Lerarenopleiding Biologie

Transcriptie

1 Lerarenopleiding Biologie (CROHO-nr ) Variant dagopleiding Schematisch beeld van het opleidingsmodel: Curriculum Bachelor 2010 (BA2010) Kenmerken: 1. Programma vanaf cohort september 2010 (dagopleiding) 2. Indeling van het curriculum in: a. Een beroepsvoorbereidende leerlijn b. Een werkervaring, reflectie en onderzoek leerlijn c. Een opleidingsspecifieke leerlijn 3. Gebaseerd op de kennisbasis (generiek en opleidingsspecifiek) 4. Plaats van de minors in het programma (een opleidingsgebonden minor in het tweede leerjaar) 5. Introductie van leerwerktaken. 6. Onderwijseenheden te herkennen aan de plaats van het streepje op positie 3 in de code: EN- Dagopleiding 1

2 sopgave Propedeuse... 4 Beroepsvoorbereidende leerlijn... 4 Onderwijskunde Onderwijskunde Drama Werkervaring, reflectie en onderzoek leerlijn... 7 Studieloopbaanbegeleiding 1A... 7 Studieloopbaanbegeleiding 1B... 8 Leerwerkstage Opleidingsspecifieke leerlijn Vakdidactiek Biologie Biologie als schoolvak Lespraktijk biologie Anatomie en morfologie van zaadplanten Anatomie en fysiologie van mens en dier Anatomie fysiologie van mens en dier Biologische diversiteit Chemie van het leven Ecologie Theorie Ecologie Praktijk Leerwerktaak: Veldbiologie op school Leerwerktaak: De duurzame school Duurzaamheid en omgevingsonderwijs Postpropedeuse Beroepsvoorbereidende leerlijn Onderwijskunde Onderwijskunde Onderwijskunde Drama Drama Levensbeschouwelijke oriëntatie Levensbeschouwelijke oriëntatie Werkervaring, reflectie en onderzoek leerlijn Studieloopbaanbegeleiding Studieloopbaanbegeleiding Studieloopbaanbegeleiding Leerwerkstage 2A Leerwerkstage 2B Leerwerkstage 2 Onderzoek Leerwerkstage 2 Internationalisering Leerwerkstage Opleidingsspecifieke leerlijn Vakdidactiek Biologie Vakdidactiek Biologie Biologische diversiteit Leerwerktaak: Ordening Dagopleiding 2

3 Celbiologie Genetica Evolutie Leerwerktaak: Ethische discussie Ontwikkelingsbiologie Diversiteit en natuurbeheer Zoetwaterecologie Leerwerktaak: Zoetwater Gedragsbiologie van mens en dier Leerwerktaak: Gedragsonderzoek Planten: fysiologie en regulatie Leerwerktaak: Practicumdidactiek Leerwerktaak: (Mis)conceptendidactiek Seksuele en relationele vorming Leerwerktaak: Leefstijl Immunologie Leerwerktaak: Afweer Zoutwaterecologie en Waddenveldwerk Bacteriën, virussen en biotechnologie Leerwerktaak: Bacteriën, virussen en biotechnologie Biochemie, neurobiologie en nanotechnologie Leerwerktaak: Biochemie, neurobiologie en nanotechnologie Afstudeer fase Meesterstuk Afstudeerstage Afstudeeronderzoek Kennisbasistoets startbekwaamheid Biologie Dagopleiding 3

