Can I have your votes please? 29 januari 2019 Frank Wagemans Zeist

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Can I have your votes please? 29 januari 2019 Frank Wagemans Zeist"

Transcriptie

1 Can I have your votes please? 29 januari 2019 Frank Wagemans Zeist

2 Inhoud 1. Even voorstellen 2. Actief eigenaarschap: Hoe kunt u als belegger invloed uitoefenen? 3. Engagement in de praktijk 4. Stemmen in de praktijk 5. Wat zijn de dilemma s waar u tegenaan kunt lopen? 6. Is actief eigenaarschap effectief? 2

3 1. Even Voorstellen Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Team Achmea IM Vacancy Annette van der Krogt Manager MVB Dennis Teijsse Sr. Adviseur MVB Pim Lievense Sr. Adviseur MVB Ravi Kuitems Voting en Engagement Thierry Oeljee Sr. Engagement Specialist Frank Wagemans Sr. Engagement Specialist Daphne v/d Hazel Reporting & Support Marc Hutten Sr. Investment Specialist MVB Afstudeerscriptie Frank de Boer MVB Afstudeerscriptie Ankar Ainikaer MVB 3

4 2. Actief eigenaarschap: Hoe kunt u als belegger invloed uitoefenen? 4

5 2. Actief eigenaarschap: Hoe kunt u als belegger invloed uitoefenen? 5

6 3. Engagement in de praktijk Financieel relevant Maatschappelijk relevant Wordt verwacht van institutionele beleggers: Stewardship code, IMVB-convenant 6

7 3. Engagement in de praktijk Normatief Engagement Thematisch Engagement Collectief Engagement 7

8 3. Engagement in de praktijk Verdeling thema s Global Compact dialogen 2017 Bron: Pooled Engagement Annual Report 2017, ISS-Ethix 8

9 3. Engagement in de praktijk Thematische Engagement Achmea IM 9

10 3. Engagement in de praktijk 10

11 3. Engagement in de praktijk Waterrisico s bij nutsbedrijven Hoe kunnen nutsbedrijven zich beter voorbereiden op klimaatverandering? O.a. Suez, Severn Trent, Pinnacle Water, EDF Samenwerking met Actiam 11

12 3. Engagement in de praktijk Samenwerking Internationaal: Nederland: PRI Eumedion 12

13 4. Stemmen in de praktijk 13

14 4. Stemmen in de praktijk 14

15 4. Stemmen in de praktijk Wat staat er op de agenda? Jaarverslag Benoemingen Accountant Uitgeven van nieuwe aandelen Beloningsbeleid.. 15

16 4. Stemmen in de praktijk Wat zijn de ingrediënten voor de besluitvorming? Stembeleid Achmea IM of eigen beleid Informatie van het bedrijf in kwestie Informatie ISS Achtergronden beslispunten Vergelijkingen met peers Regelgeving Eigen onderzoek Engagement met het bedrijf 16

17 4. Stemmen in de praktijk Achmea IM Wereldwijd Aandelen Fonds Management Aantal agendapunten Voor Tegen ,7% 20,3% Thema Aantal Overig (o.m. Politieke Donaties) 43 Benoeming Bestuurder 71 Milieu en Gezondheid 19 Routinepunten 38 Beloning 19 Goed Bestuur 14 Mensenrechten 4 Totaal

18 4. Stemmen in de praktijk Noord Korea Opkomst: 99,97% Uitslagen: 100% Unilever Opkomst: 68,82% Uitslagen: 99,95% 18

19 5. Wat zijn de dilemma s waar u tegenaan kunt lopen? Heeft u zelf uw eigen stem- of engagementbeleid? 19

20 5. Wat zijn de dilemma s waar u tegenaan kunt lopen? Royal Dutch Shell Follow This 20

21 5. Wat zijn de dilemma s waar u tegenaan kunt lopen? Achtergronden Inhoud resolutie Al meerdere jaren op de agenda Veel aandacht voor resolutie Parallel veel gesprekken investeerders met Shell over het onderwerp Weet u wat u gestemd heeft en waarom? 21

22 5. Wat zijn de dilemma s waar u tegenaan kunt lopen? TJX Companies 22

23 5. Wat zijn de dilemma s waar u tegenaan kunt lopen? Overwegingen Dwangarbeid niet toegestaan volgens internationale normen In VS onderdeel van het penitentiaire systeem Veel bedrijven maken actief gebruik van dit systeem TJX Companies stelt dat dit haar aandacht heeft TJX Companies zit ook in het thematische engagement programma over Leefbaar Loon Weet u wat u gestemd zou hebben en waarom? 23

24 5. Wat zijn de dilemma s waar u tegenaan kunt lopen? Diversiteit in de Raad van Bestuur 24

25 5. Wat zijn de dilemma s waar u tegenaan kunt lopen? Overwegingen Percentage vrouwen in Raad van Bestuur is 11,7% procent in 2017, en 16,2% in Raad van Commissarissen. Streefcijfer is 30% Geen vrouwen in RvB functie, 2 in RvC KPN erkent dat er stappen gezet dienen te worden Wat zou u gedaan hebben? 25

26 5. Wat zijn de dilemma s waar u tegenaan kunt lopen? De verhuizing van Unilever 26

