COMMISSIE BEZWAARSCHRIFTEN

Transcriptie

1 COMMISSIE BEZWAARSCHRIFTEN Jaarverslag 2017

2 juli 2018

3 Inhoud 1. Voorwoord 5 2. De commissie bezwaarschriften 7 3. Cijfers Conclusies en aanbevelingen 17

4

5 Voorwoord 1 Hierbij biedt de commissie bezwaarschriften het jaarverslag aan over het kalenderjaar De gemeentelijke bestuursorganen hebben in 1998 een zogenaamde artikel 7:13-commissie ingesteld, een onafhankelijke commissie van advies die bezwaarde hoort en schriftelijk advies uitbrengt aan het betreffende bestuursorgaan over de te nemen beslissing op het bezwaarschrift. Dat betreft in de meeste gevallen een advies aan het college van burgemeester en wethouders en soms aan een ander bestuursorgaan (burgemeester, gemeenteraad). Het bezwaarschrift moet zijn gericht tegen een besluit als bedoeld in de Algemene wet bestuursrecht (hierna Awb): een schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan, inhoudende een publiekrechtelijke rechtshandeling. De commissie is niet bevoegd ten aanzien van bezwaarschriften die zijn ingediend tegen besluiten op grond van de gemeentelijke belastingverordeningen of de Wet waardering onroerende zaken en kortweg gesteld bestuursrechtelijke geldschulden als bedoeld in titel 4.4 van de Awb. De commissie hecht veel waarde aan de onafhankelijke positie die zij in de eerste fase van de rechtsbescherming inneemt. Zij heeft stellig de indruk dat partijen die positie waarderen, vooral bezwaarden, omdat zij zich in elk geval gehoord weten. Dit verslag is bedoeld om een inzicht te geven in de behandelde bezwaarschriften in 2017 en de adviezen die door de commissie zijn gegeven. Een punt van kritiek, al geuit in het jaarverslag 2015/2016, blijft dat niet altijd duidelijk was wie namens verweerder ter zitting op zou gaan treden in sociale zekerheidszaken (Participtiewet/ Wmo). De commissie betreurt dat dit probleem in ieder geval tot november niet is 5

6 opgelost. De commissie acht dit een kwalijke zaak. Ook en juist in sociale zekerheidszaken behoort de mens centraal te staan. Een bezwaarde heeft terecht geen boodschap aan aangelegenheden van organisatorische aard. De commissie brengt het jaarverslag graag onder uw aandacht, niet in het minst omdat de Awb in al haar facetten, dus ook de bezwaarprocedure, een belangrijk instrument is voor het openbaar bestuur. Zij hoopt dat het verslag een goed beeld geeft van haar werkzaamheden in 2017 en mag bijdragen aan de kwaliteit van besluitvorming in het primaire proces. Ten slotte dankt de commissie het gemeentebestuur voor het in haar gestelde vertrouwen. Namens de commissie bezwaarschriften, mr. A.B. Evertz, voorzitter kamer sociale zekerheid mr. G.M. van Belzen, voorzitter kamer algemene zaken 6

7 De commissie bezwaarschriften Samenstelling commissie De commissie bestaat uit twee kamers: de kamer sociale zekerheid en de kamer algemene zaken. De kamer sociale zekerheid behandelt bezwaarschriften in het kader van de Participatiewet (Pw), de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo 2015), de Jeugdwet (Jw), de Regeling gehandicaptenparkeerkaart en de Verordening Leerlingenvervoer. De kamer algemene zaken behandelt de bezwaarschriften in de overige rechtsgebieden (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), Wet openbaarheid van bestuur (Wob), handhaving, bestuurlijke boete, verkeersbesluiten, subsidies, etc). De kamer algemene zaken behandelt ook de bezwaarschriften in het kader van rechtspositionele aangelegenheden. Zowel de kamer sociale zekerheid als de kamer algemene zaken (elk bestaande uit een voorzitter en twee leden, bijgestaan door een ambtelijk secretaris) hebben een vaste voorzitter en roulerende leden. De kamers zijn als volgt samengesteld: Kamer sociale zekerheid voorzitter mevrouw mr. A.B. Evertz leden de heer J.P.F. Stevense de heer mr. M.L.B. Spruijt mevrouw mr. C.A.M. Bruijnincx plaatsvervangend lid de heer mr. B. Vermeirssen Kamer algemene zaken voorzitter de heer mr. G.M. van Belzen 7

