Samenvatting Economie Thema 4, Hoofdstuk 17, 18 en 19

Transcriptie

1 Samenvatting Economie Thema 4, Hoofdstuk 17, 18 en 19 Samenvatting door een scholier 3568 woorden 23 januari keer beoordeeld Vak Methode Economie Pincode AANTEKENINGEN Factoren van belang voor Qv (of Qa) 1 prijs (van andere goederen) 2 inkomen 3 voorkeur prijselasticiteit van de vraag kruislingse prijselasticiteit inkomenelasticiteit FORMULES EN BETEKENISSEN TCK + TVK = TK TK = Totale kosten, wordt ook wel eens de kostprijs genoemd. CK = constante kosten VK = variabele kosten T voor een term betekent totale, dus TVK = totale veriabele kosten GCK = gemiddelde totale kosten per productgtk = TK / q GVK = TVK / q GCK = TCK/q GTK = TK/q MK = dtk/dq = verschil in TK per eenheid = Marginale kosten MO = verschil in TK per eenheid product MO = GO = p(marktprijs) bij volkomen concurrentie GO = marktprijs, dus GO = p GTW is wanneer GTK = GO Pagina 1 van 8

2 Om van de TK functie de MK functie te maken moet je de afgeleide nemen van deze formule, dit betekent dus dat als de TK functie 3q³+4q²+10q+40 is de MK functie 9q²+8q+10 wordt. 9q³ wordt 6q², omdat je van de 3 er 1 afhaalt, dit wordt dus 2, en de 3 met deze 3 vermenigvuldigt. Getallen waar geen q achter staat vallen weg. Het wordt dus xq^f (f*x)q^(f-1). TO = TK wanneer deze situatie opgaat is er sprake van een beak-even point Epv = prijselasticiteit van de vraag Ekv = kruislingse prijselasticiteit van de vraag, dit stelt vast in hoeverre producten alternatieven voor elkaar zijn. Epv = (% verandering v/d qv) / (% verandering v/d p) = segmentelasticiteit Epv = dq/dp * p/q = puntelasticiteit dq/dp = richtingcoefficient = het cijfer voor p in een forumle (bijv. -500p + 750), -500 dus Ekv = (% verandering v/d qva) / (% verandering v/d pb) = segmentelasticiteit A is hier product a, en B product B Epv = dqa/dpb * pb/qa = puntelasticiteit A is hier product a, en B product B i = inkomen Ei = inkomenselasticiteit van de vraag Eiv = (% verandering v/d qv) / (% verandering v/d i) = segmentelasticiteit Epv = dq/di * i/q = puntelasticiteit Voorbeeld prodcutie functie: q = 500A * K Hierbij is q de max. Productie, A is arbeid en K is kapitaal Qa = Qv dit is de evenwichtsprijs van de markt Toegevoegde waarde: omzet (inkoopwaarde diensten van 3den overige kosten) De bruto toegevoetgde waarde is inculsief afschrijvingen SAMENVATTING HOOFDSTUK 17 (inclusief opdrachten) Feesten willen vieren, willen sporten, boeken lezen, sigarettte roken etc dit zijn allemaal voorbeelden van behoeftes. Ieder mens heeft zo zijn behoeftes. Er kunnen per buurt sterke overeenkomsten zijn in de behoeftes. De mensen willen zich echter ook onderscheiden, dit proberen ze te doen door bijvoorbeeld dure auto s, kostbare diamanten etc te kopen, deze goederen dienen als statussymbolen. Hier komt ook nog eens bij dat modetrenten de koop van goederen beinvloeden zoals bij bijvoorbeeld mobiele telefoons en speelgoed het geval is. Maar niet alleen de mode beïnvloed het koopgedrag, het opleidingsniveau van de consument is ook een factor. Het klimaat is ook een zeer grote beïnvloeder van het koopgedrag, zo koop je in de winter een dikke jas, maar deze draag je niet in de zomer, du moet er ook weer een zomerjas o.i.d. aangeschaft worden. Tenslotte is de grootste bepaler van het koopgedrag de samenstelling van het gezin waarin geleefd wordt, zo zullen gezinnen met kinderen andere producten aanschaffen dan kinderloze gezinnen. De individuele vraag naar het product is wat je al consument van een product in bijvoorbeeld een jaar wilt Pagina 2 van 8