27 5. Wat zijn de dilemma s waar u tegenaan kunt lopen? Overwegingen Dubbele structuur Financiële gevolgen? Oranje gevoel? Verweven met maatschappelijke discussie over dividend belasting Weet u wat u gestemd zou hebben en waarom? 27

28 6. Is actief eigenaarschap effectief? Ja, maar. 28

29 6. Is actief eigenaarschap effectief? De 6 lessen voor active ownership 1. Goede voorbereiding, zowel inhoudelijk als tactisch. 2. Focus op een aantal thema s. 3. Proxy Voting en Engagement kunnen elkaar versterken. 4. Werk samen wanneer nodig. 5. Het gaat om zenden en ontvangen! 6. Durf druk te zetten wanneer nodig. 29

30 Bedankt voor uw aandacht! 29 januari 2019 Frank Wagemans Zeist Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in.

31 Disclaimer Achmea Investment Management B.V. ( Achmea IM ) geeft aan u ter uitvoering van haar vermogensbeheerdienstverlening bepaalde adviezen. De in dit document ingenomen informatie betreft een dergelijk advies. Achmea IM heeft de in dit document opgenomen informatie met zorg samengesteld. Deze informatie wordt aan u ter beschikking gesteld in uw hoedanigheid van gekwalificeerde belegger en/of professionele belegger zoals bedoeld in de Wet op het financieel toezicht ( Wft ). Dit document is of bevat (i) geen aanbod of uitnodiging om financiële instrumenten te kopen, te verkopen of te verhandelen (in de zin van 1:1 Wft), (ii) geen beleggingsaanbeveling of beleggingsadvies (in de zin van 1:1 Wft), en (iii) geen juridisch of fiscaal advies. Raadpleeg in voorkomende gevallen een juridisch of fiscaal adviseur. Achmea IM raadt u af een (beleggings)beslissing uitsluitend te baseren op de in dit document opgenomen informatie. Achmea IM is niet aansprakelijk voor schade die het gevolg is van een dergelijke (beleggings)beslissing. De informatie in dit document is (mede) gebaseerd op informatie die Achmea IM van betrouwbaar geachte informatiebronnen heeft verkregen. Achmea IM garandeert niet de betrouwbaarheid van die bronnen en de juistheid en volledigheid van de van die bronnen verkregen informatie. De informatie in dit document is puur informatief en u kunt daaraan geen rechten ontlenen. Alle informatie is een momentopname, tenzij uitdrukkelijk anders is aangegeven. Het verstrekken van dit document na de oorspronkelijke publicatiedatum is geen garantie dat de hierin opgenomen informatie op die latere datum nog juist en volledig is. Achmea IM heeft het recht om deze informatie zonder aankondiging te wijzigen. Het noemen van rendementen op beleggingen in dit document dient uitsluitend als uitleg en toelichting. Achmea IM spreekt daarmee geen verwachting uit over het rendement of koersverloop van die beleggingen. De waarde van uw belegging kan fluctueren en in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De informatie in dit document is gebaseerd op door Achmea IM gemaakte aannames. Het is mogelijk dat andere aannames worden gemaakt dan de door Achmea IM gemaakte aannames. De door Achmea IM getrokken conclusies zijn daarom niet noodzakelijkerwijs juist en/of volledig. U mag de informatie in dit document alleen voor eigen persoonlijk gebruik kopiëren. U mag de informatie niet overnemen, vermenigvuldigen, distribueren of openbaren zonder schriftelijke toestemming van Achmea IM. Alle informatie (teksten, foto s, illustraties, grafisch materiaal, handelsnamen, logo s, woord- en beeldmerken) blijft eigendom van of in licentie bij Achmea IM en wordt beschermd door auteursrecht, merkenrecht en/of intellectueel eigendomsrecht. Er worden geen rechten of licenties overgedragen bij gebruik van of toegang tot deze informatie. Uitgegeven door: Achmea Investment Management B.V., statutair gevestigd te Zeist en kantoorhoudende te Zeist (Handelsregister nr ). Achmea IM is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten ("AFM") in Amsterdam als een beheerder van beleggingsinstellingen als bedoeld in artikel 2:65a Wft en is onder deze vergunning bevoegd tot het verlenen van de beleggingsdiensten als opgenomen in het door de AFM gehouden register.

De toekomst is nu! 29 januari 2019 Mike van Rijswijk & Armijn Eikelboom Zeist

De toekomst is nu! 29 januari 2019 Mike van Rijswijk & Armijn Eikelboom Zeist Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. De toekomst is nu! 29 januari 2019 Mike van Rijswijk & Armijn Eikelboom Zeist Het verleden is helder, maar

Nadere informatie

Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. De Effectiviteit van Engagement Frank Wagemans Senior Engagement Specialist

Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. De Effectiviteit van Engagement Frank Wagemans Senior Engagement Specialist Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. De Effectiviteit van Engagement Frank Wagemans Senior Engagement Specialist Agenda 1. Even voorstellen 2. Engagement; wat is het en waarom doen we het?