8 leden de heer mr. B. Vermeirssen mevrouw mr. M.A.E. in t Veld (tot 16 mei 2017) mevrouw mr. L.W. Gouw (m.i.v. 16 mei 2017) mevrouw mr. R. van der Neut plaatsvervangend lid de heer mr. M.L.B. Spruijt De commissie wordt ambtelijk bijgestaan door: secretarissen mevrouw mr. P.M.E. van Oosterhout mevrouw mr. E. van de Vreede-Hensen de heer mr. drs. R.J. Wesel administratieve en secretariële ondersteuning mevrouw ing. I.M. Hanse-Kappers mevrouw C. Bos-Hoets 2.2. Werkwijze Het doel van de commissie is om een advies te geven over de rechtmatigheid en, afhankelijk van het wettelijk kader, de doelmatigheid van het genomen besluit, zodat het bestuursorgaan dit advies kan meewegen bij de heroverweging van het besluit. Er wordt door de commissie beoordeeld of de wet en regelgeving op de juiste wijze is toegepast en of het bestuursorgaan in het specifieke geval in redelijkheid tot het besluit heeft kunnen komen. De kamer sociale zekerheid komt elke eerste woensdag van de maand bijeen. In 2017 zijn elf zittingen gehouden. De kamer algemene zaken komt elke vierde maandag van de maand bijeen. In 2017 zijn dertien zittingen gehouden. Tijdens de zitting behandelt de commissie maximaal vier bezwaarschriften. 8

9 De zittingen van de kamer sociale zekerheid vinden plaats achter gesloten deuren. De zittingen van de kamer algemene zaken zijn openbaar, tenzij de commissie anders beslist. De commissie hoort de bezwaarde, het bestuursorgaan en eventueel andere belanghebbenden. Na het horen van belanghebbenden, formuleert de commissie achter gesloten deuren het advies aan het betreffende bestuursorgaan. Dit advies wordt vervolgens door de secretaris, in samenspraak met de voorzitter, schriftelijk uitgewerkt. Tenslotte wordt het advies doorgestuurd naar het bestuursorgaan, waarna het bestuursorgaan een beslissing op bezwaar neemt. Het advies van de commissie is niet bindend en het bestuursorgaan kan afwijkend van het advies beslissen, maar dient dit dan wél te motiveren. 9

10 10

11 Cijfers 3 In dit hoofdstuk behandelen wij de cijfermatige gegevens over het verslagjaar De cijfers worden weergegeven per kamer, en wel als volgt: 1. de werkvoorraad per 1 januari 2017, zijnde het aantal bezwaarschriften dat op die datum nog behandeld moest worden door de commissie; 2. het aantal ingediende bezwaarschriften over het gehele jaar 2017; 3. de totale werkvoorraad in 2017; 4. het totale aantal door de commissie behandelde bezwaarschriften in 2017; 5. de werkvoorraad (nog te behandelen bezwaarschriften door de commissie) per 1 januari Tevens maken wij onderscheid naar de wettelijke grondslag van de besluiten en gaan wij nader in op de soorten adviezen. Alvorens per kamer in te gaan op de cijfers bieden wij u een totaaloverzicht van de aantallen bezwaarschriften voor de twee kamers, betrekking hebbend op het verslagjaar Tevens geven we een terugblik naar de cijfers van Aantallen bezwaarschriften 2017 Kamer Sociale Zekerheid Kamer Algemene Zaken werkvoorraad 1 januari ingediende bezwaarschriften Totale werkvoorraad behandelde bezwaarschriften werkvoorraad commissie per

