Onderwijs en sport: een sterk team voor een gezonde samenleving

Transcriptie

1 Position paper Onderwijs en sport: een sterk team voor een gezonde samenleving Inhoudsopgave Onderwijs en Sport p. 2 Onze visie p. 3 Onze ambitie p. 3 De resultaten p. 4 Onze aanpak p. 5 Wat is ervoor nodig p. 5 Meer weten? p. 6 Bijlage: - Deelnemende organisaties - Korte termijn resultaten 20 juli 2006 Den Haag

2 Onderwijs en sport Een sterk team voor een gezonde samenleving Bewegen is goed voor kinderen en jongvolwassenen. Sterker nog, het is een onmisbaar element in hun ontwikkeling. Sporten houdt jongeren lichamelijk gezond. Daarnaast is het goed voor hun sociale vorming. Door het beoefenen van een sport leren kinderen om te gaan met regels, met elkaar en met (andermans) normen en waarden. Het onderwijs kan daarvan profiteren. Sport is een uitstekend hulpmiddel bij het opleiden van leerlingen tot goede burgers. Sport verbroedert en brengt partijen samen. Het bevordert de sociale cohesie in de omgeving van de school. Bovendien heeft sport een bewezen positieve invloed op de leerprestaties. Door te sporten leert een kind om te gaan met winst en verlies, door te zetten en ergens goed in te zijn. Sport helpt dus talenten ontwikkelen. Op scholen met een aantrekkelijk sportaanbod vindt minder schooluitval plaats. De schooldag is voor leerlingen aantrekkelijker. Omgekeerd kunnen sportverenigingen en andere sportaanbieders profiteren van scholen die hun leerlingen stimuleren te bewegen met name op het gebied van professioneel kader, gezamenlijk accommodatiegebruik en vernieuwend sportaanbod. Leerlingen staan te trappelen In Amsterdam doen jaarlijks ruim leerlingen (!) van middelbare scholen in 12 stadsdelen vrijwillig mee aan activiteiten van het programma Topscore, ruim 60 % daarvan is van allochtone afkomst. Het is een unieke samenwerking tussen gemeente, buurt, onderwijs, de georganiseerde sport en het bedrijfsleven. Het programma bestaat uit kennismaken met diverse sporten waarna kinderen een keuze kunnen maken voor een specifieke sport. In 2006 hebben 2500 leerlingen gekozen wekelijks te trainen i.s.m. met 40 scholen en 40 sportverenigingen en stichtingen. Sport en onderwijs kunnen elkaar dus versterken. Gezamenlijk zijn ze van onschatbare waarde voor een gezonde samenleving. Gezond in de zin van sportief en van lijf en leden, van minder mensen met overgewicht. Maar ook gezond in de zin van veilig en verdraagzaam; een samenleving waarin mensen van verschillende achtergronden hebben geleerd met elkaar te sporten en te leren, te werken en te leven. Die gezonde samenleving komt er niet vanzelf. De Alliantie School en Sport samen sterker wil er een steentje aan bijdragen, door te investeren in de jeugd. De Alliantie is een samenwerkingsverband van het NOC*NSF en de ministeries van OCW en VWS. Het motto van de drie partijen luidt: stimuleer jongeren tot een leven lang te sporten en te bewegen. Om dat motto in praktijk te brengen heeft de Alliantie een visie ontwikkeld. Deze tekst licht die visie toe. Daarnaast treft de Alliantie voorbereidingen de visie om te zetten in concrete activiteiten. De steun van landelijke politieke partijen is daarbij onmisbaar. Deze tekst informeert u daarom ook over onze geplande activiteiten. 2

