STRATEGISCH PROJECT BRABO2/OOSTERWEELVERBINDING

Transcriptie

1 STRATEGISCH PROJECT BRABO2/OOSTERWEELVERBINDING Voortgangsrapport 6. Eindrapport. Periode 1 oktober maart / 34 1

2 INHOUDSTAFEL OPZET... 3 BESCHRIJVING VAN HET STRATEGISCH PROJECT... 4 Korte beschrijving van het project... 4 Ruimtelijke uitdagingen... 5 Team Brabo 2 en Oosterweelverbinding... 8 Strategisch coördinator... 9 Periode van erkenning en subsidie... 9 PROJECTCOÖRDINATIE ALGEMEEN Kader voor de begeleiding van grote infrastructuurprojecten Overeenkomsten Communicatie PROJECTFICHES Oosterweelverbinding Afstemming Oosterweel - andere projecten P&R Linkeroever IJzerlaan, IJzerlaankanaal en IJzerlaanbrug Brabo FINANCIEEL OVERZICHT 1 april maart / 34 2

3 OPZET Wijzigingen ten opzichte van voortgangsrapport 5 zijn in groen weergegeven teneinde de voortgang van het project leesbaarder te maken. In dit zesde voortgangsrapport over de periode 1 september maart 2016 wordt een overzicht gegeven van de evoluties in de strategische projecten Brabo 2 en Oosterweelverbinding in functie van de subsidie voor strategische projecten in uitvoering van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. De voortgang van beide projecten wordt in de eerste hoofdstukken algemeen belicht waarna de verschillende projectfiches de voortgang meer in detail op project- en deelprojectniveau weergeven. Naarmate de projecten vorderen, worden de projectfiches bijgewerkt in de halfjaarlijkse voortgangsrapporten. Op de startvergadering in mei 2013 werd in gezamenlijk overleg tussen RWO, nv BAM en AG Stadsplanning een selectie van deelprojecten overlopen. In oktober 2013 werd op een vervolgoverleg afgesproken de focus te leggen op de begeleiding van de verdere procedures die voor de Oosterweelverbinding moeten worden doorlopen (planmer, GRUP, RVR, MKBA, voorontwerp, projectmer, bouwaanvraag) en de daarbij noodzakelijke afstemmingsvraagstukken in het gebied op rechteroever (omgeving Schijnpoort, Lobroekdok, Albertkanaal, Groenendaal). Daarnaast zal er op deelprojectniveau gerapporteerd worden over de P&R Linkeroever en IJzerlaan-IJzerlaanbrug, beide gerelateerd aan het project Oosterweel. Afhankelijk van de voortgang en de besluitvorming over de bijkomende Scheldekruising, en de opportuniteiten die zich stellen, kunnen er later extra deelprojecten, gerelateerd aan Brabo 2 en/of Oosterweel in de rapportage worden opgenomen. Naar het einde van 2014 werd binnen het ontwerpproces voor de Oosterweelverbinding rechteroever duidelijk dat een verfijning van de ruimtelijke visie voor de omgeving van de verlengde ondertunnelde kruising Albertkanaal wenselijk is voor alle partners. Deze visie uitwerken, in een constructieve samenwerking tussen BAM, Ruimte Vlaanderen, stad Antwerpen en de andere actoren, vormt de uitdaging (binnen het kader van dit strategisch project) voor 2015 en verder. In een verdere doorkijk na 2015 zullen ook de inzichten die uit de verschillende overkappingsstudies komen een doorwerking moeten krijgen. In de eerste helft van 2015 is er veel aandacht naar de overkappingsmogelijkheden van het Oosterweelproject gegaan, vooral naar aanleiding van het burgerinitiatief Ringland. Het vervolgonderzoek hierover zal gebeuren onder leiding van een intendant voor leefbaarheidsprojecten in de stedelijke zones rond de R1 Ring om Antwerpen. De intendant werd eind 2015 aangesteld en ging in januari 2016 van start. 3 / 34

4 BESCHRIJVING VAN HET STRATEGISCH PROJECT Korte beschrijving van het project Situering Brabo 2 (in rood) en BAM-tracé Oosterweelverbinding (in zwart) binnen de gebiedsgerichte en strategische ruimten De projecten Brabo 2 en Oosterweelverbinding zijn onderdeel van het Vlaamse Masterplan 2020 Bouwstenen voor de uitbreiding van het Masterplan Mobiliteit Antwerpen (BVR maart 2010). Brabo 2 omvat de heraanleg van de Noorderleien en het Operaplein, alsook een nieuwe tramverbinding op de Noorderlaan tot aan de Havanastraat en op het Eilandje. Het project moet via het openbaar vervoer zorgen voor een vlotte, hoogwaardige verbinding met het noorden van de stad en het Eilandje. Voor de Opera wordt een nieuw autoluw plein aangelegd met een ondergrondse parking en een autotunnel. De Noorderleien, de hoofdassen op het Eilandje en de Noorderlaan worden ingericht als stedelijke boulevard, met aandacht voor ruimtelijke kwaliteit en verkeersveiligheid. Aan de A12 komt een park&ride om de overstap naar het openbaar vervoer te stimuleren. De Oosterweelverbinding sluit de Antwerpse Ring. De Oosterweelverbinding is één van de 5 tracés die werden bestudeerd in de planmer voor een bijkomende Scheldekruising. Die moet zorgen voor vlotter 4 / 34

5 verkeer, veiligere wegen en minder sluipverkeer. De Oosterweelverbinding omvat een tunnel onder de Schelde en tunnels onder de dokken en het Albertkanaal tot aan de Ring. Het viaduct van Merksem wordt afgebroken en vervangen door een open sleuf. Er komen vernieuwde op- en afritten op Linkeroever, aan het Noordkasteel, de Groenendaallaan en Schijnpoort. De Oosterweeltunnels creëren ontwikkelingspotenties in de omgevende (deel)gebieden en (deel)projecten. Ruimtelijke uitdagingen Beide projecten zijn een hefboom voor een betere bereikbaarheid en duurzame mobiliteit, voor een betere leefomgeving en kwaliteit, en voor de ruimtelijke en economische ontwikkeling. Deze projecten vragen ook vanuit de stad een gedreven project- en procesmanagement, en bovendien een geïntegreerde gebiedsgerichte aanpak en afstemming met de strategische ruimten die de inzet vormen van het stedelijk beleid. Beide projecten of hun deelprojecten zijn immers deel van, zijn gelegen in of raken aan de Harde Ruggengraat en andere strategische ruimten, programma s en projecten van de stad. De uitdaging voor beide projecten is het integreren van verschillende aspecten in één totaaloplossing en het verbeteren van de leefomgeving en de kwaliteit van het openbaar domein. Er moet ingezet worden om nieuwe verbindingen te creëren, barrières op te heffen en de porositeit van het gebied te vergroten. Dit inzetten op infrastructuur en openbaar domein biedt voordelen qua toegankelijkheid, zichtbaarheid en identiteit. Op zijn beurt kan het infrastructuurproject een podium van stedelijke ontwikkeling en functionele verwevenheid worden, op verschillende schaalniveaus. 5 / 34

6 Maquette Operaplein (team De Sola Morales), te bezichtigen in het Felixarchief Brabo 2 (Noorderlijn). De projectonderdelen Brabo 2 zijn deel van het dragende en stedelijke tramnetwerk en dragen bij tot het streven naar een ambitieuze modal shift in de Antwerpse agglomeratie. Het ambitieniveau voor een kwalitatieve inrichting van de geselecteerde stedelijke en territoriale boulevards is hoog. Deze boulevards fungeren als de dragers van strategische programma s en projecten, en schrijven zich in de betreffende ruimtelijke visies in. Brabo 2 verbetert de verbinding tussen stad en omliggende centra en tussen de stadsdelen onderling. De stedelijke boulevards met tramverbinding, volgens het s-rsa, openen de stad naar het noorden en naar het zuiden, en ondersteunen zo de geografische structuur van de stad. Brabo 2 werkt structurerend voor de huidige stedelijke omgeving en toekomstige ontwikkelingen. De herinrichting van de hoofdassen zijn een katalysator voor stadsontwikkeling en een betere leefomgeving. De herinrichting van Operaplein-Rooseveltplaats is de hefboom in de vernieuwing van de Stationsomgeving en het Hart van Antwerpen. De heraanleg van de Noorderplaats en het Noorderlaanviaduct geven een nieuwe impuls aan de transformatie van de omgeving van Spoor Noord naar stedelijk scharnierpunt. Het omvormen van de hoofdassen op het Eilandje trekken de stedelijke ontwikkelingen in bepaalde delen op gang (bv. Cadixwijk) en versnellen / jagen de ontwikkelingen aan in 6 / 34