12 Tevens geven wij u een totaaloverzicht van welke adviezen de twee kamers over de behandelde bezwaarschriften in het verslagjaar 2017 hebben uitgebracht, met een terugblik naar Soorten adviezen Kamer Sociale Zekerheid Kamer Algemene Zaken Niet-ontvankelijk Ontvankelijk en ongegrond Deels niet-ontvankelijk/ontvankelijk en deels ongegrond/gegrond Ontvankelijk en gegrond Ingetrokken Doorgestuurd/niet behandeld als bezwaar 3 Totaal We zien dat het aantal ingediende bezwaarschriften te behandelen door de kamer sociale zekerheid iets is gedaald. Het aantal daadwerkelijk behandelde bezwaarschriften is wel op hetzelfde niveau is gebleven. Daarentegen is het aantal ingediende bezwaarschriften te behandelen door de kamer algemene zaken in 2017 ten opzichte van 2016 gestegen. Opvallend is dat bij beide kamers (wederom) relatief veel bezwaarschriften zijn ingetrokken. 3.1 Kamer sociale zekerheid Het totale aantal van 38 behandelde bezwaarschriften in 2017 had betrekking op: Participatiewet (Pw) 20 opleggen maatregel (art. 18 Pw) 4 opleggen boete 2 12

13 terugvordering/verhaal 2 Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) Tegemoetkoming chronisch zieken 1 Inkomenstoeslag 2 Gehandicapten parkeerkaart 3 Leerlingenvervoer 1 Anders (ingebrekestelling) Totaal 38 Daarover werden de volgende adviezen uitgebracht Niet-ontvankelijk 2 ontvankelijk en ongegrond 15 ontvankelijk en deels gegrond/deels ongegrond 2 ontvankelijk en gegrond 4 ingetrokken Totaal 38 Een nadere beschouwing van deze cijfers levert het volgende beeld op: Het aantal ingediende bezwaarschriften is in 2017 iets gedaald ten opzichte van 2016 (33 t.o.v. 41 in 2016). Het aantal bezwaarschriften tegen beschikkingen in het kader van de Wmo 2015 is met twee sterk gedaald ten opzicht van 2015:12 en 2016: 13. Het aantal ingetrokken bezwaarschriften is hoog. Van de in totaal zes gevallen van (deels)gegrondverklaring heeft het bestuursorgaan zich in alle gevallen geconformeerd aan het advies van de commissie. Naar het oordeel van de commissie was in de zes gevallen van (deels) gegrond- verklaringen sprake van: strijd met wet- en regelgeving (Afstemmingsverordening, Boetebesluit) dan wel beleid niet juist toegepast (in vijf gevallen); onjuist besluit als gevolg van een onjuiste beoordeling van de feitelijke situatie (in één geval) 13

14 Het aantal ingetrokken bezwaarschriften is ook in 2017 hoog (15). Dit betreft in nagenoeg alle gevallen bezwaarschriften gericht tegen besluiten in het kader van de Participatiewet. Ten aanzien hiervan constateert de commissie dat de behandelend ambtenaar in de meeste gevallen, naar aanleiding van een ingediend bezwaarschrift, constateerde dat sprake was van een onjuist besluit, waarna het besluit werd herzien c.q. ingetrokken, nog voordat het bezwaar ter zitting is behandeld. De hoorzitting van 4 oktober 2017, waarvoor drie zaken stonden gepland, is zelfs op het laatste moment niet doorgegaan omdat de behandeld ambtenaar constateerde dat de bestreden besluiten onjuist waren. De besluiten zijn ingetrokken/ gewijzigd en de bezwaarschriften ingetrokken. Een paar bezwaarschriften zijn ingetrokken omdat de bezwaren deels konden worden opgelost door middel van premediation. Bij een nadere beschouwing daarvan concludeert de commissie dat het ter voorkoming van het indienen van bezwaarschriften aanbeveling verdient, de besluiten en beschikkingen aan de voorkant beter met aanvragers af te stemmen. Als aanvragers vooraf beter worden geïnformeerd en de besluitvorming op voorhand beter wordt beargumenteerd, blijft het indienen van bezwaar vaak achterwege en voorkomt het bestuursorgaan - nadat op de aanvraag is beschikt - ook dat premediation moet plaatsvinden. Alle belanghebbenden zijn daarmee gebaat. Hier geldt dat informatie en argumentatie vooraf er wezenlijk toe kan bijdragen dat het aantal bezwaarschriften aanmerkelijk wordt beperkt. 3.2 Kamer algemene zaken Het totale aantal van 65 behandelde bezwaarschriften in 2017 had betrekking op: Omgevingsvergunning (Wabo) 38 handhaven (hoofdstuk 5 Awb) 6 bestuurlijke boete 3 kostenbeschikking (wegslepen voertuig) 3 Wet openbaarheid van bestuur 1 Algemene plaatselijke verordening 2 verkeersbesluit 5 Straatnamenverordening 5 14

