COCP in de klas Iedereen doet mee!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "COCP in de klas Iedereen doet mee!"

Transcriptie

1 COCP in de klas Iedereen doet mee! 9 oktober 2018 Amanda Veenman Elise Brinkman Margriet Heim Marjan Veen Elise Brinkman Vera Jonker

2 Doelstelling COCP Kinderen leren communiceren in alledaagse interactiesituaties doeltreffend efficiënt sociaal aanvaardbaar

3 Wat is daarvoor nodig? Toegang tot communicatie mogelijkheden voor het kind om zich te uiten (communicatievormen, laag- en hoogtechnologische hulpmiddelen) Gelegenheid tot communicatie communicatiepartners herkennen de signalen van de cliënt communicatiepartners scheppen kansen voor het kind om zich te uiten

4 DVD COCP in de klas Handleiding observatie en coaching DVD met goede voorbeelden groepsinteracties - 31 clips - 52 kinderen en jongeren verschillende ontwikkelingsniveaus

5 Begeleidingsaspecten 1. activiteit en materiaal 2. gewenst participatieniveau 3. haalbare zelfstandigheidniveaus 4. communicatievormen en hulpmiddelen 5. beschikbare woordenschat 6. toepassing partnerstrategieën

6 Keuze activiteit kringgesprek of groepsdiscussie groepsinstructie creatieve groepsactiviteit zingen en muziek groepsspel interactief (voor)lezen bewegingsactiviteit

7 Participatieniveaus gelijkwaardig actief betrokken passief

8 Zelfstandigheidsniveaus zelfstandig zelfstandig na voorbereiding hulp nodig tijdens activiteit

9 Participatiematrix Groepsactiviteit Zelfstandigheids niveau Participatieniveau datum gelijkwaardig actief betrokken passief Zelfstandig Zelfstandig na voorbereiding Hulp nodig

10 Keuze communicatievormen blikrichting gebaren voorwerpen als verwijzer grafische symbolen hulpmiddelen met spraakuitvoer et cetera.

11 Keuze begrippen kernvocabulaire, bijvoorbeeld: ik weet het! (ik bedoel iets) anders even denken ik snap het niet nog een keer randvocabulaire specifiek voor de activiteit

12 Leerkrachtstrategieën om communicatie uit te lokken om communicatie makkelijker te maken specifieke vertaling naar groepssituaties checklist

13 Basisprincipe COCP als sprekers de partnerstrategieën toepassen gaan niet-sprekende kinderen meedoen

14 1 Structureer de omgeving goede positionering leerlingen, iedereen kan iedereen zien hulpmiddelen beschikbaar, met vocabulaire voor de situatie materiaal zichtbaar en aanwijsbaar let op werkbare groepsgrootte

15 2 Volg de draad van de leerlingen let op de focus van de leerlingen en hun signalen laat zien dat je gezien hebt dat een leerling iets wil zeggen check of je de leerling goed begrijpt

16 3 Stimuleer gedeelde aandacht richt de aandacht van de leerlingen check of iedereen je begrijpt check of de leerlingen elkaar begrijpen voorkom storende factoren

17 4 Schep kansen herken momenten waarop leerlingen een beurt kunnen nemen lok zowel initiatieven als reacties uit schep kansen voor communicatie tussen leerlingen onderling

18 5 Verwacht communicatie laat zien dat je van alle leerlingen communicatie verwacht verwacht communicatie die past bij de motorische en verstandelijke mogelijkheden ken de inhoud en inrichting van communicatiehulpmiddelen van de leerlingen

19 6 Pas het tempo aan communiceer in een tempo, dat de leerlingen genoeg tijd geeft om mee te doen tel eerst tot tien voor je een volgende beurt neemt of opnieuw probeert een reactie uit te lokken betrek zo nodig de leerlingen bij het aanpassen van het tempo

20 7 Modelleer laat de leerlingen zien hóe ze kunnen communiceren gebruik zelf ook zoveel mogelijk gebaren, voorwerpen, foto s en symbolen

21 8 Zorg voor taalaanbod op niveau gebruik taal die begrijpelijk is voor alle leerlingen gebruik ondersteunende communicatievormen, die alle leerlingen kunnen begrijpen

22 9 Stapsgewijs aansporen spoor leerlingen aan om een beurt te nemen doe dit zo nodig stapsgewijs afwachtend aankijken aanraken vragend gebaar maken concrete aanwijzingen samen doen

23 10 Beloon communicatie neem alle signalen serieus reageer op alle communicatieve signalen reageer ook op alle pogingen om te communiceren

24 training en coaching van leerkrachten en ondersteuners onderzoeksvragen passen leerkrachten strategieën toe? doen leerlingen mee? hoe is kwaliteit groepsinteractie? 24

25 Onderzoeksgroep 7 kleuter/onderbouwgroepen 49 kinderen van jongens, 23 meisjes 16 (bijna) zonder, 23 met enige, 10 met normale spraak (ernstige) leermoeilijkheden matige tot ernstige gedragsproblemen

26 instrumenten leerkrachtstrategieën 7-puntsschaal coaches participatiematrix 4 niveaus coaches (met klassenteam) CLASS: kwaliteit groepsinteractie 7-puntsschaal gecertificeerde observator

27 weken training coaching coaching 3 baseline video s 2 interventie video s 3 post video s

28 7 klas 1 7 klas klas 3 6 van de 7 leerkrachten hebben na training & coaching hogere scores voor leerkrachtstrategieën 3 2 1

29 klas 5 klas klas 6 klas

30 de gemiddelde participatieniveaus van alle subgroepen van kinderen zijn hoger na training & coaching

31 participation level Stijging participatieniveaus voor non speaking (n=7) < 10 words) (n=9) na < peers (n=23) normal speaking (n=7) > peers (n=3)

32 de gemiddelde participatieniveaus van de kinderen in 6 van de 7 klassen zijn hoger na training & coaching

33 participaton levels Participatieniveaus per klas before after klas 1 klas 2 klas3 klas4 klas5 klas6 klas 7