7 andere delen (bv. Oude Dokken). De Noorderlaan stimuleert vernieuwing in de wijken Dam en Luchtbal, met de ontwikkeling van een nieuw front aan de boulevard. Oosterweel. De Oosterweelverbinding vervolledigt de Antwerpse Ring en herdefinieert intra en extra muros. Met de afbraak van het viaduct van Merksem wordt een historische breuk in de stad hersteld. Met de aanleg van de Oosterweeltunnels wordt een nieuwe dialoog tussen binnen- en buitenstad gestimuleerd. De Oosterweeltunnels zijn een mogelijke impuls voor de verdere toekomstige uitbreiding van de stad in noordelijke richting. Het Droogdokkenpark en het Mexico-eiland worden ontwikkeld volgens de uitgangspunten van de masterplannen Scheldekaaien en Eilandje. Ook de ontwikkeling van de contactzone Noorderlaan in het algemeen en het waterfront aan het Straatsburgdok in het bijzonder krijgt nieuwe kansen. De realisatie van de Ring in open sleuf aan het Lobroekdok biedt een impuls voor de afwerking van de wijk Dam en de ontwikkeling van de Slachthuissite en het Noordschippersdok volgens de principes van de structuurschets Singel Noord. Ook de ambities voor het Levendig Kanaal krijgt nieuwe kansen als de plek voor een nieuw waterfront en het verweven van wonen en werken. Aan Luchtbal en Merksem wordt de infrastructuur verdiept in plaats van op verhoogde bermen en een viaduct over Groenendaallaan. Dit laat toe de wijk Luchtbal verder te verdichten en nieuwe bewoners aan te trekken. Aan de zijde van Merksem kan het Laaglandpark samen met de bermen van de verzonken Ring tot aan het Albertkanaal doorgetrokken worden. Luchtbalstation krijgt een nieuwe betekenis en prominente rol langs de Groenendaallaan en alle mogelijkheden om uit te groeien tot een kwalitatieve kantoorlocatie. De Oosterweeltunnels bieden niet enkel kansen voor ruimtelijke en economische ontwikkelingen, maar ook alle kansen voor de grote open ruimtestructuren rond de stad. Kansen voor een kwalitatieve ontwikkeling in relatie tot het aanwezige waterlandschap. Kansen voor het uitbouwen van de kade tot een betekenisvolle publieke ruimte met een optimale verblijfskwaliteit. Kortom, nieuwe perspectieven voor het Schijnvalleipark, Laaglandpark en het Havenpark uit het s-rsa. Van Eilandje tot Schijnpoort wordt het Albertkanaal, met Straatsburgdok en Lobroekdok, één langgerekt kadefront met mogelijkheden aan beide oevers voor kwalitatieve publieke ruimten in plaats van open ruimten in de schaduw van viaducten. Door de Ring in een verzonken wegbedding onder het maaiveld en met tunnels te realiseren ontstaat er een visuele en fysieke verbinding tussen het Noordkasteel en het geplande Droogdokkenpark. 7 / 34

8 Ook tussen het Laaglandpark (dat vanaf het Fort van Merksem kan doorgroeien tot aan de oevers van het Albertkanaal) en het Rivierenhof wordt via het nieuwe kadelandschap langs het Albertkanaal en de parkzone ter hoogte van Ten Eeckhove een sterke relatie mogelijk. Impressie Oosterweelknoop (haalbaarheidsstudie tv sam) Impressie Groenendaal (haalbaarheidsstudie tv sam) Team Brabo 2 en Oosterweelverbinding Met de beslissing van de Vlaamse regering in mei 2010 over het Masterplan 2020, bouwstenen voor de uitbreiding van het Masterplan Mobiliteit Antwerpen en de daarop volgende samenwerkingsovereenkomsten, zowel voor Brabo 2 en de Oosterweelverbinding tussen stad en Vlaanderen, kregen beide projecten een duidelijke doorstart. Het stadsbestuur besloot in de loop van 2011 om ook de opvolging van deze projecten hoog op de agenda te zetten met de goedkeuring van het intern organogram werking MP2020 en het voorzien van personeel. AG Stadsplanning Antwerpen was tot 31 maart 2014 de stedelijke trekker voor de projecten Brabo 2 en Oosterweelverbinding. De gemeenteraad van de stad Antwerpen besliste op 23 juni jl. tot ontbinding van AG stadsplanning, uiterlijk op 31 december De projecten Brabo 2 en Oosterweelverbinding werden toegewezen aan stad Antwerpen. De strategisch coördinator en het team van projectleiders dat aan de projecten Brabo 2 en Oosterweelverbinding werkte, blijven (grotendeels) dezelfde, vanaf 1 april jl. als werknemers van de stad. Volgend team wordt ingezet op de projecten Brabo 2 en Oosterweelverbinding: Vanuit de stad, bedrijfseenheid stadsontwikkeling, voor de periode oktober 2015 april 2016: - Tinne Buelens Strategisch coördinator, teamleider Infrastructuur en Projectregie - Nele Plevoets Gebiedsregisseur Oosterweelverbinding - Dries Henkens Leidend ambtenaar stad Brabo 2 - Maarten Mans Projectleider Brabo 2 (uitvoering) - Bert De Vos Projectleider Brabo 2 (uitvoering) en IJzerlaan (uitvoering) - Tom Vinck Projectleider IJzerlaan 8 / 34

9 - Jan Peeters Projectmedewerker IJzerlaan - Ward Van Aerschot team ontwerpend onderzoek - Sarah Soontjens Projectleider P+R - Bert Van Oevelen Projectleider Noordersingel - Cheryl Horemans Communicatie Noorderlijn - Eveline Leemans Communicatie Masterplan Femke Martens Projectarcheoloog Brabo 2 - Jef Vansweevelt Projectarcheoloog Oosterweel Strategisch coördinator Tinne Buelens trad op 1 januari 2009 in dienst bij AG Stadsplanning en werd in 2011 aangesteld als coördinator Masterplan 2020 (toendertijd nog onder de naam Masterplan mobiliteit Antwerpen ). Sinds 1 april 2014 werkt ze bij de stad. Haar rol bleef dezelfde. Stadsontwikkeling zet in op strategische ruimtelijke interventies, waaronder de gebiedsregie van bovenlokale infrastructuurprojecten. Bovenlokale infrastructuurprojecten zijn door de bovenlokale overheden geselecteerde infrastructuurprojecten in de stad die een sleutelrol vervullen om de mobiliteit in de Antwerpse regio te verbeteren. Met name zijn dit de infrastructuurprojecten uit het Masterplan 2020, waaronder Brabo 2 en Oosterweelverbinding. De inhoud van de taken als strategisch coördinator voor het project Brabo 2/Oosterweelverbinding komen deels overeen met haar vroegere taken waar ze de infrastructuurprojecten ook reeds opvolgde, eerst als projectleider, later als programmaleider. Hierdoor kon ze sinds april 2013 ook zeer snel haar nieuwe rol gericht en met voldoende achtergrondkennis invullen. Ze treedt sindsdien op als brugfunctie tussen stad en Vlaanderen, en zorgt voor de noodzakelijke interne afstemming en besluitvorming op stedelijk niveau. Periode van erkenning en subsidie In het ministerieel besluit van 17 december 2012 werd het project Brabo 2/Oosterweelverbinding erkend als strategisch project voor de periode van 3 jaar. Deze erkenning gaat gepaard met de toekenning van een subsidie van , als bijdrage in de loon- en werkingskosten van de projectcoördinatie van het strategisch project Brabo 2/Oosterweelverbinding. De subsidieperiode gaat in vanaf 1april 2013 en loopt tot 31 maart / 34

