Sociale cijferreeksen Zuid-West-Vlaanderen

Transcriptie

1 Sociale cijferreeksen Zuid-West-Vlaanderen vzw Welzijnsconsortium Zuid-West-Vlaanderen in samenwerking met Steunpunt Sociale Planning, Provincie West-Vlaanderen Sociale cijferreeksen Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013

2 vzw Welzijnsconsortium Zuid-West-Vlaanderen; een samenwerkingsinitiatief van 13 OCMW's 13 gemeentebesturen Provincie West-Vlaanderen Intercommunale Leiedal 10-tal regionaal werkende welzijnsorganisaties Actief sinds 1992, opgericht door Intercommunale Leiedal, Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen en de toenmalige Regionale Welzijnsraad. Meerjarenovereenkomst met de Provincie West-Vlaanderen sinds Statutaire doelstelling: ARTIKEL 3, De vereniging heeft tot doel overleg en samenwerking tussen de O.C.M.W. s, de gemeentebesturen, de private en publieke actoren in de regio Zuid-West-Vlaanderen te stimuleren bij de uitbouw van het welzijnsbeleid. Dit gebeurt door informatie en documentatie te verschaffen, overleg op te zetten, het organiseren en begeleiden van concrete projecten en dossiers. Het betreft meer in het bijzonder initiatieven die een regionale aanpak en samenwerking vereisen en de mogelijkheden van een afzonderlijk OCMW, gemeentebestuur en dienst te boven gaan. Zij mag eveneens alle activiteiten ondernemen die dit doel kunnen bevorderen. Zij kan in die zin ook, doch slechts op bijkomstige wijze, handelsdaden stellen, enkel voor zover de opbrengst hiervan besteed wordt aan het doel daarvoor zij werd opgericht. Sociale cijferreeksen Zuid-West-Vlaanderen, Juni 2013 vzw Welzijnsconsortium Zuid-West-Vlaanderen Streekhuis Zuid-West-Vlaanderen maatschappelijk zetel - Doorniksesteenweg Kortrijk ondernemingsnummer info@welzijnsconsortium.be Redactie en eindredactie: Met medewerking van: Inge Vervaecke (Welzijnsconsortium) André Desmet, Ann-Sophie Maes, Virginie Carlassara, Liesbet Mullie (Welzijnsconsortium) Hilde Coudenys (Steunpunt Sociale Planning, Provincie West-Vlaanderen) Bart Noels (Intercommunale Leiedal) RESOC Zuid-West-Vlaanderen Sociale cijferreeksen regio Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013, pag. 2

3 Wie sociale problemen primair definieert in termen van sociale cohesie, leefbaarheid, veiligheid, welzijnsvoorzieningen en sociale activering ziet de stad of de wijk als meest geëigende schaal, wie onder sociale problemen (mede) de arbeidsmarkt, sociaal-economische achterstanden en keuzes op de woningmarkt verstaat en wie wijst op de sociaal-culturele dimensies van ruimtelijke ordeningsvraagstukken ziet de regio in het verschiet komen. 1 Aan de slag in de regio Situering en oproep Vzw Welzijnsconsortium Zuid-West-Vlaanderen verzamelde, in samenwerking met het Steunpunt Sociale Planning van de Provincie West-Vlaanderen, een selectie van sociale cijferreeksen over de regio Zuid-West-Vlaanderen. We tonen aan de hand van deze cijferreeksen de inwoners uit onze regio in de armoedestatistieken; inwoners zonder menswaardig inkomen, geconfronteerd met betalingsmoeilijkheden, wachtend op een kwalitatieve huisvesting, met kinderen met schoolse vertraging, met een zware zorgbehoefte, met psychische problemen, met problemen op vlak van stabiele tewerkstelling, Elke cijferreeks is kort beschreven. Waar mogelijk geven we regiospecifieke cijfergegevens en bekijken we de evolutie over een aantal jaren. Voor het Welzijnsconsortium kadert deze publicatie in haar opdrachten ondersteuning van het lokaal sociaal beleid in de regio en het in 2010 ontwikkelde armoedeprogramma voor de regio. We stelden toen een programma met 6 actiesporen voor; kiezen voor dialoog met mensen in armoede, garanderen van kwaliteitsvolle en toegankelijke materiële noodhulp, basisrechten en basisdiensten maximaal benutten, onafhankelijke trajectbegeleider, inzetten op sensibilisering en armoedetoets en extra hefbomen in het Streekpact. Ondertussen is armoedebestrijding als transversale ambitie opgenomen in het nieuwe streekpact van RESOC Zuid-West-Vlaanderen. We hopen dat deze cijfers u als beleid kunnen voeden om in samenspraak met de inwoners achter deze cijfers, te werken aan een stevig sociaal beleid en een kanteling op vlak van armoedebestrijding. Vzw Welzijnsconsortium Zuid-West-Vlaanderen, Streekhuis Zuid-West-Vlaanderen, Kortrijk, Juni DAVELAAR, M.F., DUYVENDAK, J.W., TER WOERDS, S., Verwey-Jonker Instituut, Steden en regio. Sociale Agenda. Een verkenning van thema s voor een regionale sociale agenda, Rapport in opdracht van het Interprovinciaal Overleg, Den Haag, april 2002, p.19. Sociale cijferreeksen regio Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013, pag. 3

4 Inhoudstafel Aan de slag in de regio... 3 Inhoudstafel... 4 Samenvatting sociale cijferreeksen... 5 Sociale cijferreeksen INDICATOREN ROND ARMOEDE De armoederisicodrempel (60% mediaan netto beschikbaar inkomen) De subjectieve armoedemaat De Europese armoede indicator EEN MENSWAARDIG INKOMEN De budgetstandaard, referentiebudget voor een menswaardige participatie Mensen met voorkeurregeling in de ziekteverzekering Minimuminkomens Onderbescherming Voedselhulp BETALINGSMOEILIJKHEDEN Kredietachterstal Budgetmeters en dossiers die voorkomen op de Lokale Adviescommissies gas/elektriciteit en water WACHTEN OP DE WOONMARKT Het sociaal huurpatrimonium Private huurmarkt binnen de totale huurmarkt Meldingen van gerechtelijke uithuiszettingen EEN NIEUWE GENERATIE MET ZORGEN Kansarmoede-index Kind en Gezin Schoolse vertraging Beroepsonderwijs en buitengewoon onderwijs EN ALS JE GEZONDHEID EEN ZORG WORDT Zwaar zorgbehoevenden, de Vlaamse Zorgverzekering Zelfmoord en zelfmoordgedachten ARBEID ADELT? Aan de slag Niet aan de slag KANSWARME BUURTEN Tabellen Afbeeldingen Regiofiche Sociale cijferreeksen regio Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013, pag. 4

