Autisme en tewerkstelling

Transcriptie

1 Autisme en werken

2 Even kennismaken

3 Autisme en tewerkstelling Waarom is werk ook belangrijk voor personen met autisme? economisch perspectief ethisch perspectief rechten perspectief

4 Economisch perspectief Studies in UK en Nederland over de kost van personen met ASS voor de samenleving Financiële onkosten ASS = Voorbereiding op arbeid Ondersteunende werkgelegenheid Levensloopbegeleiding transitiebegeleiding Sen-studie (Theo Peeters Avanti project)

5 Ethisch perspectief Kwaliteit van leven Hoe belangrijk is werk voor iemands kwaliteit van leven? Wat is kwaliteitsvol werk voor iemand met ASS?

6 Rechten perspectief VN-conventie over mensen met een handicap Afwijzing van medische definitie van handicap. (handicap = een negatieve interactie tussen maatschappelijke drempels en mensen met verschillende functionele mogelijkheden of beperkingen) Sociaal model Persoon heeft recht op Redelijke aanpassingen Ondersteuning, coaching Een inclusieve maatschappij veronderstelt Aanpassing van de omgeving voor de persoon met ASS

7 Autisme tewerkstellingsgraad Bedroevend laag Enkele cijfers uit de SEN-studie (buitenland): Volwassenen met autisme en normale begaafdheid : werkgelegenheid zelden > 30% Bij Asperger: 90% werkt niet of onder niveau Slechts 6 tot 12% van p. met autisme hebben voltijdse job (ter vgl.: 49% v.d. personen met handicap heeft een baan)

8 Autistische problemen met werk? Op vlak van het zoeken van werk het verwerven van werk het behouden van werk

9 Autistische problemen met werk? Bekeken vanuit dyade (DSM-5) communicatie en sociaal functioneren Letterlijke taal Hulpvraag Gesprekken, omgang met collega s, baas, klanten, Verbeelding Beperkt voorstellingsvermogen hoe doelen bereiken of opdrachten uit te voeren

10 Andere autistische problemen met werk Gebaseerd op onderzoek: (Bron: SEN-studie) het clichébeeld van autisme gebrek aan kennis van autisme de onzichtbaarheid van de handicap Beschrijving van problemen door mensen met autisme zelf: gevoel van onderprestatie de wereld ziet hen als lui, gek, stupide zich verschillend of mislukt voelen overweldigd door het leven gebrek aan zelfwaardering

11 Sterke ontwikkelingsvaardigheden (A. Spek) oog voor details (C.C.) rechtvaardigheid en eerlijkheid veel feitenkennis goed (visueel) geheugen talent voor wiskunde, ICT,... technisch-analystisch systematisch redeneren perfectionistisch gedreven weinig fouten zeer trouw aan werkgever geen privézaken tijdens werktijd

12 Mensen met ASS in de samenleving Integratie: wij / zij Inclusie = samen

13 Assjette maakt werk van mensen met autisme van werk voor mensen met autisme van werk van mensen met autisme

14 Tweesporenbeleid Doorstroom normaal economisch circuit Zinvolle dagbesteding

15 Een bord vol kansen Creatieve ateliers/workshops Interesses + competenties van doelgroepleden Cursus of dagbesteding Voeding Voedingsmiddelen verwerken Verbruikersruimte Lunchvergaderingen Catering recepties Coachen/ begeleiden naar NEC Binnen onze werksetting Verhuur van tijdelijke werkplaats voor doelgroepleden Auti-infopunt Inloophuis Verkooppunt Voeding Creatieve producten uit ateliers

16 De W(ho) A(m) I-Pass

17 Wat doen en wat niet doen op vlak van: communicatie, sociale omgeving, voorspelbaarheid, ruimtelijke en zintuiglijke prikkels, invullen van pauzes

18 COMMUNICATIE doen Spreek de persoon geregeld persoonlijk met zijn/ haar naam aan bij gegeven opdrachten, taken Geef voldoende denktijd als je een vraag stelt Geef korte, eenduidige opdrachten Geef een opdracht i.p.v. een vraag te stellen Maak communicatie visueel (lijstjes, post-it, )

19 COMMUNICATIE niet doen Veronderstel niet dat een boodschap altijd begrepen is al zegt de persoon met ASS JA. Vermijd waarom-vragen Vermijd discussies Voorkom verbale overlast