3 kopen. De hoeveelheid die je van dit product koopt hangt weer arf van de vraagfactoren: - prijs van het goed zelf - prijs van andere goederen - inkomen - de behoeften - voorkeur Voor de omvang van de collectieve vraag, de vraag van alle consumenten, is ook het aantal consumenten van belang. Consumenten kunnen door de prijs te verlagen de vraag naar het product vergroten. Bij een ceteris paribus veronderstelling ga je er vanuit dat slechts één vraagfactor verandert en de rest gelijk blijft. De vraaglijn is de plot van de individuele of collectieve vraag. Op de x-as staat de q (gevraagde hoeveelheid) en op de y-as de p(rijs). Wanneer de vraaglijn dalend verloopt betekent dat des te lager de prijs des te meer zal er van het product worden verkocht. De vraagfunctie is de formule die bij de vraaglijn hoort. Het minteken wat in deze vergelijk (bijvoorbeeld -500p + 750) betekent dat bij een hogere prijs minder wordt verkocht. En des te groter het getal voor p des te groter zal de verandering zijn bij een prijsstijging. Er zijn ook producten die niet reageren bij een prijsverandering, zoals bijvoorbeeld keukenzout. De vraaglijn ziet er dan uit als een verticale lijn. De vraaglijn verschuift naar rechts wanneer er meer wordt verkocht van een product tegen dezelfde prijs. De lijn verschuift naar links als er minder wordt verkocht bij dezelfde prijs. De vraaglijn van een enkele consument heeft de individuele vraaglijn als het gaat om meerdere consumenten heet deze de collectieve vraaglijn. Wanneer de collectieve vraaglijn wel verschuift en de individuele niet, betekent dit dat er meer of minder consumenten het product gaat kopen, maar per persoon wel evenveel kopen. Wanneer het inkomen van een consument stijgt kan dit twee gevolgen met zich mee brengen, namelijk of de consument koopt meer van het product, of de klat koopt een duurder vergelijkbaar product en dus minder van het oorspronkelijke. Wanneer de afzet van een product sterker stijgt of daalt dan de prijsverandering spreken we van een prijsinelastisch goed, wanneer het omgekeerde geldt spreken we van een prijselastisch goed. Verandert de afzet helemaal niet, dan spreken we van een volkomen pijsinelastisch goed. Wanneer de Epv (prijselasticiteit) <-1 v >1 is het prijselastisch. >-1 v <1 betekent prijsinelastisch en 0 betekent volkomen prijsinelastisch. Aan de hand van de formule kun je al inschatten of de vraag prijselastisch of inelastisch is, want des te lager de richtingcoefficient is (cijfer voor p) des te lager zal de prijselasticiteit zijn. Stel de prijs van bezine wordt verhoogt, op de korte termijn zal deze situatie prijsinelastisch zijn, maar op de lange termijn zal dit niet het geval zijn, het zal dan prijselastisch zijn, want de consument heeft dan de tijd om een ander vervoermiddel te kiezen, of om te kiezen voor een ander soort brandstof zoals bijvoorbeeld LPG. De prijselasticiteit hangt ook af van hoe belangrijk het product voor ons is, wanneer het product tot de eerste levensbehoeftes (primair goed), maar wanneer het goed niet noodzakelijk is (luxe goed) dan is het wel prijselastisch. Sommige goederen kunnen per land verschillen in het al dan wel of niet zijn van een luxe goed, zo is een televisie in Nederland geen luxe goed, maar in Zimbabwe is dit weer wel het geval. Wanneer goederen elkaar kunnen vervangen heten ze substitutie goederen. Dergelijke goederen concurreren elkaar om de gunst van de consument. Als koffie duurder wordt, zal de vraag naar frisdrank toenemen. Pagina 3 van 8

4 De Ekv (kruislingse prijselasticiteit) stelt vast inhoeverre goederen alternatieven voor elkaar zijn. Met de Ekv kun je ook bepalen in hoeverre producten elkaar aanvullen, je spreekt dan van complementaire goederen Ekv is dan een negatief getal: als de prijs van het ene product stijgt. Daalt de vraag naar het andere product. Bij substitutie goederen is de Ekv altijd positief, omdat bij een prijsstijging andere goederen positief worden. Zo zijn substitutie en complementaire goederen dus te onderscheiden. Budgetconcurrentie, een consument heeft een bepaald budget, als bijvoorbeeld de huur fors stijgt, gaat met minder vaak naar de chinees. In dit geval is het teken van de kruislingse prijselasticiteit van de vraag naar de Chinese maaltijden dus de (nagatief dus), want