Nadere informatie

ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille

ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille 30 januari 2018 Annette van der Krogt Agenda 1. Algemene ontwikkelingen verantwoord beleggen 2. MVB Investment

Nadere informatie

Openstaande risico s Brexit 29 januari 2019 Alex van den Berg & Erik-Jan van Dijk Zeist

Openstaande risico s Brexit 29 januari 2019 Alex van den Berg & Erik-Jan van Dijk Zeist Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Openstaande risico s Brexit 29 januari 2019 Alex van den Berg & Erik-Jan van Dijk Zeist Agenda Alex van

Nadere informatie

Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Politieke inflatie

Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Politieke inflatie Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Politieke inflatie Januari 2017 Achmea Investment Management Zeist Brexit, Trumpflation, en de markt wil het graag geloven Bron: Achmea IM, Bloomberg 2

Nadere informatie

Infrastructuur 2017 en verder! 30 januari 2018 Harry van den Heuvel Zeist

Infrastructuur 2017 en verder! 30 januari 2018 Harry van den Heuvel Zeist Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Infrastructuur 2017 en verder! 30 januari 2018 Harry van den Heuvel Zeist Inhoudsopgave Ontwikkelingen

Nadere informatie

Financieel risicobeheer op 1 A4. 2 november 2017 Armijn Eikelboom

Financieel risicobeheer op 1 A4. 2 november 2017 Armijn Eikelboom Financieel risicobeheer op 1 A4 2 november 2017 Armijn Eikelboom Financieel Risicobeheer op 1 A4 en in 5 stappen 1 Bepaal en controleer pijngrens en fijngrens 2 Bepaal en controleer omvang risicobudget

Nadere informatie

Piece of cake? IORP II door de ogen van een 5-jarige 29 januari 2019 l Harm Verhoeven l Zeist

Piece of cake? IORP II door de ogen van een 5-jarige 29 januari 2019 l Harm Verhoeven l Zeist Piece of cake? IORP II door de ogen van een 5-jarige 29 januari 2019 l Harm Verhoeven l Zeist IORP II -> waar gaat het over? De Three Lines of Defence: 1. Bestuur (1st line) 2. Risicobeheer & Actuariële

Nadere informatie

Denken als een aanvaller Carlo Klerk Zeist. Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in.

Denken als een aanvaller Carlo Klerk Zeist. Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Denken als een aanvaller 30-1-2017 Carlo Klerk Zeist Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Beroepscriminelen Interne medewerkers Actoren in de ketens (3rd party) Scriptkiddy/cybervandaal Advanced

Nadere informatie

Wispelturige Cross Currency Basis laat valutahedgebeleid in tact Whitepaper. Augustus 2018

Wispelturige Cross Currency Basis laat valutahedgebeleid in tact Whitepaper. Augustus 2018 Wispelturige Cross Currency Basis laat valutahedgebeleid in tact Whitepaper Augustus 2018 Managementsamenvatting Voor het afdekken van valutarisico gebruiken pensioenfondsen valutaforward contracten (hierna:

Nadere informatie

Aandelenrisico binnen individueel Defined Contribution. Achmea Investment Management

Aandelenrisico binnen individueel Defined Contribution. Achmea Investment Management Aandelenrisico binnen individueel Defined Contribution Achmea Investment Management Aandelenrisico binnen individueel Defined Contribution Individueel Defined Contribution regelingen Individueel Defined

Nadere informatie

Het inflatierisico van pensioenfondsen

Het inflatierisico van pensioenfondsen Het inflatierisico van pensioenfondsen Whitepaper Juli 218 Meer Inflation linked bonds in de portefeuille voor een waardevast pensioen Sinds de economische crisis is de inflatie erg laag. De economie is

Nadere informatie

Grondstoffen in de Achmea IM modelportefeuille

Grondstoffen in de Achmea IM modelportefeuille Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Grondstoffen in de Achmea IM modelportefeuille 18 oktober 2016 Wim Barentsen Chief Strategist Inhoudsopgave Grondstoffen De strategische case voor grondstoffen

Nadere informatie

Bent u voorbereid op een volgende crisis?

Bent u voorbereid op een volgende crisis? Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Bent u voorbereid op een volgende crisis? 29 januari 2019 Coen van de Laar & Jeroen Roskam Zeist Inhoudsopgave

Nadere informatie

Investeren in woningen een duurzame belegging

Investeren in woningen een duurzame belegging L O A D I N G [ C L I C K T O S TA R T ] Investeren in woningen een duurzame belegging Wouter Moll Wat willen we zijn als bedrijf? Wij zijn de meest vertrouwde vermogensbeheerder op het gebied van vastgoed

Nadere informatie

Beleggen in een wereld in transitie 24 januari 2017 Wim Barentsen en Maurice Geraets

Beleggen in een wereld in transitie 24 januari 2017 Wim Barentsen en Maurice Geraets Beleggen in een wereld in transitie 24 januari 2017 Wim Barentsen en Maurice Geraets Agenda 2016: een zeer verrassend jaar Voorbij de status quo Kansen voor de middellange termijn 2 If ever there was a

Nadere informatie

Beleggen in Commodities Oktober 2016

Beleggen in Commodities Oktober 2016 Beleggen in Commodities Oktober 2016 Inleiding Beleggingsstrategie voor Grondstoffen Beleggingsfilosofie Keep it simple Systematisch Focus op gedrag Maatschappelijk verantwoord Beleggingsuniversum S&P