4 Propedeuse Beroepsvoorbereidende leerlijn Onderwijskunde 1 EN-VO-ONWK1.V.12 Onderwijskunde 1 - Dagonderwijs Dit is de eerste beroepsondersteunende onderwijseenheid die studenten krijgen binnen de opleiding tot docent. Juist bij aanvang van een opleiding tot leraar is het van groot belang dat de student zich bewust wordt van wat de rol van docent (precies) inhoudt. Docent zijn betekent niet alleen het geven van een vak, maar gaat verder, namelijk een teamlid zijn, een pedagoog, een onderwijsinnoveerder, et cetera. Niet alleen wordt de student gestimuleerd om zijn/haar eigen toekomstige rol te verkennen, maar ook de plek daarvan in de school en in het huidige onderwijssysteem. Waarom hebben we tegenwoordig al die verschillende opleidingen als vmbo, havo, vwo, bve? Hoe is dat ontstaan? Waar komen verschillende typen als bijzonder en openbaar onderwijs vandaan? Ook maken de studenten kennis met een drietal leertheoretische concepten binnen een onderwijsorganisatie. Colleges Diagnostische toetsen Digitale colleges Elektronische leeromgeving Werkcolleges en hoorcolleges code: EN-VO-ONWK1 Titel: Onderwijskunde/pedagogiek 1 Doelstelling: Tijdens deze onderwijseenheid wordt aan de volgende hoofddoelstellingen gewerkt: 1. De studenten doen ervaring op in het leren binnen de community of learners van de School of education, LVO/BVE 2. De studenten hebben zicht gekregen op de ontwikkeling van de eigen basisstudievaardigheden 3. De studenten verwerven kennis over het ontstaan en de ontwikkeling van het Nederlands onderwijssysteem 4. De studenten hebben zichzelf georiënteerd in de verschillende taken of rollen die een docent in het onderwijs heeft Ec: 3 Tentamen 1 5,5 Werkstuk 1 5,5 (). Reader OWK1 Geerts, G & Kralingen, van, R (2011). Handboek voor leraren, 1. Bussum: Coutinho Dagopleiding 4

5 Onderwijskunde 2 EN-VO-ONWK2.V.12 Onderwijskunde 2 - Dagonderwijs In deze onderwijseenheid staan centraal de vijf rollen die succesvolle docenten laten zien en het gedrag van leerlingen en de leraar in de klas. Allereerst kijken we naar concrete gedragskenmerken van de vijf rollen, die te oefenen en toe te passen zijn. Belangrijk daarbij is of de voorgestelde doelen zijn bereikt, weergegeven door het gedrag van de leerlingen. Daarna gaan we in op de vraag hoe het gedrag van de individuele leerling, het gedrag in en van de groep en het gedrag van de leraar een rol spelen en hoe ze beïnvloed kunnen worden. Centraal staat welke interventies de docent kan plegen om tot voorbeeld(ig) gedrag te komen. We kijken hierbij zoveel mogelijk naar gedrag in relatie met de omgeving, omdat er altijd sprake is van een wisselwerking. We besteden aandacht aan effectieve vormen van klassenmanagement en uitdagend en activerend onderwijs waarin leerlingen door samenwerkend leren in een opbouw tot zelfverantwoordelijk leren komen. Je wordt je in deze onderwijseenheid steeds meer bewust van jouw eigen rol bij het ontstaan van bepaald gedrag bij leerlingen. Verder worden instrumenten aangereikt om jouw lessen op orde te krijgen en te houden. We gaan in op hoe persoonskenmerken tot uiting komen in het pedagogisch handelen en de wijze van communiceren van jou als docent. Door hier bewust mee te oefenen, krijg je meer variatiemogelijkheden tot jouw beschikking om leerlinggedrag te beïnvloeden. Hoorcolleges Werkcolleges Stage Elektronische leeromgeving Werkcolleges en hoorcolleges code: EN-VO-ONWK2 Titel: Onderwijskunde 2 Hoofddoelen OWK2. 1. Aan het einde van de onderwijseenheid weten de studenten welke vijf rollen succesvolle docenten laten zien en kunnen ze deze rollen toepassen in hun eigen onderwijspraktijk. 2. Aan het einde van de onderwijseenheid hebben de studenten inzicht en vaardigheden in klassenmanagement. 3. Aan het einde van de onderwijseenheid hebben de studenten kennis van en inzicht in groepsdynamica en interactieprocessen. Generieke kennisbasis: 2.5; 3.1; 3.2; 3.3; 8.1; 8.2 De doelen en de generieke kennisbasis zijn nader uitgewerkt in de toetsmatrijs OWK2. Ec: 3 Werkstuk 67 5,5 1 t/m 10, 1 dec Leerwerktaak 33 5,5 Reader OWK2 M. Slooter (2009). De vijf rollen van de leraar, 3. Amersfoort: CPS onderwijsontwikkeling en advies P. Teitler (2009). Lessen in orde, 1. Bussum: Coutinho W. Geerts, R. van Kralingen (2011). Handboek voor leraren, 1. Bussum: Coutinho Dagopleiding 5