de huur wordt hoger, dus houden de consumenten minder geld over. De Duitse statisticus Engel constateerde in de vorige eeuw dat mensen bij een stijging van hun inkomen een steeds kleiner deel van dat inkomen aan voeding en andere noodzakelijke goederen uitgaven. Dit verschijnsel staat bekend als de Wet van Engel dit heeft te maken met een verzadeging van primaire goederen, wel koop je duurdere primaire producten waardoor het budget nog wel stijgt. Volgens deze wet zouden dus bijvoorbeeld slagers en bakker nadeel ondervinden van een inkomensstijging, maar dat gaat niet op. Engel heeft het namelijk over procentuele stijgingen en niet over de absolute getallen. De slager en bakkers worden er juist beter van. Consumenten zijn er bij gebaart als bedrijven overschakelen op producten waarnaar een groeiende vraag is, want er ontstaat dan een toenemende concurrentie, waardoor de prijzen omlaag gaan. De invloed van een verandering van het inkomen op de gevraagde hoeveelheid, kun je weergeven met de inkomenselasticiteit (Ei). Hier geldt weer hetzelfde verhaal als bij de prijselasticiteit alleen spreken we hier van inkomenselasticiteit. Als de gevraagde hoeveelheid procentueel meer stijgt dan het inkomen spreken we van een luxe goed (vakantie reizen etc.). Twee bijzondre soorten goederen zijn indifferente en inferieure goedren. De gevraagde hoeveelheid van indifferente goederen hangt niet af van het inkomen. Zout is hier een goed voorbeeld van. Voor inferieure goederen koop je bij een hoger inkomen minder. Zo vervangen sommige mesen bij een stijging van het inkomden de bromfiets voor de auto. Bij indifferente goederen is Eiv = 0 en bij inferieure goederen Eiv < 0. Bij de inkomensvraaglijn staat op de x-s de i en op de y-as de q. Een luxe goed heeft ook vaak een drempel inkomen, wanneer dit inkomensniveau is gepasseerd, dan pas gaat men dit goed kopen. Dit soort goederen worden ook wel eens drempel goederen genoemd.deze goederen zijn bij een bepaald inkomen een luxe goed, maar kunnen naarmate het inkomen stijgt primaire goederen of zelfs inferieure goederen worden. Het inkomen waarboven je uitgaven aan een goed niet verder stijgen, heeft het verzadigingsinkomen. SAMENVATTING HOOFDSTUK 18 (inclusief opdrachten) De bedrijfskolom is een aaneenschakeling van alle schakels die nodig zijn om een product aan de consument te leveren, dus vanaf grondstof tot leverancier. Een voorbeeld: Rundveehouders zuivelfrabrieken groothandel in zuilvel winkels dit is een voorbeeld van de bedrijfskolom voor kaas. De rundveehouder is de grondstofproducent. Hij maakt, net als andere bedrijven die grondstoffen ontrekken aan de natuur, deel uit van de primaire sector. De melk lever hij aan de zuivelfabriek die er vervolgens kaas van maakt. Bedrijven die grondstoffen en halffabrikaten verwerken tot nieuwe producten, horen tot de sercundaire sector. De groothandels waarvan winkels hun kaas betrekken, en de winkels zelf behoren Pagina 4 van 8

5 tot de tertaire sector. Deze sector bestaat uit dienstverlenende bedrijven die naar winst streven. Tenslotte is er nog de quartaire sector, die je overigens niet in de bedrijfskolom voor zuivel aantreft. De quartaire sector omvat de dienstverlenende bedrijven die niet naar winst streven. Dit zijn bijvoorbeeld overheidsinstellingen en gesubsidieerde instellingen. Tergelijketijd hoort de winkel waar je jouw kaas koopt tot de bedrijfstak van de detailhandel. Een bedrijfstak is de verzamelnaam voor bedrijven die dezelfde functie vervullen in het productieproces. Bedrijven in de detailhandel hebben met elkaar gemeen dat ze goederen direct aan de consument leveren. Bedrijven beperken hu activiteit vaak niet tot één bedrijfskolom en één bedrijfstak. Als een bedrijf zijn assortiment dus vergroot heet dit parallellisatie of branchevervaging. Wanneer een bedrijf door parallellisatie zijn productiemiddelen beter benut gaan de gemiddelde kosten naar beneden een