Bezoek aan het gebiedsontwikkelingsproject Ooijen-Wanssum

Transcriptie

1 Bezoek aan het gebiedsontwikkelingsproject Ooijen-Wanssum Op 17 mei 2019 hebben we met een kleine zeer geïnteresseerde KIVI leden (16 opgaven) een bezoek gebracht aan het projectbureau Ooijen-Wanssum, waar aannemerscombinatie Dura Vermeer en Ploegam (samen werkend onder de naam Mooder Maas) gebiedsontwikkelingsproject uitvoeren. Het projectgebied is een gebied tussen de dorpen Wanssum en Ooijen/Broekhuizen, langs de Maas in Noord Limburg. Na aankomst op de afgesproken verzamelplaats bij de jachthaven in Wanssum, en na de registratie werd gestart met een boeiende, interactieve presentatie, door de heren Riny van Deursen ( het Projectbureau) en Rody Kusters ( Dura Vermeer). Dit als voorbereiding op de buitenexcursie door het project gebied. Een van de aanleidingen voor dit grote gebiedsontwikkelingsproject waren de overstromingen die eind 1993 en begin 1995 plaatsvonden in dit gebied, en die zorgden voor een grote economische schade, en een gevoel van onveiligheid bij de lokale bewoners. Na uitvoeren van een aantal tijdelijke noodmaatregelen om op korte termijn de rivier de Maas te beteugelen (zoals de aanleg van kades en verhogen van dijken) in de eindjaren 90, is uiteindelijk besloten tot een grootschalige aanpak van het water overlast probleem. In de daaropvolgende jaren heeft het Projectbureau Ooijen-Wanssum plannen uitgewerkt om gebied tussen de dorpen Ooijen en Wanssum beter te beschermen tegen de grillen van de rivier de Maas. Aan het projectbureau Ooijen-Wanssum heeft de KIVI op 28 juni 2012 (Gebiedsontwikkeling klimaatbuffer Ooijen) al een bedrijfsbezoek gebracht: de nadruk lag hierbij op aanpak van de hoogwater overlast, die periodiek optrad door de zwakkere natuurlijke kades langs de Maas tussen Ooijen en Wanssum. Deze zwakkere kades, in het hoger gelegen Noord Limburg, hebben langere tijd (sinds 1926) geen extreme water overlast in dit gebied meer veroorzaakt, waardoor het risico van overstromingen langzaam uit het collectieve geheugen verdween. In dit potentiele overstromingsgebied werden daarom in de loop der tijd steeds meer economische activiteiten ontplooid, waardoor de overstromingen in het midden van de jaren 90 hard aankwamen voor de bewoners en het bedrijfsleven. Naast de hoogwater aanpak, door het Project Ooijen-Wanssum, worden er een aantal aanvullende gebiedsontwikkelingen meegenomen. Zo wordt er in het kader van boven omschreven project ook een Rondweg om Wanssum aangelegd: de drukke N270 die nu door het dorp heen loopt en Wanssum in tweeën splitst, zorgt voor veel verkeersoverlast. Tevens wordt de al bestaande industriehaven van Wanssum fors uitgebreid, maar hiervoor is een ander traject opgestart door een ander samenwerkingsverband Exclusief Project BV, dat wel veel raakvlakken heeft met het gebiedsontwikkelingsproject Ooijen-Wanssum. Een van de doelen van deze gecombineerde aanpak is o.a. het integraal uitvoeren van werkzaamheden, en het gecombineerd gebruik van middelen (materialen en machines) en het uitwisselen van diverse Pagina 1 van 5

