Samenvatting Economie Een kwestie van ondernemen

Transcriptie

1 Samenvatting Economie Een kwestie van onder Samenvatting door een scholier 2308 woorden 18 januari ,9 7 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 1: Onder in Nederland Wat is onder? Ons land telt honderdduizenden ondernemers. Steeds meer jongeren willen graag een eigen bedrijf starten. Motieven voor oprichten eigen bedrijf: Spanning, De uitdaging, De sport, Eigen baas zijn, Het inkomensperspectief. Persoonlijke motieven spelen duidelijk een rol. Nederland scoort de laatste jaren hoog op de lijst van startende ondernemingen. Elk jaar komen er 11% nieuwe ondernemers bij in Nederland. Duitsland en Engeland hebben een iets hoger percentage maar daar mislukken aanzienlijk meer starters na enkele jaren. Nederland kent 40 ondernemers per 1000 Nederlanders. Daarmee hebben we de achterstand op andere West-Europese landen de VS en Japan ingehaald. Onder: Het stellen van de juiste doelen het organiseren. En vervolgens het realiseren van die doelen. Onder: Het combineren van de productiefactoren: Arbeid, Kapitaal, Natuur met het doel daarmee producten te maken waarmee winst behaald kan worden. Productie van goederen en diensten vind zich meestal plaats binnen een organisatie. Organisatie: Een geordende groep mensen die samenwerkt om bepaalde doelen te bereiken. Sommige organisaties streven naar winst. Dat is een positief verschil tussen opbrengsten en kosten. Organisaties die naar winst streven: Ondernemingen Deelnemers van een onderneming: Participanten. Ondernemingsleiding, Werknemers, mensen die geld in de onderneming steken, de leveranciers, de overheid en De afnemers: Vaak consumenten Pagina 1 van 11

2 Een goede ondernemer weet: - Aan welke producten de mensen behoefte hebben - De alternatief aanwendbare productiefactoren zo te combineren dat er zo min mogelijk schaarse middelen worden gebruikt - Risico s in te schatten en niet uit de weg te gaan - Op basis van de vorige drie punten een positief verschil tussen opbrengsten en kosten te realiseren: Winst De maatschappelijke betekenis van ondernemingen Onder doen mensen niet allen uit persoonlijke motieven (zoals genoemd in paragraaf 1) maar als ondernemer heb je ook een maatschappelijke functie: Je brengt goederen en diensten voort en verkoopt deze, Je zorgt voor werkgelegenheid. Ook kan werk voor goede sociale contacten zorgen, maar er is ook zeer eentonig werk waarbij je geestelijk kunt afstompen. Werk geeft mensen de mogelijkheid tot zelfontplooiing en hun talenten te ontwikkelen. Beloning werknemers: Loon Beloning vermogensverschaffers: Een deel van de winst (Dividend) Allocatie: De verdeling van productie mogelijkheden die word gestuurd door winst en verlies. Globalisering: Bedrijven proberen lagere prijzen te compenseren door de kosten te verlagen. Een bedrijf schrapt bijvoorbeeld banen in West-Europese landen en creëert nieuwe banen in lage lonen landen. Bedrijven staan steeds meer onder druk van consumenten organisaties, actiegroepen en de massamedia, om hun milieu vervuiling te beperken. Ook wetgeving van de overheid speelt hierin een rol Ethische en politieke aspecten van de onderneming: - De ondernemingen geven steun aan ongewenste regimes - De ondernemingen zouden te lage lonen geven - Er zouden te slechte arbeidsomstandigheden zijn - En schadelijke effecten op het milieu hebben Deze problemen doen zich vooral voor in ontwikkelingslanden Ondernemingen in Nederland Manieren om de grootte van een onderneming te bepalen: - De totale omzet per jaar - Het aantal werknemers tellen - De waarde van de op de effectenbeurs genoteerde aandelen - Toegevoegde waarde Aantal werknemers: 0-10 klein bedrijf Pagina 2 van 11