ander voordeel hiervan is de zogenaamde risicospreiding, dit houdt in dat als één onderdeel van het bedrijf niet goed loopt het bedrijf toch niet failliet hoeft te gaan, want het andere deel compenseert het verlies van het andere onderdeel weer. Het tegenovergestelder van parallellisatie is specialisatie. Meestal gaat een bedrijf over tot het afstoten van activiteiten als deze verliesgevend zijn, bijvoorbeeld door grote concurrentie. Het bedrijf trekt zich dan terug op zijn kernactiviteiten. Er is sprake van intergatie als een bedrijf een schakel van de bedrijfskolom overneemt. Zo zijn er ook ondernemingen die heel de bedrijfskolom bezitten, dit heeft tot nut dat er geen extra geld uitgegeven hoeft te worden aan derden die winst moeten maken, waardoor de producent meer verdient of de prijs lager kan houden van het eindproduct. Wanneer bedrijven weer schakels uit de bedrijfskolom afstoten heet dit differentatie. Als beginnende ondernemer moet je ook een rechtsvormj kiezen voor je bedrijf. Met de rechtsvorm leg je voor een onderneming vast - wie de eigenaar is - wie de leiding heeft - wie aansprakelijk is voor schulden Bij een eenmanszaak als rechtsvorm is de eigenaar verantwoordelijk voor alle schulden en kan in zijn privévermogen worden aangetast, wanneer de schulden niet kunnen worden afbetaald, de eigenaar is dan hoofdelijk aansprakelijk. Omdat het bedrijf geen rechtspersoon is kan het bedrijf ook niet voor de rechter worden gesleept, de eigenaar in dit geval wel. Voor de VOF (vennootschap onder firma) geldt hetzelfde als voor de eenmanszaak alleen is de zaak in handen van meerdere firmanten. NV s en BV s (naamloze en besloten vennootschappen) zijn wel rechtspersonen, de bedrijven zijn juridisch zelfstandig. Hun kapitaal is verdeeld in aandelen. Als de onderneming winst maakt, krijgen de aandeelhouders een deel daarvaan, deze winstuitkering heet dividend. De aandeelhouders benoemen de directie, die de onderneming leidt. De eigenaars zijn echter nooit aansprakelijk in hun privé vermogen, dit heet zakelijke aansprakelijkheid. De aandelen van een BV zijn op naam geregistreerd. Ze zijn niet vrij verhandelbaar. Bij een NV staan de aandelen niet op naam geregistreerd en zijn deze wel vrij verhandelbaar. Deze handel vindt plaatst op de effectenbeurs. Door nieuwe aandelen uit te geven op de beurs kan zo n NV gemakjkelijk nieuw kapitaal aantrekken. De eenmanszaken en VOF s moeten over de winst die ze maken inkomstenbelasting betalen, omdat dit geld namelijk gelijk in de zak van de eigenaar terechtkomt. Vaak wanneer een onderneming veel winst gaat maken wordt deze omgezet in een BV of soms zelfs in een NV, want de eigenaar van een eenmanszaak betaalt over de top van zijn salaris 60% belasting. De gemiddelde belastingdruk bedraagt dan al gauw meer dan 45%. Over de winst van een BV of NV wordt vennootschapsbelasting betaald. Het tarief hiervan is 35% ongeacht hoe hoog het bedrag is. Pagina 5 van 8

6 Eigenaars van BV s en NV s kunnen echter wel in hun privé vermogen worden aangetast wanneer er sprake is van faillissement veroorzaakt door wanbeleid van de directie. Tenslotte zijn er ook nog grote concerns dit zijn moederbedrijven (NV) met verschillende dochter ondernemingen (BV s) het moederbedrijf is een NV, omdat deze snel vermogen aan moet kunnnen trekken, Unilever is een voorbeeld van zo n bedrijf. Veel van deze concerns zijn ontstaan door fusie of overname. Bij een fusie smelten twee ondernemingen vrijwillig samen. Bij een overname koopt de ene onderneming de andere op, met of zonder instemming. Groei van een bedrijf brengt voordelen met zich mee. Ten eerste kunnen er kostenvoordelen optreen doordat de prudctiecapaciteit beter benut wordt en doordat het bedrijf eens terke positie kan innemen op de in- en verkoopmarkt. Ten tweede kan een groot bedrijf gemakkelijk kapitaal aantrekken. Ten derde kunnen de activiteiten van de dochterondernemingen zo verschillend