3 Onze visie: onderwijs en sport de basis voor levenlang sporten De Alliantie wil een situatie creëren waarin scholen, sportverenigingen en andere organisaties op het gebied van sport en bewegen de drive hebben om hetzelfde doel te bereiken, namelijk: jongeren aanzetten tot een leven lang sporten. Zowel in het onderwijs als in de sportwereld moet het besef doordringen dat het gezamenlijk aanbieden van bewegingsactiviteiten concrete resultaten oplevert voor de jeugd, de school, de vereniging en voor de samenleving als geheel. Scholen en sportorganisaties moeten elkaar door hun enthousiasme en daadkracht inspireren en als het ware besmetten met het virus laat jongeren sporten en bewegen om een gezonde samenleving te creëren. Met steun van de Alliantie verspreidt dit virus zich snel over Nederland. De Alliantie richt zich daarbij op bijna alle sectoren van het onderwijs (primair en voortgezet onderwijs, beroepsonderwijs en volwasseneneducatie, speciaal onderwijs) én op sportorganisaties. Onze ambitie In 2010 kan op 90% van de scholen elke leerling dagelijks sporten (zowel binnen als buiten de schooluren). De Alliantie ziet in de toekomst scholen die gekozen hebben zich te positioneren als hét bruisende, sportieve, interactieve middelpunt van de wijk of regio. In het primair onderwijs vinden we dan scholen met een goed geoutilleerde sportzaal, een trapveldje van kunstgras, een flitsend en toegankelijk speelplein waar goed opgeleide specialisten vijf dagen per week, rond de school tijden, een aantrekkelijk sport- en bewegingsprogramma bieden vaak in samenwerking met de sportvereniging. Het schoolgebouw is ook geschikt voor kinderopvang, buurtwerk en ouderencursussen. Veel scholen kiezen voor een flexibel en uitdagend onderwijsprogramma op maat voor elke leerling waarin vanzelfsprekend aandacht is voor gezondheid. In het voortgezet onderwijs en in het beroepsonderwijs zien we dat scholen de keuze hebben gemaakt voor samenwerking in een campus met moderne sportvoorzieningen. Op de campus kunnen leerlingen, leden van de sportverenigingen en bijvoorbeeld ouderen dagelijks sporten. Ze doen dat zelfstandig of in teams geleid door professionals maar ook geleid en georganiseerd door leerlingen zelf. Op deze plek komen recreatieve activiteiten, interne wedstrijden en landelijke (bonds)competities samen. Er is een optimale integratie gerealiseerd tussen sportverenigingen, scholen, gemeente en andere (sport)organisaties. De in hun beweging beperkte leerlingen zijn volledig geïntegreerd in de programma s. Van sportverenigingen verwachten we ook dat ze een keuze maken. Ze kiezen ervoor een kleine vereniging te zijn, die met hulp van enthousiaste vrijwilligers de leden laat sporten zoals ze dat zelf willen. Ze kunnen er ook voor kiezen een grote vereniging te worden die met inzet van professionals én vrijwilligers de samenwerking zoekt met scholen en andere partijen en zo een centrale positie midden in het maatschappelijk veld kiest. Een dergelijke vereniging streeft niet alleen sportieve doelen na, maar vervult ook een duidelijke maatschappelijke functie. Tot slot kunnen verenigingen ervoor kiezen geheel te professionaliseren en in samenwerking met commerciële organisaties topsport te gaan bedrijven. Sport is opvoedkundig in zichzelf Het Baudartiuscollege in Zutphen biedt leerlingen de gelegenheid naast de uren Lichamelijke Opvoeding elke week vier uur extra te sporten binnen het curriculum. De docenten zien dat sport meerdere onderwijskundige doelen helpt realiseren en dat de school hiervan profiteert. De sfeer is verbeterd, betrokkenheid van leerlingen bij de school is vergroot, minder leerlingen vallen uit, meer ouders participeren in schoolactiviteiten en het imago van het Baudartiuscollege is verbeterd. In 2006 namen 250 leerlingen vrijwillig deel aan het sportprogramma en de belangstelling neemt alleen maar toe. 3