3 middel bedrijf 100-> groot bedrijf Toegevoegde waarde: De waarde van het eindproduct verminderd met de waarde van de ingekochte grondstoffen, hulpstoffen, en diensten van derden Grondstoffen vind je terug in het product (meel in brood) Hulpstoffen vind je niet terug in het product (De brandstof die een machine gebruikt) Diensten van derden zijn diensten geleverd door andere bedrijven, bijvoorbeeld transport en verzekeringen. Bedrijfstak: Een groep ondernemingen die sterk verwante producten maakt. Balans en resultaat rekening Een belangrijk financieel onderdeel van het ondernemingsplan is het opstellen van de beginbalans. Balans: Vermogensoverzicht op een bepaald moment. Als tweede financieel onderdeel maak je een begroting Begroting: een overzicht van verwachte opbrengsten, kosten en winst Wordt gebruikt om te kijken of een onderneming financieel haalbaar en voldoende winstgevend is. Resultatenrekening: Een overzicht van kosten opbrengsten en winst over een afgelopen periode. Nut van administratie: Beschikken over gegevens van je eigen bedrijf zodat je op de hoogte bent van eventuele ontwikkelingen Hoofdstuk 2: Kosten, Opbrengsten en winst. Constante kosten en variabele kosten. Kosten zijn noodzakelijk om als ondernemer goederen te produceren Constante kosten: Kosten die niet veranderen bij een verandering van de productieomvang. Bijv: Huur van het pand, Kosten van vaste werknemers, Afschrijving op de inventaris Variabele kosten: Kosten die wel veranderen bij een verandering in de productieomvang. Bijv: Bij een restaurant de inkoop kosten van dranken en maaltijden, de kosten van uitzendkrachten en overwerk van medewerkers. Als de zaak gesloten is zijn er geen variabele kosten. Pagina 3 van 11

4 Proportioneel variabele kosten: Productie stijging in procenten is Kostenstijging in procenten. Constante kosten + Variabele kosten = Totale kosten Als de Totale kosten precies gelijk zijn aan de omzet is het break-evenpoint bereikt. De onderneming maakt geen winst maar ook geen verlies. Productiecapaciteit is de maximaal mogelijke productie bij een gegeven hoeveelheid productiemiddelen. TK = (a X q) + B Totale kosten is variabele kosten per eenheid product keer productieomvang + totale constante kosten Productievergroting bij gegeven capaciteit Om een bedrijf uit te breiden en meer winst te maken moet je extra werknemers in dienst. Maar Deze werknemers moeten zich wel weer terug verdienen en de bedrijfswinst vergroten. De volgende elementen spelen en rol: - Wat zijn de verwachte extra opbrengsten door een extra arbeidskracht - Wat zijn de verwachte extra kosten door een extra arbeidskracht. Als de verwachte opbrengsten hoger zijn dan de verwachte kosten is het de moeite waard om de extra werknemer aan te Als er een nieuwe werknemer aangenomen word moet met deze werknemer een arbeidsovereenkomst worden gesloten Arbeidsovereenkomst: Afspraken tussen werkgever en werknemer over de wederzijdse rechten en plichten bij het werk. Primaire arbeidsvoorwaarden: Afspraken over geldelijke beloning (hoogte loon, vakantiegeld, reiskosten, onkostenvergoedingen) En de wijze van betaling. Bijv een keer per maand. Secundaire arbeidsvoorwaarden: Niet geldelijke afspraken zoals werktijden, pauzes, werkomstandigheden, aard van het werk, scholing Tertiaire arbeidsvoorwaarden: Afspraken om inspraak en medezeggenschap van de werknemers Arbeidsvoorwaarden voor álle werknemers in een bedrijfstak : Collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) Incidentele loonsverhoging: Loonsverhoging voor één persoon bijvoorbeeld door een hogere functie of het volgen van een cursus Prijscompensatie: Loonsverhoging met het zelfde percentage als de prijsstijging van de Pagina 4 van 11