zijn dat er risicospreiding plaatsvindt. Ten slotte beperkt een fusie de concurrentie doordat het aantal ondernemingen in de bedrijfstak afneemt. Hoeveel bedrijven kunnen produceren hangt af van de hoeveelheid productiefactoren zij bezitten. Hoe meer kapitaal en arbeid een bedrijf kan inzetten, hoe groter zal de productieomvang zijn. Maar daarnaast is de gebruikte productietechniek van belang. De productietechniek komt tot uiting in de onderlinge verhouding waarin een bedrijf kapitaal en arbeid gebruikt voor het producren van goederen en diensten. Wanneer deze techniek verandert wordt, verandert het bedrijf de combinatie van arbeid en kapitaal. Je kunt alle productietechnieken die voor een bedrijf mogelijk zijn, weergeven met behulp van de zogenoemde productiefunctie. Dit is een technische gunctie de de maximale productie laat zien, die je met een bepaalde hoeveelheid arbeid en kaptiaal kunt bereiken.als voor een bedrijf de hoeveelheid vanéén of meer productiefactoren een gegeven is, spreek je van korte termijn. Op lange termijn zal een bedrijf op een andere productietechniek overstappen als de ontwikkeling van de prijsverhouding tussen arbeid en kapitaal daartoe aanleiding geeft. Op de lange termijn komen er ook geen constante kosten meer voor, want op de lange termijn zijn alle productiemiddelen variabel. Op de korte termijn ligt de hoeveelheid vaste kapitaal goederen van een bedrijf, bijvoorbeeld een fastfoodrestaurant, meestal vast. Het management kan wel, als het drukker wordt, meer werkenemers inschakelen, maar niethet restaurant uitbreiden. De productiekosten van een onderneming kun je dus verdelen in twee soorten: - CK (constante kosten of vaste kosten), waarvan het toaalbedrag niet reageert op een productie verandering - VK (variabele kosten), waarvan het toaalbedrag wel reageert op een productieverandering. Wanneer de eigenaar van het fastfoodrestaurant één werknemer heeft, zal deze niet echt productief zijn, want deze moet alles tergelijker tijd doen, wanneer eer een tweede werknemer komt, kunnen deze de taken verdelen, waardoor er efficiënter gewerkt wordt. Er is echter een aantal waarbij als dit getal is gepasseerd de arbeidsproductiviteit alleen nog maar daalt per persoon en zelfs tot daling van de productie. Voor bedrijven is ook belangrijk hoe de gemiddelde kosten zich ontwikkelen bij uitbreiding van de productie. De MK (marginale kosten) geven aan hoe de kosten veranderen als het bedrijf de productie met één eenheid prodcut uitbreidt. In de praktijk blijken de variabele kosten over een groot traject van de TVK-functie bij benadering evenredig met de productieomvang toe te nemen. Je spreekt dan van proportioneel variabele kosten. Het succes van een onderneming kun je aflezen uit twee boekhoudkundige stukken: de balans en de resultatenrekening. Op de balans lees je links de bezttingen, activa, af. Het bezit een geld en de Pagina 6 van 8

7 bezittingen die het bedrijf binnen een jaar in geld kan omzetten, noem je vlottende activa. De vaste activa bestaan voornamelijk uit vaste kapitaalgoederen. Op de balans tref je rechts de soorten vermogen of passiva aan waarmee die bezittingen gefinancierd zijn. Als een bedrijf een nieuwe machine wil aanschaffen, kan het daarvoor een lening afsluiten. Voor het bedrijf is dit vreemd vermogen, want het moet het bedraf na een afgesproken looptijd terugbetalen. Maar het bedrijf kan de machine ook financieren met eigen vermogen. Dart is geen schuld, maar het vermogen van de eigenaar. Omdat het van de eigenaar is, en dus niet geleend is, is eigen vermogen geen schuld. Om te weten of je bedrijf winst gemaakt of verlies geleden heeft, kijk je naar de resultatenrekening. Hierin staan de kosten en opbrengsten weergegeven en het saldo van beide, de behaalde winst of het geleden verlies. Links staan de opbrengsten en rechts de kosten. Winst staat bij de kosten en verlies bij de opbrengsten, omdat anders het totaal niet