4 De resultaten van de samenwerking: zichtbaar op vele terreinen Als we deze toekomstvisie in praktijk brengen ontstaat een gezonde samenleving we hebben het al gezegd in de inleiding. Wat bedoelen we daar concreet mee? Op lange termijn verwachten wij de volgende resultaten van de samenwerking tussen onderwijs en sport: 1. verreweg de meeste jongeren bewegen volgens de combi-norm: vijf dagen in de week één uur matig intensief bewegen en twee tot drie keer in de week intensief. Daarmee worden lichamelijke aandoeningen die samenhangen met bewegingsarmoede en overgewicht aantoonbaar voorkomen en dalen de kosten van de gezondheidszorg. Ook is een forse stijging waar te nemen van de deelname aan sport van specifieke groepen jongeren zoals allochtonen en gehandicapten; 2. scholen zijn bruisende samenwerkingscentra met inspirerende dagarrangementen, waar jongeren zich thuis voelen en waar de veiligheid gegarandeerd is. Ouders laten hun kinderen er met een gerust hart achter en zijn beschikbaar voor de arbeidsmarkt; 3. leerlingen zijn beter gemotiveerd zich in te zetten in de school en daarbuiten, waardoor het schoolverzuim afneemt en de leerprestaties toenemen. De combinatie onderwijs en sport is goed voor het ontwikkelen van talenten en dus voor het verhogen van het opleidingsniveau van Nederlandse burgers. Het is ook bij uitstek een middel om in te zetten bij de bestrijding van leerachterstanden; 4. het aantal jongeren dat terechtkomt in de jeugdzorg is significant afgenomen, evenals het aantal voortijdig schoolverlaters. De samenwerking tussen onderwijs en sport voorkomt daarmee dat grote groepen jongeren buiten de boot dreigen te vallen. De samenwerking draagt bij aan de bevordering van sociale cohesie en maatschappelijk optimisme, en aan de emancipatie van bevolkingsgroepen; 5. een groot aantal sportverenigingen zijn sterke maatschappelijke organisaties, in hoge mate geprofessionaliseerd met behoud van vrijwilligers. Ze werken nauw samen met andere partners zoals het onderwijs en bieden een modern en flexibel aanbod voor een grote groep burgers. Opleidingsinstituten kiezen voor leerwerkplaatsen bij de vereniging in combinatie met maatschappelijke stages. Jongeren kunnen hier hun talenten ontplooien op het gebied van topsport, organiseren, coachen en arbitreren, of als ontwikkelaars van nieuwe bewegingsvormen; 6. de meeste gemeenten kiezen voor een integraal jeugdbeleid waarin onderwijs, sport, welzijn en ruimtelijke ordening in samenhang worden bezien. Het verankeren van de banden tussen onderwijs en sport past uitstekend in deze ontwikkeling. Naschoolse sportieve opvang, in het belang van leerlingen én ouders De Gemeente Eindhoven biedt op het sportcomplex Noord 40 weken, 3 dagen per week, een naschools activiteitenprogramma waar jaarlijks kinderen kennismaken met de meest uiteenlopende sporten. Onder het wakend oog van deskundige begeleiders (combinatie functies gemeente, school en vereniging) en trainers van sportverenigingen kunnen de kinderen hun energie kwijt en werken ze spelenderwijs aan hun persoonlijke ontwikkeling. De kinderen kunnen zwemmen, dansen, tennissen of deelnemen aan teamsporten als hockey en handbal. Maar ze kunnen ook klimmen, fietsen op mountainbikes, skiën, of cursussen survival of zelfverdediging volgen. Verenigingen krijgen voor hun bijdrage een vergoeding en particuliere ondernemers rekenen hun daltarieven. 4

