Benodigdheden voor een MDFT-programma

Transcriptie

1 Benodigdheden voor een MDFT-programma WERKEN IN TEAMVERBAND MDFT-hulpverleners werken in teams van 3 tot 6 personen. Een team bestaat als regel uit: Een supervisor (inzet voor MDFT minimaal 0,5 fte = fulltime-equivalent) Deze hulpverlener superviseert de therapeuten van het MDFT-team en treedt ook zelf als therapeut op (steeds minstens 1 casus zelf doen om voeling te houden met de praktijk). Verder 2 tot 3 fte aan therapeuten: dus 2 tot 3 fulltimers, en meer als er parttimers bij zijn (parttimers moeten een dienstverband hebben van minstens 20 uur per week) Daarnaast is 0,5 tot 1 fte therapieassistent gewenst: iemand die afspraken kan maken en bewaken, instanties bellen, gegevens verzamelen en vastleggen ( 1.4). Een MDFT-team komt eens per week bij elkaar voor een bespreking van een tot twee uur. De bijeenkomst staat onder leiding van de supervisor. Bij voorkeur werkt een team op en vanuit één locatie. Als de leden uit verschillende organisaties afkomstig zijn heel wel mogelijk gezien het multidisciplinaire karakter van MDFT, moeten zij elkaar 1 tot 2 uur per week zien en spreken. WIE KUNNEN ER MDFT-THERAPEUT EN MDFT-SUPERVISOR WORDEN? Zie voor dit onderwerp ook 2.2 van de Opleidingshandleiding. Vooropleiding en ervaring In aanmerking komen hulpverleners met adequate vooropleiding op HBO- of universitair niveau die minstens 3 jaar ervaring als therapeut hebben bij (ook) kinderen en/of adolescenten. De betrokkene moet vertrouwd zijn met gezinstherapeutische benaderingen. Eigenschappen en kwalificaties Een MDFT-therapeut moet zowel met de jongere, de ouders als derden goed kunnen communiceren, dus daarvoor de benodigde vaardigheden hebben. Hij of zij moet openstaan voor nieuwe ontwikkelingen en ervan uitgaan dat een goede therapeut nooit is uitgeleerd.

2 MDFT-therapeuten zijn pragmatisch, weten van wanten en willen ook buiten hun kantoor en buiten kantoortijd werken. Ze kunnen goed in teamverband opereren en zien supervisie en begeleiding als vanzelfsprekend. Voor de supervisor komt daar nog bij: gezag, bereidheid tot meedenken en beheersing van het Engels. De supervisor zorgt ervoor dat het team goed draait. Vermogen tot management is daarbij gewenst. Selectie van kandidaten en opleiding in MDFT MDFT-therapeuten en MDFT-supervisors dienen voor hun respectieve functies gecertificeerd te zijn. Ze moeten daarvoor de bestemde opleiding volgen (Opleidingshandleiding). Aanmelding voor de opleiding geschiedt door de zorginstelling waar de kandidaat werkt. Er worden teams aangemeld, geen individuele cursisten, tenzij bij vervulling van een vacature in een bestaand team. Opleiders kunnen aanmeldingen weigeren als het beoogde team niet aan de genoemde voorwaarden voldoet. De instelling is verantwoordelijk voor de selectie van de kandidaten voor de functies van MDFT-supervisor en MDFT-therapeut. Wij (= landelijk projectteam MDFT) dringen er bij instellingen op aan om de opleiders bij bedoelde keuze een rol te geven, om teleurstelling later te voorkomen. Eerst moet er een kandidaat voor het supervisorschap worden gekozen. Wij duiden deze persoon aan als sleuteltherapeut zolang de opleiding tot supervisor nog niet is afgerond. De sleuteltherapeut moet bij de selectie van de andere teamleden (de beoogde MDFT-therapeuten) worden betrokken. Een sleuteltherapeut kan in de opleiding, op eigen verzoek of op voorstel van de opleiders, afzien van de functie van supervisor en in die hoedanigheid plaatsmaken voor een collega. Als een beoogde MDFT-therapeut bij praktijkoefeningen niet aan de vereisten van MDFT blijkt te kunnen voldoen, wordt de opleiding in onderling overleg stopgezet. MDFT IN DE PRAKTIJK Een fulltime MDFT-therapeut heeft doorlopend een caseload van 6 tot 8 jongeren/gezinnen. Sessies worden gehouden op kantoor, thuis bij het gezin, op school of andere plekken. Sessies kunnen op elkaar aansluiten. Bijvoorbeeld eerst één met de jongere (of de ouders) als voorbereiding op een gezinssessie meteen daarna.