10 PROJECTCOÖRDINATIE ALGEMEEN Kader voor de begeleiding van grote infrastructuurprojecten Het team Masterplan 2020 werkt met de ruimtelijke kaders die ontwikkeld werden zowel op generieke basis als specifiek binnen de gebiedsregie. Waar nodig worden aanvullend ruimtelijke concepten en/of visie ontwikkeld, voornamelijk via ontwerpend onderzoek, in functie van een maximaal geïntegreerde project- en procesvoering en begeleiding. Deelgebieden en deelprojecten Zie verder Projectfiches. In het onderdeel projectfiches worden de basisprojecten Oosterweel en Brabo 2 elk in een overkoepelende projectfiche beschreven en geupdate. De deelprojecten IJzerlaan en P&R Linkeroever krijgen ook een korte beschrijving en stand van zaken. De meeste aandacht gaat uit naar de afstemming van de Oosterweelverbinding met de andere projecten. Overlegstructuur en besluitvorming Projectstructuur Brabo 2 Projectstructuur Oosterweel 10 / 34

11 Brabo 2. De betrokken actoren stad, BAM, De Lijn en AWV hebben een verschillende rol in de verschillende deelprojecten die verandert in de plannings-, de uitvoerings- en de beheersfase van het project. Deze rol- en takenverdeling is vastgelegd in de samenwerkingsovereenkomst Brabo 2. De stuurgroep en het projectmanagement Brabo 2 wordt voorgezeten door De Lijn. BAM neemt de projectcoördinatie (tot aan contractsluiting) op. De werkgroepen zijn gebiedsgericht ( Operaplein- Rooseveltplaats, Noorderleien, Eilandje, Noorderlaan en P&R) en thematisch (archeologie, nutsleidingen, minder hinder, communicatie, juridisch-financiëel, bestek en aanbesteding, onteigeningen ) georganiseerd. In de uitvoeringsfase, na contractsluiting met de SPV, wijzigen de rollen van de actoren. De rol van BAM in Brabo 2 houdt volledig op. De Lijn neemt de rol van BAM over, als projectcoördinator en als voorzitter van de werkgroepen communicatie en minder hinder. De stad neemt vandaag de trekkersrol voor de communicatie op en ondertussen werd op niveau van de stuurgroep afgesproken dat de stad deze rol ook verder zet in functie van maximale continuïteit tijdens de uitvoeringsfase. De Lijn treedt op als aanbestedende overheid. De Lijn, stad en AWV treden op als opdrachtgever voor aparte afgebakende deelopdrachten, de SPV staat in voor de uitvoering. In de beheersfase veranderen de rollen opnieuw. De Lijn, stad en AWV staan in voor de projectcoördinatie voor de respectieve afgebakende deelopdrachten. De SPV staat in voor het onderhoud van de gedeelten van AWV en De Lijn. De stad (en dochters) staat in voor haar eigen onderhoud en beheer. Oosterweel. BAM coördineert alle aspecten van de Oosterweelverbinding in opdracht van Vlaanderen en bereidt de concessie aan Tunnel Liefkenshoek nv voor. De samenwerking tussen de stad en BAM (en het Vlaamse Gewest) wordt ingegeven vanuit de drie afgesloten samenwerkingsovereenkomsten, als financieringsverbintenis voor bepaalde projectonderdelen van de Oosterweelverbinding. De stad is betrokken in het Projectteam Oosterweelverbinding dat instaat voor de verfijning van het conceptontwerp en het minder hinder programma in overleg met de stakeholders. In de gebiedsgerichte workshops en werkgroepen wordt het ontwerp verfijnd en de randvoorwaarden voor de deelgebieden en projecten van het Oosterweelproject bepaald. Daarnaast is er een stuurgroep impactmanagement die de minder hinder maatregelen tijdens de voorbereidende en hoofdwerken moet uitwerken. De stad participeert hierin samen met de vele andere betrokken actoren in de Antwerpse agglomeratie. Deze stuurgroep impactmanagement heeft ondertussen een verruimde scope gekregen en werkt ondertussen projectoverschrijdend. Zij bewaakt de samenhang en afstemming van de uitvoering tussen de grote infrastructuurprojecten, waaronder de projecten Brabo 2, IJzerlaan, voorbereidende werken Oosterweel, Bredabaan, Singelfietspaden enz. In 11 / 34

12 een wekelijkse werkgroep impactmanagement wordt deze projectoverschrijdende minder hinder aanpak voorbereid. Besluitvorming over de bijkomende Scheldekruising gebeurt op niveau van de Vlaamse regering in overleg met het bestuur van de stad Antwerpen. Daarnaast ontstaan uitbreidingen op het project en nieuwe samenwerkingsverbanden vanuit opportuniteiten die vanuit het project ontstaan. Voor ieder afzonderlijk (deel)project worden projectstructuur, samenwerkingsafspraken en besluitvormingsstructuur uitgewerkt. Zo werd in 2013 voor het deelproject IJzerlaan een projectstructuur met werkgroepen en een stuurgroep afgesproken. De stuurgroep wordt voorgezeten door nv BAM. Eind 2013 begin 2014 werd het deelproject Noordersingel, een samenvoegen van een deel van de voorbereidende werkzaamheden Oosterweel ter hoogte van de Noordersingel en de ambitie van de stad en AWV om de fietspaden langsheen de Singel aan te pakken en de Singel te vergroenen. Ook hier werd een projectstructuur met werkgroepen en een stuurgroep geïnstalleerd. Overeenkomsten In september-oktober 2011 hebben stad en Vlaanderen samenwerkingsovereenkomsten afgesloten om tot een goede coördinatie, afstemming en wisselwerking te komen om de realisatie van beide projecten voor te bereiden. In de komende jaren is het cruciaal om alle kaders en plannen ter voorbereiding van de uitvoerig uit te klaren en te verfijnen. Brabo 2. In september-oktober 2011 keurden de stad Antwerpen, de VMM De Lijn, het Vlaamse Gewest (AWV) en de nv Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM) de projectonderdelen, de projectfiche en de samenwerkingsovereenkomst Brabo 2 goed. In 2013 werden parallel aan de uitwerking van het dbfm-bestek ook de draft dbf(m)-overeenkomsten tussen de SPV en de overheden, waaronder de dbf-overeenkomst Stad-SPV, voorbereid. Het afsluiten van deze overeenkomsten is voorzien bij contractsluiting. Overeenkomst overdracht van de weg werd tussen stad en Vlaanderen afgesloten eind In het voorjaar van 2015 werd een addendum aan de overeenkomst met Riolink afgesloten. Een advies van het INR zorgde voor vertraging op de procedure waardoor na de gunning in het voorjaar van 2015 een herbevestiging van de gunning (door De Lijn) in juli 2015 volgde. Er werd in Q3 tussen de opdrachtgevers (stad, De Lijn, AWV), Tramstad en de nutsmaatschappijen overlegd om te komen tot oplossingen voor de nog hangende knelpunten rond nutsleidingen, voorwaarden bouwvergunning en 12 / 34

13 aandachtspunten opdrachtgevers en ZNA. Er wordt toegewerkt naar contract close in oktober 15 en start der werken in maart Afspraken voor een vlotte uitvoering van de werken werden verder uitgewerkt en intern geïmplementeerd, o.a. over documentbeheer, huisvesting, externe ondersteuning, acceptatie en voortgang en nutsleidingen. Inhoudelijk werd er afgestemd met aanliggende projecten in ontwerpfase. Een aantal overeenkomsten wat betreft overdrachten, grondinnames, concessies of erfpachten zijn in opmaak of uitvoering. In november 2015 vond de contract close Brabo 2 plaats. Oosterweel. In september 2011 sloten de stad Antwerpen en BAM 3 samenwerkingsovereenkomsten af, waarvan één ook met het Vlaamse Gewest. Hiermee is een financieringsverbintenis door de stad voor bepaalde projectonderdelen van de Oosterweelverbinding overeengekomen (en door het Vlaams Gewest voor de sanering van het Lobroekdok). In juli 2013 werd voor één van de deelprojecten, namelijk de realisatie van de IJzerlaan, het afwateringskanaal (via de IJzerlaan) en de IJzerlaanbrug een overeenkomst gesloten tussen de nv Scheepvaart, BAM, AWV en de stad Antwerpen. In 2015 werd een aanvullende uitvoeringsovereenkomst met Riolink afgesloten. In de eerste helft van 2014 werd onderhandeld over het afsluiten van een overeenkomst tussen de stad, BAM en AWV over een andere deelproject, namelijk het combineren van de voorbereidende werken van BAM in de Noordersingel met het project Singelfietspaden op datzelfde segment. In de zomer van 2014 werd een samenwerkingsovereenkomst Noordersingel afgesloten tussen deze 3 partners. In het kader van de start van de voorbereidende werken en de onderhandelingen die BAM met IMOBE voerde, werd er in september 2015 versneld werk gemaakt van de opmaak van een overeenkomst tussen stad en BAM over de percelen Noordersingel 3 en 5 (overdracht en recht van opstal). In oktober 2015 werd de overeenkomst Noordersingel 3-5 tussen BAM en stad goedgekeurd op de gemeenteraad, met afspraken over het containerpark Borgerhout en het parkeergebouw Noordersingel. Gesprekken over een protocol Oosterweelverbinding tussen stad en BAM werden voortgezet. Eind 2015 werden er nieuwe afspraken tussen stad, Vlaanderen en BAM gemaakt wat betreft financiële engagementen. De stad heroriënteert haar middelen (voorzien voor de Oosterweelverbinding) naar een pakket flankerende maatregelen in het kader van het Masterplan 2020 enerzijds en naar een bijdrage in het realiseren van overkappingen anderzijds. Deze afspraken werden in een nieuwe overeenkomst 13 / 34