5 consumptiegoederen. (koopkracht blijft gelijk.) Initiële loonstijging: Loonsverhoging boven op de prijscompensatie Arbeidsproductiviteit: gemiddelde productie per werknemer per tijdseenheid Productie kan vergroot worden door: - Uitbreiding - Verhoging van de Arbeidsproductiviteit De arbeidsproductiviteit kan verhoogd worden door: - specialisatie - Nieuwere betere kapitaal goederen - scholing Specialisatie: Werknemers houden zich bezig met werkzaamheden waar ze aanleg voor hebben. Ze houden zich dan bezig met een beperkt aantal taken waardoor routine in hun werk ontstaat. Specialisatie binnen een bedrijf: Interne arbeidsverdeling Specialisatie van een bedrijf zelf: externe arbeidsverdeling Regionale arbeidsverdeling: Een regio of land specialiseert zich in producten waar het het meest geschikt voor is. Schaalvergroting Productiviteit stijgt voortdurend door innovaties: Toegepaste vernieuwingen van producten of productieprocessen. Investeren: Het aanschaffen van nieuwe kapitaalgoederen Breedte-investeringen : De verhouding tussen arbeid en kapitaal blijft gelijk Diepte-investeringen : De verhouding tussen arbeid en kapitaal veranderd ten gunste van het kapitaal Kapitaalintensiteit : Verhouding van kapitaal ten opzichte van arbeid Het samengaan van 2 bedrijven van gelijke grote heet fusie Het samengaan van 2 bedrijven waarvan één duidelijk veel groter is dan spreken we van overname Voordelen schaalvergroting: Door grotere inkoop van grondstoffen en dergelijke worden de grondstoffen in verhouding goedkoper De kosten van nieuw aangeschafte grote of geavanceerde machines zijn relatief laag, doordat zij bij deze bedrijfsgrote beter worden benut Pagina 5 van 11

6 Binnen het bedrijf kan meer interne specialisatie plaats vinden Nadelen schaalvergroting Er komt een grotere afstand tussen eigenaren, leiding en uitvoerend personeel, die ieder hun eigen belang zullen nastreven Grotere bedrijven hebben meer verplichtingen op het gebied van arbeidsrecht en milieu. Dit brengt extra kosten mee. De administratie moet groter worden opgezet. Hoofdstuk 3 De marketing mix Wat is marketing? Producenten zijn aanbieders van producten en consumenten zijn de vragers. Op de markt komen vragers en aanbieders bij elkaar. Voor de industriële revolutie leverden de meeste producenten maatwerk. De industriële revolutie leidde tot steeds meer massaproductie, met als gevolg dat het directe contact tussen consument en producent verloren ging. Het voordeel was dat de kosten en prijzen lager zijn. Productgerichte denkwijze: - Het product staat centraal - Uitgangspunt is de persoonlijke voorkeur van de producent - Bij de productie word uitgegaan van de technische mogelijkheden van het bedrijf. Er werd gestreefd naar zo laag mogelijke productiekosten - De consument word geacht het product wel of niet te kopen Consumentgerichte denkwijze: De wensen en persoonlijke voorkeuren van de consument komen centraal te staan. Marketing; Het maken en uitvoeren van plannen voor het vergroten of behouden van de afzet. Marketingconcept: Het inspelen op behoeften van de consument om meer omzet te behalen Tijdens enquêtes worden voorkeuren hobby s of interessegebieden opgeslagen in een gegevensbestand. Bij databasemarketing worden mensen uit dit gegevensbestand gefilterd. Deze mensen kunnen vervolgens gericht worden benaderd. Een marktsegment bestaat uit een aantal afnemers van een bepaald product die min of meer gelijke wensen en behoeften hebben. Deze potentiële kopers noemt men doelgroepen. Pagina 6 van 11