2 zandsoorten (wat bij het ene deelproject vrijkomt kan bij het andere deelproject wellicht gebruikt worden: hierdoor voorkom je ook onnodig transport). De uiteindelijke opdrachtgevers voor dit ca. 240 miljoeneuro kostende project zijn Rijkswaterstaat, Provincie Limburg, Gemeente Venray, gemeente Horst aan de Maas en Waterschap Limburg. De naam Mooder Maas komt voort uit de gedachte dat de rivier de Maas een belangrijke levensader is voor de Provincie Limburg: de moeder van de provincie. Na een jarenlang voortraject van vergunningen, ontwerpen en planning zijn de fysieke werkzaamheden eind 2017 gestart en zal dit immense project eind 2020 voltooid zijn. Tijdens de presentatie werden de diverse aspecten aangegeven waarmee de uitvoerders van een dergelijk project mee te maken krijgen, zoals: Het aanvragen en doorlopen van diverse vergunningen en vergunningsprocedures: Gemeentelijke vergunningen (aanpassen van bestemmingsplannen), Provinciale vergunningen (PIP = Provinciaal Inpassings Plan); De aanbesteding en de gunning van het project (Volgens Europese regels); Het creëren van draagvlak bij bewoners en bedrijven door informatie en toelichting te geven over het project op bewoners bijeenkomsten en bijeenkomsten voor bedrijven (bijv. tijdens Dorpsraad vergaderingen, maar ook door speciale voorlichtingsbijeenkomsten), het uitbrengen van nieuwbrieven en het organiseren van bijeenkomsten waar bewoners en bedrijven inbreng kunnen leveren op het uit te voeren project; Een actuele website openen en beheren ( ) ; Contacten te leggen en te onderhouden met milieu organisaties en actiegroepen die de bescherming van milieu, flora en fauna als doel hebben; Voldoen aan de eis van de Provincie dat het verkeer op de doorgaande wegen (bijv. de N270) niet belemmerd wordt tijdens de uitvoeringswerkzaamheden; Het verkrijgen van de benodigde gronden en percelen om de gebiedsinrichting te kunnen uit voeren (hier horen ook onteigeningsprocedures bij, en de aankoop van huizen en gebouwen die plaats moeten maken voor de nieuwe plannen; Omdat er veel mensen aan het project werken (dagelijks gemidd. 150 man), en omdat er in het gebied veel bedrijvigheid is (verkeer en economie) wordt binnen dit project zeer veel aandacht gegeven aan veiligheid voor medewerkers en omwonenden: het niveau van de veiligheid wordt ook regelmatig getoetst en geëvalueerd door de projectdeskundigen maar ook door sessies met inwoners van het project gebied (vanwege de andere kijk die buitenstaanders vaak hebben op de in uitvoering zijnde processen). Aan een goede communicatie met de omgeving (inwoners en bedrijven) wordt binnen Mooder Maas zeer veel waarde gehecht. Pagina 2 van 5

3 Tijdens de presentatie is een uitgebreid beeld gegeven van de werkzaamheden die uitgevoerd moeten worden: 1. Een oude Maasarm wordt gereactiveerd: dwz deze wordt zodanig bewerkt dat deze ingeval van hoogwater meer gaat werken aan een versnelde water afvoer, zodat overstromingen worden voorkomen; 2. Daarnaast worden enkele hoogwater geulen gegraven ook een functie hebben in een versnelde water afvoer bij een overstromingsdreiging in dit gebied; 3. Er wordt een rondweg tracé aangelegd om het dorp Wanssum; 4. Er worden diverse kunstwerken gebouwd om bovenstaande punten 1 t/m 3 te kunnen realiseren: een fietstunnel, een fietsbrug, twee landschapsbruggen over gereactiveerde oude Maasarm en over een hoogwatergeul, een nieuwe dorpsbrug met een grotere water doorlaat in Wanssum en een grote brug over de industriehaven in Wanssum (deze maakt onderdeel uit van het rondweg tracé). Daarnaast worden er een aantal kleinere bruggetjes gemaakt die in het landschap komen liggen. Pagina 3 van 5 Het bijzondere van de in punt 1 en 2 genoemde werkzaamheden is dat het gebied waar de hoogwater afvoeren gerealiseerd worden in normale omstandigheden minimaal onder water staan. Hierdoor ontstaan natte landschappen waar de natuur (flora en fauna) weer min of meer vrij spel krijgt. De geulen worden als het ware ingepast in het landschap, waardoor deze niet als zodanig opvallen. Tijdens de presentatie worden ook een aantal nieuwe technieken en ontwikkelingen nader toegelicht. Enkele voorbeelden: a) Als hoogwater keringen in het landschap worden, de Stijlranddijk en de Hoge Gronddijk toegepast, die door Mooder Maas ontwikkeld zijn en getest zijn in de stroomgoot van de universiteit van Hannover. De reden voor deze ontwikkeling was dat de klei (een siltige ofwel zanderige klei) die vrijkwam uit o.a. de hoogwater geulen in het project gebied, niet de optimale eigenschappen bezit voor de bouw van dijken zoals we dat in Nederland gewend zijn. Om te voorkomen dat er grote aanvoertransporten van meer geschikte klei moesten plaats vinden, zijn deze dijktypes, die met de plaatselijk vrijgekomen klei gerealiseerd konden worden, ontwikkeld. Deze stijlranddijken en hoge gronddijken hebben beiden een zogenaamde natuur- en erosie buffer die door golfslag bij hoogwater weg gesoupeerd kan/mag worden in de loop der tijd, voordat de eigenlijke kern van de waterkerende dijk bereikt wordt. Stijlrand dijken hebben daarnaast fauna technische voordelen (o.a. wild barrières) en hoge gronddijken maken agrarische grondbewerking binnendijks goed mogelijk. Daarnaast passen deze dijksoorten perfect in het licht glooiende landschap van Ooijen en Wanssum. Naast deze dijktypes worden ook op beperkte schaal standaard dijken en harde waterkeringen (beton en damwanden) toegepast. b) Omdat er veel met grote betonplaten (voor de brug bastions en voor de aanleg van verhoogde gedeelten van de rondweg) gewerkt wordt in het project is er omwille van kosten besparing door Mooder Maas een systeem bedacht om deze betonplaten (die door de plaatselijke betonproducten fabrikant gemaakt worden) goedkoper te kunnen produceren. Door de grote noodzakelijke afmetingen van deze platen, en de beperkingen met het vervoer van deze objecten, moesten deze op de lange zijde liggend vervoerd worden, en op