5 Onze aanpak: verleiden en faciliteren De uitdaging is enerzijds scholen te verleiden in sport en bewegen te investeren en anderzijds sportverenigingen in staat te stellen de samenwerking met het onderwijs aan te gaan. Bij scholen zal de prioriteit van de verleiding en facilitering liggen op het willen en sportverenigingen de prioriteit op het kunnen. De Alliantie stimuleert daarom het ontstaan van 'sportgeoriënteerde' scholen: instellingen die hun leerlingen vijf dagen per week sport en bewegingsactiviteiten aanbieden - zowel binnen als buiten de schooluren. Deze scholen hebben dagelijks profijt van dit extra aanbod en zijn daar trots op. Het bekendmaken van de resultaten van deze scholen en het beschikbaar stellen van voorbeelden van good practice is één van de kerntaken van de Alliantie. Wij willen immers dat sportgeoriënteerde scholen in 2010 de norm zijn. De Alliantie steunt dus de toename van deze scholen, maar stimuleert ook, samen met andere maatschappelijke organisaties, het ontstaan van sterke sportverenigingen. Gemeenten zijn daarbij essentiële partners. Dat kan bijvoorbeeld door 'combinatiefuncties' mogelijk te maken: trainers, coaches en leraren lichamelijke opvoeding moeten in dienst kunnen treden van zowel de school als de vereniging en/ of de gemeente. Het kan ook door partijen gezamenlijk gebruik te laten maken van faciliteiten en gemeentelijke accommodaties als gymzalen, speelpleinen, trapveldjes en sportterreinen. Een sterke vereniging heeft een op jongeren toegesneden sportprogramma, dat rekening houdt met het aanbod op school, en dat ook aantrekkelijk is voor leerlingen die de topsport kunnen bereiken. Sport versterkt het onderwijs en andersom Het Prismacollege in Breda is in 2002 gestart met sportklassen, waaraan 25 % van de leerlingen vrijwillig mee deed. Het leerlingaantal dat nu 2006 deelneemt aan de sportklassen is 65% en de belangstelling groeit nog steeds! In de sportklassen wordt de verbinding gelegd tussen sport en gezondheid, vrijwilligerswerk (maatschappelijke stages), leerdoelen (o.a. samenwerken, plannen, en omgaan met presteren) en naar de sportverenigingen. Elke woensdagochtend is er een specifiek sport en beweegprogramma voor de sportklassen. Het ledenaantal bij de verenigingen is door het programma van het Prisma college toegenomen, er wordt gezamenlijk kader ingezet en gebruik gemaakt van elkaars accommodaties. Wat is ervoor nodig: een megamove! Om de ambitieuze doelen te kunnen halen is een megamove nodig. Nieuwe vormen van samenwerking gericht op kwalitatief hoogwaardige dagarrangementen op gang gebracht door extra investeringen. Alleen daarmee zijn vele honderdduizenden leerlingen, verspreid over meer dan 8000 scholen, letterlijk in beweging te krijgen. De middelen moeten komen van alle betrokken partijen: scholen, sportorganisaties, gemeenten en rijksoverheid. De Alliantie vraagt de rijksoverheid om een meerjarig budget waarmee daadkrachtig, enthousiast en inspirerend een structurele samenwerking tussen onderwijs en sport tot stand kan worden gebracht. Wij zullen het nieuwe kabinet vragen de doelen en bijbehorende investeringen op te nemen in het regeerakkoord. Samen met andere partijen werken we hard aan een plan dat de aard en omvang van de investeringen op een rijtje zet. We zullen ons baseren op voorbeelden van good practice die we zelf verzamelen én op een analyse die wordt uitgevoerd in opdracht van de ministeries van OCW en VWS. Deze 'brede analyse' is mede gestart ter uitvoering van de motie Rijpstra uit 2004 (die pleitte voor een meerjarenplan om sport en bewegen te bevorderen). De resultaten van de analyse zullen ook apart aan de Tweede Kamer worden aangeboden. 5

6 Ons plan zal in 2006 klaar zijn en in elk geval voortbouwen op vier thematische claims': 1. Ondersteuning samenwerking (brede) scholen en sportaanbieders Onder dit thema valt de eerder genoemde stimulering van sportgeoriënteerde scholen (komend schooljaar gaat het in het primair onderwijs om 500 scholen en in het voortgezet onderwijs om 100). Verder gaat het bijvoorbeeld om het stimuleren van stageplaatsen bij sportverenigingen voor leerlingen uit het voortgezet (beroeps)onderwijs, het creëren van speciale opleidingsroutes voor topsporters en het uitbreiden van het aantal LOOTscholen. 2. Verdere ontwikkeling modern sport- en beweegaanbod Hieronder valt bijvoorbeeld het afstemmen van de programma s van sportbonden op bewegingsactiviteiten van scholen in proeftuinen waarbij diverse sportakken samenwerken met scholen en gemeenten, maar ook aan nieuwe programma s voor inactieve leerlingen, integratie van gehandicapten en bijvoorbeeld implementatie van nieuwe beweegactiviteiten zoals dansen op ROC s. 3. Stimulering multifunctionele sportaccommodaties en speelruimtes Hierbij gaat het bijvoorbeeld om het promoten van projectaanvragen door gemeenten in samenwerking met (brede) scholen en sportverenigingen en anderen van de openstaande regeling stimulering aanpassing huisvesting brede scholen en sportaccommodaties. Een andere activiteit is het verzamelen van voorbeeldprojecten waarin scholen, buurt en verenigingen succesvol sportvoorzieningen delen, en om het opstellen van een handleiding voor dergelijke projecten. 4. Stimulering hoogwaardig kader en combinatiefuncties Onder dit thema valt het faciliteren van combinatiefuncties (één functionaris in dienst van zowel een onderwijsinstelling als een sportorganisatie en/ of een gemeente). Het gaat hier niet alleen om sportinhoudelijk kader dat de activiteiten aanbiedt maar ook om organiserend kader die samenwerkingsverbanden stimuleert en tot stand brengt. Een ander aandachtspunt is de versterking van de professionaliteit bij sportverenigingen mede door het vergroten van het aantal betaalde banen in samenwerking met de onmisbare inzet van vrijwilligers. Meer informatie over de bij de Alliantie betrokken organisaties, activiteiten en prestatieafspraken op de korte termijn vindt u in de bijlage en uiteindelijk natuurlijk in het plan dat wij in 2006 zullen aanbieden. Wij hopen dat de megamove die wij voor ogen hebben politieke partijen aanspreekt en dat zij onze initiatieven in het belang van een gezonde samenleving van harte zullen ondersteunen. Meer weten? Wilt u meer informatie? Onze programmadirecteur, de heer Jos Kusters, staat u graag te woord. U kunt hem bereiken via de volgende adressen en telefoonnummers: J.J.M. Kusters Msm Programmadirecteur Alliantie School en sport samen sterker OCW, VWS en NOC*NSF Koninginnegracht AG Den Haag T , M E j.kusters@sopo.nl Uiteraard kunt u ook onze website bezoeken: 6