34 Conclusie Training & coaching met COCP in de klas is effectief: het lukt leerkrachten om de strategieën beter en vaker toe te passen met als gevolg een gelijkwaardigere participatie van alle leerlingen

35

Samen ondersteund leren communiceren. Met communicatie aan de slag 17 maart 2011

Samen ondersteund leren communiceren. Met communicatie aan de slag 17 maart 2011 COCPvg: Samen ondersteund leren communiceren Met communicatie aan de slag 17 maart 2011 Overzicht COCPvg-project het COCPvg-programma partnerstrategieën ervaringen uit de praktijk 17 maart 2011 Marjan

Nadere informatie

COCP COCP. Workshop. Doel COCP-programma. Wat is daarvoor nodig? Methodische kern COCP. Inhoudelijke kern. Margriet Heim

COCP COCP. Workshop. Doel COCP-programma. Wat is daarvoor nodig? Methodische kern COCP. Inhoudelijke kern. Margriet Heim Workshop COCP Margriet Heim Marjan Veen Frank Velthausz COCP Communicatieve Ontwikkeling niet-sprekende personen en hun Communicatiepartners Succesvolle methoden, 1 Succesvolle methoden, 2 Doel COCP-programma

Nadere informatie

In contact door ondersteund communiceren

In contact door ondersteund communiceren COCPvg: In contact door ondersteund communiceren Elise Brinkman EMB Congres 6 maart 2014 COCPvg Verbetering van de communicatie tussen niet of nauwelijks sprekende personen met een meervoudige beperking

Nadere informatie

De effectiviteit van het COCPvg-programma voor niet-sprekende kinderen en jongeren met EMB

De effectiviteit van het COCPvg-programma voor niet-sprekende kinderen en jongeren met EMB De effectiviteit van het COCPvg-programma voor niet-sprekende kinderen en jongeren met EMB Margriet Heim Focus op onderzoek, 1 december 2011 (1) COCP Communicatieve Ontwikkeling voor niet-sprekende kinderen

Nadere informatie

De effectiviteit van het COCPvg-programma bij niet of nauwelijks sprekende kinderen en jongeren met met EMB

De effectiviteit van het COCPvg-programma bij niet of nauwelijks sprekende kinderen en jongeren met met EMB De effectiviteit van het COCPvg-programma bij niet of nauwelijks sprekende kinderen en jongeren met met EMB Margriet Heim Marjan Veen COCP Communicatieve Ontwikkeling voor niet-sprekende kinderen en hun

Nadere informatie

HET IMPACT-PROGRAMMA: EEN OUDERTRAINING OM DE SOCIAAL-COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN VAN JONGE KINDEREN MET ASS TE STIMULEREN

HET IMPACT-PROGRAMMA: EEN OUDERTRAINING OM DE SOCIAAL-COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN VAN JONGE KINDEREN MET ASS TE STIMULEREN HET IMPACT-PROGRAMMA: EEN OUDERTRAINING OM DE SOCIAAL-COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN VAN JONGE KINDEREN MET ASS TE STIMULEREN Sara Van der Paelt Onderzoeksgroep ontwikkelingsstoornissen Universiteit Gent

Nadere informatie

Interactief voorlezen met een spraakcomputer. Janine Versteeg en Willemien Bierman

Interactief voorlezen met een spraakcomputer. Janine Versteeg en Willemien Bierman Interactief voorlezen met een spraakcomputer Janine Versteeg en Willemien Bierman Wie zijn wij? Willemien Bierman Behandelaar OC Stichting Milo ZZP-er Janine Versteeg Behandelaar OC Stichting Milo ZZP-er

Nadere informatie

Iedereen communiceert! Welkomstwoord Stijn Deckers (Voorzitter ISAAC-NF), Grote zaal

Iedereen communiceert! Welkomstwoord Stijn Deckers (Voorzitter ISAAC-NF), Grote zaal Uitnodiging Congres 9 oktober 2018 te Landgoed Zonheuvel, Doorn Iedereen communiceert! Het programma (wijzigingen voorbehouden) 9.00 10.00 Inschrijven, koffie/thee en informatiemarkt 10.00 10.10 Welkomstwoord

Nadere informatie

Interactievaardigheden in de Kinderopvang

Interactievaardigheden in de Kinderopvang Interactievaardigheden in de Kinderopvang Toelichtende tekst bij PowerPoint pedagogisch kader training Voorleescoördinator In 2012 is een landelijke meting uitgevoerd door het Nederlands Consortium Kinderopvang

Nadere informatie

Samen sterk in communicatie

Samen sterk in communicatie Samen sterk in communicatie Saskia Damen EMB today, 2 juni 2016 Doel en inhoud van deze workshop Doel: Kennis maken met manieren om betekenisoverdracht te bevorderen bij mensen die geen taal tot hun beschikking

Nadere informatie

UMCG Centrum voor Revalidatie Locatie Beatrixoord Communiceren met kinderen die moeilijk of niet kunnen praten

UMCG Centrum voor Revalidatie Locatie Beatrixoord Communiceren met kinderen die moeilijk of niet kunnen praten UMCG Centrum voor Revalidatie Locatie Beatrixoord Communiceren met kinderen die moeilijk of niet kunnen praten Het COCP-programma voor ondersteunde communicatie UMCG Centrum voor Revalidatie Locatie Beatrixoord

Nadere informatie

Symposium Zorg en onderwijs. Annemarie Tadema 8 april 2008

Symposium Zorg en onderwijs. Annemarie Tadema 8 april 2008 Symposium Zorg en onderwijs Annemarie Tadema 8 april 2008 Aanleiding onderzoek Burgerschapsparadigma: participeren in de samenleving KDC: segregatie Onderwijs: integratie/ inclusie Wet op de leerlinggebonden

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Stimulerende interactie: communicatieprogramma COCPvg Heim, M.J.M.