20 PAS aan het woord Een babbeltje maken is dodelijk voor me. Er wordt van me verwacht dat ik het met hen over baby s, vriendjes, shoppen en roddels heb. Ik probeer het wel, maar ik word er heel moe en boos van en houd het niet vol. Allison, uit Werken met Asperger R. Simone

21 SOCIALE OMGEVING: doen Bespreek geregeld sociale contexten (meedoen of benoemen is niet altijd begrijpen) Schakel alleen-momenten of sociale vluchtheuvels in Schakel een buddy of vertrouwenspersoon in Vermijd te grote en te drukke groepen

22 SOCIALE OMGEVING: niet doen Verwacht niet van de persoon met ASS om zelf initiatief te nemen tot sociaal contact Blootstelling aan bedreigende sociale situaties zonder duidelijke regels

23 PAS aan het woord Ik haat vergaderingen: ik kan de CEO niet goed aankijken of duidelijk zeggen wat ik wil. Het liefst zou ik willen dat ze me gewoon alleen in het management en de administratie lieten doen en dat iemand anders in mijn plaats naar die vergaderingen ging. Gavin, uit Werken met Asperger R. Simone

24 VOORSPELBAARHEID: doen Geef me de 5: (wie? Wat? Waar? Wanneer? Hoelang?) Visualiseer de tijd (klok, time-timer, ) Geef een agenda of programma - overzicht (Dag/week/maand) Meld veranderingen of wijzigingen tijdig en duidelijk Geef wat tijd en ruimte om met de verandering, wijziging om te gaan

25 VOORSPELBAARHEID: niet doen plotse veranderingen = stress Het plots wijzigen van een vaste regel Overgaan naar een andere activiteit zonder mij te zeggen wanneer ik de huidige kan afmaken

26 PAS aan het woord Mijn ergste baan was bij een schildersbedrijf. We wisten nooit waar we die dag naartoe moesten. Ik vind het prettig om elke dag naar dezelfde plek te gaan. Brian, uit Werken met Asperger R. Simone

27 RUIMTELIJKE EN ZINTUIGLIJKE AANDACHTSPUNTEN: doen Vaste plaatsen, ruimtes met vaste activiteiten, opdrachten Benadruk relevante informatie omdat alle info even belangrijk lijkt Ondersteun, stuur en bevestig me in organiserende opdrachten Wees alert dat zintuigen over/onderprikkelt kunnen zijn en een grote impact kunnen hebben ( geuren, bepaalde geluiden vb tikken van klok/zoemen van lamp, structuren van materialen, smaken, lichtinval, ) op het totaalfunctioneren Bied mogelijk stille werkruimte, hoofdtelefoon, of anderen tools aan

28 RUIMTELIJKE EN ZINTUIGLIJKE AANDACHTSPUNTEN: niet doen veranderingen aanbrengen in vertrouwde omgeving zonder persoon met autisme hiervan op de hoogte te brengen

29 PAS aan het woord Ik heb regelmatig last van migraine. Die hoofdpijn wordt veroorzaakt door prikkels die ik niet kan verwerken, niet kan verdragen, waar ik echt niet tegen kan. Zo ben ik heel gevoelig voor lichtflitsen, TL-lampen, bepaalde geuren, geluiden, wisselende beelden zoals tekenfilms of drukke programma s. Het wordt me dan gewoon te veel. Dominique Dumortier,

30 INVULLEN VAN VRIJE TIJD, PAUZES: doen Suggereer wat er tijdens pauzes KAN gebeuren, maar verplicht personen met ASS er niet toe

31 INVULLEN VAN VRIJE TIJD, PAUZES: niet doen verwachten dat persoon met autisme vrije tijd zelf kan invullen op een zinvolle manier Stel geen algemene vragen: wat zou je willen doen tijdens je vrije tijd

32 PAS aan het woord Ik praat niet met mensen terwijl ze dat wel van me verwachten. Mensen vinden me vreemd of denken dat ik geen respect voor ze heb. Scott, uit Werken met Asperger R. Simone

33 NIET VERGETEN! Luister naar de persoon met autisme. Leg niet steeds de nadruk op wat moeilijk gaat. De lijst met sterke vaardigheden van mensen met autisme is lang!

34 Docu Mensen met autisme helpen. Autisme Centraal

35 Vzw Assjette Toekomststraat Hasselt 0472/ Coördinator: Colette Vandebeek