5 Samenvatting sociale cijferreeksen Het Welzijnsconsortium Zuid-West-Vlaanderen verzamelde in samenwerking met het Steunpunt Sociale Planning een selectie van sociale cijferreeksen over de regio Zuid-West-Vlaanderen en de kwetsbaarheid van haar bevolking. Hieronder volgt een samenvatting van deze sociale cijferreeksen. De regionale sociale cijferreeksen kunnen de analyse met betrekking tot armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting mee helpen onderbouwen. 1. INDICATOREN ROND ARMOEDE De armoederisicodrempel, de subjectieve armoedemaat en de EU2020-indicator zijn de in België en Vlaanderen meest gebruikte indicatoren inzake armoede. We vertaalden die naar de regio Zuid- West-Vlaanderen. Het grootste percentage komt naar voor uit de EU2020-definitie, met name 15% armen (of een inwoners uit de regio). De armoederisicodrempel (60% mediaan netto beschikbaar inkomen): Concreet lag de Belgische armoederisicodrempel volgens de EU-SILC-survey van 2011 voor een alleenstaande op 1000 per maand. Voor een gezin met 2 volwassenen en 2 kinderen 2101 per maand. In 2011 moesten 1 op 10 Vlamingen (9,8%) of bijna inwoners uit de regio Zuid-West- Vlaanderen zien rond te komen met een inkomen onder deze armoederisicodrempel. De subjectieve armoedemaat: In 2011 verklaarde 15% van de Vlaamse bevolking ( personen of inwoners in de regio Zuid-West-Vlaanderen) te leven in een huishouden dat (zeer) moeilijk rondkomt met het beschikbare inkomen. De Europese armoede indicator: Gemeten aan de hand van de nieuwe EU2020-indicator (opgemaakt door de combinatie van 3 verschillende indicatoren), leefde in % van de Vlaamse bevolking in armoede of sociale uitsluiting. Dat komt neer op een tal inwoners binnen onze regio. 2. EEN MENSWAARDIG INKOMEN Hoewel armoede meer is dan inkomensarmoede, is het recht op een menswaardig inkomen onlosmakelijk verbonden met een menswaardig bestaan. De budgetstandaard, referentiebudget voor een menswaardige participatie: Op basis van onderzoek wordt naar voor geschoven welk inkomen een gezin nodigt heeft om op een menswaardige manier te participeren aan de samenleving. Deze bedragen verschillen van de bedragen inzake armoederisico, vooral voor gezinnen met kinderen. Voor een eenoudergezin met twee kinderen bijvoorbeeld is de armoederisicodrempel (inkomen 2010) 1.600, terwijl de budgetstandaard spreekt van een nodig referentiebudget tussen de en Mensen met voorkeurregeling in de ziekteverzekering: Het cijfer over verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering is indicatief voor het aandeel van de bevolking dat een bescheiden inkomen geniet, met name een belastbare bruto gezinsinkomen op jaarbasis van maximum ,33, verhoogd met 3.018,74 per persoon ten laste. In 2011 waren in de regio Zuid-West-Vlaanderen personen (titularissen en personen ten laste) gerechtigd op de verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering, of 13,8% van de bevolking die een bescheiden inkomen geniet. Onderzoek leert dat er nog heel wat rechthebbenden zijn op OMNIO, die dit voorkeursstatuut nog niet hebben geactiveerd. Minimuminkomens: We situeren deze uitkeringen ten opzichte van de eerder besproken armoederisicodrempel en het door wetenschappelijk onderzoek vooropgestelde referentiebudget naargelang soort huishouden. Behalve het minimumpensioen voor een alleenstaande werknemer met een volledige loopbaan en het overlevingspensioen voor werknemers, liggen alle minimumuitkeringen onder de armoederisicogrens. Het nationaal Sociale cijferreeksen regio Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013, pag. 5

6 minimumloon is maar toereikend indien het een alleenstaand of samenwonend huishouden zonder kinderen betreft. Onderbescherming: Personen die hun recht op een leefloon of aanvullende financiële steun niet realiseren, zijn de onderbeschermden. Cijfergegevens over het aantal onderbeschermden zijn enkel terug te vinden van de periode In deze periode bevond 4,2% van de hele bevolking zich minstens 1 maand onder de toenmalige drempel van het leefloon. Voedselhulp: Naar schatting maken personen gebruik van voedselpakketten in de regio. In Zuid-West-Vlaanderen zijn er een 25-tal voedselbedeelpunten, variërend van loutere vrijwilligersinitiatieven tot initiatieven onder coördinatie van het OCMW. De wet bepaalt dat het OCMW instaat voor de toeleiding tot (EU) voedselhulp. Concreet gaat het over gezinnen met ontoereikend resterend leefgeld per week. Voor een alleenstaande varieert dit van 50 tot 100 resterend leefgeld per week. Voor een koppel met kinderen varieert dit van 150 tot 250 resterend leefgeld per week. 3. BETALINGSMOEILIJKHEDEN Kredietachterstal: In 2010 waren er in de regio kredietnemers, hiervan hadden 5640 kredietnemers (of 4,4% van alle kredietnemers) een achterstallig krediet. De grootste problemen inzake betalingsachterstand doen zich voor bij de leningen op afbetaling en de verkopen op afbetaling. Er is heel weinig betalingsachterstand bij de hypothecaire kredieten. Het cijfer voor het arrondissement is zeer gelijklopend met het West-Vlaamse cijfer en wijzigt zeer weinig over de jaren heen. Budgetmeters en dossiers die voorkomen op de Lokale Adviescommissies gas/elektriciteit en water: Indicaties die wijzen op een problematiek inzake energiekosten, zien we bij de dossiers van de Lokale adviescommissies (LAC s) bij de OCMW s enerzijds en de budgetmeters anderzijds. Per 1000 huishoudens zijn er in de regio iets meer budgetmeters actief dan in West-Vlaanderen en lopen er ook iets meer LAC-dossiers. 4. WACHTEN OP DE WOONMARKT Het sociaal huurpatrimonium: Sociale huisvesting: In de regio Zuid-West-Vlaanderen zijn er 10 sociale huisvestingsmaatschappijen actief. Eind 2011 waren er 9466 sociale huurwoningen en appartementen (inclusief leegstand). Eind 2011 werd er een leegstand van 443 sociale huurwoningen en appartementen geregistreerd. Na uitzuivering door de VMSW staan eind gezinnen en eind gezinnen op de wachtlijst voor een sociale huurwoning. De inkomensgrens (netto-belastbaar inkomen) om te kunnen inschrijven als kandidaat-huurder bij een sociale huisvestingsmaatschappij is euro als u een alleenstaande bent zonder personen ten laste; euro als u een alleenstaande gehandicapte bent; euro, vermeerderd met euro per persoon ten laste, in andere gevallen. Sociale verhuurkantoren: Eind 2010 waren 584 huurwoningen in beheer bij de drie sociale verhuurkantoren uit de regio. Er stonden 1080 gezinnen op hun wachtlijsten, waarvan 920 bij SVK De Poort. Van eind 2007 tot eind 2010 kwamen 99 huurwoningen in beheer bij. Begin november 2011 waren 618 woningen in beheer bij de drie sociale verhuurkantoren. Het tegen 2020 te behalen bindend sociaal objectief voor de regio is vastgelegd op 1927 woningen, waarvan 1058 huurwoningen. Menen, Spiere-Helkijn, Wervik en Zwevegem hebben geen verplichtingen meer in het kader van het bindend sociaal objectief huurwoningen. Private huurmarkt binnen de totale huurmarkt: Deze cijfers tonen voor onze regio een totaal huurpatrimonium van woningen, waarvan een in sociale huur bij de sociale Sociale cijferreeksen regio Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013, pag. 6

