Impressieverslag. Netwerkbijeenkomst Samenspel tussen formele- en informele zorg

Transcriptie

1 Impressieverslag Netwerkbijeenkomst Samenspel tussen formele- en informele zorg Datum: maandag 23 november 2015 Locatie: MFC De Schans Verslaglegging: Démiencke Brinkman 1. Opening en welkom door wethouder Pieter de Kruif Na een kopje soep en een broodje verzorgd door zorgroep Reinaerde heet wethouder Pieter de Kruif de aanwezigen hartelijk welkom. De opkomst is groot (er zijn ruim 50 aanwezigen!) en dat is een goed teken. In de zaal zitten zorgprofessionals, vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, vrijwilligers, mantelzorgers en het Sociaal Team van de gemeente. De wethouder introduceert het thema en geeft aan waarom het samenspel tussen de formele- en de informele zorg zo belangrijk is. Met alle veranderingen in het zorglandschap gaan we een nieuwe fase in. De druk op de zorg neemt toe door onder andere de vergrijzing en de bezuinigingen. Hierdoor wordt steeds meer een beroep gedaan op mantelzorgers en vrijwilligers (de informele zorg). Daarnaast blijven professionele hulpverleners oftewel de formele zorg uiteraard actief. Samenwerking tussen formele en informele zorg is (nog) lang niet altijd vanzelfsprekend. Mantelzorgers en professionele hulpverleners zijn als het ware collega s van elkaar die samen als doel hebben om voor de cliënt te zorgen. Helaas is deze samenwerking niet altijd gelijkwaardig. Mantelzorgers hebben soms het idee dat de professional de regie overneemt én professionals vragen zich af of de mantelzorger wel de juiste capaciteiten heeft om de zorg te kunnen verlenen. Door in gesprek te gaan, verwachtingen uit te spreken en naar overeenkomsten te zoeken, kan men elkaar juist ondersteunen. In de samenwerking met vrijwilligers spelen gedeeltelijk dezelfde punten. Vrijwilligers spelen voornamelijk een belangrijke rol in de welzijnszorg voor cliënten. Gekoppeld aan vrijwilligersactiviteiten, bijvoorbeeld op stap gaan met een cliënt, kan het zijn dat vrijwilligers ook zorghandelingen moeten verrichten. Goede afstemming is noodzakelijk om ervoor te zorgen dat vrijwilligers goed op de hoogte zijn van welke zorgtaken zij wel of niet kunnen en mogen doen. De wensen van de cliënt en de persoonlijke grenzen van de vrijwilliger zijn hierbij ook belangrijk. Vanaf 2015 heeft de gemeente er nieuwe zorgtaken bijgekregen in het kader van de Jeugdwet en de nieuwe Wmo. De gemeente ziet het als haar kerntaak om een doorgaande lijn in de zorgen hulpverlening van haar meest kwetsbare inwoners te realiseren. Op 1 januari 2015 is in Woudenberg het Sociaal Team gestart om invulling te geven aan een laagdrempelige zorgen hulpverlening aan inwoners met een hulpvraag. Het team is inmiddels drie kwart jaar onderweg en wil graag doorontwikkelen. Eén van de ontwikkelthema s is de verstevigen van de samenwerking met alle partijen in het lokale veld, waaronder de basisvoorzieningen en de informele zorg. Doelstelling van de bijeenkomst is het gezamenlijk verkennen hoe we het samenspel tussen de formele- en de informele zorg in de gemeente Woudenberg kunnen versterken. Dit doen door met elkaar in gesprek te gaan over wat we voor elkaar kunnen betekenen en hoe we elkaar kunnen bereiken.