3 Sessies thuis bij het gezin vallen te overwegen als de jongere of een ouder niet naar kantoor wil of kan komen of daar geregeld niet komt opdagen. Behalve sessies zijn er telefoontjes tussendoor voor navraag, steunbetuiging, maken van afspraken en voor troubleshooting. Voorbeeld: Als de afspraak is dat de moeder ieder dag iets positiefs zegt over haar dochter, belt de therapeut de moeder de eerste weken elke dag of om de dag, met de vraag hoe het gaat, tot het gewenste resultaat is bereikt. Therapeuten spreken regelmatig met derden: school, justitie, werk, gemeentelijke instanties, enzovoort. De therapeut heeft een mobiele telefoon, want hij moet voor jongere, ouders en derden goed bereikbaar zijn, bijvoorbeeld bij een crisis. Overigens hoeft hij niet te vrezen voor constante verstoring van zijn vrije tijd. Het komt in de praktijk weinig voor dat een jongere of zijn ouders de therapeut bellen buiten reguliere werktijd. Ze leren om dit doen ze alleen bij crises. De therapeut is voor de jongere en zijn ouders het centrale aanspreekpunt voor alle zorgvragen. Als hij op vakantie is of anderszins niet beschikbaar, regelt hij vervanging door een collega uit zijn team. Een zorginstelling die MDFT biedt moet apparatuur hebben om sessies op te nemen en af te spelen voor intervisie en (live)supervisie. Als een jongere een probleem heeft met alcohol of drugs, is het nodig af en toe urine of adem te testen of te laten testen, ter ondersteuning van de behandeling. De instelling moet daarvoor urinetestkits (drugs) en blaaspijpjes (alcohol) hebben en toegang tot een laboratorium (vooral voor verificatie van waarden van cannabisgebruik). Het team moet vlotte toegang hebben tot medische expertise, zoals een kinder- en jeugdpsychiater wanneer bijvoorbeeld medicatie voor psychische comorbiditeit is geboden. THERAPIEASSISTENT De therapieassistent helpt de therapeuten van een MDFT-team bij bemoeizorgtaken in het buitengezinse domein: school, werk, justitie, vrijetijdsactiviteiten, enzovoort. Voor die taken, zie de Programmahandleiding. De assistent zoekt procedures uit, bijvoorbeeld voor overleg tussen ouders en docenten op school. Hij of zij spoort voorzieningen, instanties en contactpersonen op van woningbouwvereniging tot sociale dienst (UWV, CWI, gemeentelijke diensten, speciale projecten), van sportclub tot bijscholingsprogramma, van advocaat tot reclassering. Hij of zij vraagt informatie op, maakt afspraken, neemt telefoontjes aan, bewaakt de agenda.