7 bouwmaatschappijen, de sociale verhuurkantoren en de lokale besturen. Dit zou betekenen dat in de regio Zuid-West-Vlaanderen een woningen op de private huurmarkt worden verhuurd. We zien op basis van gegevens uit het kadaster dat een 1977 woningen op 1 januari 2011 niet dienden als hoofdverblijfplaats. Dit is een frictieleegstand van 4% van het maximum bewoonde huurpatrimonium. Meldingen van gerechtelijke uithuiszettingen: In 2011 werden 446 meldingen van gerechtelijke uithuiszetting overgemaakt van de vredegerechten naar 9 van de 13 OCMW s uit de regio. Momenteel beschikken we niet over de gegevens van het aantal effectieve vonnissen tot gerechtelijke uithuiszetting. 5. EEN NIEUWE GENERATIE MET ZORGEN Kansarmoede-index Kind en Gezin: De kansarmoede-index van Kind en Gezin stijgt van 5,3% in 2009 tot 7,2% in Dit laatste komt neer op een bijna 340 geboorten in kansarme gezinnen in onze regio. Schoolse vertraging: 15,7% van de leerlingen hebben minimum één jaar schoolse achterstand in het basisonderwijs. Sinds het schooljaar 2007 daalt dit aandeel wel, al blijft er in enkele gemeenten een stijgende trend merkbaar. Een kleine 5% van de leerlingen secundair onderwijs hebben een schoolse vertraging van minimum 2 jaar. Volgens de gegevens die we konden verzamelen voor 2010, telt de regio een groter aandeel kinderen die niet het Nederlands als thuistaal gebruiken en die schoolse achterstand hebben opgelopen, dan gemiddeld in de provincie West-Vlaanderen het geval is. Dit geldt zowel voor het basisonderwijs (23, 27% in de regio tegenover 17,62% in de provincie) als voor het secundair onderwijs (15,05% versus 11,44%). Beroepsonderwijs en buitengewoon onderwijs: Ongeveer vierduizend leerlingen volgen voltijds of deeltijds beroepsonderwijs. Dat aantal schommelt blijkbaar van jaar tot jaar. Wat het aantal leerlingen in het buitengewoon onderwijs betreft, valt er over een periode van drie jaar een stijging met zevenenzeventig leerlingen waar te nemen. In 2012 volgden 2244 leerlingen dit type onderwijs. 6. EN ALS JE GEZONDHEID EEN ZORG WORDT Zwaar zorgbehoevenden, de Vlaamse Zorgverzekering: In de regio Zuid-West-Vlaanderen is 3,6% van de bevolking zwaar zorgbehoevend. Deze personen krijgen voor nietmedische kosten een aanvullende maandelijkse tegemoetkoming vanuit de Vlaamse zorgverzekering zijn tegemoetkomingen voor niet-medische kosten binnen de mantelen thuiszorg en 4105 zijn tegemoetkomingen voor niet-medische kosten binnen de residentiële zorg. Zelfmoord en zelfmoordgedachten: Zelfmoord is de eerste doodsoorzaak voor mannen tussen 25 en 49 jaar en voor vrouwen tussen 10 en 39 jaar. Zelfmoord is dus de meest voorkomende doodsoorzaak voor mensen tijdens het beroepsactieve leven. In West- Vlaanderen waren er in de periode zelfdodingen bij vrouwen en 993 zelfdodingen bij mannen. De provincie West-Vlaanderen steekt boven de andere provincies uit inzake het aantal zelfmoorden, zowel voor de mannelijke als vrouwelijke bevolking. 7. ARBEID ADELT? Aan de slag: Volgens een internationaal gebruikte definitie van laag loon (loon minder dan 67% van het mediaan netto beschikbaar - Andress en Lohmann, 2008) telt Vlaanderen 17,6% en Wallonië 19,6% laagbetaalde werknemers. We staan stil bij het aandeel armen binnen de werkende bevolking. De armoede onder de werkende bevolking zou volgens Marx, I., e.a. in Vlaanderen 3,2% zijn (onderzoek gebaseerd op EU-SILC 2006). In 2011 telden we in de regio Zuid-West-Vlaanderen werkenden, niet werkende werkzoekenden en Sociale cijferreeksen regio Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013, pag. 7