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Stimulerende interactie: communicatieprogramma COCPvg Heim, M.J.M. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Stimulerende interactie: communicatieprogramma COCPvg Heim, M.J.M. Published in: Markant : maandblad voor de gehandicaptensector Link to publication Citation for

Nadere informatie

Het belang van (ondersteuning van) communicatie bij personen met een verstandelijke handicap

Het belang van (ondersteuning van) communicatie bij personen met een verstandelijke handicap Het belang van (ondersteuning van) communicatie bij personen met een verstandelijke handicap Prof. dr. Bea Maes, Onderzoekseenheid Gezins- en Orthopedagogiek, K.U.Leuven 1. Centrale rol van taal en communicatie

Nadere informatie

Iedereen communiceert! Welkomstwoord Stijn Deckers (Voorzitter ISAAC-NF), Grote zaal

Iedereen communiceert! Welkomstwoord Stijn Deckers (Voorzitter ISAAC-NF), Grote zaal Uitnodiging Congres 9 oktober 2018 te Landgoed Zonheuvel, Doorn Iedereen communiceert! Het programma (wijzigingen voorbehouden) 9.00 10.00 Inschrijven, koffie/thee en informatiemarkt 10.00 10.10 Welkomstwoord

Nadere informatie

Kennismaking VIB en methode CONTACT Hoe contact bevorderen tussen doofblinde personen en hun communicatiepartners?

Kennismaking VIB en methode CONTACT Hoe contact bevorderen tussen doofblinde personen en hun communicatiepartners? Kennismaking VIB en methode CONTACT Hoe contact bevorderen tussen doofblinde personen en hun communicatiepartners? Ingrid Korenstra Bartiméus Expertisecentrum Doofblindheid 19-03-2015 Even voorstellen:

Nadere informatie

Type titel. Interactief voorlezen in 5 stappen. Type naam presentator. Hanneke van Bakel en Loes Luijten

Type titel. Interactief voorlezen in 5 stappen. Type naam presentator. Hanneke van Bakel en Loes Luijten Type titel Interactief voorlezen in 5 stappen Type naam presentator Hanneke van Bakel en Loes Luijten Voor ALLE kinderen geldt dat hun taalverwerving profiteert van interactief voorlezen ofwel samen een

Nadere informatie

Interactief en ondersteund voorlezen. Eline de Jong en Renske Mutsaers

Interactief en ondersteund voorlezen. Eline de Jong en Renske Mutsaers Interactief en ondersteund voorlezen Eline de Jong en Renske Mutsaers Wie zijn wij? Eline de Jong Behandelcoordinator Stichting Milo Renske Mutsaers Behandelaar OC Stichting Milo ZZP-er; Leer Mij Milo

Nadere informatie

Observatiekladblok ZIEN!

Observatiekladblok ZIEN! Het observeren/ waarnemen Het observatiekladblok is een hulpmiddel in de fase van het waarnemen. Door de ZIEN! begrippen te kennen, gedrag te herkennen kun je scherper observeren. Wanneer je weet waar

Nadere informatie

MEE Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking.

MEE Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking. MEE Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Voor verwijzers Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Veel

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking. Voor verwijzers

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking. Voor verwijzers MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Voor verwijzers Omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Veel mensen met een licht

Nadere informatie

Nauwelijks sprekend veel te zeggen. Een studie naar de effecten van het COCP-programma Heim, M.J.M.

Nauwelijks sprekend veel te zeggen. Een studie naar de effecten van het COCP-programma Heim, M.J.M. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Nauwelijks sprekend veel te zeggen. Een studie naar de effecten van het COCP-programma Heim, M.J.M. Link to publication Citation for published version (APA): Heim,

Nadere informatie

SCORE. Sandra Koster. Congres Ondersteunde Communicatie ISAAC-NF 3 oktober 2017, Doorn

SCORE. Sandra Koster. Congres Ondersteunde Communicatie ISAAC-NF 3 oktober 2017, Doorn SCORE Sandra Koster Congres Ondersteunde Communicatie ISAAC-NF 3 oktober 2017, Doorn Even voorstellen Sandra Koster Eerstelijns logopediepraktijk gespecialiseerd in Ondersteunde Communicatie. Werkzaam

Nadere informatie

Charter voor onderzoek en behandeling van spraak-, taal- en communicatieproblemen bij de ziekte van Huntington Versie voor logopedisten

Charter voor onderzoek en behandeling van spraak-, taal- en communicatieproblemen bij de ziekte van Huntington Versie voor logopedisten Charter voor onderzoek en behandeling van spraak-, taal- en communicatieproblemen bij de ziekte van Huntington Versie voor logopedisten ONDERZOEK Voorwaarden bij onderzoek: Vroegtijdig starten Uitgebreid

Nadere informatie

Welke woorden kies je voor een communicatiebord of voor het inrichten van een spraakcomputer? Dr. Stijn Deckers

Welke woorden kies je voor een communicatiebord of voor het inrichten van een spraakcomputer? Dr. Stijn Deckers Welke woorden kies je voor een communicatiebord of voor het inrichten van een spraakcomputer? Dr. Stijn Deckers Welke woorden kies je? Erik, jongen met Downsyndroom, 5;4 jaar oud, ontwikkelingsleeftijd

Nadere informatie

In gesprek met leerlingen met TOS

In gesprek met leerlingen met TOS In gesprek met leerlingen met TOS Margreet Verboom Margot Willemsen Voer een gesprek Fatos Uitgeschreven 4 5 Gesloten vragen Gesloten vragen Gesloten vragen leiden lang niet altijd tot een gesprekje omdat

Nadere informatie

Anne & Ondersteunde Communicatie

Anne & Ondersteunde Communicatie Anne & Ondersteunde Communicatie EMB congres 21 maart 2019 Gerrie Wenninkmeule, moeder van Anne Simone Arissen Persoonlijk begeleidster Maartje ten Hooven orthopedagoog vanuit Radboud Universiteit Normaal