7 Bij de marktbenadering spelen vier factoren een belangrijke rol. Samen vormen ze de marketing mix. Deze bestaat uit de volgende vier factoren: 1. product 2. prijs 3. plaats 4. promotie De P van product Fysieke product: De basiseigenschappen van een product (bijv de voedingswaarde van een maaltijd) Tastbare product: Verpakking, accessoires, de merknaam, de kleur en het design Uitgebreide product: sfeer, imago, bezorging, garantie, andere service Homogene producten zijn in de ogen van consumenten identiek (houten en plastic wasknijpers) Heterogene producten zijn in de ogen van consumenten niet identiek Trading-up: Een kwalitatief betere of luxere uitgave van een product op de markt brengen Trading-down: Een kwalitatief lager of minder luxe product. Productlevens cyclus: 1. Introductiefase 2. groeifase 3. rijpheidsfase 4. verzadigingsfase 5. neergangsfase De P van prijs Kostengeoriënteerde prijsvaststelling: De kostprijs word verhoogd met een vaste winstopslag. Nadeel: Je houdt geen rekening met de concurrentie Prijsdifferentiatie: Verschillende prijzen voor het zelfde product vanwege kostenverschillen (daltarieven bij het openbaar vervoer of telefoondiensten) Concurrentiegeoriënteerde prijsvaststelling: De ondernemer houd sterk rekening met de concurrentie - Put out pricing: De ondernemer hanteert een prijs die lager is dan de kostprijs. Met als doel concurrentie van de markt te laten verdwijnen Pagina 7 van 11

8 - Stay out pricing: De ondernemer die enig aanbieder is van een product, voert een alge prijs om te voorkomen dat nieuwe producenten zich op deze markt zullen vestigen Afnemersgeoriënteerde prijsvaststelling: De ondernemer gaat na welke hoeveelheden de afnemers kopen bij de verschillende prijzen. Prijsdiscriminatie: Toepassen van verschillende prijzen voor het zelfde product. Bijvoorbeeld kortingen voor kinderen en of bejaarden. Voordelen: 1. je haalt hogere omzet. 2. behalen van meer winst 3. het laten meewegen van sociale motieven. Voorwaarden: 1. de markten zijn gescheiden zodat iemand die profiteert van een lage prijs het niet kan doorverkopen aan iemand die de hogere prijs moet betalen. 2. Er moet duidelijk zijn wie wel en niet in aanmerking komen voor de lagere prijzen De P van plaats Onder plaatsbeleid verstaan we vast stellen van de optimale vestigingsplaats. Een geleding bestaat uit bedrijven die zich met het zelfde onderdeel van het productieproces bezig houden (bijv. het geleding van alle koffiebranders) In een bedrijfskolom kunnen zich de volgende veranderingen voordoen: 1. specialisatie 2. parallellisatie 3. integratie 4. differentiatie specialisatie: Een onderneming gaat zich toeleggen op de productie van slechts een onderdeel van het oorspronkelijke assortiment Parallellisatie: Een onderneming gaat ook producten leveren uit een andere bedrijfskolom Integratie: twee geledingen voegen samen Differentiatie: Een productiefase word opgespitst in twee of meer productiefasen. Pagina 8 van 11

