Prostaat on tour. Klachten en symptomen t.g.v. tumor behandeling

Transcriptie

1 Prostaat on tour Klachten en symptomen t.g.v. tumor behandeling

2 Klachten en symptomen Urine incontinentie Urine Obstructie Seksueel dysfunctioneren Gynacomastie Opvliegers Botmetastasen

3 Incontinentie Chirurgie Urine incontinentie % Erectiele disfunctie 1-65% (Aus, G., e.a. (2005). Guidelines on prostate cancer. Arhnem: European Association of Urology)

4 Oorzaak Urine incontinentie

5 Urine incontinentie Definitie urine incontinentie niet altijd duidelijk verschillen (ml/aantal pads/soort soort) bruikbaarheid praktijk matig Definitie International Incontinence Society stress, urge, overloop, functioneel (Abrams, P., e.a. ( 2002). The standardisation of terminology of lower urinary tract function: report from the standardisation sub-committee of the international continence society. Neurology & Urodynamics, 21.)

6 Urine incontinentie Na prostatectomie Met name stress incontinentie Urge minder Functioneel toilet niet halen)

7 Urine incontinentie Beperking kwaliteit van leven Verschillen waarneming Bothersome, druppel of grote hoeveelheid Nat worden Geur Kosten materiaal (Ptacek,J.T., e.a. (1999). Stress and coping processes in men with prostate cancer: The divergent views of husbands and wives. Journal of Social and Clinical Psychology, 18.)

8 Urine incontinentie Copingstrategie van mannen met prostaatcarcinoom Voorkeur Probleemgericht Praktische oplossing Emotiegericht Steun zoeken verdringen (Kok, de E., e.a. (2005). Psychologische problemen van mannen met prostaatkanker. Tijdschrift Kanker, 29.)

9 Interventies Diagnostisering Objectiveren met pad test aantal milliliters IPSS ervaring patiënten/bothersome (gevalideerd World Health Organisation) (Rigby, D. (2005). Urinary urge incontinence: causes and management strategies. British Journal of Community Nursing, 10)

10 Interventies Gedragsmatig Bekkenbodemspier oefeningen Matige evidence-vrouwen vrouwen-meer onderzoek nodig Blaastraining Vochtinname Incontinentiemateriaal Condoomcatheter penisklem

11 Interventies Farmacologische beïnvloeding remming blaascontractie urge Chirurgisch ingrijpen Keuze interventie afhankelijk Oorzaak Hoeveelheid urineverlies Bothersome

12 Urine obstructie Urethra obstructie Na brachytherapie en uitwendige RT, kan maanden aanhouden Gevolg mogelijk urineweginfectie Plaatsen CAD Tamsuosine (Omnic )

13 Urine obstructie Ureter obstructie Vergevorderde ziekte, eind stadium Oorzaak klieren Nefrostomie of J stand Zinvolheid overwegen

14 Seksueel disfunctioneren Erectiele disfunctie Libido vermindering

15 Oorzaken erectiele disfunctie (ED) Bloedvaten Zenuwen Fibrosering veroudering zwellichaam Libido vermindering Retrograde ejaculatie Droog klaarkomen Ziekte proces

16 Objectiveren erectiele functie (ED) Hoe was de erectiele functie voor de ziekte of behandeling?? International Index of Erectile Function Comorbiditeit Lichamelijk: cardiovasculair, roken, overgewicht en alcohol Psychisch: : angst en depressie

17 Fysieke of psychische ED Postzegeltest Rigiscan Visuele seksuele stimulatie

18 Rigiscan registratie

19 Interventies Initiatief bij hulpverlener Steun en signaleren Voorlichting Begeleiding Oncologieverpleegkundige betrekken bij de zorg Follow up door Nurse Practitioners CBO, (2006). Richtlijn Prostaatcarcinoom: diagnostiek en behandeling

20 Praten over seks hoe doe je dat?

21 Bespreekbaar maken van seksualiteit Wat is het probleem? Wat is er aan te doen? Hoe kom ik het probleem te weten en bied ik behandeling aan? ( Wiel van de 2001, Psychologische patiëntenzorg in de oncologie)

22 De rol van de verpleegkundige Informatieverstrekking Vragen,bespreekbaar maken bijwerkingen/gevolgen Adviseren om gaan bijwerkingen/gevolgen Ondersteuning besluitvorming en doorverwijzing

23 Gynaecomastie Soms pijnlijk RT of chirurgie Schuren voorkomen, zachte kleding sporttopje

24 Opvliegers Niet farmacologische Interventies Voorlichting Voeding: : cafeïne, hete kruiden, alcohol, roken Kleding: : natuurlijke stoffen, laagjes kleding Hygiene Omgevingstemperatuur Ontspanningsoefeningen Acupunctuur Vitamine E Black cohosh

25 Opvliegers Farmacologische interventies Catapresan en Neurontin Serotonine heropnameremmers (Efexor, Prozac, Seroxat )

26 Botmetastasen Normale botopbouw Evenwicht tussen opbouw en afbraak. Afbraak door osteoclasten. Opbouw door osteoblasten. Verstoring geeft kans op verandering in de hoeveelheid bot of tot een afwijkende structuur.

27 Botmetastasen BOTMAKENDE OSTEOBLASEN

28 Afwijkende botombouw Mechanisme van Osteolyse Stimulatie van PTH-rP Vrijkomen van TGF

29 Botmetastasen EEN KANKERCEL GROEIT OP HET BOT

30 Tumorsoorten en botmetastasen Tumorsoort Voorkomen van botmeta s Mammacarcinoom 50-85% Prostaat 50-70% Morbus Hodgkin 50-70% Schildklier 40% Long 30-50% Nier 30-50%

31 Plaats botmetastasen Plaats Frequentie Rib 58% Wervelkolom 54% Bekken 40% Heupen 32% Schedel 19%

32 Botmetastasen

33 Problemen bij behandeling PROBLEEM SYMPTOOM BEHANDELING Pijn Normaal stomp,met toename NSAID s, opiaten, in de nacht, druk pijn in gebied radiotherapie, bifosfonaten, niet farmacologische interventies (koude en warmte, massages), Pathologische fracturen Acute, scherpe pijn, met Chirurgie, radiotherapie, locale roodheid en zwelling. Ruggemerg compressie Rugpijn, gevoelstoornissen, zwakheid, defecatie en mictiestoornissen. Hypercalciëmie Anemie Anorexie, misselijkheid, braken, obstipatie, verwardheid. Vermoeidheid, hartkloppingen, dyspnoe bifosfonaten Radiotherapie, chirurgie Vochttoediening, bifosfonaten, mobilisatie. Bloedtransfusie, Erytropoëtine

34 werking van Bisfosfonaten: 3-voudig

35 Wat veroorzaakt pijn? Strekken van het periost door metastasen; Tumor-ingroei in omliggende zenuwen en omliggend weefsel; Pathologische fracturen; Hormonale factoren (vrijkomen van prostaglandines).

36 Radiotherapie Eenmalig 1x 8Gy Flare reactie Bijwerkingen afhankelijk van lokalisatie

37 Strontium 89 therapie Multiple metastasen Levensverwaching > 3 mnd. Effect na dgn. Duur 6 maanden. Beenmergsupressie. Flare reactie. Doorgaan met opiaten gedurende 5 dagen. Toilet 2 maal spoelen. Apart wassen bij excreta.

38 Prostaat on tour Klachten en symptomen t.g.v. tumor behandeling