7 Bijlage Deelnemende organisaties De Alliantie is een samenwerkingsverband van de drie partners VWS, OCW en NOC*NSF en staat onder leiding van een stuurgroep bestaande uit Ministerie OCW (voorzitter): Ministerie VWS: NOC*NSF: Bve raad: Organisaties voor bestuur en management PO en VO: R. Kerstens, directeur generaal PO en VO R. Bekker, secretaris generaal T. Fledderus, algemeen directeur B. Fransen, bestuurslid S. Steen, algemeen directeur VBS Voor de uitvoering van de Alliantie is namens de drie partners programmadirecteur J. Kusters verantwoordelijk. Naast de inzet van de drie Alliantie partners zijn de volgende organisaties actief verbonden aan de Alliantie: Bve raad en platform bewegen en sport van de Bve SLO: Stichting Leerplan Ontwikkeling KVLO: Koninklijke Vereniging Lichamelijke Opvoeding ALO s; Academies voor lichamelijke opvoeding SGBO NISB: Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen NeBas/NSG VSG: Vereniging Sport en Gemeenten Organisaties bestuur en management PO en VO Sportbonden Civiq NCSU: Nederlandse Christelijke Sport Unie Stichting LOOT Arko media Provinciale sportraden

8 Korte termijn resultaten Thema: Ondersteuning samenwerking (brede)scholen en sportorganisaties Uitvoering BOS Uitvoering Sport en Onderwijs in BOS Extra aandacht m.n. gericht op onderwijs en verenigingen initiatief te nemen bij hun gemeente te participeren in de uitvoering Volgen en delen van kennis omtrent toegewezen van BOS projecten en ondersteuning verenigingen in de uitvoering Volgen en delen van kennis omtrent toegewezen van BOS projecten en ondersteuning verenigingen in de uitvoering Sport en bewegen terug in de Bve sector Sporten en bewegen terug in het beroepsonderwijs Installatie Bve aanjaagteam (29 september) Onderzoek naar ervaringen, ook internationaal 10 sportgeoriënteerde ROC s waarvan 5 sportactief Naar 20 ROCondertekenaars manifest sport en bewegen. 20 sportgeoriënteerde ROC s waarvan 10 sportactief benchmark 25 ROC s ondersteunen het platform 30 (van 59) sportgeoriënteerde ROC s, waarvan 10 sportactieve ROC s Stimulering sportgeoriënteerde scholen Stimulering sportgeoriënteerde scholen 100 sportgeoriënteerde (brede)scholen in PO, waarvan 50 sportactief 50 sportgeoriënteerde (brede) scholen VO waarvan 25 sportactief Verkiezing sportiefste school VO/PO 500 sportgeoriënteerde (brede)scholen PO, waarvan 100 sportactief 100 sportgeoriënteerde (brede) scholen VO waarvan 50 sportactief Verkiezing sportiefste school VO/PO/Bve 2000 (van 8000) sportgeoriënteerde (brede)scholen PO, waarvan 500 sportactief 200 (van 667) sportgeoriënteerde (brede) scholen, waarvan 75 sportactief Verkiezing sportiefste school VO/PO/Bve Speciaal onderwijs Speciaal Onderwijs 1 pilot starten REC in Beweging Evaluatie Pilot REC in beweging Pilot met initiatief bij sportvereniging Pilot met initiatief bij de gemeente 5 REC instellingen starten met project REC in beweging 5 projecten met initiatief bij sportvereniging 5 projecten met initiatief bij de gemeente Benchmark PO/ VO Benchmark PO en VO Gesprekken starten inspectie Ontwikkeling Bench mark Sport en Bewegen en pilots Implementeren bench mark