9 De P van promotie Vragen van de producent bij keuze van het communicatiemiddel zijn: - wat is mijn doelgroep? - Welke boodschap heb ik voor mijn doelgroep. - Met welk medium kan ik de boodschap het beste naar mijn doelgroep verzenden? - Wat zijn de kosten en (indirecte) opbrengsten. Het doel van reclame is om de consumenten bekend en vertrouwd te maken met een product om zodoende de verkoop te bevorderen. Public relations: De beïnvloeding van de mening van personen die belangrijk zijn voor de onderneming. Het doel is dan het imago van de onderneming te verbeteren en eventuele bestaande vooroordelen weg te. Soorten reclame: - Productreclame: De nadruk van de boodschap ligt op de eigenschappen van een product. - Merkreclame: Het gaat om een aantal producten van een bepaald merk. - Individuele reclame: Reclame voor een product of merk - Collectieve reclame: Reclame voor een bepaald soort product. De gezamenlijke producenten stimuleren de verkoop zonder dat er een producent bij naam wordt genoemd. Meestal worden daarbij pakkende slogans gebruikt als: - Brood, daar zit wat in. - Bloemen houden van mensen - Kijk eens wat vaker in de spiegel van de kapper - Melk, de witte motor Hoofdstuk 4: Ondernemingsvormen De keuze van de ondernemingsvorm Bij een BV heeft een onderneming zelf rechtspersoonlijkheid. Rechtspersoon: De onderneming is zelf drager van rechten en plichten. Mocht het fout gaan, dan is de oprichter wel het door hem in de zaak gestopte geld kwijt maar hij is niet aansprakelijk met zijn privé-bezittingen Een eenmanszaak heeft geen rechtspersoonlijkheid. Mocht het mislopen dan is de ondernemer wel aansprakelijk met zijn privé-vermogen. Voordelen éénmanszaak: één persoon heeft de leiding, hij kan snel beslissingen. Alle winst is voor één persoon; De eigenaar Pagina 9 van 11

10 Nadelen éénmanszaak: De eigenaar is hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van de onderneming Er is minder eigen vermogen beschikbaar dan bij een onderneming met meer eigenaren. Het is moeilijker leningen af te sluiten omdat maar één persoon aansprakelijk is De continuïteit is slecht geregeld: Het voortbestaan van de onderneming hang af van de gezondheid van één persoon. Er zijn geen andere eigenaren om mee te overleggen Het is niet mogelijk de werkzaamheden te verdelen en zich te specialiseren. Vennootschap onder firma (VOF) Een onderneming waarin twee of meer personen een bedrijf voeren onder een gemeenschappelijke naam. De vennoten zijn samen eigenaar van de onderneming. In de naam van het VOF moet duidelijk zijn dat het om één bedrijf gaat. (vermeer&klein VOF) Voordelen VOF Er kan door de eigenaren overlegd worden Verdeling van de werkzaamheden en specialisatie is mogelijk Er is meer eigen vermogen beschikbaar Baken zijn bereid meer krediet te verstrekken De continuïteit is beter geregeld Nadelen van de VOF Snel beslissen is soms niet mogelijk, omdat er eerst overlegd moet worden De winst moet over meer personen verdeeld worden De continuïteit kan in gevaar komen wanneer een vennoot overlijdt en de erfgenamen eisen dat hun deel van de erfenis wordt uitbetaald. Ondernemingen met rechtspersoonlijkheid Naamloos vennootschap (NV): Een onderneming met een in aandelen verdeeld eigen vermogen. De aandelen worden openbaar verhandeld dus de NV heeft een publicatieplicht van de jaarrekening. (de balans, de resultatenrekening en een toelichting) Aandeelhouders van de NV zijn de eigenaren van de onderneming. Nadelen van een NV: - Hoge oprichtingskosten - Men dient zich te houden aan veel wettelijke bepalingen - De NV kent een publicatieplicht, die ook geld voor kleine familie - BV s Besloten vennootschap (BV) Pagina 10 van 11

11 Veel overeenkomsten met een NV Verschillen: - De publicatieplicht is zeer beperkt - Er worden geen aandeelbewijzen uitgedeeld maar de aandeelhouders worden bijgehouden in een register. - De aandelen staan op naam en zijn niet vrij verhandelbaar. Sociaal verslag en milieuverslag Sociaal jaarverslag: Een door veel grote NV s en BV s uitgegeven jaarverslag waarin wordt gerapporteerd over mensen en hun belangen in de onderneming Milieu verslag: Steeds meer ondernemingen geven een milieuverslag uit. Daarin probeert met ne becijferen welke positieve en negatieve invloeden de onderneming gedurende het verslag jaar heeft gehad op het milieu. Ondernemingsraad: Een bedrijf met 35 of meer werknemers moet een ondernemingsraad hebben: Bespreking van de gang van zaken in een onderneming. Pagina 11 van 11