14 gegoten ( Financieringsovereenkomst tussen BAM, Vlaanderen en stad) en goedgekeurd in het najaar Communicatie Brabo 2 (Noorderlijn). De werkgroep communicatie heeft tijdens de zomer van 2013 een communicatietraject uitgewerkt dat vanaf het najaar 2013 werd uitgerold. De Vlaamse Regering heeft op 11 oktober 2013 groen licht gegeven voor de vervolgstappen die in het kader van de realisatie van het Noorderlijnproject moesten worden gezet. Het startpunt van dit traject waren drie infomomenten, waarop de plannen, de minderhinderaanpak en de vervolgstappen werden gepresenteerd en waar bewoners en ondernemers terecht konden met hun vragen of suggesties rond minderhinder. Hieraan gekoppeld waren: de lancering van de website waar deel van uitmaakt outdoortentoonstellingen op 10 plekken in de buurt van de Noorderlijn vier nieuwsbriefversies (centrum, Eilandje en Damwijk, Luchtbal, Rozemaai en Ekeren) een uitnodiging naar en toelichting aan de bovenlokale en lokale afdelingen van een aantal belangengroepen zoals Unizo, Voka, de vereniging van trein-, tram-, busgebruikers enzovoort een direct mailing naar ondernemers werkzaam in de wijken rond het Noorderlijnproject het aanbod om een infotour te organiseren op vraag van een buurt of vereniging. Om het communicatietraject goed voor te bereiden, werd ingezet op interne communicatie - via presentaties aan de frontoffice collega s - en op communicatie met de tuinders en de eigenaars van de gebouwen die door het project geraakt worden. Ook met de bovenlokale belangengroepen werd vooraf in overleg gegaan over de plannen, hun impact en over de mogelijkheden om deze impact te remediëren of te beperken. Daarnaast bevatte het communicatieplan ook nog een aantal ondersteunende acties zoals een dossier in De Nieuwe Antwerpenaar, die huis-aan-huis bedeeld wordt aan alle bewoners van de stad. Deze artikels plaatsen in eerste instantie de mensen achter het infrastructuurproject op de voorgrond. Een laatste flankerend onderdeel van die fase van het communicatieplan was de outdoorcampagne die in maart 2014 heeft gelopen. Deze outdoorcampagne rond de Noorderleien en Operaplein moest mee buzz creëren rond de plannen en de info die daarrond wordt aangeboden op In het voorjaar van 2014 werden volgende communicatieactiviteiten rond Brabo 2 uitgevoerd: - Inspirerende campagne Operaplein (Noorderlijn) 14 / 34

15 - Werfcommunicatie Brusselstraat - Werfcommunicatie nutswerken Operaplein, met onder andere nieuwsbrieven en huis-aanhuisbezoeken bij de omliggende handelaars - Toelichtingen over het project Noorderlijn bij een geselecteerd aantal bedrijven langsheen het traject Van april tot oktober 2014 werden de volgende communicatieactiviteiten rond Brabo 2 uitgevoerd: - Informatietraject openbaar onderzoek Noorderlijn (OO zomer 2014) - Informatie- en overlegtraject plannen en minderhinder Noorderlijn voor een aantal bedrijven en buurtcomités - Werfcommunicatie Brusselstraat - Werfcommunicatie nutswerken Operaplein In diezelfde periode werden de volgende communicatieactiviteiten rond Brabo 2 voorbereid: - Inspirerende campagne start der werken Noorderlijn - Beoordeling BAFO s Noorderlijn Van oktober 2014 tot maart 2015 werden de volgende communicatieactiviteiten rond Brabo 2 voorbereid of uitgevoerd: - Informatie- en inspraaktraject Noorderlijn - Werfcommunicatie nutswerken Operaplein - Uitvoering Noorderlijn Van maart 2015 tot september 2015 werden de volgende communicatieactiviteiten rond Brabo 2 voorbereid of uitgevoerd: - Communicatiestrategie uitgewerkt, besproken met opdrachtgevers en overgemaakt aan Tramstad - Infopunt: concept voor inrichting en visualisatie in omgeving uitgewerkt - Nauwe opvolging wijzigingen in planning (overleg opdrachtgevers en Tramstad) - Nieuwsbrieven Noorderlijn - Heldere en geactualiseerde overzichtskaarten van de werven (volgens opmaak bereikbaarheidsfiches) - De verdere ontwikkeling van een maatregelenpakket voor en afstemming van de werven noord Van oktober 2015 tot april 2016 werden de volgende communicatieactiviteiten rond Brabo 2 voorbereid of uitgevoerd: - Voorbereiding op start der werken Noorderlijn: informatiecampagne, gesprekken handelaars, ludieke acties 15 / 34

16 Oosterweel. Ook voor de Oosterweelverbinding speelt communicatie een belangrijke rol. De stad coördineert de communicatie naar bewoners, handelaars en lokale actoren. Het Vlaams Gewest coördineert de beleidscommunicatie en de communicatie over het Masterplan In het kader van het Oosterweeldossier waren er in 2013 twee belangrijke mijlpalen in de opmaak van het plan-mer die aanleiding gaven voor externe communicatie. In het voorjaar van 2013 werden de resultaten van het mobiliteitsonderzoek opgeleverd en gepresenteerd aan het brede publiek. Om de infoavond op 26 juni 2013 te promoten, zetten we in op een gedetailleerde nieuwsbrief die op exemplaren werd verspreid op Linkeroever en in een straal van 500 m rond het Oosterweelgebied op Rechteroever. Daarnaast zorgden we samen met de redactie van De Nieuwe Antwerpenaar voor een aankondiging van de infoavond in zowel de print als de digitale versie van dit blad. Hiervoor werd nauw samengewerkt met de Vlaamse dienst Mer, de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel en het kabinet van gouverneur Berx. In het najaar 2013 werd vervolgens het ontwerp-rapport opgeleverd. In dit kader organiseerde de gouverneur een tweede infomoment voor het brede publiek op 12 december Ook hiervoor voorzagen we de nodige promotie via De Nieuwe Antwerpenaar in print en digitaal en via de sociale mediaprofielen van de stad. In het voorjaar van 2014 werd ondersteuning geleverd aan BAM voor de Oosterweelverbinding wat betreft: - Informatietraject Oosterweel met o.a. - katern Oosterweel in DNA - voorbereiding infomomenten april-mei Opzet participatietraject In het voorjaar van 2014 werden volgende ook volgende communicatieactiviteiten rond de aan Oosterweel gerelateerde projecten uitgevoerd: - Infomoment heraanleg IJzerlaan en nieuwe brug over Albertkanaal - Werfcommunicatie spoorbruggen IJzerlaan - Procescommunicatie A102 en R11bis Van april tot oktober 2014 werd ondersteuning geleverd aan BAM voor de Oosterweel wat betreft: - Informatietraject Oosterweel - Evaluatie ideeën participatietraject (uitgesteld, eerst verder inzetten op informatie). Participatie Oosterweel: kortlopende adviesvraag najaar 2014 (Common Ground), opdrachtgever = RV. 16 / 34