Nadere informatie

Investment Highlights week 2

Investment Highlights week 2 Investment Highlights week 2 Datum: 15 januari 218 Euro op hoogste punt in drie jaar De opvallendste beweging op de financiële markten in de afgelopen week was de stijging van de euro naar 1,21 dollar

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2015

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2015 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2015 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2015 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

Prestatie Pensioen. Lifecycle onder de loep Alle cijfers zijn per 31/12/ Rendement per leeftijdsgroep (%) (netto)* jaar**

Prestatie Pensioen. Lifecycle onder de loep Alle cijfers zijn per 31/12/ Rendement per leeftijdsgroep (%) (netto)* jaar** Prestatie Pensioen Lifecycle onder de loep Alle cijfers zijn per 31/12/ Het Prestatie Pensioen maakt gebruik van LifeCycle Beleggen van NN Investment Partners. Met LifeCycle Beleggen hebben de specialisten

Nadere informatie

STICHTING ACHMEA ALGEMEEN PENSIOENFONDS

STICHTING ACHMEA ALGEMEEN PENSIOENFONDS STICHTING ACHMEA ALGEMEEN PENSIOENFONDS MVB-beleid en betrokkenheid Datum: juni 2019 Versie: definitief 1 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 4 1. Versiebeheer... 4 2. Inleiding... 4 2 INSTRUMENTEN... 5 1. Engagement,

Nadere informatie

High Risk. Equity Interest Other. ING Dutch Plus Note

High Risk. Equity Interest Other. ING Dutch Plus Note High Risk Equity Interest Other ING Dutch Plus Note Minimaal 155%* aflossing bij stijgende of beperkt dalende beurzen Bescherming tot 35% koersdaling t.o.v. de startwaarde Profiteer van een mogelijke stijging

Nadere informatie

Investment Highlights week 29

Investment Highlights week 29 Investment Highlights week 29 Datum: 25 juli 2016 Positief sentiment houdt aan Afgelopen week zorgden de meeste macro-economische cijfers voor positieve verrassingen. Uitzondering waren de vertrouwenscijfers

Nadere informatie

Risicoprofielen Care IS vermogensbeheer

Risicoprofielen Care IS vermogensbeheer Risicoprofielen Care IS vermogensbeheer Bij Care IS vermogensbeheer kunt u beleggen volgens vijf verschillende risicoprofielen: Zeer defensief, Defensief,, Offensief en Zeer offensief. In dit document

Nadere informatie

Verslag verantwoord en betrokken aandeelhouderschap 2018 en implementatie Nederlandse Stewardship Code

Verslag verantwoord en betrokken aandeelhouderschap 2018 en implementatie Nederlandse Stewardship Code Verslag verantwoord en betrokken aandeelhouderschap 2018 en implementatie Nederlandse Stewardship Code In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2018 2. Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Nederlandse Beleggingsfondsen Keren 1x per jaar dividend uit, tenzij een interim dividend wordt uitgekeerd.

Nederlandse Beleggingsfondsen Keren 1x per jaar dividend uit, tenzij een interim dividend wordt uitgekeerd. Nederlandse Beleggingsfondsen Keren 1x per jaar uit, tenzij een interim wordt uitgekeerd. Het nettobedrag is in Nederland 15% lager (er geldt een belasting van 15%, die de Nederlandse klant achteraf weer

Nadere informatie

Online Seminar Beleggen Ook een beetje beleggen kan lonen

Online Seminar Beleggen Ook een beetje beleggen kan lonen Online Seminar Beleggen Ook een beetje beleggen kan lonen Annemarie van Gaal Ondernemer & financieel deskundige Bob Homan Manager ING Investment Office Amsterdam, 8 oktober 2013 Agenda 1. Wat is beleggen

Nadere informatie

Investment Highlights week 34

Investment Highlights week 34 Investment Highlights week 34 Datum: 29 augustus 2016 Verhoging Fed tarieven komt dichterbij Afgelopen week keek iedereen uit naar de toespraak van Fed-president Yellen in Jackson Hole. Haar belangrijkste

Nadere informatie

Beleggingsprofielen Axento

Beleggingsprofielen Axento Pagina 1 van 5 Beleggingsprofielen Axento Bij Axento kunt u beleggen in drie verschillende beleggingsprofielen: Defensief, en Offensief. In dit document wordt een toelichting gegeven op de verschillende

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2017 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

ESG Rapport Stembeleid. Reaal. 2e halfjaar Public 1

ESG Rapport Stembeleid. Reaal. 2e halfjaar Public 1 ESG Rapport Stembeleid Reaal 2e halfjaar 2018 Public 1 Contents 1 INLEIDING... 3 2 STEMMEN... 4 2.1. Inzicht in stemmen... 4 2.2. Op hoeveel vergaderingen stemde ACTIAM voor Reaal?... 5 3 DISCLAIMER...

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2016 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

Investment Highlights week 24

Investment Highlights week 24 Investment Highlights week 24 Datum: 20 juni 2016 Wie wind zaait, zal storm oogsten Het referendum over Brexit dat aanstaande donderdag gehouden zal worden, wierp deze week nadrukkelijk zijn schaduw vooruit.