8 mensen op beroeps actieve leeftijd (tussen 18 en 64jaar). Voor onze regio zou dit neerkomen op een inwoners van de werkenden tussen 18 en 64 jaar. Vooral huishoudens met één kostwinner maken meest kans om in de armoede terecht te komen, met name koppels met kinderen waar er maar één kostwinner is, alleenstaanden en alleenstaande ouders. Ter info geven we nog mee dat in de provincie West-Vlaanderen in % van alle werkenden tussen 15 en 64 jaar of personen, werden (her)ingeschakeld via sociale economie. Voor de provincie kwam dit neer op personen. In 2010 werkten personen in de sociale economie binnen de regio Zuid-West-Vlaanderen. Niet aan de slag: Binnen de provincie is de werkloosheidsgraad het hoogst in Oostende (8,12%), gevolgd door onze regio (5,51%) en de regio Westhoek (5,12%). Als we binnen de niet werkende werkzoekenden kijken naar het opleidingsniveau, zien we een laaggeschoolde niet werkende werkzoekenden of 54,5% van alle niet werkende werkzoekenden, een middengeschoolden (of 30,8%) en een hooggeschoolden (14,7%). De twee laatste groepen nemen toe in aandeel binnen de niet werkende werkzoekenden. Meer dan de helft van de werkzoekenden is laaggeschoold (54,5%), een hoger percentage dan in West-Vlaanderen en in Vlaanderen. Als we de evolutie in onze regio in de periode van het aandeel niet werkende werkzoekenden in een kansengroep bekijken zien we een stijgend aandeel in volgende groepen: 50-plussers, mensen met een arbeidshandicap, allochtonen en niet-europeanen. 8. KANSWARME BUURTEN We presenteren tot slot de analyse inzake kansarmoede ontwikkeld door het Steunpunt Sociale Planning van de Provincie West-Vlaanderen. Deze analyse benoemt volgende buurten als kansarm, met name die buurten die op 3 of 4 van de dimensies (demografie, huisvesting, onderwijs en werkloosheid) een gedefinieerde drempelwaarde overschrijden. De kansarme buurten zijn in de regio Zuid-West-Vlaanderen verspreid over 5 van de 13 gemeenten. In Waregem en Wervik tellen we elk 1 kansarme buurt; in Harelbeke 2 kansarme buurten; Menen heeft 6 kansarme buurten en Kortrijk 13. In totaal wonen er in gezinnen of inwoners binnen deze kansarme buurten. Uitgedrukt in percentages is dit 9,96% van de gezinnen of 8,54% van de bevolking. Sociale cijferreeksen regio Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013, pag. 8

9 Sociale cijferreeksen 1. INDICATOREN ROND ARMOEDE De armoederisicodrempel, de subjectieve armoedemaat en de EU2020-indicator zijn de in België en Vlaanderen meest gebruikte definities rond armoede. We vertaalden die naar de regio Zuid-West- Vlaanderen. Het grootste percentage komt naar voor uit de EU2020-definitie, met name 15% armen (of inwoners uit de regio) De armoederisicodrempel (60% mediaan netto beschikbaar inkomen) Het armoederisico geeft het percentage aan van de huishoudens die moeten rondkomen met een inkomen onder de nationale armoededrempel. Deze drempel is bepaald op 60% van het mediaan netto beschikbare gestandaardiseerde huishoudinkomen in een land. Er wordt vanuit gegaan dat personen die leven in een huishouden dat moet rondkomen met een inkomen onder de armoederisicodrempel, een verhoogd risico op armoede lopen. Concreet lag de Belgische armoederisicodrempel volgens de EU-SILC-survey van 2011 voor een alleenstaande op 1000 per maand. Voor een gezin met 2 volwassenen en 2 kinderen 2101 per maand. Bijna 1 op 10 Vlamingen (9,8%) moest in 2011 zien rond te komen met een inkomen onder deze armoederisicodrempel. Voor de regio Zuid-West-Vlaanderen betekent dit bijna inwoners met inkomensarmoede. Er wordt een groter armoederisico vastgesteld bij: - vrouwen - kinderen - personen tussen 50 en 65 jaar en zeker personen ouder dan 65 jaar (30% van het totale aantal personen onder de armoederisicodrempel) - alleenstaanden, personen in eenoudergezinnen en oudere koppels - werklozen, gepensioneerden en andere niet-actieven. - gezinnen met kinderen waar niemand werkt (6 op 10 verhoogd armoederisico) en gezinnen met kinderen waar slechts beperkt gewerkt wordt, dan bij gezinnen met kinderen met hogere werkintensiteit - personen met hoogstens een diploma lager secundair onderwijs (vier maal hoger dan bij personen met een diploma hoger onderwijs) - huurders (drie maal hoger dan bij eigenaars) - niet-eu-burgers (vier maal hoger dan bij EU-burgers; inclusief Belgen) De armoederisicodrempel op 60% mediaan netto beschikbaar inkomen. Concreet lag de Belgische armoederisicodrempel volgens de EU-SILC-survey van 2011 voor een alleenstaande op 1000 per maand. Voor een gezin met 2 volwassenen en 2 kinderen 2101 per maand. Bijna 1 op 10 Vlamingen (9,8%) moest in 2011 zien rond te komen met een inkomen onder deze armoederisicodrempel. Voor de regio Zuid-West-Vlaanderen betekent dit bijna inwoners met inkomensarmoede. Uit de cijfers blijkt dat twee groepen er de laatste jaren nog op achteruitgaan (tussen 2008 en 2010), met name de werklozen en de huurders. Opvallend is dat het procentueel aandeel van de langdurige armoede in de totale armoede relatief hoog ligt. Sociale cijferreeksen regio Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013, pag. 9