Nadere informatie

Logeer boeken. Groep 1-2

Logeer boeken. Groep 1-2 Logeer boeken Groep 1-2 INHOUD 1 Inleiding... 1 1.1 Doelstelling... 1 2 Logeerboeken... 2 2.1 Organisatie... 2 2.2 Voorbereiding... 4 2.3 Algemene Lessuggesties... 5 3 Bijlagen... 8 3.1 Informatiebrief

Nadere informatie

A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door

A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door elk kind zich thuis te laten voelen in de klas. Geef de leerlingen de kans om spontaan te vertellen over iets dat ze leuk vinden en laat andere kinderen

Nadere informatie

Handleiding groepsoverzicht en Ontwikkelingsperspectieven Taal Startblokken

Handleiding groepsoverzicht en Ontwikkelingsperspectieven Taal Startblokken Handleiding groepsoverzicht en Ontwikkelingsperspectieven Taal Startblokken Het doel van dit document is om een goed beeld te krijgen van de geïndiceerde kinderen. Op de locaties kennen de medewerkers

Nadere informatie

Effectstudie KLINc: Kinderen Leren Initiatieven Nemen in communicatie

Effectstudie KLINc: Kinderen Leren Initiatieven Nemen in communicatie : Kinderen Leren Initiatieven Nemen in communicatie drs. Margje van der Schuit Interreg Benelux Middengebied 4-BMG-V-I=31 Interventie Start bij sociale en cognitieve competenties Sensomotorische, multimodale

Nadere informatie

Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL

Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL Wat ben ik? Wat staat bovenaan m n verlanglijst? Het programma: van pingpongen

Nadere informatie

Onderzoek op het Da Vinci College

Onderzoek op het Da Vinci College Onderzoek op het Da Vinci College Toekomstgericht Onderwijs (NRO) Mira Regensburg William Vletter Docent-onderzoekers (met coördinerende taak) Plan Do Check - Act M We volgen bovenstaande cyclus om verslag

Nadere informatie

Interactief werken aan woordenschat Onderzoek in groep 2 tot en met groep 4

Interactief werken aan woordenschat Onderzoek in groep 2 tot en met groep 4 Interactief werken aan woordenschat Onderzoek in groep 2 tot en met groep 4 OnderwijsBewijs-programma Femke Scheltinga Maud van Druenen Karin van Usen Waarom dit onderzoek? De aanleiding - Grote verschillen

Nadere informatie

1. ONDERZOEK. Voorwaarden bij onderzoek:

1. ONDERZOEK. Voorwaarden bij onderzoek: Charter voor onderzoek en behandeling van spraak-, taal- en communicatieproblemen bij de ziekte van Huntington Versie voor zorgmedewerkers, mantelzorgers en patiënten 1. ONDERZOEK Voorwaarden bij onderzoek:

Nadere informatie

2. Klaar of niet klaar: de timing is alles

2. Klaar of niet klaar: de timing is alles 2. Klaar of niet klaar: de timing is alles Op welke leeftijd kan een kind starten met zindelijkheidstraining? Wanneer is de beste leeftijd om te starten met zindelijkheidstraining: 18 maanden, 24 maanden

Nadere informatie

COCP in de VG. Onderzoek naar de effecten, de implementatie en de sociale validiteit van het COCPvg-programma in Esdégé-Reigersdaal

COCP in de VG. Onderzoek naar de effecten, de implementatie en de sociale validiteit van het COCPvg-programma in Esdégé-Reigersdaal COCP in de VG Onderzoek naar de effecten, de implementatie en de sociale validiteit van het COCPvg-programma in Esdégé-Reigersdaal Margriet Heim Marjan Veen Frank Velthausz Eindrapport van het project

Nadere informatie

Participatieproblemen bij kinderen met TOS/AVP

Participatieproblemen bij kinderen met TOS/AVP Audiologie & Communicatie Participatieproblemen bij kinderen met TOS/AVP Nicolle Tissen, orthopedagoog en Marijke Zoons, spraak-taalpatholoog 11 april 2019 Audiologie & Communicatie Als audiologisch centrum

Nadere informatie

Teamconferentie Berseba regio Ede

Teamconferentie Berseba regio Ede Teamconferentie Berseba regio Ede Even voorstellen Steef Post (1957) SDP Advies coaching teamcoaching / training mediation 19-3-2014 Conflicten in de klas 2 Opbouw Intro Bemiddelen in een conflict basisprincipes

Nadere informatie

HANDELINGSGERICHT WERKEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN. Onderwijsbehoeften van de leerling 11/09/2013

HANDELINGSGERICHT WERKEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN. Onderwijsbehoeften van de leerling 11/09/2013 Gericht Werken als bril om naar het zorgbeleid te kijken zorg Handelings- Leerlingenbegeleiding fase 0 fase 1 HGW HGW Leren & studeren Studieloopbaanbegeleiding Socioemotioneel fase 2 fase 3 HGW HGW centrale

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository)

UvA-DARE (Digital Academic Repository) UvA-DARE (Digital Academic Repository) COCP in de VG: onderzoek naar de effecten, de implementatie en de sociale validiteit van het COCPvg-programma in Esdégé-Reigersdaal: eindrapport van het project Verbetering

Nadere informatie

Taalstimulering voor kinderen en volwassenen. Taal en taalbeleid 3 februari 2014

Taalstimulering voor kinderen en volwassenen. Taal en taalbeleid 3 februari 2014 Taalstimulering voor kinderen en volwassenen Taal en taalbeleid 3 februari 2014 Enkele stellingen Taalontwikkeling 1. Voortalige fase: van 0 tot 1 jaar 2. Vroegtalige fase: van 1 tot 2,5 jaar Eentalige

Nadere informatie

Bijlage 20 Zelfassessment adequaat samenwerken met ouders

Bijlage 20 Zelfassessment adequaat samenwerken met ouders Bijlage 20 Zelfassessment adequaat samenwerken met ouders Deze bijlage hoort bij hoofdstuk 4.9 en 4.11. Dit zelfassessment is ontwikkeld door Barbara de Boer, adviseur bij CPS. Zij maakte daarbij gebruik

Nadere informatie

Maak betekenisvolle onderwerpen bespreekbaar Individuele docententraining DAG 3 PPOZO Marije Fris trainer & masterclassdocent St.