Nadere informatie

Verslag verantwoord en betrokken aandeelhouderschap 2018 en implementatie Nederlandse Stewardship Code

Verslag verantwoord en betrokken aandeelhouderschap 2018 en implementatie Nederlandse Stewardship Code Verslag verantwoord en betrokken aandeelhouderschap 2018 en implementatie Nederlandse Stewardship Code In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2018 2. Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Maatschappelijk verantwoord beleggen Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Beleid ten aanzien van Maatschappelijk verantwoord beleggen Inleiding BPF Houthandel draagt

Nadere informatie

Verantwoord Beleggen. Reaal

Verantwoord Beleggen. Reaal Verantwoord Beleggen Reaal 4e kwartaal 2017 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Stemmen 4 2.1 Inzicht in stemmen 4 2.2 Op hoeveel vergaderingen stemde ACTIAM voor Reaal? 4 INHOUDSOPGAVE 2 1 Inleiding Op verzoek

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2016 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

Beleggen met impact: voor mens, milieu én rendement

Beleggen met impact: voor mens, milieu én rendement Beleggen met impact: voor mens, milieu én rendement Kunnen beleggers tegelijk financieel rendement behalen én een positieve invloed uitoefenen op milieu, mens en maatschappij? Impactbeleggen maakt dit

Nadere informatie

Op weg naar individueel vermogensbeheer

Op weg naar individueel vermogensbeheer Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Op weg naar individueel vermogensbeheer 30 januari 2018 Lenneke Roodenburg & Henk Sytze Meerema Zeist Inhoudsopgave Op weg naar individueel vermogensbeheer

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2016 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

Investment Highlights week 38

Investment Highlights week 38 Investment Highlights week 38 Datum: 25 september Het belangrijkste nieuws van de afgelopen week was de aangekondigde afbouw van haar balans door de Amerikaanse centrale bank. Hoewel de markten hier al

Nadere informatie

Visie ING Investment Office Oktober 2017

Visie ING Investment Office Oktober 2017 Visie ING Investment Office Oktober 2017 Bob Homan 21 september 2017 Kernfactoren die financiële markten bepalen 3 pijlers + sentiment Economie Sentiment Waardering Liquiditeit Hoe staat de economie ervoor?

Nadere informatie

Samenvatting stembeleid MN

Samenvatting stembeleid MN Samenvatting stembeleid MN MN is van mening is dat actief aandeelhouderschap van groot belang is voor een verantwoorde bedrijfsvoering door de bedrijven waar zij in belegt. Daarom voert MN wereldwijd een

Nadere informatie

Vragen en antwoorden met betrekking tot de liquidatie van Robeco Life Cycle N.V.

Vragen en antwoorden met betrekking tot de liquidatie van Robeco Life Cycle N.V. Vragen en antwoorden met betrekking tot de liquidatie van Robeco Life Cycle N.V. Algemeen 1. Waarom wordt Robeco Life Cycle Funds N.V. geliquideerd? 2. Waarheen wordt het geliquideerde vermogen overgebracht?

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2014 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

Green Bonds Whitepaper

Green Bonds Whitepaper Green Bonds Whitepaper Oktober 2017 Klaar voor een basisplaats! De risico- en rendementskarakteristieken van het Green Bond universum zijn vergelijkbaar met een gecombineerde portefeuille van grijze Staats-

Nadere informatie

Voting Reaal UL Vivat. 1e halfjaar Public 1

Voting Reaal UL Vivat. 1e halfjaar Public 1 Voting Reaal UL Vivat 1e halfjaar 2019 Public 1 Contents 1 INLEIDING... 3 2 STEMMEN... 4 2.1. Inzicht in stemmen... 4 2.2. Op hoeveel vergaderingen stemde ACTIAM voor REAAL?... 5 3 DISCLAIMER... 6 Public

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2013

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2013 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2013 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2013 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2014 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

Jaarverslag verantwoord beleggen 2015

Jaarverslag verantwoord beleggen 2015 Jaarverslag verantwoord beleggen 2015 Ook in 2015 heeft Pensioenfonds Vervoer in het beleggingsbeleid en de uitvoering ervan weer een impuls kunnen geven aan maatschappelijke verantwoord beleggen. Nadat

Nadere informatie

Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen. Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam

Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen. Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam bij small cap ondernemingen Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen Agenda De rol van aandeelhouders Betrokken aandeelhouderschap

Nadere informatie

Verantwoord Beleggen: Reaal

Verantwoord Beleggen: Reaal Verantwoord Beleggen: Reaal Rapportage tweede kwartaal 2017 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Stemmen 4 2.1 Inzicht in stemmen 4 2.2 Op hoeveel vergaderingen stemde ACTIAM voor Reaal? 4 2.3 Voorbeelden en

Nadere informatie

Fund Governance. Achmea Investment Management. Versie 3.0, november 2018

Fund Governance. Achmea Investment Management. Versie 3.0, november 2018 Fund Governance Achmea Investment Management Versie 3.0, november 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Specifieke maatregelen fund governance structuur 3 2.1 Periodieke controle 3 2.2 Rapportage 3 2.3

Nadere informatie

10 dingen over rente die beleggers moeten weten

10 dingen over rente die beleggers moeten weten Online Seminar Beleggen 10 dingen over rente die beleggers moeten weten Simon Wiersma Investment Manager ING Investment Office Bart-Jan Blom van Assendelft Manager ING Beleggen Amsterdam, 13 augustus 2013

Nadere informatie

Zet herstel bankensector door?