17 Van april tot oktober 2014 werden de volgende communicatieactiviteiten rond deelprojecten IJzerlaan en Noordersingel uitgevoerd: - Overlegtraject parkeren rond de IJzerlaan - Informatietraject openbaar onderzoek IJzerlaan (OO aug 2014) - Bewonersoverleg Noordersingel en spoor Oost (okt-nov 2014) Van oktober 2014 tot maart 2015 werden de volgende communicatieactiviteiten rond Oosterweel of de deelprojecten IJzerlaan en Noordersingel voorbereid of uitgevoerd: - Infomomenten IJzerlaan voor bewoners en bedrijven, zowel in Antwerpen als Merksem - Input aan het communicatietraject kaderplan Albertkanaal (trekker provincie) - Input bestekken Noordersingel, voorbereidende werken Oosterweel ea. - Nieuwsbrief en infomoment Noordersingel en Spoor Oost Van maart 2015 tot september 2015 werden de volgende communicatieactiviteiten rond Oosterweel of de deelprojecten IJzerlaan en Noordersingel voorbereid of uitgevoerd: - ProjectMER infrastructuurwerken Linkeroever: nieuwsbrief en infomoment juni ProjectMER Oosterweelverbinding: nieuwsbrieven en infomomenten september IJzerlaan: infomomenten voor bewoners en bedrijven, zowel in Antwerpen als in Merksem in mei Input aan het communicatietraject kaderplan Albertkanaal (trekker provincie) - Input bestekken: voorbereidende werken Oosterweel, Noordersingel, Vaartkaai ea. Van oktober 2015 tot april 2016 werden de volgende communicatieactiviteiten rond Oosterweel of de deelprojecten IJzerlaan en Noordersingel voorbereid of uitgevoerd: - Voor Singel Noord werd een reeks infomomenten (infotentoonstelling en nieuwsbrief) gehouden in maart 2016, waar alle projecten in de omgeving werden voorgesteld aan de buurt, naar aanleiding van de start van de voorbereidende werken Oosterweelverbinding en Noordersingel en het openbaar onderzoek van de Turnhoutsepoort. Ook de Slachthuislaan werd gepresenteerd. - Het jaarlijks infomoment aan de bedrijven en de brochure van de Kanaalkant dat doorgaat in april 2016 werd voorbereid. 17 / 34

18 PROJECTFICHES Oosterweelverbinding Projectfiche Oosterweelverbinding AMBITIE Betere bereikbaarheid en duurzame mobiliteit, betere leefomgeving en kwaliteit, en stimuleren van ruimtelijke en economische (her)ontwikkeling. PROGRAMMA Infrastructuur, openbaar domein OPPERVLAKTE OPDRACHTGEVERS en Nv BAM/nv TLH FINANCIERING AANBESTEDENDE OVERHEID Nv BAM/nv TLH BUDGET Infrastructuur, openbaar domein 3,2mia EUR PROJECTLEIDER Nele Plevoets & Sarah Soontjens bij stad Antwerpen ONTWERPER RoTs MIJLPALEN Conceptontwerp Mei 2012 PlanMER Januari 2014 GRUP voorlopige vaststelling April 2014 Start voorontwerp zomer 2014 GRUP definitieve vaststelling December 2014 Indienen BA voorbereidende werken December 2014 Kennisgeving projectmer Linkeroever Juni 2015 Kennisgeving projectmer Rechteroever September 2015 Gunning voorbereidende werken Oktober 2015 Indienen aanvraag sted. verg. Infra LO: zomer 2016 OWV: 2017 PARTICIPATIE Adviesvraag RV Najaar 2014 COMMUNICATIE / INSPIRERENDE ACTIES zie luik communicatie p / 34

19 Voortgang in de rapportageperiode In werden tijdens het planmer-onderzoek 5 alternatieven (na een eerste trechtering) onderzocht en geëvalueerd op mobiliteit, ruimte en leefbaarheid om Scheldekruisende capaciteit te verhogen. De stad adviseerde hier tijdens de verschillende trechteringsfasen. Het ontwerp planmer werd op 8/11/2013 aan de adviesverlenende instanties overgemaakt. De stad gaf een uitgebreid advies op het ontwerp voor de planmer Oosterweelverbinding (college 4 december 2013). Op 14 februari keurde de Vlaamse regering het tracé Oosterweelverbinding voor een bijkomende Scheldekruising, op basis van de resultaten van de planmer, goed. De stad gaf advies op het voorontwerp GRUP Oosterweel (college 11 maart 2014). De Vlaamse regering stelde het ontwerp GRUP Oosterweel vast op 4 april Stand van zaken Oosterweel dd. oktober 2014 (Bron: BAM) Openbaar onderzoek GRUP Oosterweel van 16 juni 14 aug 2014 met ongeveer 1300 bezwaarschriften, waarvan een 400-tal unieke. Verdere uitwerking voorbereidende werkzaamheden met o.a. pompgemalen Groot Schijn en Klein Schijn, leidingkokers, verplaatsen Groot Schijn, zandvang, aanpassing afvoerleiding R1, Kastelweg enz. Bouwaanvraag voorbereidend werken Oosterweel werd ingediend bij Ruimte Vlaanderen in december Reeks sloopaanvragen half / 34

20 De Vlaamse Regering stelt op 20 maart 2015 het GRUP Oosterweelverbinding Wijziging definitief vast. Op 2 maart 2015 beslist de Vlaamse regering om Oosterweel binnen de eigen begroting op te nemen en in 5 deelprojecten op te splitsen. Parallel aan het planmer-onderzoek werd door BAM verder gewerkt aan het conceptontwerp. Dit werd opgeleverd in de loop van 2012 door RoTs. In 2013 zijn de workshops stilgevallen. In 2014 met de aanvang van de voorontwerpfase hernomen. Tussen april en juli 2013 hebben stad en BAM afspraken gemaakt over het tracé van de afwatering van het Lobroekdok. Er werd een consensus gevonden waarbij een afwateringskanaal in de IJzerlaan (gefinancierd door BAM), de volledige heraanleg van het wegprofiel van de IJzerlaan (met 2x2 rijstroken, fiets- en voetpaden aan beide zijden) (gefinancierd door stad) en de IJzerlaanbrug in één gezamenlijke aanbesteding worden gestoken (zie ook projectfiche: IJzerlaan). Overkappingsonderzoek Oosterweel rechteroever door BAM. Beslissing eind september 2014 tot aanpassing voorontwerp zone R1 om de overkapping voor te bereiden en een langere tunnel onder Albertkanaal (+200m) richting Lobroekdok. Voorbereidende werken Oosterweel: stedenbouwkundige vergunningsaanvraag (2 dossiers), openbare onderzoeken: maart- april 2015, screening bestek. Voorontwerp rechteroever: feedback stad aan BAM in werkgroepen over Schijnpoort, Groenendaallaan en Oosterweelknoop. Onderzoeksvragen per deelgebied die (o.a.) tussen stad en BAM verder werden besproken/behandeld, in aanloop naar de opstart van het voorontwerp zomer 2014 en later stand van zaken tot maart 2015: - studie tunnel R1-AK heeft geleid tot beslissing tunnel onder het Albertkanaal in febr beslissing verlenging OKA oktober 2014; - binnen het proces van het kaderplan Albertkanaal werden afspraken gemaakt en taken verdeeld tussen de actoren met betrekking tot verdere gebiedsvisie en concrete acties voor oa. de projectzones Kop van Merksem, Sportpaleis-Kronenburg en de bruggen over het Albertkanaal. Actieplan goedgekeurd november 2014; Opstart ontwerpend onderzoek zone Sportpaleis. - Masterplan Noordersingel: afgerond - Masterplan Slachthuis Noordschippersdok Lobroekdok: in opmaak - containerpark Borgerhout: keuze locatie: Noordersingel 3. Onderzoek naar parkeergebouw op zelfde site door stad. Bam zal bouw opnemen (alternatief voor inname parkings tijdens de werken oosterweel). - formuleren en updaten van klanteisen; - P&R Linkeroever: zie projectfiche P&R LO. 20 / 34