6 Drama 1 EN-VO-DRA1.V.01 Drama - Dagonderwijs Studenten leren te streven naar congruentie tussen hun non-verbale communicatie en hun verbale taal. Interactie gericht op het nemen en houden van leiding staat hier centraal. Vragen als: Hoe zorg ik dat ik aandacht krijg en houd? Kom ik zo over als ik wil overkomen? Hoe kan ik dit beïnvloeden? komen aan de orde. De nadruk ligt op: stemgebruik, houding, non-verbale communicatie, contact maken, zelfvertrouwen, expressie, een samenhangend verhaal boeiend kunnen brengen. Studenten verdiepen zich dus in aspecten van performance in en voor de klas, en werken aan hun handelingsbekwaamheid. Door middel van gerichte opdrachten in de les ( en daarbuiten) vergroten zij de effectiviteit van hun communicatie voor en in de klas. De lessen kunnen beschouwd worden als practicum. Studenten werken ervaringsgericht in deze onderwijseenheid. Door middel van gerichte opdrachten in de les (en in de school) werken zij aan het vergroten van hun vaardigheden e ontvangen zij feedback op die vaardigheden. Door middel van andere opdrachten maken zij zich de theorie eigen. De docent op het instituut begeleidt de student in de lessen, via Blackboard, via opdrachten de docent in de school geeft feedback op uitgevoerde opdrachten van de student in de school code: EN-VO-DRA1 Titel: Drama 1 Doelstelling: 1. studenten zijn zich bewust van de signalen, die zij met hun non-verbale communicatie uitzenden 2. studenten kunnen non-verbale signalen van anderen herkennen en interpreteren en kunnen hun eigen non-verbale communicatie doelbewust inzetten 3. studenten leren te streven naar congruentie tussen hun non-verbale communicatie en hun verbale taal. 4. studenten kunnen via spel variëren in gedragingen 5. studenten weten welke factoren van gedrag horen bij leiding nemen 6. studenten weten dat een krachtige (dramatische) vorm de inhoud van de boodschap versterkt en kunnen dat ook toepassen Ec: 3 portfolio 0 5,5 Niet voldaan t/m Voldaan presentatie 1 5,5 Victor van Geel (2009). Lichaamstaal, praktijkboek voor de leraar, laatste druk 2009 Reader: Hier ben ik!, zesde. Baarn: HB-uitgevers Dagopleiding 6

7 Werkervaring, reflectie en onderzoek leerlijn Studieloopbaanbegeleiding 1A EN-VO-SLB1A.V.01 Studieloopbaanbegeleiding 1A - Dagonderwijs Je werkt bij SLB1A aan het in kaart brengen van je eigen ontwikkeling. Dit doe je door te werken aan de vijf beroepstaken in het kader van zelfsturing op studie en loopbaan. Dit zijn: kwaliteitenreflectie (wat kan ik? wie ben ik?), motievenreflectie (wat wil ik?), werkexploratie (waar wil ik werken), loopbaansturing (hoe bereik ik dat?) en netwerken (wie heb ik daarbij nodig?). Ook leer je meer over jezelf door te reflecteren en daarbij dingen bewust te maken die je onbewust aan het doen bent. Je leert concrete, meetbare doelen te stellen en daarbij een stappenplan te maken om die doelen ook te halen: je eerste persoonlijk ontwikkelingsplan. Je krijgt een SLB-groep van ongeveer 10 studenten uit je vakgebied met een SLB'er. Hiermee werk je aan groepsopdrachten maar je zal ook veel individuele opdrachten moeten doen. Het gaat bij SLB immers om jouw persoonlijke ontwikkeling. Jouw SLB'er begeleidt de groepsbijeenkomsten en zal ook regelmatig een persoonlijk gesprek met je aangaan. Studieloopbaantoolkit, loopbaankompas, blackboard, nulmeting De SLB'er begeleidt de groepsbijeenkomsten en gaat regelmatig met elke student persoonlijk in gesprek over de persoonlijke ontwikkeling van de student. Daarnaast is de SLB'er het eerste aanspreekpunt voor de student. Niet voldaan t/m Voldaan code: EN-VO-SLB1A Titel: Studieloopbaanbegeleiding 1A LVO Doelstelling: 1. De student ontwikkelt de competentie zelfsturing op studie en loopbaan en zet hierbij de beroepstaken van SLB op een juiste wijze in. 2. De student oriënteert zich op de referentiepunten van het eerste jaar op het gebied van persoonlijk professionele ontwikkeling in relatie tot het opleidings- en beroepsprofiel. 3. De student kan reflectie-instrumenten inzetten om tot een zelfsturing te komen. Ec: 2 Dossier 1 5,5 Niet voldaan t/m Voldaan Mirjam Groen (2006). Reflecteren, de basis, 1. Groningen: Noordhoff Dagopleiding 7