10 1.2. De subjectieve armoedemaat Naast de armoederisicodrempel op basis van een survey, bestaan er nog andere armoedemaatstaven zoals de subjectieve armoedemaat, die verwijst naar het percentage van mensen dat leeft in een huishouden dat volgens de referentiepersoon (zeer) moeilijk rondkomt met het beschikbare inkomen. In deze maatstaf wordt naast de inkomenskant ook rekening gehouden met de uitgavenkant en de gestegen prijzen van elementaire basisbehoeften als energie en huisvesting. Tabel 1 Armoederisico, subjectief armoederiscio, armoederisico voor en na sociale transfers Vlaanderen 2007 tot 2011 (Bron: FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie, Vlaanderen Armoederisico 10, ,1 10,4 9,8 Subjectief armoederisico 9,6 14,9 15,2 14,1 15 Armoederisico voor sociale transfers 35,9 36,9 36,5 36,9 37,7 Armoederisico na sociale transfers 21, ,2 20,8 21,9 In 2007 was de subjectieve armoedemaat (het percentage van mensen dat leeft in een huishouden dat volgens de referentiepersoon (zeer) moeilijk rondkomt met het beschikbare inkomen) 9,6%. In 2011 was dit 15% van de Vlaamse bevolking. Voor de regio Zuid-West-Vlaanderen betekent dit inwoners die zelf aangeven (zeer) moeilijk rond te komen met het beschikbare inkomen. Wanneer de vergelijking gemaakt wordt tussen 2010 en 2009, gaan de alleenstaanden en de eenoudergezinnen er verder op achteruit. Hier komen de gebruikelijke groepen met een hoog risico terug, zij het dat er vier bevolkingsgroepen zijn die sterk pieken: de gezinnen waar niemand werkt (50%), gezinnen waar er sprake is van een werkintensiteit kleiner dan 0,54 (42%), niet EU-burgers (36%) en eenoudergezinnen (35%). De subjectieve armoedemaat. In 2011 verklaarde 15% van de Vlaamse bevolking ( personen) te leven in een huishouden dat (zeer) moeilijk rondkomt met het beschikbare inkomen. In 2007 was deze subjectieve armoedemaat 9,6% van de Vlaamse bevolking. Voor de regio Zuid-West-Vlaanderen betekent dit in inwoners die verklaren (zeer) moeilijk rond te komen met het beschikbare inkomen. Tabel 2 Vertaling van Vlaams armoederisico en subjectief armoederisico van 2011 naar de gemeenten uit Zuid-West- Vlaanderen. (Bron: FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie, ) Bevolking 2011 Armoederisico (9,8%) Subjectief Armoederisico (15%) Anzegem Avelgem Deerlijk Harelbeke Kortrijk Kuurne Lendelede Menen Spiere-Helkijn Waregem Wervik Wevelgem Zwevegem Zuid-West-Vlaanderen Sociale cijferreeksen regio Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013, pag. 10

11 1.3. De Europese armoede indicator Door de Europese Unie werd in de loop van 2010 een nieuw plan naar voor geschoven om van de Unie tegen 2020 een slimme, duurzame en inclusie economie te maken; de EU2020 strategie. Eén van de vijf doelstellingen hierin heeft betrekking op armoede en sociale inclusie, met name tegen 2020 het aantal armen of sociaal uitgeslotenen in de hele Unie met 20 miljoen te verminderen. Om de realisatie van de doelstelling te meten, is het nodig om armoede te operationaliseren. Daarom werd de EU2020-indicator rond armoede opgemaakt, bestaande uit 3 normen: - 60% norm of armoederisico (zie ook hierboven): wie minder verdient dat 60% van het mediaaninkomen van de huishoudens. - Deprivatienorm: een gezin dat minstens vier op negen keer iets van de voorgestelde zaken niet heeft. - Werkintensiteit: als minder dan de helft werkt op wie kan werken in een huishouden (personen tot 60 jaar). Op basis van deze drie normen wordt het aantal armen in de Europese landen berekend. De Europese armoede indicator. Gemeten aan de hand van de nieuwe EU2020-indicator (opgemaakt door de combinatie van de drie bovenstaande indicatoren), leefde in % van de Vlaamse bevolking in armoede of sociale uitsluiting. Dat komt neer op een tal inwoners binnen onze regio. Een 0,4% van de bevolking bevindt zich in de doorsnede van deze drie indicatoren, of een 1200 inwoners uit de regio. Sociale cijferreeksen regio Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013, pag. 11

12 2. EEN MENSWAARDIG INKOMEN Hoewel armoede meer is dan inkomensarmoede, is het recht op een menswaardig inkomen onlosmakelijk verbonden met een menswaardig bestaan. We bespreken daarom achtereenvolgens: 1. De budgetstandaard, referentiebudget voor een menswaardige participatie De nieuw ontwikkelde budgetstandaard wijkt enigszins af van de armoede indicatoren zoals hierboven beschreven, omdat hier op basis van onderzoek naar voor wordt geschoven welk inkomen nodig is voor een gezin om op een menswaardige manier te participeren aan de samenleving. Deze bedragen verschillen met de bedragen inzake armoederisico, vooral voor gezinnen met kinderen. Voor een eenoudergezin met twee kinderen bijvoorbeeld is de armoederisicodrempel (inkomen 2010) 1.600, terwijl de budgetstandaard spreekt van een nodig referentiebudget tussen de en Voorkeursregeling ziekteverzekering/omnio In 2011 waren er in de regio Zuid-West-Vlaanderen personen (titularissen en personen ten laste) die recht hadden op de verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering. Om dit recht te openen moet het inkomen beperkt zijn tot ,33 euro per jaar, verhoogd met 3.018,74 euro per persoon ten laste. Dit wil zeggen dat 13,8% van de bevolking een bescheiden inkomen geniet, Onderzoek leert dat er nog heel wat rechthebbenden zijn op OMNIO, die dit voorkeursstatuut nog niet hebben geactiveerd. 3. Minimuminkomen (minimumloon/minimumuitkeringen) Behalve het minimumpensioen voor een alleenstaand werknemer met een volledige loopbaan en het overlevingspensioen voor werknemers, liggen alle minimumuitkeringen onder de armoederisicogrens. Het nationaal minimumloon is maar toereikend indien het een alleenstaand of samenwonend huishouden zonder kinderen betreft. 4. Onderbescherming Personen die hun recht op een leefloon of aanvullende financiële steun niet realiseren, zijn de onderbeschermden. Cijfergegevens over het aantal onderbeschermden zijn enkel terug te vinden van de periode In deze periode bevond 4,2% van de hele bevolking zich minstens 1 maand onder de toenmalige drempel van het leefloon. 5. Voedselhulp Naar schatting maken personen gebruik van voedselpakketten in de regio. De wet bepaalt dat het OCMW instaat voor de toeleiding tot (EU) voedselhulp. Concreet gaat het over gezinnen met ontoereikend resterend leefgeld per week. Voor een alleenstaande varieert dit van 50 tot 100 resterend leefgeld per week. Voor een koppel met kinderen varieert dit van 150 tot 250 resterend leefgeld per week. Sociale cijferreeksen regio Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013, pag. 12