2 2. Toelichting programma en opwarmer De wethouder stelt Patricia van den Brink en Nicolet van Eerd van bureau Kwiek voor. Patricia en Nicolet hebben veel ervaring met het samenbrengen van de formele- en de informele zorg en zijn door de gemeente gevraagd om de bijeenkomst te begeleiden. Patricia en Nicolet introduceren het ethiekbekje. Het ethiekbekje is geïnspireerd op een spelletje dat wij vroeger allemaal wel eens hebben gespeeld. Het ethiekbekje is een kleurrijk hulpmiddel om met elkaar in gesprek te gaan over inspiratie, ervaringen en dilemma s: wat maakt jouw zorg goede zorg? Als snel raakten de deelnemers geanimeerd met elkaar in gesprek en na drie rondes moest een luide bel de aanwezigen weer naar de tafels leiden 3. Inleiding over veranderingen in het Sociaal Domein In een korte presentatie licht Patricia de veranderingen in het zorglandschap toe. De komende jaren verandert er veel in het gemeentelijke sociale domein. Gemeenten krijgen door de overheveling van de jeugdzorg en Passend Onderwijs nieuwe taken en bevoegdheden. Ook de overheveling van de AWBZ functies begeleiding en persoonlijke verzorging naar de Wmo en de uitvoering van de nieuwe Participatiewet zorgt voor een uitbreiding van het gemeentelijke takenpakket. Met het nieuwe stelsel beoogt het Rijk meer integraliteit, maatwerk en flexibiliteit te kunnen realiseren en zo de kwaliteit van de voorzieningen te vergroten. De gedachte is dat gemeenten beter in staat zijn om dit te realiseren, omdat de gemeente van alle overheden het dichtst bij haar inwoners staat. Hierdoor is de gemeente beter in staat aan te sluiten bij wat een inwoner echt nodig heeft. Door preventie en zwaardere hulp en zorg in één hand te brengen kan beter beleid gevoerd worden in het kader voorkomen is beter dan genezen. Ook is de gemeente beter in staat om de vraagstukken op de verschillende leefdomeinen in samenhang met elkaar op te pakken met minder regeldruk en bureaucratie. De decentralisaties gaan dan ook gepaard met een behoorlijke mate van beleidsvrijheid voor gemeenten. Tot slot is het de bedoeling van het Rijk om met de decentralisaties een cultuuromslag tot stand te brengen, waarbij de eigen kracht van inwoners centraal staat. Het Sociaal Team van de gemeente stelt zich zelf voor. Het Sociaal Team Woudenberg is een team van professionals van verschillende organisaties dat samen zorg en ondersteuning levert aan mensen die extra hulp nodig hebben in hun dagelijks leven. In het Sociaal Team werken professionele medewerkers met veel ervaring op het gebied van (jeugd)zorg, maatschappelijk werk, ouderenwerk en welzijnswerk. U kunt nu dus in het dorp terecht met al uw vragen over zorg en welzijn. Een groot deel van de medewerkers is overigens al langere tijd in het dorp werkzaam en goed bekend met de dorp en haar inwoners. Ook identiteitsgebonden hulpverlening is aan het team verbonden. Het Sociaal Team werkt volgens het uitgangspunt één gezin, één plan. Dat betekent dat elk gezin dat hulp en ondersteuning nodig heeft, te maken krijgt met één vaste contactpersoon. Het Sociaal Team bekijkt wat een huishouden nodig heeft, wat anderen in de omgeving kunnen doen bij het oplossen van problemen, biedt professionele hulp en haalt er een deskundige bij als dat nodig is. Meer informatie over het Sociaal Team kunt u lezen op

3 4. Wereldcafé In drie gespreksrondes aan 8 verschillende tafels gaan de deelnemers met elkaar in gesprek over: Hoe zou je de samenwerking willen versterken? Wat hebben we van elkaar nodig voor een goed samenspel en hoe zien we de rol van de gemeente daarbij? Welke vragen en dilemma s zijn er nog? Na iedere ronde wisselen de deelnemers van tafel. De gastvrouwen aan de tafels zijn leden van het Sociaal Team. Zij blijven aan de tafels zitten en bespreken de uitkomsten van de vorige ronde met de nieuwe deelnemers. De uitkomsten van het wereldcafé vindt u in de bijlage van dit verslag. 5. Terugkoppeling en conclusies De belangrijkste conclusies van de avond: - Versterken van de samenwerking door elkaar te zien en te spreken (bekend maakt bemind!) - Vertrouwen en ruimte zijn nodig voor een goede samenwerking - Er is grote behoefte aan een sociale kaart en een smoelenboek - Formele zorg moet zich bewust zijn van de grenzen van de informele zorg - Sociaal netwerk kan nog meer worden ingeschakeld - Positieve gezondheid als uitgangspunt (Gezondheid is het vermogen van mensen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven (Huber, 2012). - We weten samen heel veel, hoe delen we deze kennis? - Kijk over de grenzen van je werk heen naar het werk van anderen - Wees zichtbaar en herkenbaar (Sociaal Team) - Met welke signalen kunnen we bij het Sociaal Team terecht? - Geef ruimte aan zorginnovatie! 6. Afsluiting De wethouder dankt alle deelnemers voor hun aanwezigheid en Patricia en Nicolet van bureau Kwiek voor hun inspirerende begeleiding van de bijeenkomst. De transformatie is in gang gezet! 2015 is een overgangsjaar. Er gaat al veel goed maar er kan nog veel verbeteren. Centrale vraag voor alle aanwezigen en de gemeente is hoe we nu verder handen en voeten gaan geven aan het versterken van het samenspel tussen de formele en de informele zorg. Het begin is er; er is kennis gemaakt en er zijn ervaringen uitgewisseld. De opgave en de uitdaging ligt nu bij het benutten van elkaars kracht en het goed samenwerken. Het thema blijft op de ontwikkelagenda van de gemeente staan.

