Notitie detailhandel Zuid-Holland. juli 2012 Provincie Zuid-Holland

Transcriptie

1 Notitie detailhandel Zuid-Holland juli 2012 Provincie Zuid-Holland

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Uitgangssituatie en ontwikkelingsmogelijkheden 2.1 Uitgangssituatie detailhandel Winkelaanbod Functioneren detailhandel 2.2 Verwachte ontwikkeling 3. Detailhandelsstrategie 3.1 Strategische keuzes 3.2 Kwantitatief kader 3.3 Hoofdstructuur reguliere detailhandel 3.4 Uitwerking hoofdstructuur 3.5 Perifere detailhandel 3.6 Themagerichte detailhandel 4. Uitnodiging aan de regio s Nota 2 detailhandel Zuid-Holland

3 1. Inleiding De winkelvastgoedmarkt is volop in beweging. Allerlei ontwikkelingen leiden er toe dat winkeliers pas op de plaats moeten maken, en een uitbreiding van het aantal vierkante meters niet meer vanzelfsprekend is. Zo stellen consumenten aankopen uit door de crisis in de economie en op de woningmarkt. Ook demografische ontwikkelingen zoals kleinere huishoudens, multiculturele ontwikkeling, ontgroening en vergrijzing hebben een impact op de detailhandel. Het bestedingspatroon van consumenten verandert. Zo zijn 65-plussers bijvoorbeeld steeds prijsbewuster. En veel oudere, kleine winkeliers kunnen moeilijk een opvolger voor hun zaak vinden. Daar komt nog eens bij dat steeds meer consumenten hun aankopen via internet doen en het traditionele winkelaanbod links laten liggen. De detailhandel staat sterk onder druk door al deze ontwikkelingen. Er is daarom weinig ruimte voor nieuwe detailhandelsplannen. Ook in Zuid-Holland ontstaat er grote druk op het functioneren van de binnensteden en andere aankoopplaatsen. De uitkomsten van het Koopstromenonderzoek Randstad 2011 (KSO) laten voor veel winkelcentra een slecht beeld zien. De leegstand loopt snel op. In slechts een kwart van de grote winkelgebieden in de Randstad is sinds het vorige KSO (2004) sprake van omzetgroei. In Zuid-Holland zijn met name Alexandrium in Rotterdam en de Haagse binnenstad aan de winnende kant. Het aantal sterke dalers overheerst echter. Vooral in de stadscentra van Rotterdam, Leiden, Dordrecht, Gouda, Schiedam, Spijkenisse en Leidsenhage in Leidschendam is de omzet zeer fors afgenomen. Behalve het merendeel van de grote centra staan ook de woonboulevards, buurtstrips en de kleine kernen over het algemeen onder aanzienlijke druk. Dit alles leidt per saldo tot een negatieve ontwikkelingsruimte in Zuid-Holland in de periode tot 2020 en Wij vinden dat een nieuwe aanpak nodig is om de winkelvastgoedmarkt te versterken. Deze aanpak is niet meer gericht op groei, maar op vernieuwing en aanpassing. Partijen moeten gezamenlijk het winkelvloeroppervlak en de zachte planvoorraad in omvang terugbrengen. Tegelijkertijd is het wenselijk om de dynamiek en de vernieuwing in de detailhandelsstructuur te stimuleren en de structuur te versterken. Kwaliteit moet leidend zijn. Ook is het nodig om kansrijke onderdelen van de bestaande detailhandelsstructuur te versterken en solitaire vestigingen te ontmoedigen. Positionering Notitie detailhandel Zuid-Holland Op 30 mei 2012 heeft Provinciale Staten de Beleidsvisie en Uitvoeringsstrategie Regionale Economie en Energie vastgesteld. In deze beleidsvisie is bepaald dat de provincie op korte termijn het onderdeel detailhandel gaat uitwerken. De Notitie detailhandel Zuid-Holland geeft hier invulling aan. Doorwerking naar Provinciale Structuurvisie en Verordening Ruimte De onderdelen uit de Notitie detailhandel Zuid-Holland die ruimtelijk relevant zijn, worden opgenomen in de actualisatie 2012 van de Provinciale Structuurvisie en de Verordening Ruimte. Het gaat specifiek om de onderdelen van de provinciale strategie voor de detailhandel (hoofdstuk 3). Dit zijn: het kwantitatieve kader, de hoofdstructuur voor de reguliere detailhandel, de uitwerking van de hoofdstructuur, perifere detailhandel en themagerichte detailhandel. Alle partners en belanghebbenden krijgen via de inspraakprocedure de mogelijkheid om hun zienswijze op de Provinciale Structuurvisie en de verordening Ruimte kenbaar te maken. Bij vaststelling van de Structuurvisie en de Verordening Ruimte wordt de Structuurvisie detailhandel Zuid-Holland 2007 ingetrokken. De uitvoering van het provinciale detailhandelsbeleid is vooral een verantwoordelijkheid van gemeenten en regio s. Gemeenten doen dit door het vaststellen van actuele bestemmingsplannen en het handhaven van deze bestemmingsplannen. Regio s doen dit door het vaststellen van regionale visies op de detailhandel. Wij Nota 3 detailhandel Zuid-Holland