21 - Omgeving Schijnpoort: zone Schijnpoort: inplanting parkeergebouw (verder onderzoek door stad in samenhang met ontwikkelingsvisie spoor oost), de stad heeft een ontsluitingsstudie voor Spoor Oost laten uitvoeren om onderbouwing te hebben om samen met de partners tot een gedragen evenementenparkeerconcept te komen; Ontsluitingsstudie en parkeerconcept goedgekeurd zomer Verdere verfijning parkeerconcept najaar Onderzoek samenhangend fietsnetwerk + verfijning randvoorwaarden (o.a. vanuit programma van eisen voor sportpaleis). Verder onderzoek door Maat en door de stad voor de inrichting omgeving Sportpaleis, herinrichting Gregoirplein, afstemming met ontwerp Theunisbrug. Nieuw deelproject Noordersingel : In navolging van de beslissing van het college eind 2014 om overleg op te starten om het ontwerp en de uitvoering van het Singelfietspad in de Noordersingel enerzijds en de werken in functie van de Oosterweelverbinding anderzijds op elkaar af te stemmen, werd THV ROTS aangesteld als ontwerpbureau (college 4 april 2014). Een samenwerkingsovereenkomst tussen BAM, AWV en de stad werd afgesloten in de zomer van Het voorontwerp werd goedgekeurd november De bouwaanvraag werd ingediend december Publicatie bestek en goedkeuring definitief ontwerp april Tussen maart en september 2015 evolueerde het project Oosterweelverbinding als volgt: De infrastructuurwerken op Linkeroever worden als op zich staand project geregisseerd door BAM. De nieuwe gestapelde P+R Linkeroever wordt onderdeel van deze werken. De kennisgeving projectmer infrastructuurwerken Linkeroever liep van 1 juni 2015 tot 7 juli De startvergadering vond plaats in juni Er werd ook een informatievergadering voor de inwoners van Linkeroever gehouden in juni Het college adviseerde het kennisgevingsdossier op 3 juli Ter voorbereiding van de vergunningsaanvraag voor de Oosterweelverbinding wordt een projectmilieueffectrapport (project-mer) opgemaakt. Het kennisgevingsdossier voor het project-mer lag ter inzage van 1 september tot en met 30 september Het college adviseerde het kennisgevingsdossier op 25 september Het bestek voor de voorbereidende werken Oosterweel werd eind april 2015 gepubliceerd. De offertes werden ingediend in augustus. De werken zullen starten in het voorjaar van De voorontwerpfase rechteroever werd afgerond in de zomer van 2015 en de fase definitief ontwerp opgestart. In Q2 (2 e kwartaal 2015) werden de aansluitingen Groenendaallaan, Schijnpoort en Oosterweelknoop behandeld in werkgroepen, op GBC en RMC. In Q3 (3 e kwartaal 2015) werd voornamelijk de verfijning en actualisatie van het ontwerp voor Linkeroever en de ontwerpuitgangspunten voor Schijnpoort verder besproken in werkgroepen en stuurgroep. Voor de 21 / 34

22 passerelle aan Schijnpoort werden verdere afspraken tussen BAM en stad gemaakt over ontwerp en financiering. Voor de deelprojecten passerelle Schijnpoort en parkeergebouw Noordersingel werd verder onderzoek en ontwerp uitgevoerd. Tussen oktober 2015 en april 2016 evolueerde het project Oosterweelverbinding als volgt: Eind 2015 en in de loop van 2016 werden er nieuwe afspraken tussen stad, Vlaanderen en BAM gemaakt wat betreft financiële engagementen. De stad heroriënteert haar middelen (voorzien voor de Oosterweelverbinding) naar een pakket flankerende maatregelen in het kader van het Masterplan 2020 enerzijds en naar een bijdrage in het realiseren van overkappingen anderzijds. Het bestek voor de voorbereidende werken Oosterweel en de Noordersingel werd in april 2015 gepubliceerd. Deze werken werden begin 2016 gegund en zijn gestart in april Het definitief ontwerp voor de Oosterweelverbinding wordt in 2016 uitgewerkt, idem voor de infrastructuurwerken Linkeroever. Voor de infrastructuurwerken Linkeroever werd de projectmer conform verklaard en de stedenbouwkundige vergunningsaanvraag ingediend net na de zomer van Infrastructuurwerken Linkeroever Atlas - Openbaar onderzoek stedenbouwkundige vergunningsaanvraag half okt half dec / 34

23 Afstemming Oosterweel - andere projecten De afstemmingsvraagstukken tussen de Oosterweelverbinding en andere projecten, visies en ambities zijn velerlei. Alleen al op rechteroever lopen verschillende planprocessen die afstemming vereisen: het kaderplan Albertkanaal in opdracht van de provincie Antwerpen, visies op het gebied Singel Noord vanuit de stedelijk georganiseerde gebiedsregie (structuurschets Singel Noord, beeldkwaliteitsplan Groene Singel, Masterplan Singel Noord) en concrete projecten in het kader van de verbreding van het Albertkanaal (IJzerlaanbrug, verbreding kanaal), stedelijke projecten als de ontwikkeling Slachthuissite, Spoor Oost enz. Nu is ook het Masterplan Slachthuis Noordschippersdok Lobroekdok in opmaak. Om vat te krijgen op de belangrijke visie-elementen en de samenhang tussen de verschillende projecten in beeld te brengen, werd een structuurschets uitgewerkt. Draft structuurschets okt 2013_versie brug (team ontwerpend onderzoek en AG STAN) Afstemming van de uitvoering van de werken naar minder hinder (o.a. Brabo 2, IJzerlaan, voorbereidende werken Oosterweelverbinding) gebeurt momenteel via 2-wekelijkse werkgroepen impactmanagement, die door BAM ism EGT (in opdracht van BAM) worden aangestuurd. De actoren BAM, AWV, De Lijn en de stad, bij uitbreiding andere actoren zoals haven, nv Scheepvaart, projectontwikkelaars, worden daarbij 23 / 34

24 betrokken. Deze werkgroep rapporteert aan de stuurgroep impactmanagement (zie ook overlegstructuur en besluitvorming). Op 17 maart werd een overkoepelend overleg georganiseerd onder de koepel van het strategisch project naar aanleiding van volgende alinea uit de Beslissing van de Vlaamse regering van 14 februari Strategisch project Brabo 2/Oosterweel De opdrachtomschrijving van dit strategisch project moet naar aanleiding van de tracékeuze voor de overlappende deelprojecten uitgebreid worden met de volgende aspecten: De opmaak van een samenhangende ruimtelijke visie die zich vertaalt in een landschappelijk en stedenbouwkundig concept. Met aandacht voor het behoud van ecologische en landschappelijke waarde van kwetsbare zones, versterken van ecologische verbindingen, continuïteit van groenstructuren, integratie van waterbuffering in een kwalitatief landschappelijk ontwerp. De ruimtelijke en functionele samenhang van de verschillende deelgebieden bevorderen door langzame verkeersverbindingen. Bijkomend wordt aandacht besteed aan de kwaliteitsvolle uitdrukking van zichtbare en niet in het landschap zichtbare infrastructuur door middel van architecturaal ontwerp van technische infrastructuur. (wachtkokers, geluidswerende oplossingen, tunnelmonden en gebouwen en andere) Een verkeersstudie wordt uitgevoerd naar het ontsluitingsconcept Spoor Oost en het parkeerconcept voor Sportpaleis-Lotto Arena in omgeving Singel Noord. De Vlaamse Regering vraagt aan de projectcoördinator van het strategisch project (Stad Antwerpen en de BAM, De Lijn), de bestaande overlegstructuur te verruimen met minimaal het Departement Mobiliteit en Openbare Werken, Ruimte Vlaanderen, De Vlaamse Bouwmeester, NV De Scheepvaart en het provinciebestuur van Antwerpen, en daarvoor een samenwerkingsovereenkomst op te stellen. Deze overeenkomst heeft tot doel een projectgrensoverschrijdend ruimtelijk concept uit te werken. Daarvoor zal in lijn met de bedoelingen van een strategisch project per deelgebied een programma voor de effectieve realisatie worden voorbereid. Ze roept de andere betrokken actoren op om hieraan bij te dragen en tot gerichte overeenkomsten te komen, en om voor de overeengekomen acties, prioritair de nodige instrumenten en middelen te reserveren. De finaliteit van dit overleg was om te komen tot het benoemen van deelgebieden en waar mogelijk verdere afspraken te maken per deelgebied. Wegens verschil in interpretatie en verwachtingen tov het strategisch project tussen de aanwezige partners, werd geen vooruitgang geboekt. Er werd afgesproken geen nieuwe structuren of overlegorganen in het leven te roepen, maar maximaal binnen de bestaande processen over de afstemming te waken. Dat vraagt inzet van mensmiddelen bij alle partijen om elkaars projecten en processen te volgen. Over een aantal van deze deelgebieden zijn ondertussen binnen het kaderplan Albertkanaal verdere afspraken gemaakt (Theunisbrug, kop van Merksem, sportpaleis-kronenburg) en werkgroepen opgestart (Bruggen Albertkanaal en kop van Merksem). 24 / 34

