol - Zijde 8

9 Katoen, een natuurlijke polymeer van zuiver cellulose Katoen Textiel, katoen Textiel, Linnen - Oud! ( jaar geleden bij de egyptenaren, 7000 jaar geleden bij de mexicanen) - Zachte zuivere vezel - Winning milieuonvriendelijk (pesticide, kunstmest en ontbladeringsmiddel - Gemaakt uit vlas - Uitgebreide behandeling is noodzakelijk voor het vrij maken van de fijnste lange vezels 9

10 Wol, vacht van dieren Wol, vacht van dieren Zijde, afscheiding van insecten die stolt in lucht - Verschil tussen haar en wol: wol heeft schubben Tussen 10 en 40 micron (1/1000 mm) dik Door krul houdt wol lucht vast goede isolator Soorten wol: - Schaap - Konijn - Geit - Kameel - Paard - Jak - Scheerwol en bloot/plootwol 10

11 Zijde, Textiel: Zijde Textiel: Overigen - Materiaal afkomstig van de zijderups (de cocon) - Wilde zijde: zijde van een ander insect - Ruwe zijde: Wel geverfd, niet gekookt Natuurlijke vezels: - Kapok - Hennep Kunst vezels - Viscose / Rayon - Polyester - Nylon 11

12 Textiel: Woordenlijstje - Brokaat - Chiffon - Damast - Denim - Organza - Tweed 12