Maak betekenisvolle onderwerpen bespreekbaar Individuele docententraining DAG 3 PPOZO Marije Fris trainer & masterclassdocent St. Maak betekenisvolle onderwerpen bespreekbaar Individuele docententraining DAG 3 PPOZO Marije Fris trainer & masterclassdocent St. DKJL Met de deur in huis.. Schrijf zoveel mogelijk thema s op die jij geschikt

Nadere informatie

Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers

Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers Programma Kennismaken Presentatie Jong geleerd Warming-up Pauze Praktische oefening Afsluiting Jong geleerd over het belang van actieve stimulering van ontluikende

Nadere informatie

Oplossingsgerichte gesprekken. Met kinderen

Oplossingsgerichte gesprekken. Met kinderen Oplossingsgerichte gesprekken Met kinderen VANDAAG Geeft meer richting in je gesprekken met kinderen. Leer je loslaten dat jij de oplossing moet hebben. Vanaf NU: Ga je anders handelen. Ben je gericht

Nadere informatie

- Je spreekt leerlingen aan op ongewenst gedrag. Je geeft af en toe positieve feedback.

- Je spreekt leerlingen aan op ongewenst gedrag. Je geeft af en toe positieve feedback. Evaluatieformulier Lerarenopleiding (talen, exact, sociale vakken) Versie schoolcontactpersoon Student: Aldert Kasimier Schoolcontactpersoon: C. Vidon Opleiding: Geschiedenis Stageschool: Zernike Datum:

Nadere informatie

Vraagstuk: Sterk vermoeden dat de communicatie van de school niet meer bij de cursisten doelgroep past en verbeterd kan worden.

Vraagstuk: Sterk vermoeden dat de communicatie van de school niet meer bij de cursisten doelgroep past en verbeterd kan worden. Vraagstuk: Sterk vermoeden dat de communicatie van de school niet meer bij de cursisten doelgroep past en verbeterd kan worden. Huidige communicatie school : Electronische Leer Omgeving (ELO): informatie

Nadere informatie

Boys & Girls strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het basisonderwijs. Martijn Smoors Onderwijs Maak Je Samen

Boys & Girls strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het basisonderwijs. Martijn Smoors Onderwijs Maak Je Samen Boys & Girls strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het basisonderwijs Martijn Smoors Onderwijs Maak Je Samen Eindrapport MOOJ-onderzoek: Verschillen tussen meisjes en jongens bij het vak

Nadere informatie

Isaac Asimov. marnix academie

Isaac Asimov. marnix academie Project Wetenschap & Technologie op de Marnix The most exci-ng phrase to hear in science, the one that heralds the most discoveries, is not "Eureka!" (I found it!) but...'that's funny... Isaac Asimov marnix

Nadere informatie

Het leren van Engels bij kinderen met TOS

Het leren van Engels bij kinderen met TOS Het leren van Engels bij kinderen met TOS Siméa congres 15-04-2016 Master Thesis Logopediewetenschap Inge Zoutenbier, MSc Onder begeleiding van: Dr. Rob Zwitserlood In een notendop http://auris.instantmagazine.com/auriscomdigit

Nadere informatie

Danique Voorthuijzen Stage: pre-cibap MBO Docent: Els van Rooij Datum: Jaar 4

Danique Voorthuijzen Stage: pre-cibap MBO Docent: Els van Rooij Datum: Jaar 4 Danique Voorthuijzen Stage: pre-cibap MBO Docent: Els van Rooij Datum: 23-09-2012 Jaar 4 Wie een jongen uit de pre-cibap klas 2012 MBO Wat - taakgericht gedrag - luistergedrag - sociaal gedrag Waar Ik

Nadere informatie

Druk in de klas. Leerkrachtmethode. Drs. Betty Veenman Dr. Marjolein Luman Prof. dr. Jaap Oosterlaan

Druk in de klas. Leerkrachtmethode. Drs. Betty Veenman Dr. Marjolein Luman Prof. dr. Jaap Oosterlaan Druk in de klas Leerkrachtmethode Drs. Betty Veenman Dr. Marjolein Luman Prof. dr. Jaap Oosterlaan Inhoud Voorwoord 7 1 Introductie 9 1.1 Doel 9 1.1.1 Voor wie is deze methode bedoeld? 9 1.1.2 Wat is het

Nadere informatie

IKHEBHOOP.NL LESBRIEF HET HOOP LIED! Handleiding leerkracht

IKHEBHOOP.NL LESBRIEF HET HOOP LIED! Handleiding leerkracht LESBRIEF HET HOOP LIED! Handleiding leerkracht Dit jaar hebben we met de Week van de Hoop de start gemaakt met een positieve beweging in onze maatschappij. Samen met zo n 4.000 klassen hebben we nagedacht

Nadere informatie

Communiceren met mensen die moeilijk of niet kunnen praten

Communiceren met mensen die moeilijk of niet kunnen praten Communiceren met mensen die moeilijk of niet kunnen praten Handreiking Waarover gaat deze handreiking? Als cliëntenraad wil je graag weten wat je achterban van iets vindt. Je achterban, dat zijn de mensen

Nadere informatie

Dariuz loonwaardemeting. Wegwijs in waardering

Dariuz loonwaardemeting. Wegwijs in waardering Dariuz loonwaardemeting Wegwijs in waardering Psychologen voor werken naar Vermogen, 1 juni 2012 Dariuz realiseert op effectieve & efficiënte manier duurzame uitstroom Ken je cliënt Inzicht in doelgroepen

Nadere informatie

Rol van de leerkracht

Rol van de leerkracht Rol van de leerkracht Beweging Doormiddel van interessante vragen oriënteer je samen met de leerlingen op het onderwerp van de les. Samen met de leerlingen bekijk je wat er zou gebeuren tijdens de les.