13 2.1. De budgetstandaard, referentiebudget voor een menswaardige participatie Hoeveel geld heeft een gezin minimaal nodig om op een menswaardige manier te kunnen participeren aan de Vlaamse samenleving? De wetenschappelijk ontwikkelde budgetstandaard (B. STORMS & K. VAN DEN BOSCH, 2009) biedt een antwoord op deze vraag. Uitgangspunt is dat menswaardig participeren aan de samenleving zowel bijhoren als bijdragen omvat. Bepaalde fundamentele menselijke behoeften dienen vervuld te zijn om minimaal te kunnen participeren aan de maatschappij. Er zijn twee universele behoeften die vervuld moeten zijn om deze minimale participatie mogelijk te maken: gezondheid en autonomie. Als deze universele behoeften vervuld zijn, moeten mensen om te kunnen participeren beschikken over voldoende en adequate voeding, huisvesting, gezondheidzorg en persoonlijke verzorging, kleding, rust en ontspanning. Daarnaast moeten ze een veilige kindertijd hebben doorgemaakt, de mogelijkheid krijgen om betekenisvolle sociale relaties te onderhouden, zich veilig voelen en voldoende mobiel zijn. De vertaling van deze behoeften naar noodzakelijke goederen en diensten gebeurde door experts, in nauwe samenwerking met lage inkomensgezinnen. Op die manier werden budgetkorven samengesteld, die leiden tot een referentiebudget voor verschillende referentiehuishoudens. Referentiebudgetten vertrekken dus vanuit concrete leefomstandigheden van gezinnen in een bepaald land en bevatten korven van noodzakelijke goederen en diensten, met het bijhorende prijskaartje. De hieruit voortvloeiende armoedegrens verschilt van de gangbare relatieve inkomensmaatstaven in de zin dat de relativiteit niet op voorhand wordt vastgelegd, maar het resultaat is van empirische vaststellingen. Armoederisicodrempel EU-SILC 2011 (inkomen 2010) Referentiebudget (private huur, niet werkend, in goede gezondheid ) Alleenstaande Samenwonend Koppel met 2 kinderen Eenoudergezin met 2 kinderen De budgetstandaard, referentiebudgetten voor een menswaardige participatie. De budgetstandaard schuift naar voor wat een gezin minimaal nodig heeft om op een menswaardige manier te participeren aan de samenleving. De nieuw ontwikkelde budgetstandaard wijkt enigszins af van bovenstaande definities van armoede op basis van inkomen omdat op basis van onderzoek naar voor geschoven wordt welk inkomen nodig is voor een gezin om op een menswaardige manier te participeren aan de samenleving. Deze bedragen verschillen met de bedragen inzake armoederisico, vooral voor gezinnen met kinderen. Voor een eenoudergezin met twee kinderen bijvoorbeeld is de armoederisicodrempel (inkomen 2010) 1.600, terwijl de budgetstandaard spreekt van een nodig referentiebudget tussen de en Sociale cijferreeksen regio Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013, pag. 13

14 2.2. Mensen met voorkeurregeling in de ziekteverzekering Gezinnen met recht op de voorkeurregeling in de ziekteverzekering kunnen genieten van een hogere terugbetaling van hun medische zorgen (raadplegingen, geneesmiddelen, hospitalisatiekosten). Ze worden beschermd door minder remgeld bij uitgaven voor gezondheidszorg, mogelijke aanspraak op de regeling betalende derde bij de huisarts en een lager plafondbedrag bij de maximumfactuur. Aan het recht op verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering en/of het OMNIO-statuut, verbinden besturen op verschillende niveaus bijkomende financiële voordelen. Het gaat bijvoorbeeld om 50% korting voor trein en bus, recht op sociaal telefoontarief bij arbeidsongeschiktheid of voor 65-plussers, tussenkomst federale verwarmingstoelage OCMW s, lagere bijdrage Vlaamse Zorgverzekering, vermindering op de waterfactuur, vermindering bepaalde lokale belastingen, recht op renteloze energielening bij FRGE, Dit noemen we de hieraan gekoppelde afgeleide rechten. Tot 31 maart 2007 bestonden er twee mogelijkheden tot het verkrijgen van de verhoogde verzekeringstegemoetkoming, ook wel voorkeurregeling in de ziekteverzekering genoemd. Meer bepaald: Categorie 1: Op grond van een zekere hoedanigheid en met een inkomen onder de vastgelegde inkomensgrens: weduwe/weduwnaar, invalide, gepensioneerde, volle wees, werkloze langer dan 1 jaar werkloos, de gerechtigden vanaf 65 jaar die ingeschreven zijn als resident, lid van een kloostergemeenschap vanaf 65 jaar, ambtenaar na één jaar indisponibiliteit (invalide), gehandicapte met erkenning van minstens 66 % (zonder tegemoetkoming), eenoudergezinnen, personen die recht hebben op een toelage van het stookoliefonds. Categorie 2: Op grond van het sociaal voordeel dat iemand geniet, zoals het leefloon of een daaraan gelijkwaardige hulp, verleend door het OCMW, de inkomensgarantie voor ouderen (IGO) en de tegemoetkomingen voor personen met een handicap, de verhoogde kinderbijslag voor kinderen met een ongeschiktheid van minstens 66 % en voor de niet-begeleide minderjarige vreemdelingen. Aan deze voorwaarden is ook een inkomensgrens gekoppeld; meer bepaald een belastbaar bruto gezinsinkomen van max ,33 euro per jaar (01/02/2012) voor de gerechtigde (titularis), verhoogd met 3.018,74 euro (01/02/2012) voor elke persoon ten laste. (Als berekeningsbasis neemt met het belastbaar inkomen van het jaar voordien.) Sinds 1 april 2007 werd het OMNIO-statuut toegevoegd en werd het recht op het voorkeurtarief uitgebreid naar verzekerden uit alle gezinnen met een laag inkomen. Categorie 3: alle personen in een gezin met een laag inkomen, onder de vastgelegde inkomensgrens: deze gezinnen moeten naast de inkomensvoorwaarde (zie hierboven, inkomensgrens OMNIO-statuut) geen andere specifieke hoedanigheid (zie categorieën hierboven) bewijzen. Er is een vermoeden dat een nog grote groep rechthebbenden binnen deze laatste categorie (met name de rechthebbenden via vastgelegde inkomensgrens of de OMNIO-statuutgerechtigden), dit statuut nog niet hebben geactiveerd. Op 1 januari 2009 was het OMNIO-statuut bij 25% van de rechthebbenden geactiveerd. Op 1 januari 2011 maakten personen gebruik van het OMNIOstatuut (RIZIV, 2011). Nochtans werd voor het invoeren van het OMNIO statuut de potentiële doelgroep geschat op personen. Dit stelt het huidige aantal gebruikers in een ander daglicht: het gaat slechts om bijna 40% van de potentiële rechthebbenden. 2 2 Rapport armoedebarometer 2012, Een onderzoek uitgevoerd door Universiteit Antwerpen Onderzoeksgroep OASeS, in opdracht van Decenniumdoelen 2017, Mei 2012, p. 11. Sociale cijferreeksen regio Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013, pag. 14