4 stellen de kaders vast en kunnen, via het ruimtelijk instrument, een zienswijze indienen op bestemmingsplannen. Dit kan aan de orde zijn als de plannen niet passend zijn binnen een regionaal afgestemd detailhandelsprogramma, of binnen de provinciale detailhandelsstructuur uit de Provinciale Structuurvisie en/of de Verordening Ruimte. De keuzes in de Notitie detailhandel Zuid-Holland zijn voor een belangrijk deel gebaseerd op het onderzoek Provincie Zuid-Holland, ontwikkelingsmogelijkheden detailhandel dat Bureau Stedelijke Planning in opdracht van de provincie Zuid-Holland in juni 2012 heeft opgesteld. Het onderzoek richtte zich op de vijf REO-gebieden en de twintig grootste 1 gemeenten in Zuid-Holland. De onderzoekers hebben ook rekening gehouden met de uitkomsten van het Koopstromenonderzoek Randstad 2011 (KSO). De Notitie detailhandel Zuid-Holland gaat niet in op de eventuele vestiging van het Factory Outlet Center (FOC) op Bleizo. Het uitgestelde besluit over het FOC zal naar verwachting najaar 2012 aan de orde komen in GS waarna behandeling in PS volgt. Leeswijzer De Notitie detailhandel Zuid-Holland geeft in hoofdstuk 2 een beschrijving van de huidige staat van de detailhandel in Zuid-Holland op hoofdlijnen en schetst de verwachte ontwikkelingsmogelijkheden voor de komende jaren. In hoofdstuk 3 komt de provinciale detailhandelsstrategie aan de orde. Hoofdstuk 4 gaat in op de concrete beleidsuitwerking in samenwerking met de regio s. 1 De 20 grootste gemeenten gemeten naar absolute omzet niet-dagelijks van buiten de betreffende gemeente. Deze 20 gemeenten hebben een sterk bovenlokale functie en zijn daarom van belang voor regionaal en provinciaal beleid. Ze zijn goed voor circa tweederde van alle toevloeiing in de niet-dagelijkse sector. De andere 52 gemeenten hebben een meer plaatsverzorgende functie. Nota 4 detailhandel Zuid-Holland

5 2. Uitgangssituatie en ontwikkelingsmogelijkheden Dit hoofdstuk is, net als van hoofdstuk 3, gebaseerd op drie onderzoeksmethoden. Dit zijn een distributieplanologisch onderzoek (DPO), een zogenaamde schaduwmethode en de methode van onderzoeksbureau I&O Research naar de effecten van het FOC Bleizo (voorjaar 2012). Een DPO is een geijkt en veelgebruikt instrument om in kwantitatieve zin een uitspraak te doen over de uitbreidingsmogelijkheden van het winkelaanbod. Ook is een schaduwmethode toegepast. De onderzoekers hebben daarvoor de individuele REO s en de twintig grootste gemeenten beoordeeld op de combinatie van structuur- en groeivariabelen, gegroepeerd naar economisch functioneren, consumentenoordeel, draagvlakontwikkeling en toeristisch-economisch profiel. I&O Research onderzocht onder meer de huidige ruimtelijke kwaliteit en de te verwachten effecten van autonome ontwikkelingen op de omzetten per m2 winkelvloeroppervlak op aankoopplaatsniveau. 2.1 Uitgangssituatie detailhandel Zuid-Holland is de provincie met de meeste winkelmeters: ruim vijf miljoen vierkante meter winkelvloeroppervlak (wvo). Het is de grootste en meest dichtbevolkte provincie van Nederland, en heeft daarmee een zeer groot draagvlak voor winkelvoorzieningen Winkelaanbod Het winkelaanbod per inwoner (winkeldichtheid) is in Zuid-Holland lager dan in andere Randstadprovincies, en ligt zelfs onder het Nederlandse gemiddelde. Vanaf 2004 groeide het winkelaanbod in Nederland met 12%. Ter vergelijking: in de provincies Utrecht en Noord-Holland respectievelijk met 13% en 14%. In Zuid- Holland ligt dat cijfer aanzienlijk lager met 9%. In dezelfde periode nam het aantal inwoners in de provincie toe met ongeveer 4%. Zelfs in Zuid-Holland is het winkelaanbod dus sneller gegroeid dan je op basis van de bevolkingsgroei zou verwachten. Figuur 1: Verdeling inwoners (1) en detailhandelsaanbod (2: in m² wvo) naar REO, 2012 Bron: CBS Statline en Locatus Verkooppuntverkenner Nota 5 detailhandel Zuid-Holland