8 Studieloopbaanbegeleiding 1B EN-VO-SLB1B.V.01 Studieloopbaanbegeleiding 1B - Dagonderwijs In het vervolg van SLB1A werk je bij SLB1B aan het in kaart brengen van je eigen ontwikkeling. Je blijft werken aan de vijf beroepstaken en je werkt aan je reflectieniveau. Je leert een portfolio aan te leggen waarin je met bewijsmateriaal je ontwikkeling aantoont. Je leert kijken naar je eigen ontwikkeling vanuit je persoonlijke ontwikkeling (jouw beeld van jouw kwaliteiten en motieven), je opleiding (jouw beeld van jouw studievaardigheden) en de beroepsidentiteit (jouw beeld van het beroep van docent) In de periode waarin je SLB1B volgt zal je veel op je stageschool zijn. Hier zullen de SLBbijeenkomsten dan ook plaatsvinden begeleidt door de schoolopleider. Je krijgt door de schoolopleider begeleiding bij het werken aan je POP en het maken van je portfolio. Je SLB'er van Windesheim zal met jou voortgangsgesprekken voeren. Studieloopbaantoolkit, loopbaankompas, blackboard De SLB'er op Windesheim begeleidt op afstand, de schoolopleider leidt de themabijeenkomsten en begeleidt je persoonlijke ontwikkeling die te zien is in en om je les. Niet voldaan t/m Voldaan code: EN-VO-SLB1B Titel: Studieloopbaanbegeleiding 1B LVO Doelstelling: 1. De student ontwikkelt de competentie zelfsturing op studie en loopbaan 2. en zet hierbij de beroepstaken van SLB op een juiste wijze in. 3. De student oriënteert zich op de referentiepunten van het eerste jaar op het gebied van persoonlijk professionele ontwikkeling in relatie tot het opleidings- en beroepsprofiel. 4. De student kan reflectie-instrumenten inzetten om tot een zelfsturing te komen. Ec: 2 Propedeusetoets 0 5,5 Niet voldaan t/m Voldaan Portfolio 1 5,5 Niet voldaan t/m Voldaan Taaltoets 0 5,5 Mirjam Groen (2006). Reflecteren, de basis, 1. Groningen: Noordhoff Dagopleiding 8