25 De verkeersstudie naar het ontsluitingsconcept Spoor Oost en het parkeerconcept voor Sportpaleis-Lotto Arena in omgeving Singel Noord werd uitgevoerd, met betrokkenheid van alle partners, goedgekeurd in de zomer van Het parkeerconcept wordt ondertussen verder verfijnd door de stad naar aanleiding van o.a. de uitwerking van beheersovereenkomsten. Naar het einde van 2014 werd binnen het ontwerpproces voor de Oosterweelverbinding rechteroever duidelijk dat een verfijning van de ruimtelijke visie voor de omgeving van de verlengde ondertunnelde kruising Albertkanaal wenselijk is voor alle partners. Deze visie uitwerken, in een constructieve samenwerking tussen BAM, Ruimte Vlaanderen, stad Antwerpen en de andere actoren, vormt de uitdaging (binnen het kader van dit strategisch project) voor de eerste helft van Dit alles vanzelfsprekend in nauwe afstemming met het vervolg op de overkappingsstudies, dat zal gebeuren onder leiding van een intendant voor leefbaarheidsprojecten in de stedelijke zones rond de R1 Ring om Antwerpen (aanstellingsprocedure zomer 2015). Fietsconcept en netwerk. Op het overkoepelend overleg werd ook het strategische karakter van een samenhangend fietsnetwerk benoemd. Vanuit de deelprojecten en deelgebieden wordt de samenhang bewaakt en wordt er toegewerkt naar een vervollediging van het fiets- en voetgangers-netwerk. Schakels van dit netwerk worden binnen de deelprojecten Schijntje, Spoor Oost, passerelle, Ijzerlaan en Ijzerlaanbrug uitgetekend en/of al gerealiseerd. Voor nog ontbrekende schakels (denk aan verbinding Spoor Oost Spoor Noord) worden nieuwe initiatieven opgestart en middelen gezocht. De passerelle Schijnpoort werd door de stad verder uitgewerkt naar voorontwerp in 2016 om de werken in 2 fasen afgestemd met de werken Oosterweel aan Schijnpoort te kunnen uitvoeren. De eerste fase zal aanvatten eind Voorontwerp passerelle Schijnpoort (TV ROTS) 25 / 34

26 Leefbaarheidsprojecten voor de ringzone. De intendant Alexander D Hooghe en zijn team gingen in januari 2016 van start. Ze willen in twee jaar tijd samen met verschillende organisaties en burgers een traject doorlopen om te komen tot concrete en realiseerbare overkappingen voor de Antwerpse ring. Overkappingen die vandaag en morgen van de stad een meer aangename plek maken om in te wonen, werken en vertoeven. De intendant startte over de overkapping van de Antwerpse ring een maatschappelijke dialoog op ( vòòr de plannen getekend zijn). In het najaar van 2016 werd een ambitienota opgeleverd. In de loop van 2017 zal het ontwerpproces in 6 afgebakende segmenten in de ringzone worden doorlopen. Het team tekende zelf aan één van de segmenten, namelijk een case voor omgeving Lobroekdok in de projectzone van Oosterweel. Begin 2017 werd daar een masterplan voor afgewerkt. Verdere afspraken over het vervolg moeten nog worden gemaakt. P&R Linkeroever Projectfiche P&R Linkeroever AMBITIE Efficiënte vlotte overstap. Geïntegreerd in het omliggende landschap. PROGRAMMA P&R-infrastructuur, 1500 parkeerplaatse,, openbaar domein, flankerende functies OPPERVLAKTE Meerlagig parkeergebouw voor 1500 pp en nevenprogramma OPDRACHTGEVERS en Vlaamse overheid en stad Antwerpen FINANCIERING AANBESTEDENDE OVERHEID Nv BAM BUDGET Infrastructuur, openbaar domein 20 miljoen PROJECTLEIDER Sarah Soontjens bij stad Antwerpen ONTWERPER team ontwerpend onderzoek stad A, voorgaande concepten uitgewerkt door tv sam en BUUR, 2015: Hub in onderaanneming van Rots MIJLPALEN Consensus over conceptontwerp Maart 2013 Op 4 april 2014 besliste de Consensus over financiering en Vlaamse regering de middelen te projectaanpak voorzien voor een gelijkvloerse 26 / 34

27 aanleg van de P+R. Voor de uitbreiding tot 1000 à 1500 PPplaatsen werden nog geen middelen voorzien. PARTICIPATIE COMMUNICATIE / INSPIRERENDE ACTIES In het voorjaar van 2016 werden beslissingen genomen over concept, bouwheer, financiering en timing. GRUP definitieve vaststelling Maart 2015 Kennisgeving projectmer Juni 2015 Aanstelling Hub als ontwerper Juni 2015 Opstart voorontwerp Voorjaar 2016 Voortgang in de rapportageperiode In 2012 nam de stad tijdelijk een trekkersrol op in de uitwerking van een concept voor de P&R Linkeroever, voortbouwend op ideeën uit voorgaande ontwerpoefeningen van tv sam (GBC-PAC ) en BUUR (2009). Hierover werden een aantal werkgroepen georganiseerd met stad, BAM, MOW, AWV, De Lijn en de gemeente Zwijndrecht. Er werd een consensus voor het conceptontwerp bereikt op niveau van de administraties, maar geen van de partijen bleek toen bereid (een deel van) de noodzakelijke middelen op tafel te willen leggen voor de realisatie van deze P&R. De Stad paste het plan verder aan tot het minimale ambitieniveau dat ze voor de P&R wil aanhouden. BAM heeft daarop een raming opgemaakt. Op 4 april 2014 besliste de Vlaamse regering de middelen te voorzien voor een gelijkvloerse aanleg van de P+R. Voor de uitbreiding tot 1000 à 1500 PP-plaatsen werden nog geen middelen voorzien. De realiteit vandaag met verschillende grote werven die gepland worden in de stad vraagt om een versnelde realisatie van Park & Ride s. Met nieuwe parkeercapaciteit aan de rand wil de stad er immers voor zorgen dat bezoekers en forenzen de overstap kunnen maken van de wagen op het openbaar vervoer en zo, ondanks de werven, toch nog op een vlotte manier de binnenstad bereiken. Alle partners onderschrijven dit en dus werd er in de eerste helft van 2015 werk gemaakt van een aanbesteding om een ontwerpbureau aan te stellen die de verschillende P+R s verder uitwerkt. Dit bureau werkt momenteel aan een soort van huisstijl voor de reeks aan P+Rs en aan de P+R s op zich, waaronder Linkeroever. De ambitie is een parkeergebouw te realiseren met 1500pp. 27 / 34

28 Algemeen concept parkeergebouwen (Hub) zomer 2015 Stad en BAM lieten samen een algemeen concept voor parkeergebouwen en P+R ontwikkelen. Het ontwerp voor P+R Keizershoek, Wommelgem en Linkeroever werd opgestart in september 2015 (door BAM) en voor P+R Luchtbal door de stad. Het voorontwerp voor de P+R Linkeroever werd opgestart begin Het algemeen concept werd afgerond en in het voorjaar van 2016 volgden eindelijk een aantal beslissingen over het concept, de timing, budget en bouwheer. Het parkeergebouw Linkeroever werd in 2016 mee opgenomen in de bouwaanvraag en de aanbesteding voor de infrastructuurwerken Linkeroever door nv BAM. IJzerlaan, IJzerlaankanaal en IJzerlaanbrug Algemene omschrijving In de omgeving van Singel Noord en IJzerlaan staan grote infrastructuurwerken op stapel, waaronder de verbreding van het Albertkanaal en de realisatie van de Oosterweelverbinding. Deze infrastructuurwerken vormen de aanleiding tot heel wat veranderingen in de omgeving in het algemeen en langsheen de Ijzerlaan in het bijzonder. Zo wordt de Ijzerlaanbrug afgebroken en vervangen door een fietsbrug en moet een nieuwe verbinding gezocht worden tussen het Lobroekdok en open water. Deze werken creëren belangrijke nieuwe potenties voor de omliggende wijken en houden de belofte in zich om pure infrastructuurwerken uit te bouwen tot volwaardige stadsvernieuwingsprojecten. 28 / 34