6 Kijkend naar de individuele REO s, dan valt op dat de winkeldichtheid het grootst is in Zuid-Holland Zuid (zie tabel 1). Hier is de dichtheid zo n 10% hoger dan in de provincie als geheel. In Haaglanden, Midden-Holland en Rijnmond is de dichtheid lager dan het provinciale gemiddelde. Deze grote verschillen ontstaan vooral door het aanbod in volumineuze artikelen, zoals woninginrichting of doe-het-zelf. Ruimte voor grootschalige detailhandel is relatief schaars en duur in verstedelijkt gebied. Ook een stringenter detailhandelsbeleid speelt mee. Tabel 1: Detailhandelsaanbod per inwoner naar sector, in m2 wvo 2012 REO-gebied Dagelijks Mode & luxe Volumineus Vrije tijd Overig Totaal Haaglanden 0,30 0,31 0,36 0,13 0,20 1,30 Midden Holland 0,30 0,25 0,45 0,14 0,23 1,36 Holland Rijnland 0,31 0,29 0,53 0,15 0,25 1,53 Rijnmond 0,33 0,35 0,48 0,15 0,14 1,44 Zuid-Holland Zuid 0,33 0,35 0,68 0,12 0,12 1,60 Totaal Zuid-Holland 0,32 0,32 0,46 0,14 0,19 1,43 Bron: Bureau Stedelijke Planning o.b.v. Locatus Verkooppuntverkenner (april 2012) Functioneren van de detailhandel Het winkelaanbod in Zuid-Holland lijkt gemiddeld genomen beter te functioneren dan het landelijke aanbod. De gemiddeld grote dichtheid van bevolking, de economische activiteit en de gemiddeld lage winkeldichtheid lijken daarop te duiden. Een nadere analyse bevestigt dat beeld echter maar zeer ten dele. De sectoren Dagelijks en Mode & Luxe functioneren qua vloerproductiviteit (omzet per m2) nipt onder het landelijk gemiddelde. De sectoren Volumineus en Vrije Tijd & Electro hebben echter vloerproductiviteiten die fors lager liggen (respectievelijk 15% en 28%). Haaglanden is daarop een uitzondering. Deze regio realiseert in alle sectoren, met uitzondering van Vrije Tijd & Electro, een vloerproductiviteit die boven het landelijke gemiddelde ligt. Alle andere regio s scoren op alle fronten lager tot fors lager dan gemiddeld. De twintig grootste gemeenten (figuur 3) functioneren beduidend beter dan de landelijke, provinciale en regionale gemiddelden. Zoetermeer, Leidschendam-Voorburg en Delft zijn in alle sectoren de positieve uitschieters. Figuur 2: Vloerproductiviteit 2012 t.o.v. landelijk gemiddelde, naar REO, naar sector 2 Dagelijks Mode & Luxe 2 In vergelijking met landelijk gemiddelden. Bronnen: HBD (Omzetkengetallen ten behoeve van ruimtelijk-economisch onderzoek 2011), Locatus (aanbodgegevens 2012) en KSO2011 (binding en toevloeiing). Bewerking Bureau Stedelijke Planning. Nota 6 detailhandel Zuid-Holland