9 Leerwerkstage 1 EN-VO-LWS1.V.02 Leerwerkstage jaar 1 - Dagonderwijs Je gaat in de beroepspraktijk aan de slag met het vormgeven van een goede activerende leeromgeving voor leerlingen. Je bereidt onderwijsactiviteiten voor en kiest daarbij voor een didactische aanpak die activerend is voor leerlingen en die past binnen de context van de school. Je gaat de geplande onderwijsactiviteiten uitvoeren met leerlingen. Je kunt daarbij denken aan vaklessen, maar (afhankelijk van de stageschool) ook aan andere vormen van onderwijs, zoals het maken en begeleiden van onderwijsactiviteiten binnen leergebieden of binnen het competentiegericht leren op het MBO. Ook ga je de uitgevoerde onderwijsactiviteiten bespreken en evalueren. Je gaat in de beroepspraktijk aan de slag met het omgaan met leerlingen. Je geeft leiding aan gesprekken en activiteiten met groepen leerlingen. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan het leiding geven tijdens een docentgestuurde lessituatie of aan een project waar leerlingen samen aan werken. De context waarin je leiding geeft is afhankelijk van de mogelijkheden binnen je stageschool. Leerwerkstage Handboek LWS1 en ondersteunende materialen op de bijbehorende blackboard module. door vakcoach, opleider in de school en leerwerkbegeleider in de vorm van lesbezoek, intervisie, gesprekken en themabijeenkomsten. Zeer slecht t/m Uitmuntend code: EN-VO-LWS1 Titel: Leerwerkstage jaar 1 Doelstelling: 1. Je werkt in de beroepspraktijk aan de SBL competenties. Het vereiste niveau is in de bijhorende gedragsindicatoren uitgewerkt. 2. Je kunt na afonding van onderwijseenheid motiveren of je docent wil worden en of het beroep bij je past. Ec: 6 Beoordelingsgesprek 1 5,5 Zeer slecht t/m Uitmuntend basis van een bewijsdossier Handboek leerwerkstage Dagopleiding 9

10 Opleidingsspecifieke leerlijn Vakdidactiek Biologie 1 EN-BI-DID1.V.01 Didactiek 1 Biologie - Dagonderwijs In de onderwijseenheid "Didactiek 1 Biologie" wordt voortgebouwd op hetgeen geleerd is in de onderwijseenheid "biologieles in de praktijk" (EN-BI-LESPR). Er wordt ook nu gewerkt op basis van het Model voor Directe Instructie en dit wordt gecombineerd met het "Leren in Vijf Dimensies" zoals die door Marzano zijn geformuleerd. Binnen deze twee kaders wordt aandacht besteed aan biologiedidactiek. De nadruk daarbij ligt op Marzano's tweede dimensie: manieren voor het verwerven en integreren van nieuwe kennis en de biologiedidactiek die daarbij hoort. De behandelde stof wordt toegepast tijdens minilessen aan medestudenten welke op video opgenomen worden. Deze video opnames worden door de student die de miniles gaf achteraf gemonteerd tot een korte videopresentatie welke de belangrijkste elementen van de les laten zien en waarbij in een reflectie de gemaakte didactische keuzes uitgelegd worden aan de hand van de dimensies van leren. Werkcolleges en "microteaching" (het geven van minilessen aan medestudenten). Videocamera, computer en software waarmee video bewerkt en gemonteerd kan worden. code: EN-BI-DID1 Titel: Didactiek 1 Biologie Doelstelling: Na het volgen van deze onderwijseenheid: kent de student, 1. de vijf dimensies van leren (Marzano & Miedema) 2. het model van directe instructie (Ebbens & van Ettenkoven) 3. drie typen van practica en de overwegingen om voor één van de drie te kiezen: a. vaardighedenpracticum b. conceptueel practicum c. onderzoekspracticum 4. de functie van feedback geven tijdens het leerproces 5. het verschil tussen formatieve en summatieve beoordeling 6. de taxonomie van Bloom Dagopleiding 10

