Uitgelicht: Uitleg over de versterking van de dijk langs het Zwarte Meer

Transcriptie

1 Uitgelicht: Uitleg over de versterking van de dijk langs het Zwarte Meer Onlangs hebt u een nieuwsbrief ontvangen met informatie over de projecten op de Kampereilanden om de waterveiligheid te verbeteren. In deze nieuwsbrief informeert het waterschap u graag met meer detail over één van deze projecten, het versterken van de dijken langs het Zwarte Meer. In 2012 heeft een toetsing van de regionale keringen plaatsgevonden waaruit bleek dat een groot deel van de keringen langs het Zwarte Meer niet voldeed aan de door de provincie vastgestelde norm, en al eerder zou overstromen. Na een uitgebreid omgevingsproces heeft het waterschap nu een plan gereed hoe ze hier mee om wil gaan. Per polder worden deze plannen in de nieuwsbrief beschreven. Mandjeswaard Willem Meyer- en Stikkenpolder Zwarte Meerpolder Figuur 1: Overzicht polders. Blauw gearceerd zijn de betreffende polders. De rode lijnen geven de regionale waterkeringen aan die niet voldoen aan de gestelde norm. Zwarte meerpolder Bij de Zwarte meerpolder is er voor gekozen om de oude slaperdijk de functie te geven van regionale kering. Deze voldoet al aan de norm van 1:500 en heeft sinds 2017 ook deze functie. Er vinden dan ook geen werkzaamheden meer plaats aan de buitendijk. De nieuwe ligging van de regionale kering is te zien op figuur 2. Figuur 2. Uitsnelde provinciale omgevingsverordening. De gele stippellijn geeft de ligging van de regionale kering weer.

2 Werkzaamheden in de Willem Meijer Stikkenpolder en Mandjeswaard Bij deze polders worden de buitendijken verhoogd en versterkt met gebiedseigen grond. De dijk wordt hoger, breder en krijgt een flauwer talud (1:4) voor meer stabiliteit. Hierdoor schuiven de watergangen aan de binnenkant op richting de landbouwgrond. De grond voor de versterking komt uit de nieuw te graven watergang. De huidige watergangen worden gedempt. Langs het gehele traject komt aan de binnenzijde van de kering een onderhoudsroute en een nieuwe watergang. De watergang wordt op alle trajecten met een talud van 1:2 aangelegd en kent verschillende breedtes op verschillende landbouwkavels. Het grootste deel van de kering wordt gerealiseerd met een kruinbreedte van 2 meter. Vanaf Ramspol bezien is de kering over 1,4 km 3 meter breed om een fietspad in de toekomst mogelijk te maken. Het aanleggen van het fietspad behoort niet tot dit project. In de aanlegwijze houden we rekening met de kenmerken van de lokale grond. In figuren 3 en 4 staat stapsgewijs beschreven hoe we de dijken gaan versterken. Eerst wordt de bovenste laag klei van de dijk en uit de watergang gehaald en apart gelegd. Daarna wordt de nieuwe watergang gegraven. Met het materiaal wat vrij komt wordt de dijk opgehoogd en de huidige watergang gedempt. Het bovenste materiaal wat apart gelegd was, wordt daarna weer terug gelegd op de dijk om weer een erosiebestendige laag te krijgen. Hierna wordt de dijk verdicht en weer ingezaaid met gras. Figuur 3 Stap 1 van de werkzaamheden: apart leggen van de bovenlaag