7 Vrije tijd Volumineus Figuur 3: Vloerproductiviteit 2012 t.o.v. landelijk gemiddelde, naar gemeente, naar sector 3 Dagelijks Mode & Luxe Vrije tijd Volumineus Actuele gegevens over de individuele winkelgebieden in Zuid-Holland zijn te vinden in de rapportage over het Koopstromenonderzoek Randstad 2011 ( 3 5 In vergelijking met landelijk gemiddelden. Bronnen: HBD (Omzetkengetallen ten behoeve van ruimtelijk-economisch onderzoek 2011), Locatus (aanbodgegevens 2012) en KSO2011 (binding en toevloeiing). Bewerking Bureau Stedelijke Planning. Nota 7 detailhandel Zuid-Holland

8 2.2 Verwachte ontwikkeling Niet alleen de gegevens over de uitgangssituatie, maar ook de verwachte ontwikkeling is van invloed op het beleid van overheden en marktpartijen. Tabel 2 laat zien dat het nodig is om het aantal vierkante meters detailhandel op provinciaal niveau in zowel 2020 als 2030 te verkleinen ten opzichte van het huidige aanbod. In 2020 is -/ m2 minder nodig, in 2030 is -/ m2 minder nodig dan het huidige oppervlakte. Tabel 2: ontwikkelingsmogelijkheden detailhandel in m2 wvo per REO-gebied REO-gebied Huidig Ontwikkelingsmogelijkheden Planvoorraad Ontwikkelingsmogelijkheden Ontwikkelingsmogelijkheden oppervlakte m inclusief planvoorraad Haaglanden Midden Holland Holland Rijnland Rijnmond Zuid-Holland Zuid Totaal Bron: Bureau Stedelijke Planning Het is belangrijk om bij de ontwikkelingsmogelijkheden rekening te houden met de planvoorraad, oftewel de detailhandelsplannen die nog niet gerealiseerd maar al wel gepland zijn. Deze zijn bekend tot Als er ontwikkelingsruimte in een regio is, dan is het nuttig om eerst te kijken naar de planvoorraad. Als er al veel plannen in de pijplijn zitten, dan blijft er wellicht geen ontwikkelingsruimte meer over. Deze ruimte is in Haaglanden wel beschikbaar, maar in de overige REO-gebieden is al sprake van een negatieve ontwikkelruimte. Hier zijn in de toekomst minder m2 wvo nodig dan er nu zijn, zonder dat de planvoorraad is meegenomen. Zoals tabel 2 aangeeft, bedraagt de planvoorraad op provinciaal niveau m2 wvo. De ontwikkelingsmogelijkheden zijn al bijna overal negatief, de planvoorraad (overigens bescheiden van aard) maakt de negatieve balans nog groter. Veel planvoorraad in Rijnmond Veel van de planvoorraad (80%) slaat neer in de twintig belangrijkste winkelgemeenten, waarvan het overgrote deel zich in de regio Rijnmond bevindt. Binnen dit gebied neemt Rotterdam 70% van de planvoorraad voor haar rekening, onder andere via grote projecten als Forum (binnenstad), Zuidplein en de uitbreiding van Alexandrium Megastores. In vergelijking met andere grote steden is de planvoorraad in Rotterdam erg hoog. Nummer twee in de lijst is Haaglanden. In dit gebied concentreren de plannen zich vooral in de Haagse binnenstad en Zoetermeer. In verhouding heeft Midden-Holland de meeste planvoorraad. Nota 8 detailhandel Zuid-Holland

9 Perifere detailhandel Vooral in Zuid-Holland Zuid en Holland Rijnland is reeds sprake van een overaanbod aan PDV-locaties (Perifere Detailhandelsvestigingen). In onderstaande tabel zijn de (negatieve) ontwikkelingsmogelijkheden voor de volumineuze sector tot 2020 in kaart gebracht. Deze zijn een onderdeel van de ontwikkelingsruimte zoals die in tabel 2 is weergegeven. Ook is de planvoorraad voor de volumineuze sector in kaart gebracht. Deze maakt ook onderdeel uit van de totale planvoorraad uit tabel 2. Tabel 3: ontwikkelingsmogelijkheden volumineus in m2 wvo tot 2020 REO-gebied Ontwikkelingsmogelijkheden m2 Planvoorraad Haaglanden Midden Holland Holland Rijnland Rijnmond Zuid-Holland Zuid Totaal Bron: Bureau Stedelijke Planning Deze cijfers maken duidelijk dat, afgezien van Haaglanden, een aanzienlijke reductie van vloeroppervlak en planvoorraad voor zowel reguliere als volumineuze detailhandel nodig is. Wij vragen de REO s om detailhandelsstructuurvisies op te stellen en beleid te ontwikkelen dat rekening houdt met de provinciale beleidslijnen uit het vervolg van deze notitie. Nota 9 detailhandel Zuid-Holland