Zet herstel bankensector door? ING Investment Office Publicatiedatum: 29 mei 2015 Sectorcommentaar financiële waarden Zet herstel bankensector door? Door Jan Kleipool, analist van het ING Investment Office De vooruitzichten voor de

Nadere informatie

Investment Highlights week 42

Investment Highlights week 42 Investment Highlights week 42 Datum: 23 oktober 2017 Wachten op de ECB Het meest opvallend de afgelopen week was het vrijwel uitblijven van enige reactie op de Spaanse financiële markten op alle onrust

Nadere informatie

Stembeleid AEGON Nederland N.V.

Stembeleid AEGON Nederland N.V. Jaarverslag 2008 Stembeleid AEGON Nederland N.V. Inleiding AEGON is een wereldwijde organisatie. Dit stemverslag heeft uitsluitend betrekking op de beleggingen van AEGON Nederland N.V. en haar dochtermaatschappijen

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2012

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2012 Achmea Pensioen- en Levensverzekering inzake gesepareerd beleggingsdepot Stichting Pensioenfonds Achmea Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2012 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2012

Nadere informatie

Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland

Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland 1. Reikwijdte Dit betrokkenheidsbeleid is van toepassing op Aegon Nederland N.V., Aegon Schadeverzekering N.V., Aegon Levensverzekering

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Marjon Brandenbarg 27 september 2012 www.ingim.com Agenda Mandaat ING Markt en Performance Vooruitzichten 2 2011: Mandaat ING Door het Bestuur

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2017 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

Starten met beleggen? 10 Tips voor een vliegende start!

Starten met beleggen? 10 Tips voor een vliegende start! Starten met beleggen? Vanwege de lage spaarrente starten steeds meer mensen met beleggen. Over- 2. Welke beleggingsvorm past bij mij? 3. Met hoeveel geld kan ik starten met beleggen? sputterend langs de

Nadere informatie

Brochure. Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate Governance

Brochure. Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate Governance Brochure Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate Governance Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate Governance Deze brochure gaat over Maatschappelijk Verantwoord (MVB) Beleggen en

Nadere informatie

Nieuwsbericht. 22 januari Achmea Beleggingsfondsen Beheer B.V. Postbus KA AMSTERDAM.

Nieuwsbericht. 22 januari Achmea Beleggingsfondsen Beheer B.V. Postbus KA AMSTERDAM. Achmea Beleggingsfondsen Beheer B.V. Nieuwsbericht 22 januari 2010 Achmea Beleggingsfondsen Beheer B.V. Postbus 59011 1040 KA AMSTERDAM www.achmeabeleggingsfondsen.nl I N F O R M A T I E M E M O R A N

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Arthur van der Wal Matthijs Claessens 30 september 2010 www.ingim.com Agenda Huidig mandaat bij ING IM Performance, beleid en vooruitzichten

Nadere informatie

Disclaimer Bank Insinger de Beaufort

Disclaimer Bank Insinger de Beaufort Disclaimer Bank Insinger de Beaufort 1. Toepasselijkheid Deze voorwaarden ( de Disclaimer") zijn van toepassing op elk bezoek aan en gebruik van de website ("de Website") van Bank Insinger de Beaufort

Nadere informatie

AIR FRANCE KLM EN SHELL FAVORIET

AIR FRANCE KLM EN SHELL FAVORIET BINCK BELEGGERSBAROMETER FEBRUARI 2017 AIR FRANCE KLM EN SHELL FAVORIET 7 FEBRUARI 2017 Air France KLM en Shell zijn in februari de favoriete aandelen van Nederlandse particuliere beleggers. KPN en TomTom

Nadere informatie

DoubleDividend Management B.V.

DoubleDividend Management B.V. Management B.V. Best practices voor betrokken aandeelhouderschap Amsterdam, januari 2015 Management B.V. Herengracht 252 1016 BV Amsterdam Tel: +31 20 520 7660 contact@doubledividend.nl KVK nr. 30199843

Nadere informatie

Jaarverslag 2017 van Pensioenfonds Vervoer Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Jaarverslag Maatschappelijk verantwoord beleggen

Jaarverslag 2017 van Pensioenfonds Vervoer Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Jaarverslag Maatschappelijk verantwoord beleggen Jaarverslag 2017 Maatschappelijk verantwoord beleggen 1 INLEIDING Pensioenfonds Vervoer vindt het belangrijk beleggen op een maatschappelijk verantwoorde manier in te richten. Het fundament van het beleid

Nadere informatie

Opkomende markten: do s en don ts

Opkomende markten: do s en don ts Online Seminar Beleggen Opkomende markten: do s en don ts Simon Wiersma Investment Manager ING Investment Office Bart-Jan Blom van Assendelft Marketing Manager ING Beleggen Amsterdam, 12 november 2013

Nadere informatie

Goed moment high yield obligaties te overwegen

Goed moment high yield obligaties te overwegen Goed moment high yield obligaties te overwegen Het tij zit mee voor hoogrentende bedrijfsobligaties, ofwel High Yield obligaties. Deze categorie bedrijfsobligaties kent een relatief hogere coupon dan reguliere