4 De therapieassistent houdt een takenlijst bij. Taken moeten als het even kan binnen een week worden uitgevoerd. De therapeut beslist wat de buitengezinse taken zijn en welke daarvan door de therapieassistent worden uitgevoerd. De therapeut maakt daarbij het belang van de te ondernemen acties duidelijk. Een MDFT-team komt als gezegd eens per week bij elkaar. Bij voorkeur neemt ook de therapieassistent aan dit overleg deel. Dit helpt hem of haar om zaken in ruimer perspectief te zien en de urgentie van acties te onderkennen. In het overleg worden problemen besproken waarop de therapieassistent is gestuit en worden er mogelijke oplossingen voorgesteld. Elke therapeut beoordeelt de op zijn verzoek uitgevoerde taken en geeft nieuwe op. De therapieassistent krijgt begeleiding van de therapeut, dus van elke therapeut afzonderlijk en niet van de MDFT-supervisor. De therapeut is verantwoordelijk voor bewaking van de taken en de daarmee gemoeide tijd. Tot de begeleiding hoort toezien op, en bijdragen aan, de opstelling van de takenlijst van de therapieassistent. Opschrijven geeft het hele team inzicht in de werklast en in de haalbaarheid van acties. Bedacht moet worden dat een therapieassistent overbelast kan raken door overvragen. De therapieassistent is niet aanwezig bij sessies. De therapieassistent moet niet voor therapeut spelen. Hij of zij reageert begripvol op gezinsleden, maar als die hun hart gaan uitstorten verwijst hij hen naar de therapeut. Wekelijkse stappen (per therapeut): De therapieassistent loopt de taken van de afgelopen week na en brengt verslag uit. Problemen en mogelijke oplossingen worden besproken. De therapeut draagt nieuwe taken op, vast te leggen in de takenlijst. Als de therapieassistent niet weet hoe iets aan te pakken, vraagt hij of zij advies aan de therapeut of het team. Bij problemen die zich tussendoor voordoen, belt hij de therapeut. MDFT INGEBED IN EEN INSTELLING Interne organisatie De manier van inbedding van MDFT in een instelling hangt af van de aard van het centrum (jeugdzorg, GGZ, verslavingszorg, forensische zorg) en het heersende organisatiemodel. Elke instelling, of combinatie van samenwerkende instellingen, kiest een vorm die haar het beste past en tegelijk recht doet aan de zojuist genoemde benodigdheden voor een MDFTprogramma.

5 MDFT vereist in ieder geval geen reorganisatie of grote herverdeling van bevoegdheden en verantwoordelijkheden. Een voorbeeld: Centra voor geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg kennen vaak een inhoudelijk eindverantwoordelijke, zeg psychiater X. Zijn positie is medisch-juridisch verankerd. Supervisor van het MDFT-team is Y. Die positie is niet formeel, althans hoeft dit niet te zijn. Y is primus inter pares in het team, dankzij inhoudelijk gezag, maar niet per se de formele baas. Y is supervisor omdat hij als zodanig is gecertificeerd, niet omdat hij door de directie in die functie is benoemd (kan wel, hoeft niet). Het primus-inter-pares model heeft tot nu toe niet geleid tot conflicten. MDFT doet dus geen afbreuk aan de gezagsverhoudingen in een zorginstelling. In het gegeven voorbeeld blijft X eindverantwoordelijk. X kan met Y en met individuele therapeuten overleggen en verantwoording vragen, zoals in de bewuste organisatie te doen gebruikelijk (over casuïstiek, behandelplannen, voortgang, enzovoort). Monitoring van instellingsvraagstukken Wij organiseren niet alleen training en voorlichtingsbijeenkomsten voor therapeuten en supervisors, maar afzonderlijk ook voor managers en directeuren van instellingen die MDFT (willen gaan) uitvoeren. Dit laatste gebeurt per instelling een of twee keer voorafgaand aan contractondertekening en daarna in bezoeken van een lid van het landelijk projectteam van MDFT eens per jaar. Wij nodigen de betrokken managers en bestuurders twee keer per jaar uit voor een landelijke bijeenkomst over thema s van gemeenschappelijk belang. Wij vragen instellingen actief naar knelpunten en ervaringen. Onderwerpen bij deze vormen van overleg zijn onder meer: (a) hoe het mogelijk te maken dat therapeuten als team kunnen werken, (b) hoe te verzekeren dat MDFT adequaat bij financiers (ziektekostenverzekeraars, provincies/ stadgewesten, gemeentes, justitie) kan worden gedeclareerd [wij hebben voor instellingen geautomatiseerde declaratiemodules gemaakt, onder meer gebaseerd op de nieuwe DBC-methodiek); en (c) hoe de bereikbaarheid van de therapeut te regelen in overeenstemming met de cao. In een nieuwsbrief en op onze website ( worden instellingen geïnformeerd over elkaars ervaringen.