10 3. Detailhandelsstrategie Zoals in het vorige hoofdstuk is beschreven, is de uitgangssituatie en de verwachting voor de detailhandel niet gunstig. Dit vraagt om krachtig beleid en scherpe strategische keuzes. Wij zetten in dit hoofdstuk eerst onze strategische uitgangspunten op een rij en geven daarna aan wat onze rol in dit geheel is en wat wij van de regio s vragen. De inhoud van dit hoofdstuk verwerken we in de actualisatie 2012 van de Provinciale Structuurvisie en de Verordening Ruimte. 3.1 Strategische keuzes Wij brengen de volgende koerswijzigingen aan in het beleid: 1. Reductie winkelvloeroppervlak in een versterkte hoofdstructuur. Het is noodzakelijk het winkelvloeroppervlak en de planvoorraad in omvang terug te brengen, maar daarbij zoveel mogelijk de provinciale hoofdstructuur te versterken. Daarvoor maken we onderscheid tussen: a. Ruimtelijk faciliteren van een beperkt aantal te ontwikkelen centra (volume-uitbreiding volgens het ja- mits-principe); b. Ruimtelijk restrictief beleid ten aanzien van te optimaliseren centra (volume-uitbreiding volgens het nee-tenzij-principe); c. Beleid gericht op herstructurering van overige aankoopplaatsen (buiten de hoofdstructuur). 2. Perifere detailhandel. Wij willen het aantal PDV-locaties terugbrengen en geen nieuwe ruimte bieden voor deze vorm van detailhandel. 3. Toepassen SER-ladder. De ladder voor duurzame verstedelijking (SER-ladder) is van toepassing op detailhandel. Dit betekent dat nieuwe ontwikkelingen alleen mogelijk zijn als de behoefte is aangetoond en er regionale afstemming heeft plaatsgevonden. Wij werken de strategische keuzes hierna verder uit. 3.2 Kwantitatief kader Onderstaande ontwikkelingsmogelijkheden per REO-gebied vormen het kader voor (boven)regionale of intergemeentelijke detailhandelsprogramma s. Deze ontwikkelingsmogelijkheden worden opgenomen in de Provinciale Structuurvisie. Hiervoor gebruiken wij de tabel uit hoofdstuk 2. Tabel 2: ontwikkelingsmogelijkheden detailhandel in m2 wvo per REO-gebied REO-gebied Huidig Ontwikkelingsmogelijkheden Planvoorraad Ontwikkelingsmogelijkheden Ontwikkelingsmogelijkheden oppervlakte m inclusief planvoorraad Haaglanden Midden Holland Holland Rijnland Rijnmond Zuid-Holland Zuid Totaal Bron: Bureau Stedelijke Planning Wij verzoeken de REO s om de planvoorraad in belangrijke mate en (waar mogelijk) het huidige winkelvloeroppervlak te verminderen. Het is noodzakelijk dat de REO s rekening houden met de planvoorraad en ontwikkelingsmogelijkheden bij het opstellen of actualiseren van de regionale detailhandelsstructuurvisies. Wij verzoeken hen hierbij ook rekening te houden met de provinciale beleidslijnen in het vervolg van deze notitie. Hiermee willen we leegstand en disfunctioneren van de winkelcentra voorkomen zodat de ruimtelijke kwaliteit niet vermindert. Nota 10 detailhandel Zuid-Holland