Nadere informatie

Presentatie beleggingsresultaten over het jaar 2016 van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI. Bas Endlich Jacob Vijverberg Lex Solleveld 1

Presentatie beleggingsresultaten over het jaar 2016 van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI. Bas Endlich Jacob Vijverberg Lex Solleveld 1 Presentatie beleggingsresultaten over het jaar 2016 van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI Bas Endlich Jacob Vijverberg Lex Solleveld 1 Agenda Financiële markten Resultaten Vooruitzichten Bron: Bloomberg,

Nadere informatie

LifeCycle Prestatie Pensioen

LifeCycle Prestatie Pensioen LifeCycle Prestatie Pensioen 2018 www.nn.nl Wat houdt LifeCycle Beleggen in? Het maakt gebruik van LifeCycle Beleggen van NN Investment Partners. Met LifeCycle Beleggen hebben de specialisten van NN IP

Nadere informatie

Investment Highlights week 34

Investment Highlights week 34 Investment Highlights week 34 Datum: 28 augustus 2017 Geen verrassingen bij Jackson Hole Afgelopen vrijdag spraken zowel Fed president Yellen en ECB-voorzitter Draghi tijdens de jaarlijkse bijeenkomst

Nadere informatie

Addendum. Ultimate Forward Rate

Addendum. Ultimate Forward Rate Addendum Ultimate Forward Rate Wilt u meer weten over renterisico s, swaps en swaptions? Neem dan contact op met uw Account-CIO of met onze balansmanagement adviseurs Bas Scholten via bas.schoiten@achmea.ni

Nadere informatie

Robeco Fund Update AANDELENFONDSEN 30 JUNI 2015

Robeco Fund Update AANDELENFONDSEN 30 JUNI 2015 Robeco Fund Update AANDELENFONDSEN 30 JUNI 2015 Aandelenfondsen 1/11 Aandelenfondsen 2/11 Aandelenfondsen 3/11 Aandelenfondsen 4/11 Aandelenfondsen 5/11 Aandelenfondsen 6/11 Aandelenfondsen 7/11 Aandelenfondsen

Nadere informatie

Waar liggen nu beleggingskansen

Waar liggen nu beleggingskansen Waar liggen nu beleggingskansen En wat zijn de risico s? Bob Homan Valentijn van Nieuwenhuijzen Bob Homan Hoofd ING Investment Office Valentijn van Nieuwenhuijzen Hoofd Multi-Asset NN Investment Partners

Nadere informatie

IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R

IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R 2 0 1 8 Introductie Werkzaam bij Kempen, onderdeel van Van Lanschot Kempen Fiduciair manager van NL pensioenfondsen Lid ESG council Kempen

Nadere informatie

Investment Highlights week 10

Investment Highlights week 10 Investment Highlights week 10 Datum: 13 maart 2017 Groen licht voor nieuwe renteverhoging in de Verenigde Staten Sterke cijfers over de Amerikaanse arbeidsmarkt bevestigen de gunstige ontwikkeling van

Nadere informatie

GEDRAGSCODE FUND GOVERNANCE

GEDRAGSCODE FUND GOVERNANCE GEDRAGSCODE FUND GOVERNANCE ACHMEA BELEGGINGSFONDSEN BEHEER B.V. Inleiding, statutair gevestigd te s-gravenhage (KvK nr. 8062738), beschikt over een vergunning als beheerder van beleggingsinstellingen,

Nadere informatie

Economie en financiële markten

Economie en financiële markten Economie en financiële markten Bob Homan ING Investment Office Den Haag, 11 oktober 2013 Vraag 1: Begraafplaats Margraten gesloten vanwege. 1. Bezuinigen bij de Nederlandse overheid 2. Op last van Europese

Nadere informatie

NN First Class Balanced Return Fund

NN First Class Balanced Return Fund NN First Class Balanced Return Fund Alle Fonds onder de loep cijfers zijn per 31/03/015 Het NN First Class Balanced Return Fonds won in het eerste kwartaal 8,9% Zeer sterke performances van aandelen en

Nadere informatie

Klaar voor de toekomst met FitVoorLater

Klaar voor de toekomst met FitVoorLater Prijswinnende fondsen Aantoonbaar lage kosten Dagelijks starten & stoppen Klaar voor de toekomst met FitVoorLater Uw pensioen: u bent zelf aan zet Wilt u later kunnen genieten van een comfortabel pensioen?

Nadere informatie

Ontdek beleggingskansen met technische analyse

Ontdek beleggingskansen met technische analyse Online Seminar Beleggen Ontdek beleggingskansen met technische analyse Bas Heijink Technisch Analist ING Investment Office Bart-Jan Blom van Assendelft Manager ING Beleggen Amsterdam, 10 september 2013

Nadere informatie

Investment Highlights week 23

Investment Highlights week 23 Investment Highlights week 23 Datum: 13 juni 2016 Rente naar nieuwe dieptepunt Zorgen over een wereldwijde groeivertraging en peilingen die afgelopen vrijdag wezen op een gestegen kans op een Brexit zorgden

Nadere informatie

BNP PARIBAS OBAM N.V.