11 kan de student: 1. een leerstofanalyse maken van biologische vakinhouden die horen bij een kerndoel of eindterm; 2. aan de hand van deze leerstofanalyse bepalen wat de specifieke leerdoelen per les en/of lessenserie zijn; 3. de vijf dimensies van Marzano toepassen in het voorbereiden van een les of lessenserie; 4. voor deze les(sen) een lesplan opstellen aan de hand van het Model van Directe Instructie en daarin keuzes maken voor relevante (praktische) werkvormen en feedback momenten; 5. een aantal toetsvragen op verschillende niveaus van Bloom voorbereiden waarmee het bereiken van de in de les(sen) gestelde leerdoelen wordt bepaald; 6. video opnamen maken die aan een zekere kwalitatieve norm voldoen 7. op basis van "ruw materiaal" een videopresentatie monteren van relevante onderdelen van een zelfgegeven biologieles (kennisbasis ict 1, instrumentele vaardigheden); 8. de gedragsindicatoren van de SBL competenties toepassen in het evalueren van een eigen les en die van een medestudent; 9. de richtvragen van de vijf dimensies van Marzano toepassen in het evalueren een eigen les en die van een medestudent 10. op basis van de evaluatie en de videopresentatie een zelfreflectie schrijven waarin de eigen leerpunten worden benoemd en voorstellen worden gedaan voor het operationaliseren van deze leerpunten. Relatie met de kennisbasis biologie: Deze onderwijseenheid heeft betrekking op domein B1.2 (biologie lesgeven) van de in 2009 gepubliceerde kennisbasis biologie. Ec: 3 Video van een miniles 4 5,5 Opdrachten 6 5,5 Robert Marzano en Wietske Miedema (). Leren in vijf dimensies: Moderne didactiek voor het voortgezet onderwijs, 3e ongewijzigde druk. : van Gorcum Sebo Ebbens & Simon Ettekoven (2005). Effectief leren: Basisboek, 2e druk. : Noordhoff Uitgevers B.V. Dagopleiding 11

12 Biologie als schoolvak EN-BI-BISCH.V.12 Biologie als schoolvak - Dagonderwijs Tijdens de onderwijseenheid "biologie als schoolvak" in major periode 2 bereidt de student zich voor op zijn eerste leerwerkstage in een opleidingsschool. Er wordt geoefend met de "gereedschappen" die in de leerwerkstage worden gebruikt. Aan het eind van de periode ben je voorbereid op de taken en de attitude die van je verwacht worden tijdens het leerwerktraject. Er wordt aandacht besteed aan: 1. werkvormen die gebruikt kunnen worden binnen het schoolvak biologie, 2. biologiemethodes en materialen die ingezet kunnen worden bij de biologieles, 3. portfolioleren, 4. het weekjournaal, 5. intervisie en de verslaglegging daarvan, Daarnaast: 6. ervaart de student wat het betekent om leiding te geven aan een groep(je) leerlingen, 7. ontwerpt de student onderwijsactiviteiten die uitgevoerd worden in steeds complexer wordende (gesimuleerde) situaties, 8. voert de student opdrachten uit om zicht te krijgen op de gang van zaken in 9. een school en de lessen/onderwijsactiviteiten die bij het schoolvak biologie of het leergebied Mens & Natuur gebruikelijk zijn, 10. doet de student actief mee aan intervisiebijeenkomsten en maakt weekjournaals, waarin hij reflecteert op zijn ervaringen. Biologiemethodes en practicummaterialen. code: EN-BI-BISCHa Titel: Biologie als schoolvak Doelstelling: Gedurende het eerste semester van het eerste jaar worden studenten voorbereid op de eerste leerwerkstage. De eerste leerwerkstage vindt plaats in het tweede semester. Na het volgen van deze onderwijseenheid: Kent de student: 1. Het handboek voor de eerste leerwerkstage. 2. Begrippen uit de kennisbasis vakdidactiek biologie. Weet de student: 3. Wat hij/zij concreet gaat doen tijdens de eerste leerwerkstage en aan welke eisen hij/zij daarbij moet voldoen. 4. Welke attitude van hem/haar verwacht wordt tijdens de leerwerkstage. 5. Hoe hij/zij dient te werken met de SBL-competenties. 6. Hoe hij/zij het eigen niveau van de docentcompetenties in een portfolio kan beschrijven en van bewijzen voorzien. Dagopleiding 12

13 Kan de student: 1. Een POP maken voor de eerste leerwerkstage. 2. Een weekjournaal schrijven dat aan de eisen van de opleiding voldoet. 3. Een intervisiegesprek met medestudenten voeren, actief deelnemen en een verslag erover schrijven. 4. Lesplanformulieren invullen en volgens plan uitvoeren in een miniles. 5. Basale begrippen uit de kennisbasis vakdidactiek biologie toepassen in de gecontroleerde situatie van een miniles aan medestudenten. Generieke kennisbasis: 2.1, 2.2 Ec: 4 Inleveropdracht 1 5,5 Dagopleiding 13