11 3.3 Hoofdstructuur reguliere detailhandel Zuid-Holland is wat economische potentie en inwoneraantal betreft een potentiële Europese topregio. Wij streven met ons ruimtelijk-economisch beleid groei met een duurzaam karakter na. Als onderdeel van de economische structuur is een optimale ruimtelijke detailhandelsstructuur daarom belangrijk. Hierdoor kan Zuid-Holland concurrerend blijven voor (potentiële) inwoners, bedrijven en bezoekers ten opzichte van omliggende gebieden. Grootstedelijke agglomeraties als Den Haag en Rotterdam en de historische binnensteden nemen binnen deze structuur een belangrijke rol in en versterken de internationale positie en het toeristisch-recreatief profiel van Zuid-Holland. Een fijnmazig netwerk van winkels is voor de inwoners van Zuid-Holland van belang voor de aankoop voor dagelijkse boodschappen. Ons detailhandelsbeleid is erop gericht om de hoofdstructuur (hoofd- en ondersteunende centra, aangevuld met de belangrijkste clusters van PDV) zoveel mogelijk te versterken, zonder de dynamiek in de sector te willen verminderen. Dit willen wij realiseren door het beperken van het aantal nieuwe winkellocaties, door het versterken van een klein aantal winkelcentra en het blijven vasthouden aan het restrictieve beleid bij vestiging van detailhandel buiten de centra. De provinciale hoofdstructuur voor reguliere detailhandel is door de Provinciale Staten in 2007 vastgesteld (Structuurvisie detailhandel Zuid-Holland 2007) op basis van de uitkomsten van het Koopstromenonderzoek Het belangrijkste criterium om deel uit te maken van de provinciale hoofdstructuur is de bovenlokale verzorgingsfunctie. De hoofdstructuur bestaat daarom uit centra met een bovenlokale functie. In de tussenliggende periode heeft een aantal andere centra een kwalitatieve verbetering of een schaalsprong ondergaan en heeft daardoor aan bovenlokale aantrekkingskracht gewonnen. Dit blijkt uit de resultaten van het Koopstromenonderzoek Daarom voegen wij de volgende centra toe aan de provinciale hoofdstructuur: Leiden Luifelbaan, Den Haag Frederik Hendriklaan, Den Haag Leijweg, Delft in de Hoven, Gouda Bloemendaal, Rotterdam Keizerswaard, Rotterdam Hoogvliet, Barendrecht centrum en Ridderkerk centrum. Op onderstaande kaart is de nieuwe hoofdstructuur voor reguliere detailhandel weergegeven. Deze kaart wordt opgenomen in de Provinciale Structuurvisie. Kaart 1: reguliere detailhandelsstructuur Nota 11 detailhandel Zuid-Holland

12 3.4 Uitwerking hoofdstructuur Binnen de hierboven geschetste hoofdstructuur onderscheiden wij twee verschillende categorieën: te ontwikkelen centra en te optimaliseren centra. Daarnaast zijn er honderden kleine aankoopplaatsen in Zuid- Holland aanwezig die geen onderdeel uitmaken van de hoofdstructuur. De ladder voor duurzame verstedelijking (SER-ladder) is van toepassing op detailhandel. Dit betekent dat nieuwe ontwikkelingen alleen mogelijk zijn als de behoefte is aangetoond en er regionale afstemming heeft plaatsgevonden. Bij de accommodatie van de ruimtevraag heeft herstructurering en inbreiding voorrang ten opzichte van nieuwe uitleglocaties. Te ontwikkelen centra Voor deze categorie centra streven wij naar een opwaardering van de detailhandelsfunctie in termen van kwaliteit (winkelbestand en openbare ruimte), parkeren en bereikbaarheid en imago/beleving. Onder voorwaarde van het toepassen van de SER-ladder ( ja- mits-principe ) kan voor deze categorie sprake zijn van uitbreiding van het winkelareaal. Het Centrum van Rotterdam, de Binnenstad van Den Haag, de nieuwe centra Alexandrium, Zuidplein, Stadshart Zoetermeer en de historische binnensteden van Delft, Dordrecht, Gouda en Leiden komen hiervoor in aanmerking. De eerder geconstateerde grote planvoorraad in de aankoopgebieden in Rotterdam vraagt daarbij overigens om aandacht. Deze ligt op een te hoog niveau in relatie tot de ontwikkelingsmogelijkheden. De onderzoeksresultaten naar de ontwikkelingsmogelijkheden van de historische steden komen niet in gelijke mate overeen met de eerder genoemde gebieden. Deze steden leveren wel in belangrijke mate een bijdrage aan de internationale concurrentiepositie, het onderscheidend karakter van de winkelstructuur van Zuid-Holland en het leefklimaat in de stedelijke gebieden. Daarom kiezen wij voor het ontwikkelen van deze centra. Te optimaliseren centra De overige aankoopplaatsen uit de hoofdstructuur krijgen de status Optimaliseren volgens het nee-tenzijprincipe. Dit betekent dat gewerkt moet worden aan de verbetering van de (concurrentie)positie met alle denkbare middelen, zonder netto toevoeging van winkelmeters. Een eventuele beperkte uitbreiding van winkelmeters moet in het teken staan van structuurverbetering van het centrum. In dit kader kan gedacht worden aan optimalisatie van de winkelrouting en de route tussen de belangrijkste voorzieningenclusters zoals het winkelgebied en het station. Overige aankoopplaatsen De aankoopplaatsen die buiten de provinciale hoofdstructuur vallen, hebben soms minder toekomstperspectief en komen dan voor een facelift, herprofilering of functieverandering in aanmerking. Groei zal hier in ieder geval niet aan de orde kunnen zijn. Wij vragen in dit kader aandacht voor de leefbaarheid van kleine kernen en buurten. Hiermee dient vooral rekening te worden gehouden bij de vestiging van grotere supermarkten in de regionale hoofdcentra. Nota 12 detailhandel Zuid-Holland