BNP PARIBAS OBAM N.V. BNP PARIBAS OBAM N.V. AANDEELHOUDERS- VERGADERING JAAR 2017 Amsterdam, 11 juni 2018 Agenda OBAM rendement boekjaar 2017 en overview langere termijn Gevoerd beleid 2017 OBAM fonds positionering OBAM highlights

Nadere informatie

Vraag en antwoord: waarom beleggen in staatsobligaties?

Vraag en antwoord: waarom beleggen in staatsobligaties? ING Investment Office Publicatiedatum: 13 maart 2014 Vraag en antwoord: waarom beleggen in staatsobligaties? In onze beleggingsvisie op 2014 ( Visie 2014: minder crisis, meer groei ) kunt u lezen dat we

Nadere informatie

Eerste halfjaarverslag 2018 Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

Eerste halfjaarverslag 2018 Maatschappelijk Verantwoord Beleggen eerste halfjaarverslag 2018 maatschappelijk verantwoord beleggen 1 INLEIDING vindt het belangrijk beleggen op een maatschappelijk verantwoorde manier in te richten. Het fundament van het beleid op gebied

Nadere informatie

Investment Highlights week 43

Investment Highlights week 43 Investment Highlights week 43 Datum: 31 oktober 2016 Rentes op hoogste niveau in vijf maanden De voorlopige PMI s (Purchasing Managers Index) voor de maand oktober verrasten in positieve zin. In zowel

Nadere informatie

BIJLAGE 1 REGISTRATIEDOCUMENT INTERPOLIS PENSIOENEN VERMOGENSBEHEER B.V. Behorend bij het Interpolis Levensloop Fonds

BIJLAGE 1 REGISTRATIEDOCUMENT INTERPOLIS PENSIOENEN VERMOGENSBEHEER B.V. Behorend bij het Interpolis Levensloop Fonds BIJLAGE 1 REGISTRATIEDOCUMENT INTERPOLIS PENSIOENEN VERMOGENSBEHEER B.V. Behorend bij het Interpolis Levensloop Fonds I. gegevens betreffende de werkzaamheden van de beheerder a. Activiteiten van de beheerder:

Nadere informatie

Positieve flow voor leningen opkomende landen

Positieve flow voor leningen opkomende landen Positieve flow voor leningen opkomende landen Opkomende markten hebben de afgelopen jaren het beste groeimomentum laten zien. De verbetering van de groei houdt naar verwachting ook de komende tijd aan.

Nadere informatie

RFM Regulated Fund Management BV Registratiedocument (als bedoeld in artikel 4:48 lid 1 Wet op het financieel toezicht)

RFM Regulated Fund Management BV Registratiedocument (als bedoeld in artikel 4:48 lid 1 Wet op het financieel toezicht) RFM Regulated Fund Management BV Registratiedocument (als bedoeld in artikel 4:48 lid 1 Wet op het financieel toezicht) I Gegevens betreffende de werkzaamheden van de beheerder RFM Regulated Fund Management

Nadere informatie

Stichting Spoorwegpensioenfonds. Beleid voor betrokken aandeelhouderschap

Stichting Spoorwegpensioenfonds. Beleid voor betrokken aandeelhouderschap Stichting Spoorwegpensioenfonds Beleid voor betrokken aandeelhouderschap Algemeen Het Spoorwegpensioenfonds (SPF) belegt het pensioenvermogen van haar deelnemers. Een belangrijk onderdeel van deze beleggingen

Nadere informatie

PENSIOEN FORUM 2013. Een fiduciair manager die tevens risicomanager is; een slager die zijn eigen vlees keurt?

PENSIOEN FORUM 2013. Een fiduciair manager die tevens risicomanager is; een slager die zijn eigen vlees keurt? PENSIOEN FORUM 2013 Een fiduciair manager die tevens risicomanager is; een slager die zijn eigen vlees keurt? Christiaan Tromp TFS / Tromp Fiduciary Services actromp@fiduciaryservices.eu 1 2 Waar gaat

Nadere informatie

Bas Heijink Senior technisch analist ING Investment Office Vrijdag 7 oktober Technische Analyse Het stappenplan

Bas Heijink Senior technisch analist ING Investment Office Vrijdag 7 oktober Technische Analyse Het stappenplan Bas Heijink Senior technisch analist ING Investment Office Vrijdag 7 oktober 2016 Technische Analyse Het stappenplan Agenda Geschiedenis technische analyse Wat is technische analyse? Het stappenplan Visie

Nadere informatie

Beleggingsinstelling: beleggingsinstelling als gedefinieerd in artikel 1:1 Wft

Beleggingsinstelling: beleggingsinstelling als gedefinieerd in artikel 1:1 Wft Registratiedocument Begrippenlijst In dit Registratiedocument hebben de met een hoofdletter geschreven woorden en afkortingen de hieronder genoemde betekenis. Waar enkelvoud wordt beschreven, kan ook meervoud

Nadere informatie

FONDSHUIS ANALYSE - THE BATTLE

FONDSHUIS ANALYSE - THE BATTLE Specialist in ANALYSE - THE BATTLE Today's vs BERKSHIRE HATHAWAY A 30 september 2002 30 september 2012 sep-02 dec-02 mrt-03 jun-03 sep-03 dec-03 mrt-04 jun-04 sep-04 dec-04 mrt-05 jun-05 sep-05 dec-05

Nadere informatie