Nadere informatie

Floorplay. De opzet Door Daniëlle Hoogwerf Cliënt-centered speltherapeut & Floorplay Specialist

Floorplay. De opzet Door Daniëlle Hoogwerf Cliënt-centered speltherapeut & Floorplay Specialist Floorplay Door Daniëlle Hoogwerf Cliënt-centered speltherapeut & Floorplay Specialist De opzet Stellingen vooraf Voor wie is Floorplay? De essentie van Floorplay Het DIR model The learning tree De 6 mijlpalen

Nadere informatie

WAARBORGPROJECT. Samenwerking SAIGO Sterrenbos en GBS Sint - Jan Arendonk Heleen Vervecken

WAARBORGPROJECT. Samenwerking SAIGO Sterrenbos en GBS Sint - Jan Arendonk Heleen Vervecken WAARBORGPROJECT Samenwerking SAIGO Sterrenbos en GBS Sint - Jan Arendonk Heleen Vervecken MIJN ERVARING Ik werk 7 jaar in BuO: Klasleerkracht Auti-werking Speelleerklas Basisaanbod Ambulante leerkracht

Nadere informatie

Nauwelijks sprekend veel te zeggen. Een studie naar de effecten van het COCP-programma

Nauwelijks sprekend veel te zeggen. Een studie naar de effecten van het COCP-programma UvA-DARE (Digital Academic Repository) Nauwelijks sprekend veel te zeggen. Een studie naar de effecten van het COCP-programma Heim, M.J.M. Link to publication Citation for published version (APA): Heim,

Nadere informatie

Nauwelijks sprekend veel te zeggen. Een studie naar de effecten van het COCPprogramma

Nauwelijks sprekend veel te zeggen. Een studie naar de effecten van het COCPprogramma UvA-DARE (Digital Academic Repository) Nauwelijks sprekend veel te zeggen. Een studie naar de effecten van het COCPprogramma Heim, M.J.M. Link to publication Citation for published version (APA): Heim,

Nadere informatie

Seksueel grensoverschrijdend gedrag

Seksueel grensoverschrijdend gedrag Kriebels in je buik Seksueel grensoverschrijdend gedrag 1 Seksueel grensoverschrijdend gedrag Groep 8 90 min Begrippen Seksuele grensoverschrijding, seksueel misbruik, vertrouwenspersoon, veilig thuis

Nadere informatie

Hallo ik. Wie ben ik, Wat wil ik, Wat kan ik?

Hallo ik. Wie ben ik, Wat wil ik, Wat kan ik? Hallo ik Wie ben ik, Wat wil ik, Wat kan ik? Esther Keller, kennisdag D-SH/CMB Hallo ik workshop kennisdag Esther Keller Deskundige communicatie, Team Communicatieatelier Regio ZuidWest Train de Trainer-

Nadere informatie

Learning together Samen leren / communiceren

Learning together Samen leren / communiceren Learning together Samen leren / communiceren Anita Bruining Elise van der Kooi Logopedist Zozijn Logopedist Bartiméus Communicatieve ontwikkeling Contact Interactie Invloed Initiatief nemen Wederkerigheid

Nadere informatie

Wanneer communiceren moeilijk wordt

Wanneer communiceren moeilijk wordt Wanneer communiceren moeilijk wordt Tips voor communicatie met nietof slechtsprekende ouderen T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara

Nadere informatie

A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door

A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door elk kind zich thuis te laten voelen in de klas. Respecteer de stille periode van kinderen. Geef kinderen die het nodig hebben, meer tijd om een luisteropdracht

Nadere informatie

treffr BEGIN met het eind voor ogen Voor wie is deze training ontwikkeld? grootste groep 27-45 jaar klaar om te werken op weg naar werk

treffr BEGIN met het eind voor ogen Voor wie is deze training ontwikkeld? grootste groep 27-45 jaar klaar om te werken op weg naar werk Voor wie is deze training ontwikkeld? grootste groep 27-45 jaar klaar om te werken op weg naar werk Het programma dat wij aanbieden is ontwikkeld voor de doelgroep langdurig werklozen die nog vallen in

Nadere informatie

Communicatie: wat en waarom

Communicatie: wat en waarom TOTALE COMMUNICATIE FILOSOFIE, VISIE EN BASISHOUDING Wilma Scheres Esther Oskam Communicatie: wat en waarom Veel definities gaan over de vorm en het proces van communicatie. Wij waren met name geïnteresseerd

Nadere informatie

Balbal Vista tikspelen

Balbal Vista tikspelen Balbal Vista tikspelen We zien dat (voetbal)trainers meer en meer tikspelen hanteren op trainingen en wedstrijdopwarmingen. Binnen Balbal Vista is dat een gewardeerd middel om sporters te laten ontwikkelen

Nadere informatie

CHECKLIST LEIDSTERVAARDIGHEDEN DE TAALLIJN

CHECKLIST LEIDSTERVAARDIGHEDEN DE TAALLIJN CHECKLIST LEIDSTERVAARDIGHEDEN DE TAALLIJN CHECKLIST LEIDSTERVAARDIGHEDEN Binnen de Taallijn staat de deskundigheidsbevordering van (toekomstige) leidsters centraal. De nadruk in de scholing ligt dan ook

Nadere informatie

Pragmatiek en communicatie beïnvloed door een autismespectrumstoornis

Pragmatiek en communicatie beïnvloed door een autismespectrumstoornis Pragmatiek en communicatie beïnvloed door een autismespectrumstoornis 10 februari 2017 Zorgbehoeften van de leerling met autisme Zorg dat ik boodschappen kan begrijpen Zorg dat ik de organisatie van een

Nadere informatie

Handleiding lesmethode Groep 8 Brugklas Bikkels. Inkijkexemplaar

Handleiding lesmethode Groep 8 Brugklas Bikkels. Inkijkexemplaar Handleiding lesmethode Groep 8 Brugklas Bikkels versie 2016 Inhoudsopgave Introductie 4 Verantwoording Methodiek 5 Doorgaande lijn Po en Vo 6 Preventief en curatief 7 Organiseer je les 8 Praktische tips

Nadere informatie

Hoe herken je ze en hoe ga je er mee om?