3 Figuur 4 Stap 3 en 4 Kade aanvullen, watergang dempen en de leeflaag weer terug brengen Overloopbestendige kering Op een aantal plaatsen komen overloopbestendige keringen. Deze delen zijn er om het gebied vanaf de juiste waterstand, gecontroleerd, onder te laten lopen. Deze gedeeltes zijn precies ontworpen op de norm van 1:500. De andere delen zijn 20 cm hoger. De overloopbestendige kering wordt steviger gemaakt door een extra flauw talud toe te passen van 1:7, zo kan de kade beter tegen golfoverslag en stromend water. De keuze van de plaats van de overloopbestendige delen is gebaseerd op rivierkundige berekeningen. Op basis van het effect van de wind en van de stroming in het water, is naar trajecten gezocht waarbij de overstroming naar verwachting het eerste plaats vindt. Juist die delen zijn overloopbestendig gemaakt. Hierdoor wordt de kans op een ongecontroleerde doorbraak zo klein mogelijk (zie Figuur 5 en 6). Planning Naar verwachting vinden de werkzaamheden plaats vanaf oktober 2018, in verband met het broedseizoen moeten de werkzaamheden 1 maart 2019 stoppen. Mocht de realisatie niet volledig slagen in deze periode, dan is het mogelijk dat de werkzaamheden naar de daaropvolgende winterperiode worden verschoven. De uitvoering vindt gedeeltelijk ook in de periode plaats die bekend staat als het stormseizoen: 15 oktober tot 15 april. Om tijdens de werkzaamheden de waterveiligheid van de polders in het stormseizoen te garanderen is een speciale uitvoeringsmethode op maat uitgewerkt. Bij dreigend hoogwater tijdens de realisatie worden door de Kei Brigade zandzakken gelegd op de lagere delen van nog niet verbeterde stukken kade. De nieuwe overloopbestendige delen van de kade worden bij dreigend hoogwater voorzien van krammaten om voldoende stevig te zijn bij overstromingen.

4 Figuur 5: Overzicht maatregelen in de Willem Meyer- en Stikkenpolder (dijkring 101). De paarse en donkerblauwe lijn geven de overloopbestendige delen weer met respectievelijk 2 meter of 3 meter kruinbreedte. Figuur 6. Overzicht van de maatregelen in de Mandjeswaard. De kade heeft hier overal een breedte van 2 meter. Ter hoogte van polder de heuvel volgt de regionale kering nu de huidige slaperdijk. Deze zal net als bij de Zwarte meerpolder worden aangewezen in de omgevingsverordening van Provincie Overijssel.

5 Gebiedseigen grond Naast dat de keringen na uitvoering aan de minimale hoogte van de inundatienorm voldoen, hecht het waterschap belang aan stabiliteit van zowel de kering als het talud van de watergangen. Hiervoor is extra bodemonderzoek gedaan over het gehele traject en zijn stabiliteitsberekeningen uitgevoerd. Deze berekeningen en gegevens tonen dat de keringen na realisatie voldoende stabiel zijn bij dit flauwe talud. Om zeker te weten dat het versterken van de kade ook echt kan met de gebiedseigen grond zijn op twee locaties proefsleuven gegraven. Hierbij is gekeken naar de verwerkbaarheid van de vrijkomende grond en de stabiliteit van het sloottalud. De proefsleuf heeft 4 weken open gelegen. De uitkomst hiervan is dat de grond verwerkbaar is, en het sloottalud stabiel wanneer deze op 1:2 wordt aangelegd. Bij de uitvoering wordt rekening gehouden met de grondsoort. Zo wordt de al aanwezige kleilaag van de dijk apart gehouden en daarna weer bovenop gelegd voor erosiebestendigheid. Als het te nat is moet er eventueel een aantal weken gewacht worden met verdichten tot het materiaal in de dijk droger is. Figuur 7 Proefsleuf Gevolgen Het plan heeft een aantal effecten. Door de verbreding van de kade en de verlegging van de binnendijkse sloot is er na afronding van de werkzaamheden minder agrarische grond beschikbaar. Met gebruikers en eigenaren worden hier compenserende afspraken over gemaakt. De werkzaamheden hebben ook effect op de natuur in het gebied. Uit onderzoek is gebleken dat de grote modderkruiper voorkomt in de huidige sloten langs de kade. De nieuwe watergangen krijgen daarom verruwde oeverzones door het maar gedeeltelijk maaien van de watergang. Hierdoor ontstaan natuurlijke oevers waar voor de grote modderkruipers tal van voortplantingshoekjes ontstaan. Om het effect van het plan op het naastgelegen Natura 2000-gebied Zwarte Meer in kaart te brengen, is in 2018 een Verslechterings- en verstoringstoets uitgevoerd. Door te werken buiten het broedseizoen en het ongemoeid laten van het buitentalud, heeft het plan geen effecten op dit gebied. Vragen over de plannen? Voor meer informatie over de inhoud van het project kunt u contact opnemen met Esther van Zundert. Zij is omgevingsmanager van het project en bereikbaar via tel.: , of esthervanzundert@wdodelta.nl.