14 Lespraktijk biologie EN-BI-LESPR.V.12 Lespraktijk biologie - Dagonderwijs De student maakt in deze onderwijseenheid voor de eerste keer kennis met specifieke didactiek voor het vak biologie. De algemene didactische uitgangspunten voor directe instructie worden toegepast binnen de context van het vak biologie. In het kader van deze onderwijseenheid verdiept de student zich voor een eerste keer in de kerndoelen en de exameneisen voor het schoolvak biologie en het niveau (onderbouw VWO/HAVO, VMBO en BVE) waarvoor hij of zij opgeleid wordt. Tevens dient de student zich te oriënteren op de leermiddelen die door verschillende uitgeverijen aangeboden worden. Onder deze leermiddelen worden schoolboeken (methodes) verstaan, maar ook voorlichtingsmateriaal, educatieve software, websites en dergelijke. Tijdens de module ontwerpt de student lessen of lesdelen. Deze kunnen als presentatie of miniles uitgevoerd worden, geanalyseerd en besproken. De student verwerkt de kritiek als onderdeel van het verslag. Ook kan de student in de rol van observator de presentatie beoordelen en punten ter verbetering aangeven Werkcolleges en bijbehorende opdrachten die thuis voorbereid worden. De momenteel in het Nederlandse onderwijs gebruikte biologiemethodes Websites zoals als ondersteuning bij de vakinhoud Websites met informatie over leerplannen, syllabi en examens: Werkcolleges en bijbehorende opdrachten die thuis voorbereid worden. Via Blackboard en mail. code: EN-BI-LESPR Titel: Lespraktijk biologie Doelstelling: Na het volgen van deze onderwijseenheid: kent de student, 1. het directe instructie model als uitgangspunt voor het plannen van onderwijsactiviteiten waarbij de nadruk ligt op de beginsituatie, doelstellingen en opbouw van de onderwijsactiviteit; 2. de didactische insteek van de momenteel in gebruik zijnde biologie methodes; 3. een aantal didactische werkvormen die specifiek zijn voor het schoolvak biologie; 4. de kerndoelen voor de onderbouw van het VO, de leerwegen in het 5. VMBO en de eindtermen VMBO. kan de student, 6. een onderwijsactiviteit plannen en organiseren, 7. de bijbehorende onderwijsactiviteit uitvoeren in een setting waarin studiegenoten de rol van leerling/deelnemer op zich nemen, 8. met kritiek op de uitgevoerde onderwijsactiviteit om gaan, en 9. op basis van de ontvangen kritiek en zelfreflectie na afloop sterke en zwakke kanten benoemen en nieuwe leervragen formuleren. Ec: 4 Verslag 1 5,5 Sebo Ebbens & Simon Ettekoven (2005). Effectief leren: Basisboek, 2. : Noordhoff Uitgevers B.V. Dagopleiding 14