9 Thema: Verdere ontwikkeling modern sport- en beweegaanbod Meer passend sportaanbod Meer passend sportaanbod 10 bonden hebben aansluitend sportaanbod op PO en VO 20 bonden hebben aansluitend sportaanbod op PO en VO 40 bonden (van 72) aansluitend sportaanbod op PO en VO Inactieve leerlingen in PO, VO en BVE onderwijs motiveren Inactieve leerlingen in het PO en VO en Bve onderwijs motiveren PM Starten en monitoren van 3 projecten PO en 3 VO Sport en Beweging voor inactieven Uitbreiden van de succesvolle projecten sportgerichter bewegingsonderwijs en onderwijsgerichtere sporttrainingen Sportgerichter sport- en bewegingsonderwijs Ontwerp Basisdocument sporten bewegingsonderwijs (kerndoelen) Ontwikkeling module leefstijl Goedkeuring Basisdocument sport en bewegingsonderwijs (kerndoelen) Pilot module Implementatie Basisdocument sport en bewegingsonderwijs (kerndoelen) Implementatie module leefstijl Thema: Stimulering multifunctionele sportaccommodaties en speelruimtes meer multifunctionele accommodaties sport en onderwijs Meer multifunctionele accommodaties sport en onderwijs 10 Good Practices multifunctionele accommodatieprojecten Ontwikkeling handleiding multifunctionele S&O accommodatie 30 Good Practices multifunctionele accommodatieprojecten Toepassing en verspreiding handleiding S&O accommodatie 50 Good Practices multifunctionele accommodatie-projecten Toonaangevende positie van handleiding multifunctionele S&O accommodatie

10 Thema: Stimulering hoogwaardig kader en combinatiefuncties Samenwerking sportopleidingen Onderzoek wet en regelgeving Combinatiefuncties Ontwikkelen raamwerkovereenkomst Pilot opleiding sporttechnischkader bond met ROC inclusief BPV plaatsen bij verenigingen 20 bonden hebben een overeenkomst met ROC s Meer combinatiefuncties 100 combinatiefuncties Expertmeeting combinatiefuncties Volgen en stimuleren 10 pilots voor periode van 2 jaar 10 nieuwe pilots voor periode van 2 jaar Ontwikkeling plan voor brede inzet combinatiefuncties onderwijs sport O.a. via combinatiefuncties meer PO scholen stimuleren tot het aanstellen van bevoegd en bekwaam personeel (LO). Professionaliteit sportverenigingen Eindrapport onderzoek combinatiefuncties sport Implementatieplan voor brede inzet combinatiefuncties onderwijs sport Versterking professionaliteit sportverenigingen Lokaliseren 100 sterke verenigingen Arbeidsmarktmonitor 500 sterke verenigingen worden ingezet in de samenwerking met scholen sterke verenigingen 10% meer betaalde banen in de sport 25% van de verenigingen kan ingezet worden als BPV plaats Maatschappelijke stages in sport Maatschappelijke stages in sportverenigingen 50 verenigingen bieden maatschappelijke stages in de sport 250 verenigingen bieden maatschappelijke stages in de sport 2000 verenigingen bieden maatschappelijke stages in de sport Topsport Betere mogelijkheden voor Talentontwikkeling op school Ontwikkeling topsportsysteem systeem in Bve 2 nieuwe LOOTscholen Start topsport systeem in Bve 3 nieuwe LOOT-scholen Naar 5 Topsport ROC s Opleidingsroutes voor beroepsopleiding topsporters Start 1 e opleidingsroute voor topsporters binnen het reguliere ALO curriculum Ontwikkeling 2 e concept Streven naar 2 e opleiding topsport Ontwikkeling centra voor topsport en onderwijs