15 Subsidies Totaal 65 Daarover werden de volgende adviezen uitgebracht: niet-ontvankelijk 5 ontvankelijk en ongegrond 32 ontvankelijk en gegrond 14 deels gegrond/deels ongegrond ingetrokken 14 doorgestuurd/niet als bezwaar behandeld Totaal 65 Een nadere beschouwing van deze cijfers levert het volgende beeld op: Het aantal ingediende bezwaarschriften is in 2017 gestegen naar 62, ten opzichte van 48 in Als wordt uitgegaan van de bezwaren, waarbij is geadviseerd tot ontvankelijkverklaring, te weten 46 (de ingetrokken en de nietontvankelijke bezwaren worden buiten beschouwing gelaten) kan worden geconcludeerd dat in één derde (33%) van de gevallen tot gegrondverklaring is geadviseerd. Dit is toch vrij veel. Ook het aantal ingetrokken bezwaarschriften is hoog. Van de in totaal veertien gevallen van gegrondverklaring heeft het bestuursorgaan in twee gevallen het advies van de commissie niet overgenomen. Naar het oordeel van de commissie was in de veertien gevallen van gegrondverklaringen sprake van: strijd met het zorgvuldigheids- en motiveringsbeginsel (stedenbouwkundigadvies en advies welstandsmonumentencommissie niet gemotiveerd, niet op schrift gesteld/ Wabo) (in één geval) onjuiste toepassing wet- en regelgeving, beleid Wabo/ omgevingsvergunning (in elf gevallen). besluit onbevoegd genomen (omgevingsvergunning geweigerd bij fictief verleende vergunning) (in twee gevallen). 15

16 Ten aanzien van de ongegrondverklaringen (32) merkt de commissie op dat in vier gevallen het bestreden besluit naar haar oordeel weliswaar in stand kon blijven, echter onder verbetering van de motivering, verbetering van de gronden dan wel onder herstel van foutieve verwijzingen. Dit betrof in alle gevallen een omgevingsvergunning. Veertien bezwaarschriften zijn ingetrokken, waarvan het merendeel betrekking had op een omgevingsvergunning. Ook bij de kamer algemene zaken concludeert de commissie, bij nadere beschouwing hiervan, dat het ter voorkoming van het indienen van bezwaarschriften aanbeveling verdient, de besluiten en beschikkingen aan de voorkant beter met aanvragers af te stemmen. Als aanvragers vooraf beter worden geïnformeerd en de besluitvorming op voorhand beter wordt beargumenteerd, blijft het indienen van bezwaar vaak achterwege en voorkomt het bestuursorgaan - nadat op de aanvraag is beschikt - ook dat premediation moet plaatsvinden. Alle belanghebbenden zijn daarmee gebaat. Er zijn geen cijfers bekend met betrekking tot beroep- en hoger beroepszaken. De commissie begrijpt dat deze gegevens over 2017 niet zonder onevenredige inspanning uit het zaaksysteem te halen zijn. De commissie hoopt dat deze gegevens in de toekomst weer gegenereerd kunnen worden. 16