15 De Christelijke Mutualiteit stelt vast dat in West-Vlaanderen in 2011 slechts 1% van de aangesloten leden van het OMNIO-statuut gebruik maakt. West-Vlaanderen scoort daarmee het laagst van alle provincies en een stuk lager dan het Belgisch gemiddelde van 1,8%. Brussel, Luik en Antwerpen scoren het hoogst met respectievelijk 5,6%, 2,6% en 2,5%. Voor alle duidelijkheid: wie volgens de reglementering recht heeft op het OMNIO-statuut (categorie 3), maar dit statuut nog niet heeft aangevraagd, is dus niet opgenomen in de hieronder vermelde percentages. Tabel 3 Totaal aantal individuen met voorkeurtarief ziekteverzekering/aandeel t.o.v. totale bevolking (Bron: Lokale Statistieken) Anzegem ,4% 11,2% 11,0% 11,1% Avelgem ,3% 13,5% 13,6% 14,1% Deerlijk ,7% 11,7% 11,6% 11,8% Harelbeke ,8% 11,9% 12,1% 12,8% Kortrijk ,0% 15,1% 15,5% 16,3% Kuurne ,6% 13,2% 13,5% 14,3% Lendelede ,1% 12,8% 12,3% 12,5% Menen ,3% 14,6% 14,8% 15,8% Waregem ,8% 13,0% 13,1% 13,6% Wervik ,4% 12,2% 12,2% 12,8% Wevelgem ,0% 11,7% 11,9% 12,3% Zwevegem ,7% 9,7% 9,8% 10,0% Spiere-Helkijn ,5% 12,9% 12,8% 12,0% Zuid-West ,0% 13,0% 13,2% 13,8% Vlaanderen Provincie West- Vlaanderen ,7% 13,6% 13,7% 14,2% Als we de onderverdeling van gerechtigden van 2010 tot en met 2012 bekijken, dan stellen we vast dat het aantal gerechtigden binnen categorie 1 daalt en de gerechtigden binnen categorie 2 en 3 stijgen. Voor het jaar 2012 zijn er gerechtigden, hiervan zijn personen via categorie 1, personen categorie 2 en personen via categorie 3, het OMNIO-statuut. Het cijfer over verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering is indicatief voor het aandeel van de bevolking dat een bescheiden inkomen geniet, met name een belastbare bruto gezinsinkomen op jaarbasis van maximum ,33, verhoogd met 3.018,74 per persoon ten laste. In 2011 waren in de regio Zuid-West-Vlaanderen personen (titularissen en personen ten laste) gerechtigd op de verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering. In 2011 is in de regio 13,8% van de bevolking rechthebbend: dit wil zeggen dat 13,8% van de bevolking een bescheiden inkomen geniet. Sociale cijferreeksen regio Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013, pag. 15

16 2.3. Minimuminkomens Om de cijferreeksen rond inkomen volledig te maken, situeren we tevens de minimumlonen, minimumpensioenen en minimumuitkeringen. We situeren deze uitkeringen ten opzichte van de eerder besproken armoederisicodrempel en het door wetenschappelijk onderzoek vooropgestelde referentiebudget naargelang soort huishouden. Tabel 4 Bedragen van de minimumlonen sinds februari 2012 (Bron: Leeftijd Vanaf 21 jaar Vanaf 21,5jaar + 6 maanden anciënniteit Vanaf 22 jaar + 12 maanden anciënniteit Bruto maandbedrag nationaal minimumloon 1.472, , ,84 Tabel 5 Bedragen van de minimumpensioenen (Bron: Minimumpensioenen Bedrag alleenstaande Gezinspensioen Overlevingspensioen Inkomensgarantie voor ouderen Min. pensioen werknemers volledige loopbaan Min. pensioen voor zelfst. Volledige loopbaan Tabel 6 Bedragen van de minimumuitkeringen sinds februari 2012 (Bron: Minimumuitkeringen Bedrag alleenstaande Gezinspensioen Inkomensgarantie voor ouderen 3 Alleenstaande Samenwonend Koppel met 2k (8j. en 15j.) Leefloon Gewaarborgde gezinsbijslag Werkloosheidsuitkering zonder anciënniteitstoeslag - uitk. 1e jaar min-max - uitk. 2e jaar min-max Minimumbedragen inkomensvervangende tegemoetkoming personen met een handicap Éénoudergez. met 2k (2 j. en 4 j.) Armoederisicodrempel EU-SILC 2011 (inkomen 2010) Referentiebudget (private huur, niet werkend, in goede gezondheid ) Alleenstaande Samenwonend Koppel met 2 kinderen Eenoudergezin met 2 kinderen Het IGO vervangt sinds 2001 het Gewaarborgd Inkomen voor Bejaarden (GIB). Het is een bijstandsregeling die de overheid verstrekt aan ouderen die de pensioengerechtigde leeftijd van 65 jaar bereikt hebben en die door omstandigheden geen of geen voldoende loopbaan hebben kunnen opbouwen. Sociale cijferreeksen regio Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013, pag. 16

17 Onderstaande grafiek toont de hoogte van de minimumlonen en uitkeringen, in procent van de armoederisicodrempel en volgens de wetenschappelijk ontwikkelde budgetstandaard (B. STORMS & K. VAN DEN BOSCH, 2009). Tabel 7 Vergelijking van de budgetstandaard met de minimuminkomens. Omgerekend naar nettobedragen, inclusief kinderbijslag en studiebeurs. Om de cijferreeksen rond inkomen volledig te maken, situeren we tevens de minimumlonen, minimumpensioenen en minimumuitkeringen. We situeren deze uitkeringen ten opzichte van de eerder besproken armoederisicodrempel en het door wetenschappelijk onderzoek vooropgestelde referentiebudget naargelang soort huishouden. Behalve het minimumpensioen voor een alleenstaand werknemer met een volledige loopbaan en het overlevingspensioen voor werknemers, liggen alle minimumuitkeringen onder de armoederisicogrens. Het nationaal minimumloon is maar toereikend indien het een alleenstaand of samenwonend huishouden zonder kinderen betreft. Sociale cijferreeksen regio Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013, pag. 17