4 de bouwplaats overeind gezet worden op de korte zijde. Als dit met een kraan zou moeten gebeuren zouden de platen aanzienlijk dikker moeten worden gemaakt (en dus duurder) dan bouwtechnisch noodzakelijk was, omdat deze anders tijdens deze handeling breken. Om dit overeind zetten, zonder schade te veroorzaken aan de platen te kunnen realiseren is een platenkantelaar ontwikkeld die de dunnere en dus goedkopere platen, na aanvoer op de bouwplaats, probleemloos en zonder schades rechtop plaatst. c) In dit project is ook het op grote schaal gebruik van stalen rijplaten opvallend: bestaande wegen worden niet kapot gereden door de zware machines, en omdat deze rijplaatwegen dwars door het landschap worden aangelegd zijn rijafstanden efficiënter. Ook geeft het gebruik van verplaatsbare rijplaten veel flexibiliteit bij de diverse uit te voeren werkzaamheden. d) Ook kan gebruik van zandschepen voor het vervoer van grote hoeveelheden zand op korte afstand als opmerkelijk beschouwd worden. Door gebruik te maken van zandschepen, kranen op pontons en vrij gemakkelijk verplaatsbare laad- en lossteigers kunnen grote hoeveelheden zand over korte afstand (enkele kilometers) verplaatst worden zonder de lokale infra structuur te belasten (met verkeersdrukte en met wegdekschades). Na deze interessante presentatie zijn we, voorzien van de noodzakelijke PBM s (veiligheids schoeisel, helmen en veiligheidshesjes) onder begeleiding het project gebied ingegaan. Daar hebben we op een aantal plaatsen nog meer gedetailleerde info ontvangen, en konden er bij onduidelijkheden aanvullende vragen gesteld worden. We hebben de stijlranddijk, de hoge gronddijk, de bruggen in aanbouw bij Blitterswijck en de dorpsbrug in aanbouw in Wanssum nader bekeken. Verder hebben in de klimaatbuffer bij Ooijen gezien dat de natuur in enkele jaren tijd al volledig zijn weg gevonden heeft in de gebieden, die bij hoogwater meewerken in de waterafvoer. Na terugkomst op het vertrekpunt bij het Jachthaven café in Wanssum is er onder het genot van een drankje nog wat nagepraat over dat wat we allemaal gezien en gehoord hadden. Na het bedanken van de excursieleiders Riny van Deursen en Rody Kusters, voor de boeiende uitleg en buitenexcursie, werd de middag beëindigd. Piet Barten Secr. KIVI NML Pagina 4 van 5

5 Pagina 5 van 5