klopt. Voor de meeste ondernemingen is continuïteit van hun onderneming de balangrijkste doelstelling. Er zijn ook bedrijven die streven naar winstmaximalisatie. Om deze doelstelling oo op de langere termijn te bereiken, streven ze ernaar hun marktaandeel minimal constant te houden. Dat kan betekenen dat een onderneming op de korte termijn niet de hoogst mogelijke prijs voor haar product vraagt. Bedrijven in de quarteire sector kunen nog weer andere doelstelling hebben. Elektriciteits- en drinkwaterbedrijven bijvoorbeeld vragen een prijs vwaarbij de productie zo groot mogelijk is, zonder dat deze tot verlies leidt. Kostendekking is dan hun doelstelling. De gezondheidszorg heeft een zo hoog mogelijke verzorgingsniveau als doel. SAMENVATTING HOOFDSTUK 19 (inclusief opdrachten) De markt is het geheel van factoren die vraag naar en aanbod van een product of productiefactoren bepalen. Dit wordt ook wel de abstracte markt genoemd. Een andere markt is bijvoorbeeld de markt waar je vis, groenten e.d. kan kopen. Deze markt heet de concrete markt. Visafslagen, veilingen voor bloemen en voor supermarkten zijn ook concrete markten. De andere betekenis van het begrip markt is gewoon de supermarkt. Als er weinig vraag is naar een product dan zal de prijs dalen. Stel dit gebeurd bij spinazie, de vraag wordt minder, dus de tuinders gaan andere dingen verbouwen, dan kan de prijs weer oplopen als er minder beschikbaar van is dan de vraag, want het wordt nu niet zoveel meer verbouwd. Het vrije spel van vraag en aanbod heet het marktmechanisme. De werking van het marktmechanisme heeft tot gevolg dat ondernemers productiefactoren gebruiken voor de productie van die goederen die de consument graag wil hebben. De aanbodfunctie beschrijft hoe de aangeboden hoeveelheid samenhangt met een verandering van de prijs. Aanbieders van groenten (of andere dingen die tijd nodig hebben om te groeien) kunnen niet meteen reageren op een verandering in de markt, want het kweken kost soms wel enkele weken tijd. In dit geval is de aanbodlijn ook verticaal. De prijs waarbij vraag en aanbod gelijk aan elkaar zijn noem je de evenwichtsprijs. Dit bereken je door Qa gelijk te stellen aan Qv. Er is precies genoeg aanbod om aan de wensen van de vragers tegemoet te komen. Een homogeen product zijn bijvoorbeeld chrysanten, het maakt de koper niet uit, waar die ze koopt, als hij ze maar kan kopen, andere voorbeeld zijn aandelen KLM en dollars. Niet houdt nieuwe aanbieders tegen Pagina 7 van 8

8 om chrysanten te verkopen op de bloemenmarkt, er is dan ook sprake van vrije toetreding. Er is sprake van een perfect werkend marktmechanisme indien: - vrije toetreding - zeer veel vragers en aanbieders - homogeen product De marktvorm in dit geval is volkomen concurrentie, het aantal vragers en aanbieders is zo groot dat ze individueel op de marktprijs geen merkbare invloed hebben. Een vrager of aanbieder die door zijn gedrag geen merkbare invloed op de marktprijs kan uitoefenen heet een hoeveelheidsaanpasser. Markten waar het marktmechanisme niet perfect werkt zijn bijvoorbeeld de markten voor elektriciteit, gas, water en telefonie. De marktomzet is de marktprijs maal de markthoeveelheid die bij deze prijs hoort (p*q) De marginale opbrengsten zijn de extra opbrengsten als je de productie met één eenheid product uitbreidt. Bij volkomen concurrentie is MO = GO, want de ondernemer kan dan de marktprijs niet beïnvloeden, dus als hij één eenheid meer verkoopt, stijgen zijn inkomsten met de marktprijs, zodat MO = GO = p. Maximale winst krijg je wanneer MO=MK. De gemiddelde winst is maximaal wanneer GO = GTK. Wanner het snijpunt van MO=MK lager ligt dan GTK, maar nog wel hoger ligt van GVK, dan is het handiger om te blijven produceren en niet tijdelijk te stoppen, want dan worden de VK helemaal vergoed en nog een deel van de CK, anders helemaal niks (zie ook H19, opdracht 29, 30b is ook heel belangrijk) Pagina 8 van 8