4 Bijlage uitkomsten wereldcafe Ronde 1 Hoe zou je de samenwerking willen versterken? - Sociale kaart van Woudenberg voor overzicht welke organisaties zijn er, wie doet wat en hoe kun je elkaar vinden - Activiteitenagenda (Uitloper Woudenberg) - Bijeenkomsten organiseren - Creëer zichtbaarheid en herkenbaarheid - Duidelijk communiceren waar je welke organisatie kunt vinden en dit centraal aanbieden - Verbindingen leggen - Zorg voor stabiliteit in organisaties (continuïteit) - Bewustwording formele zorg van grenzen van de informele zorg (relationeel) - Het sociaal netwerk (sociale kracht) kan nog meer worden ingeschakeld, naast de formele hulp (in vroeg stadium) - Actief contact zoeken met vrijwilligers (beursvloer voor uitwisselen aanbod) - Elkaar zien staan (niet als concurrent zien) en elkaar aanvullen - Vertrouwen in elkaar - Ontschotten - Cliënt als uitgangspunt (vraaggericht en op maat werken) - Over je grenzen heen durven kijken - Alles wat je samen kunt doen is winst! - Helderheid over elkaars verantwoordelijkheden - Elkaar ontmoeten en kennis delen (wiel niet opnieuw uitvinden) - Deelnemerslijst toezenden - Zelf initiatieven nemen - Digitale marktplaats (aanbieders en vragers ondersteuning) - Bij elkaar op bezoek (kijkje in de keuken) Ronde 2 Wat hebben wij van elkaar nodig en hoe zien we de rol van de gemeente? - Schriftelijke informatie - Bijeenkomsten (algemeen of per thema) - Kennis van elkaars bestaan en elkaar niet zien als concurrent - Ruimte en vertrouwen - Grenzen stellen - Regie zoveel mogelijk bij de cliënt zelf - Breed kijken en signaleren - Je kenbaar maken bij andere betrokkenen (nooit buiten de cliënt om!) - Bereikbaarheid - Goed overzicht speelveld - Flyers met expertise opsturen naar Sociaal Team - Vroegsignalering en preventie (houd de problemen klein!) - Igv afwezigheid eigen kracht en sociaal netwerk dan toch formele zorg - Kaderen verantwoordelijkheden formele- en informele zorg - Hoe om te gaan met privacy als de noodzaak daar is om door te pakken! - Bekendheid SWO activiteiten - Kennis voorliggende voorzieningen - Agenda afstemming SWO, ANBO en PCOB (bijv. via ouderenwerker)

5 - Gemeente kan optreden als organisator/facilitator bijeenkomsten (deelnemerslijsten, smoelenboek Sociaal Team en vooraf agenda verstrekken) - Faciliteren sociale kaart (digitaal of papier) - Luisterend oor - Organisaties aan elkaar voorstellen - Loket De Kleine Schans centraal - Sociaal Team = gemeente - Samenvoegen van organisaties die hetzelfde doen - Vraag en aanbod beurs of marktplaats voor matching vraag en aanbod kleine diensten/klussen Ronde 3 Welke vragen en dilemma s zijn er nog? - Naast zorg ook welzijn van inwoners belangrijk: wat heeft iemand nodig, wat doet men graag zelf en wat vind iemand echt leuk (Positieve gezondheid) - Zoek naar mogelijkheden om de zorg te verbeteren - Hoe krijgen we de hulp dichterbij? - Vraag versus juiste aanbod - Vrijwilligers voor complexere doelgroepen nodig (mensen met een psychische beperking) - Inwoners en professionals weten onvoldoende wat er is qua formele- en informele voorzieningen - Durven mensen om hulp te vragen? (bv. ouderenmishandeling) - Privacy - Wat heeft Woudenberg te bieden om gezond te blijven/te worden. Is hier voldoende over bekend? - Beleid naar buiten brengen (projecten die lopen) - Verbindingen zoeken (wie pakt dit op?) - Hoe geef je vorm/invulling aan het verbinden (afspraken maken) - De gemiddelde burger heeft nog te weinig kennis over het Sociaal Team. Welke signalen kan wie bij het Sociaal Team neerleggen? - Hoe maken we zichtbaar dat er cliëntondersteuning is? - Loket moet goed in staat zijn om de vraag achter de vraag te stellen - Avondopenstelling Loket - Bescherming grenzen van de mantelzorger - Aandacht voor respijtzorg - Continuïteit en expertise - Concullega s (onderlinge concurrentiestrijd); in hoeverre staan we open voor elkaars expertise en nieuwe mogelijkheden? Denk hierbij aan Senior Service, was service, Anja Assisteert, zorg robot, zorg op afstand etc.)