29 Het project Ijzerlaan valt uiteen in 3 deelgebieden: Deelgebied 1: vastgoedontwikkeling op de noordelijke aanloophelling van de Ijzerlaanbrug Deelgebied 2: realisatie fietsbrug Ijzerlaan Deelgebied 3: heraanleg en realisatie afwateringskanaal Lobroekdok in Ijzerlaan Voor de deelprojecten IJzerlaan, afwateringskanaal en IJzerlaanbrug werden in juli 2013 afspraken gevat in een samenwerkingsovereenkomst tussen de stad, BAM, AWV en De Scheepvaart. De stad is opdrachtgever voor het deelproject IJzerlaan (heraanleg van gevel tot gevel, exclusief afwateringskanaal). Projectfiche IJzerlaan AMBITIE Water in de wijk Dam en Steenborgerweert. Verbinding wijken. Betere mobiliteit door wegwerken huidige bottleneck. PROGRAMMA Infrastructuur, openbaar domein OPPERVLAKTE OPDRACHTGEVERS en Nv BAM en stad FINANCIERING AANBESTEDENDE OVERHEID Nv BAM BUDGET Infrastructuur, openbaar domein 10 mio (budget stad), 35 mio totaalbudget PROJECTLEIDER Tom Vinck en Bert De Vos bij stad Antwerpen ONTWERPER Jan Peeters (stad, schetsontwerp), RoTS (vanaf voorontwerp) MIJLPALEN Samenwerkingsovereenkomst tss BAM, stad, nv DS en AWV Juli 2013 Goedkeuring schetsontwerp September 2013 archeologisch vooronderzoek en onderzoek nutsleidingen Juni -september 2014 openbaar onderzoek bouwaanvraag Zomer 2014 start werken kruispunt met Noorderlaan Juni 2015 Start hoofdwerken Augustus 2015 PARTICIPATIE Inspraakavond voor de buurt Sept 2014 COMMUNICATIE / INSPIRERENDE Infomomenten IJzerlaan voor Mei 2015 ACTIES bewoners en bedrijven, zowel in Antwerpen als Merksem 29 / 34

30 Illustratie toekomstige IJzerlaan (Maxwan, Antea, Karres & Brands, Hub) Voortgang in de rapportageperiode In juli 2013 werd voor de realisatie van de IJzerlaan, het afwateringskanaal (via de IJzerlaan) en de IJzerlaanbrug een overeenkomst gesloten tussen de nv Scheepvaart, BAM, AWV en de stad Antwerpen. Er werd een stringente timing afgesproken (om de hoofdwerken van de Oosterweelverbinding voor te blijven). Het schetsontwerp werd in de zomer van 2013 opgemaakt door de stad en doorsproken met de partners. In november 2013 werd de startnota goedgekeurd op de GBC. Het voorontwerp voor de heraanleg van de IJzerlaan en de nieuwe fietsbrug over het Albertkanaal werd in februari 2014 goedgekeurd. De bouwaanvraag werd in juni 2014 ingediend. Openbaar onderzoek (stedenbouwkundige vergunning) van 1 aug 30 augustus Het definitief ontwerp voor de heraanleg van de IJzerlaan en de nieuwe fietsbrug over het Albertkanaal werd goedgekeurd in september Gunning werken kruispunt (1e fase) maart De werken aan het kruispunt Noorderlaan-Ijzerlaan zijn gestart begin juni De hoofdwerken werden gegund in mei 2015 en gestart in september / 34

31 IJzerlaan start der werken zomer 2015 In 2016 verlopen de werkzaamheden aan het kruispunt Noorderlaan-Ijzerlaan en de IJzerlaan zelf volgens planning. Brabo 2 Projectfiche Brabo 2 AMBITIE Betere bereikbaarheid en duurzame mobiliteit, betere leefomgeving en kwaliteit, en stimuleren van ruimtelijke en economische (her)ontwikkeling. PROGRAMMA traminfrastructuur, premetro, openbaar domein OPPERVLAKTE 8 km tramverlenging OPDRACHTGEVERS en Stad en Vlaanderen (AWV en De Lijn) FINANCIERING AANBESTEDENDE OVERHEID De Lijn BUDGET Totaal, tram en niet-tram 240 mio PROJECTLEIDER Dries Henkens, Katrien Mels, Maarten Mans, Bert De Vos bij stad Antwerpen 31 / 34

32 ONTWERPER Tv sam, M. De Sola Morales MIJLPALEN Samenwerkingsovereenkomst November 2011 Contract close September 2015 Start der werken November 2015 PARTICIPATIE Bevraging organisatie werken Operaplein (operaplein.be) Inspraaktraject rond minder hinder Najaar 2012 Najaar 2014 COMMUNICATIE / INSPIRERENDE Zie communicatie Noorderlijn op ACTIES p.15 Voortgang in de rapportageperiode Ontwerp en dbfm-bestek werden in de loop van 2013 afgewerkt. In september 2013 werden de verschillende projectnota s per deelgebied goedgekeurd op GBC en RMC. Op 11 oktober 2013 besliste de Vlaamse regering de besteksdocumenten en de ontwerpdocumenten van de overeenkomsten goed te keuren, waardoor het bestek aan de kandidaat consortia kon worden overgemaakt. Bij deze beslissing werd ook gekozen om de tramlijn, die oorspronkelijk tot aan De Mieren in Ekeren zou lopen, in te korten tot aan Havana, op aandringen van stad en district Ekeren. Daarop wordt het ontwerp voor de P&R Havana, in afstemming met het Masterplan Havana, herzien. In november 2013 werd een grote informatiecampagne richting verschillende doelgroepen gevoerd. De afstemming met het project IJzerlaan vormde een belangrijke onderzoeksvraag (overlap ondergrondse werken IJzerlaan en bovengrondse heraanleg kruispunt Noorderlaan-IJzerlaan, onderdeel van Brabo 2) in het najaar De projectmer voor de heraanleg van de Leien, de tramlijn Ekeren en de tramlijn Eilandje te Antwerpen werd eind februari 2014 door de cel MER goedgekeurd. De bouwaanvraag voor de Noorderlijn werd in mei 2014 ingediend. Openbaar onderzoek (stedenbouwkundige vergunning) Noorderlijn van 1 aug 29 sept Vier consortia dienden in februari 2014 hun offertes in (dbfm Brabo 2). Deze werden geëvalueerd en in maart 2014 vonden (een eerste reeks) onderhandelingen plaats. Terechtwijzend bericht in mei Best and Final Offers voor de opdracht Brabo 2 werden ingediend eind september Begin december 2014 werd een voorkeursbieder aangeduid. Finale onderhandelingen begin Gunningsbeslissingen door stad, GAPA, De Lijn en Vlaamse regering begin Contract close voorzien na zomer De start der werken wordt voorbereid. Overeenkomst overdracht eind / 34

33 De werken voor het tramproject Brusselstraat zijn gestart in maart 2014 en afgerond november 2014 en ingereden tijdens een persmoment op 6 december Voortgang van het project tussen april en september 2015 Een advies van het INR zorgde voor vertraging op de procedure waardoor na de gunning in het voorjaar van 2015 een herbevestiging van de gunning (door De Lijn) in juli 2015 volgde. Er werd in Q3 tussen de opdrachtgevers (stad, De Lijn, AWV), Tramstad en de nutsmaatschappijen overlegd om te komen tot oplossingen voor de nog hangende knelpunten rond nutsleidingen, voorwaarden bouwvergunning en aandachtspunten opdrachtgevers en ZNA. Er wordt toegewerkt naar contract close in oktober 15 en start der werken in maart Voortgang van het project tussen oktober 2015 en april 2016 In november 2015 vond eindelijk na een voortraject van meer dan 10 jaar de contract close Brabo 2 plaats! De werken Noorderlijn zijn gestart in maart 2016 op de Frankrijklei en de Noorderlaan. Start van de werken Noorderlijn maart / 34