17 Conclusies en aanbevelingen 4 De bezwaarschriften die door de commissie zijn behandeld en waarover zij de bestuursorganen heeft geadviseerd, alsook wat hierover in hoofdstuk 3 cijfermatig is gepresenteerd, geven aanleiding tot de volgende conclusies en aanbevelingen. De commissie stelt vast dat het aantal ingediende bezwaarschriften, kamer sociale zekerheid, in 2017 (35) ten opzichte van de vorige jaren: 2016 (41) 2015 (45), 2014 (35), 2013 (34) ongeveer op hetzelfde niveau is gebleven. Het aantal ingediende bezwaarschriften van de kamer algemene zaken bedraagt in 2017 (62). Terugkijkend naar de voorgaande jaren: 2016 (48), 2015 (56), 2014 (60), 2013 (50) kan worden vastgesteld dat het aantal ingediende bezwaarschriften is gestegen. Opvallend in 2017, ten opzichte van de vorige jaren, was het grote aantal bezwaarschriften in het kader van de Wabo (omgevingsvergunning). In 2017 betrof 40% van het totaal aantal behandelde/ingediende bezwaarschriften een omgevingsvergunning. Mogelijk zijn de gunstige economische ontwikkelingen in de bouwsector/huizenmarkt daar debet aan. Opvallend is, zoals reeds opgemerkt, het grote aantal bezwaarschriften dat bij beide kamers is ingetrokken. De commissie constateert dat dit enerzijds heeft te maken met het feit dat het ambtelijk apparaat na indiening van bezwaarschriften uit eigen beweging vormen van (pre)mediation toepast, die met regelmaat aanleiding geven tot intrekking van het bezwaar. Anderzijds is het, met name bij de kamer sociale zekerheid, veelvuldig voorgekomen dat, naar aanleiding van een ingediend bezwaarschrift, door de behandelend ambtenaar is geoordeeld dat sprake was van een onjuist besluit, waarna het besluit werd herzien c.q. ingetrokken. Nu in deze gevallen aan het bezwaar tegemoet is gekomen, is het 17

18 bezwaarschrift ingetrokken voordat het ter zitting kwam. Feitelijk zijn deze bezwaarschriften alle gegrond! Het komt de commissie voor dat er aan het primaire besluitvormingsproces blijkbaar toch af en toe wat schort. Een bezwaarschrift is - voor de behandelend ambtenaar - aanleiding om nog eens naar het besluit te kijken en dan blijkt dat het besluit niet juist is. Op zich kan dat voorkomen, echter het is geen goede zaak dat dit veelvuldig voorkomt. De aanbeveling is hier dan ook wederom (!) om meer aandacht te besteden aan het primaire besluitvormingsproces. De commissie blijft er echter ook van overtuigd dat de indiening van bezwaarschriften op voorhand kan worden voorkomen als aan de voorkant door of namens het bestuursorgaan richting aanvrager of (een) derdebelanghebbende(n) duidelijk(er) wordt gecommuniceerd, geïnformeerd en beargumenteerd hoe en waarom tot een besluit of een beschikking is gekomen. Dit staat nog los van de verplichting als bedoeld in de artikelen 4:7 en 4:8 van de Awb tot het horen van de aanvrager en eventueel andere belanghebbenden vóór het nemen van een besluit/beschikking. Daarmee wordt ook recht gedaan aan de in afdeling 3.2 van de Awb vereiste zorgvuldigheid en belangenafweging en kan het aantal bezwaarschriften verder worden gereduceerd. Zij beveelt deze handelswijze dan ook van harte aan! In algemene zin kan ten aanzien van de gegrondverklaringen zowel bij de kamer sociale zekerheid als bij de kamer algemene zaken worden opgemerkt dat hierbij in de meeste gevallen sprake is van gevallen onjuiste toepassing van wet- en regelgeving en soms van beleid. De aanbeveling is ook hier om meer aandacht te besteden aan het primaire besluitvormingsproces en extra in te zetten op bijvoorbeeld deskundigheidsbevordering. De commissie betreurt het te moeten constateren dat bovenstaande conclusies en aanbevelingen nagenoeg identiek zijn aan de conclusies en aanbevelingen in het jaarverslag over de jaren 2015 en De commissie ontkomt er niet aan daaruit weer de conclusie te trekken dat blijkbaar nauwelijks lering is getrokken uit het vorige jaarverslag en dat (te) weinig is 18

19 gedaan met de daarin aangereikte aanbevelingen. Zij hoopt en spreekt de wens uit dat dit jaarverslag daartoe nu wél de aanzet zal vormen.. 19

20 Laan van St. Hilaire SH Zierikzee Postadres: Postbus JA Zierikzee T (0111) gemeente@schouwen-duiveland.nl