13 3.5 Perifere detailhandel Locaties Wij willen de bestaande hoofdstructuur versterken en het areaal reguliere bedrijventerreinen beschermen. Het perifere detailhandelsbeleid blijft restrictief. In de Verordening Ruimte is op kaart 7 aangegeven op welke locaties zich deze vorm van detailhandel kan vestigen. In het kader van de actualisatie van de Provinciale Structuurvisie en Verordening Ruimte 2012 is één locatie van kaart 7 verwijderd, namelijk het nieuwe regionale centrum Schieveste in Schiedam. De geactualiseerde kaart is hieronder afgebeeld. Kaart 2: Perifere detailhandel Bij de actualisatie van de Provinciale Structuurvisie in 2013 hebben wij het voornemen om de PDVzoeklocatie in de Noordelijke Bollenstreek te verwijderen van kaart 7, tenzij Holland Rijnland met een ruimtelijk goed onderbouwd voorstel komt. In principe verlenen wij geen toestemming voor nieuwe PDVlocaties of voor de uitbreiding van bestaande PDV-locaties, tenzij hier bindende afspraken aan ten grondslag liggen. Perspectiefrijke locaties moeten wel versterkt kunnen worden. Wij vinden het noodzakelijk dat er op termijn minder PDV-locaties in Zuid-Holland beschikbaar zijn. Wij verzoeken de REO s om voorstellen te doen voor het reduceren van het aantal PDV-locaties en de planvoorraad. Dit kan aan de hand van de regionale structuurvisies detailhandel en de SER-ladder. In de ontwerp-structuurvisie perifere detailhandel Zuid-Holland Zuid heeft de REO Zuid-Holland Zuid er inmiddels voor gekozen om de huidige acht PDV-clusters terug te brengen naar drie: een regionaal woonthemacentrum in Sliedrecht en twee locaties voor doelgerichte aankopen in Dordrecht en Gorinchem. De vijf afgevallen locaties blijven wel bestaan. De daar nu gevestigde winkels kunnen blijven, maar verdere groei of ontwikkeling is uitgesloten, tenzij het om een initiatief gaat met een aantoonbaar lokaal karakter. Deze benadering kan ook een leidraad zijn voor de andere regionale visies. Nota 13 detailhandel Zuid-Holland