Hoe herken je ze en hoe ga je er mee om? Hoe herken je ze en hoe ga je er mee om? Tips voor omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Tel. 088-00 75 000 www.meewering.nl Waarom dit boekje? Iedere professional, die met cliënten,

Nadere informatie

Workshop afasieconferentie SCA in de praktijk. 8 oktober 2016 Judith Oostveen, MSc Logopedist Radboudumc

Workshop afasieconferentie SCA in de praktijk. 8 oktober 2016 Judith Oostveen, MSc Logopedist Radboudumc Workshop afasieconferentie SCA in de praktijk 8 oktober 2016 Judith Oostveen, MSc Logopedist Radboudumc Persoonsgerichte zorg voor patienten met afasie. Op weg naar een afasievriendelijke omgeving. Training

Nadere informatie

Leesvaardigheid bevorderen

Leesvaardigheid bevorderen Leesvaardigheid bevorderen Middagconferentie over taalbeleid voor het PraktijkOnderwijs Marco van de Ven (RU) Introductie Leesvaardigheid legt het fundament voor leren (O`Shaughnessy, et al., 2002) Leerlingen

Nadere informatie

Instrumenten duurzame ontwikkeling van kinderen

Instrumenten duurzame ontwikkeling van kinderen Instrumenten duurzame ontwikkeling van kinderen Burgerschapsontwikkeling ( sociale competence ): Vragenlijst Burgerschapscompetenties Bron: Ledoux, G., Geijsel, F., Dam, G. ten & Reumerman, R. (2010).

Nadere informatie

MIJLPALEN BINNEN DE COMMUNICATIE

MIJLPALEN BINNEN DE COMMUNICATIE MIJLPALEN BINNEN DE COMMUNICATIE INZET VAN EEN COMMUNICATIE ONDERSTEUNEND HULPMIDDEL STIJN DECKERS, ROENTGEN U, DALEMANS R, HORIONS K, HAGEDOREN E IN SAMENWERKING MET KLANKBORDGROEPLEDEN PROJECT COM Introductie

Nadere informatie

Rubrics vaardigheden

Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden In het leerlab 2020 hebben 7 vernieuwingsscholen vier rubrics ontwikkeld om de persoonlijke groei van leerlingen in kaart te brengen. Deze rubrics zijn vaardigheden

Nadere informatie

Begeleiders in Beeld Een training voor begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen. Linda Zijlmans Jill van den Akker

Begeleiders in Beeld Een training voor begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen. Linda Zijlmans Jill van den Akker Kennismarkt 26-5-2011 2011 Begeleiders in Beeld Een training voor begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen Linda Zijlmans Jill van den Akker Projectgroep Onderzoek Linda

Nadere informatie

Kenmerken van peuters met een taalontwikkelingsstoornis

Kenmerken van peuters met een taalontwikkelingsstoornis Kenmerken van peuters met een taalontwikkelingsstoornis Maartje Kouwenberg (Auris) & Bernadette Vermeij (NSDSK) Anne Spliet (Pento) en Karin Wiefferink (NSDSK) Inhoud Doel van het onderzoek Achtergrond

Nadere informatie

1.0 Uitleg themataken en legenda

1.0 Uitleg themataken en legenda 1.0 Uitleg themataken en legenda 1. In dit inleidend document wordt uitgelegd hoe je kunt werken met de themataken. Je vindt hieronder een toelichting op de symbolen en codes die gebruikt worden bij de

Nadere informatie

Veel succes met de ontwikkeling van je team! Als je vragen hebt of even wilt sparren, bel of mail mij dan gerust. Thijs Rijnbergen

Veel succes met de ontwikkeling van je team! Als je vragen hebt of even wilt sparren, bel of mail mij dan gerust. Thijs Rijnbergen Communicatie effectiever maken door te leren communiceren op de 4 niveaus. Gebruik deze werkvorm als de communicatie vastloopt. Als discussies alleen maar over de inhoud gaan en niet leiden tot effectieve

Nadere informatie

Rubrics vaardigheden

Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden Rubrics vaardigheden In het leerlab 2020 hebben 7 vernieuwingsscholen vier rubrics ontwikkeld om de persoonlijke groei van leerlingen in kaart te brengen. Deze rubrics zijn vaardigheden

Nadere informatie

Ontwikkelingslijnen 0-4 jaar (MET extra doelen) - versie januari Naam kind. Taal Beginnende geletterdheid. Beginnende geletterdheid-fase 5

Ontwikkelingslijnen 0-4 jaar (MET extra doelen) - versie januari Naam kind. Taal Beginnende geletterdheid. Beginnende geletterdheid-fase 5 Taal eginnende geletterdheid eginnende geletterdheid-fase 5 OEKORIËNTATIE: Herkent een boek en weet dat er een verhaal in staat -20--20 OEKORIËNTATIE:Slaat de bladzijden van een boek één voor één om -20--20

Nadere informatie

Een beeld zegt meer dan honderd woorden

Een beeld zegt meer dan honderd woorden Een beeld zegt meer dan honderd woorden Video Interventie in de Ouderenzorg bij ouderen met een psychiatrisch verleden uit: Denkbeeld Jaargang 23 - nummer 1 Andrea de Groot In Behandelcentrum de Hazelaar

Nadere informatie

D O EN P R A T EN B E W EGEN

D O EN P R A T EN B E W EGEN D O EN P R A T EN B E W EGEN Het gelijktijdig gebruik van de observatielijsten bij Zo Doe Ik, Zo Beweeg Ik, en Zo Praat Ik M. Tjallema, M. Vermeulen 00, CED-Groep www.cedgroep.nl Inleiding Met de drie

Nadere informatie

Naar onderwijs voor en door hoogbegaafde leerlingen

Naar onderwijs voor en door hoogbegaafde leerlingen Naar onderwijs voor en door hoogbegaafde leerlingen Prof. dr. Ton Mooij Radboud Universiteit Nijmegen / ITS & Open Universiteit Heerlen / Celstec 2010 Overzicht 1. Herkenning en diagnostiek 2. Onderwijsproblemen