18 2.4. Onderbescherming Naast de aandacht voor de bestrijding van de sociale fraude, zou er volgens een HIVA-onderzoek uit 2008, Leven (z)onder leefloon van Sannen, L. en Steenssens, K., ook meer aandacht moeten gaan naar de bestrijding van de financiële onderbescherming. Hier is het bedrag van het leefloon het grensbedrag. Personen die hun recht op een leefloon of aanvullende financiële steun niet realiseren, zijn de onderbeschermden. Enkele besluiten uit deze studie omtrent onderbescherming: - Het aanwezig zijn van kinderen in een huishouden biedt bescherming tegen onderbescherming terwijl éénpersoonshuishoudens net een risicogroep vormen voor onderbescherming - Werk hebben en beschikken over een minder goede gezondheid beschermen tegen onderbescherming - Hoger opgeleiden, eens ze in een financiële armoedesituatie geraken, hebben een hoger risico op onderbescherming - Zelfstandigen zijn extra kwetsbaar niet enkel om in een armoedesituatie te geraken, maar ook voor onderbescherming eens men in deze armoedesituatie is verzeild geraakt - Wonen op het platteland in Vlaanderen impliceert extra risico s op onderbescherming. Ondanks het feit dat ze over geen of weinig bestaansmiddelen beschikken, slagen onderbeschermden er per definitie niet in om binnen een maand tijd hun recht op leefloon of een financiële bijpassing tot op dat niveau te realiseren. Vaak heeft dit te maken met drempels voor het aanvragen van financiële hulp bij het OCMW. Drempels zoals het niet ervaren van nood aan hulp, het niet kennen van de (eigen) rechten, het niet willen vragen en opnemen van hulp en het niet kunnen of durven vragen en opnemen van hulp. Cijfergegevens over het aantal onderbeschermden zijn enkel terug te vinden van de periode In deze periode bevond 4,2% van de hele bevolking zich minstens 1 maand onder de toenmalige drempel van het leefloon. Onderbescherming Personen die hun recht op een leefloon of aanvullende financiële steun niet realiseren, zijn de onderbeschermden. Cijfergegevens over het aantal onderbeschermden zijn enkel terug te vinden van de periode In deze periode bevond 4,2% van de hele bevolking zich minstens 1 maand onder de toenmalige drempel van het leefloon. Sociale cijferreeksen regio Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013, pag. 18

19 2.5. Voedselhulp In Zuid-West-Vlaanderen zijn er een 25-tal voedselbedeelpunten, variërend van loutere vrijwilligersinitiatieven tot initiatieven onder coördinatie van het OCMW. De Voedselbank West- Vlaanderen heeft haar provinciale vestiging in Kuurne. Daarnaast zijn ook meerdere sociale restaurants, dorpsrestaurants, lokaal actief. De wet bepaalt dat het OCMW instaat voor de toeleiding tot (EU) voedselhulp. Concreet gaat het over gezinnen met ontoereikend resterend leefgeld per week. Onder wekelijks leefgeld wordt verstaan: wekelijks gezinsinkomen min de vaste kosten en schulden. De OCMW s bepalen autonoom de grens van resterend wekelijks leefgeld. Wie onder deze norm valt kan toegang krijgen tot voedselhulp. Voor een alleenstaande varieert dit van 50 tot 100 resterend leefgeld per week. Voor een koppel met kinderen varieert dit van 150 tot 250 resterend leefgeld per week. OCMW s benadrukken dat niet alleen het financiële criterium doorslaggevend is bij het toekennen van voedselhulp. Naar schatting maken personen gebruik van voedselpakketten in de regio. Deze schatting is gebaseerd op een bevraging van de voedselhulpinitiatieven in de regio in We mogen veronderstellen dat ook nog een groep buiten beeld blijft. Men bereikt hen niet door een gebrek aan mobiliteit of aan informatie, of schaamte belet de stap te zetten naar voedselbedeling. Signalen uit het werkveld en de media spreken van een toenemende nood, een stijgende groep gezinnen. Voedselhulp Naar schatting maken personen gebruik van voedselpakketten in de regio. In Zuid-West- Vlaanderen zijn er een 25-tal voedselbedeelpunten, variërend van loutere vrijwilligersinitiatieven tot initiatieven onder coördinatie van het OCMW. De wet bepaalt dat het OCMW instaat voor de toeleiding tot (EU) voedselhulp. Concreet gaat het over gezinnen met ontoereikend resterend leefgeld per week. Voor een alleenstaande varieert dit van 50 tot 100 resterend leefgeld per week. Voor een koppel met kinderen varieert dit van 150 tot 250 resterend leefgeld per week. Sociale cijferreeksen regio Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013, pag. 19

20 3. BETALINGSMOEILIJKHEDEN Omtrent de omvang van schulden in de regio Zuid-West-Vlaanderen, staan we stil bij de cijferreeksen over: 1. Kredietachterstal Deze cijfergegevens zijn afkomstig uit de Centrale voor kredieten aan particulieren van de Nationale Bank van België. In 2010 waren er in het arrondissement Kortrijk (met inbegrip van Wervik) kredietnemers onder hen hadden een achterstallig krediet, dit is 4,4% van de kredietnemers. Mensen doen er blijkbaar alles aan om hun hypotheek te betalen en aldus gegarandeerd te blijven van hun woonst. De grootste problemen inzake betalingsachterstand doen zich voor bij de leningen en de verkopen op afbetaling. 2. Energieschulden De totale woon- en energiekost neemt een grote hap uit het beschikbare budget van mensen, vooral van mensen in armoede. Indicaties die wijzen op een problematiek inzake energiekosten, zien we bij de dossiers van de Lokale adviescommissies (LAC s) bij de OCMW s enerzijds en de budgetmeters anderzijds. Per 1000 huishoudens zijn er in de regio iets meer budgetmeters actief dan in West- Vlaanderen en lopen er ook iets meer LAC-dossiers. Sociale cijferreeksen regio Zuid-West-Vlaanderen Juni 2013, pag. 20