14 Wij gaan daarnaast de vestiging van perifere detailhandel strikter beperken door een aantal woongerelateerde branches vanuit ruimtelijke overwegingen uitsluitend op de daarvoor aangewezen locaties toe te laten. Branchering Een aantal partijen heeft aangedrongen op het aanbrengen van een plafond van 500 m2 wvo voor te voeren nevenassortimenten bij perifere detailhandel. Regio s en gemeenten hebben de vrijheid om dit plafond te hanteren. Dit is niet in strijd met provinciale regelgeving. De regio s zijn voorstander van het handhaven van de provinciale branchering voor perifere detailhandel. Enkele regio s hebben gepleit voor een technische aanpassing door onder volumineuze detailhandel voortaan ook te verstaan: detailhandel in jacuzzi s, zwembaden, scooters, buitenspeelapparatuur, fitnessapparatuur, piano s en surfplanken. Wij laten de vestiging van een groot deel van deze branches voortaan aan gemeenten over. In de Verordening Ruimte is de volgende reeks met branches opgenomen die kunnen worden toegelaten op perifere locaties. Wij onderscheiden twee categorieën: 1: Grootschalige meubelbedrijven (inclusief in ondergeschikte mate woninginrichting en stoffering) met een bruto vloeroppervlak van minimaal 1000 m2 en detailhandel in keukens, badkamers, vloerbedekking, parket, zonwering en jacuzzi s. Mits de gebieden op kaart 7 van de Provinciale Structuurvisie zijn aangewezen als opvanglocatie voor perifere detailhandel; 2: Tuincentra en bouwmarkten. Deze branches kunnen zowel op PDV-locaties als elders in het stedelijk gebied gevestigd worden. Detailhandel in auto s, boten, caravans, motoren, scooters, zwembaden, buitenspeelapparatuur, fitnessapparatuur, piano s, surfplanken, tenten, grove bouwmaterialen, landbouwwerktuigen en brand- en explosiegevaarlijke goederen versterken de detailhandelsstructuur niet en komen zelden voor op PDVlocaties. Deze kunnen vanaf heden zonder verdere sturing van de overheid op bedrijventerreinen worden gevestigd. Internet afhaalpunten Door de snelle opkomst van internetwinkelen, ontstaat er behoefte aan afhaalpunten van online bestelde artikelen. Deze kunnen gevestigd worden in winkels. Vestiging van internetafhaalpunten voor niet-dagelijkse artikelen buiten de winkelstructuur is toegestaan, mits het geen winkel of toonzaal betreft, en als de bereikbaarheid en de parkeermogelijkheden zijn gewaarborgd. 3.6 Themagerichte detailhandel Themagerichte detailhandel bij onderwijsvoorzieningen (artikel 9, lid 2 onder e) wordt nu ook toegelaten. Dergelijke voorzieningen waren al toelaatbaar bij sport, culturele, medische, recreatie- en vrijetijdsvoorzieningen. Ook bij onderwijsvoorzieningen, zoals een leerwerkplek, blijkt hieraan behoefte te zijn. Om de toename van vloeroppervlak buiten de hoofdstructuur te beperken, vinden wij themagerichte detailhandel bij alle bovengenoemde categorieën voorzieningen slechts in beperkte mate toelaatbaar. Nota 14 detailhandel Zuid-Holland

15 4. Uitnodiging aan de regio s Het is duidelijk dat een koerswijziging voor het beleid ten aanzien van de detailhandel nodig is. In deze notitie hebben wij onze strategie en inzet van het instrumentarium uitgewerkt. Voor de concrete beleidsuitwerking is samenwerking met de regio s van belang. Algemeen Wij vragen de REO s om regionale structuurvisies detailhandel op te stellen, inclusief regionale programmering op basis van toepassing van de SER-ladder. De resultaten hiervan nemen wij mee in de actualisatie van de PSV en Verordening Ruimte in Reguliere detailhandel Het is duidelijk dat, afgezien van de regio Haaglanden, een aanzienlijke reductie van vloeroppervlak en planvoorraad nodig is. Wij vragen de REO s om actief detailhandelsstructuurvisies op te stellen en bijbehorend beleid te ontwikkelen. We verzoeken hen om daarbij rekening te houden met de provinciale beleidslijnen uit deze notitie. Herstructurering van de detailhandel, zoals een facelift, herprofilering of transformatie, zal vooral in de kleinere aankoopplaatsen gestalte moeten krijgen. Omdat deze geen onderdeel vormen van de provinciale hoofdstructuur nodigen wij marktpartijen en regio s uit om hiervoor voorstellen te ontwikkelen. Perifere detailhandel Wij vinden het noodzakelijk dat er op termijn minder PDV-locaties in Zuid-Holland beschikbaar zijn. Wij verzoeken de regio s om voorstellen te doen voor het reduceren van het aantal PDV-locaties en de planvoorraad. Dit kan aan de hand van de SER-ladder en via de regionale structuurvisies detailhandel. Nota 15 detailhandel Zuid-Holland