Nadere informatie

Observatieformulier 1: De interacties van het kind met leidsters en leeftijdgenoten

Observatieformulier 1: De interacties van het kind met leidsters en leeftijdgenoten Observatieformulier 1: De interacties van het kind met leidsters en leeftijdgenoten Stel dat een kind in jouw groep sociale en taalvaardigheden heeft die onder het niveau liggen van wat je bij zijn leeftijd

Nadere informatie

Inhoud van de avond. Even voorstellen Gastspreker Hilde van der Vegt 0-1 jaar 1-2 jaar 2-3 jaar 3-4 jaar

Inhoud van de avond. Even voorstellen Gastspreker Hilde van der Vegt 0-1 jaar 1-2 jaar 2-3 jaar 3-4 jaar LOGOPEDIEPRAKTIJK BRUNINK LOGOPEDISCH SPECTRUM REGIO OOST LOGOPEDIEPRAKTIJK NOUWELS LOGOPEDIEPRAKTIJK OOSTERLAAR Inhoud van de avond Even voorstellen Gastspreker Hilde van der Vegt 0-1 jaar 1-2 jaar 2-3

Nadere informatie

De interne communicatieadviseur

De interne communicatieadviseur De interne communicatieadviseur Dit zijn de kenmerken van een complex Verschillende ideeën Kleine wijzigingen kunnen grote gevolgen hebben Beweeglijke doelen Het pad ontrolt zich met iedere stap??? Geen

Nadere informatie

Gebaren volgens weerklankmethodiek. Wilma Scheres 16 juni 2011

Gebaren volgens weerklankmethodiek. Wilma Scheres 16 juni 2011 Gebaren volgens weerklankmethodiek Wilma Scheres 16 juni 2011 Wat is communicatie? Communicatie is alle gedrag in een situatie van interactie. Een situatie waarin mensen contact hebben met elkaar Betekenis

Nadere informatie

Reflectie instrument Interactionele vaardigheden. September Martine Noordegraaf Danielle van de Koot Ellen Schep

Reflectie instrument Interactionele vaardigheden. September Martine Noordegraaf Danielle van de Koot Ellen Schep Reflectie instrument Interactionele vaardigheden September 2015 Martine Noordegraaf Danielle van de Koot Ellen Schep Inleiding Dit reflectie-instrument is een hulpmiddel voor gezinshuisouders en werkbegeleiders

Nadere informatie

Omdat Elk Kind Telt! in Zuidoost

Omdat Elk Kind Telt! in Zuidoost Flaps die gemaakt werden door groep A4 tijdens de PLG Leerkrachten tijdens blokje VERDIEPEN op 25 november 2009 in het kader van het project Omdat Elk Kind Telt! in Zuidoost Problemen Rekeninzicht is niet

Nadere informatie

Beweegprogramma GOUD Tips en tricks voor effectieve uitvoering

Beweegprogramma GOUD Tips en tricks voor effectieve uitvoering Beweegprogramma GOUD Tips en tricks voor effectieve uitvoering Diet Tielbeek Marieke van Schijndel-Speet Consortium Gezond OUDer met een verstandelijke beperking Deze workshop Doel onderzoek Ontwikkeling

Nadere informatie

Bruggen bouwen, een programma van sambo-ict en Kennisnet. Met de focus op i-coaching, digidocs, e-coaches, blended coaches, tlc s, learning labs,..

Bruggen bouwen, een programma van sambo-ict en Kennisnet. Met de focus op i-coaching, digidocs, e-coaches, blended coaches, tlc s, learning labs,.. Bruggen bouwen, een programma van sambo-ict en Kennisnet Tussen onderwijs en ict Met de focus op i-coaching, digidocs, e-coaches, blended coaches, tlc s, learning labs,.. Bruggen Bouwen 2 Aanleiding -

Nadere informatie

Onderzoek kwaliteit VVE Utrecht Hier komt tekst wetenschap en werkveld ontmoeten Hier komt ook tekst elkaar

Onderzoek kwaliteit VVE Utrecht Hier komt tekst wetenschap en werkveld ontmoeten Hier komt ook tekst elkaar Onderzoek kwaliteit VVE Utrecht 2012-2015 Lotte Henrichs en Paul Leseman (UU) Hier komt tekst wetenschap en werkveld ontmoeten Hier komt ook tekst elkaar Kwaliteit VVE Utrecht in gemengde groepen 2007-2011

Nadere informatie

Effectief omgaan met moeilijk verstaanbaar gedrag

Effectief omgaan met moeilijk verstaanbaar gedrag Meebewegen als motto Effectief omgaan met moeilijk verstaanbaar gedrag Wat komt aan de orde in deze presentatie? Maatwerk in plaats van tips en tools! inspiratie - stof tot nadenken - bewustwording Wanneer

Nadere informatie

Verklarende woordenlijst bij de strategieën uit Praten doe je met z n tweeën voor ouders

Verklarende woordenlijst bij de strategieën uit Praten doe je met z n tweeën voor ouders Pagina 1 van 10 Verklarende woordenlijst bij de strategieën uit Praten doe je met z n tweeën voor Strategieën ter bevordering van interactie communicatiestijl van het kind Rol van de ouder 1: Laat je kind

Nadere informatie

maakt (kirrende) geluidjes of brabbelt (tegen personen en speelgoed) begint steeds meer woorden te herhalen en (na) te zeggen

maakt (kirrende) geluidjes of brabbelt (tegen personen en speelgoed) begint steeds meer woorden te herhalen en (na) te zeggen Mondelinge taal 1 Spraak-taalontwikkeling Baby blauw maakt (kirrende) geluidjes of brabbelt (tegen personen en speelgoed) herhaalt geluidjes Dreumes brabbelt bij (eigen) spel oranje begint steeds meer

Nadere informatie