15 Anatomie en morfologie van zaadplanten EN-BI-AMZP.V.01 Anatomie en Morfologie van Zaadplanten - Dagonderwijs Leidend voor de theorie is hoofdstuk 35 van het gedurende de gehele opleiding gebruikte handboek Biology (8e druk) van Campbell en Reece. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van de Veldgids Nederlandse flora en het Botanisch woordenboek. In deze onderwijseenheid wordt in ieder geval aan de volgende onderwerpen aandacht besteed: 1. Wat zijn zaadplanten en welke hoofdgroepen (klassen) kunnen daarbinnen worden onderscheiden? 2. De belangrijkste in Nederland voorkomende plantenfamilies. Van deze families kan de student een aantal familiekenmerken benoemen / herkennen. 3. De begrippen naaktzadig en bedektzadig (éénzaadlobbig en tweezaadlobbig) 4. Bloeiwijzen (pluim, aar, scherm); vormen van bloemen (lipbloemen, straalbloemen, composieten). 5. Anatomie / bouwplan macroscopisch en microscopisch (stam / stengel, wortels worteltypen, blad / bladvormen, nodiën / knopen, internodiën / leden, ringlidteken, okselknoppen, lenticellen, stekels, doorns, knollen, bollen, floeem, xyleem, cambium, enzovoort). 6. Geslachtelijke voortplanting van zaadplanten, de rol van bloemen daarbij en de verschillende manieren van bestuiven. 7. Vormen van ongeslachtelijke voortplanting (bollen, knollen, uitlopers, wortelstokken, stekken, enten, etc.). 8. Anatomische en morfologische aanpassingen van landplanten, oeverplanten, moerasplanten, nymfeïde planten (met aan het oppervlak drijvende bladeren) en eloeïde planten (geheel ondergedoken planten, met uitzondering van de bloeiwijze). 9. Microscopie en algemene practicumvaardigheden. 10. Praktische kennis over de manier waarop dit onderwerp in het onderwijs behandeld kan worden. Theoriecolleges en practica Geen code: EN-BI-AMZP Titel: Anatomie en Morfologie van Zaadplanten Doelstelling: Na het volgen van deze onderwijseenheid: kent de student, 1. de globale indelingssystematiek van zaadplanten in 5 klassen; 2. voldoende botanische termen om met determineertabellen (een "flora") te kunnen werken; 3. de eenheid en verscheidenheid in de bouwplannen van zaadplanten (zowel macroscopisch als microscopisch); 4. de vorm en opbouw van plantencellen, -weefsels en -organen op een modelmatig niveau; 5. de manier waarop zaadplanten groeien: primaire en secundaire groei; 6. de manieren van geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting bij zaadplanten en kan hij voorbeelden daarvan noemen; 7. de verschillende vormen van bloembouw en de functie van deze verschillen; 8. de verschillende manieren van bevruchting bij zaadplanten; 9. verschillende vrucht en zaadtypen en hoe deze verspreid worden; Dagopleiding 15

16 kan de student, 1. anatomische en morfologische aanpassingen van planten aan hun leefomgeving herkennen en benoemen; 2. onderscheid maken tussen wat een leraar over plantenanatomie en morfologie weet en wat de leerling al weet en via onderwijs in de biologie moet weten; 3. diverse vormen van gebruik van (delen van) planten door de mens noemen; 4. practica over bloembouw, vruchten en zaden organiseren en begeleiden. 5. aangeven welke bloemen, vruchten en zaden praktisch bruikbaar zijn in het biologieonderwijs en weet hij waar en in welke seizoenen deze te vinden zijn. Relatie met de kennisbasis biologie: Deze onderwijseenheid heeft betrekking op domein 1 (biologische eenheid) en domein 4 (reproductie) van de in 2009 gepubliceerde kennisbasis biologie. Er wordt gewerkt op de organisatieniveaus "orgaansysteem" en "organisme". Ec: 3 Tentamen 50 5,5 Vaardigheidstoets 50 5,5 Henk Eggelte (2007). Veldgids Nederlandse flora, 5. : KNNV Uitgeverij Henk Eggelte (2009). Botanisch woordenboek: Verklaring en vertaling van floristische termen 1. : KNNV Uitgeverij Dagopleiding 16

17 Anatomie en fysiologie van mens en dier 1 EN-BI-AFMD1.V.01 Anatomie en Fysiologie van Mens en Dier 1 - Dagonderwijs De samenhang tussen anatomie (vorm) en fysiologie (functie) op allerlei biologische organisatieniveaus (cellen, weefsels, organen en orgaanstelsels) is één van de grote thema's in de biologie (zie Campbell 8e druk, hoofdstuk 1). In deze onderwijseenheid komen de volgende weefsels, organen en orgaanstelsels aan bod: spijsverteringsstelsel, hart en bloedvatenstelsel en bloed, ademhalingsstelsel, lever en nieren. Deze worden besproken in een aantal hoofdstukken die je kan vinden in unit 7 van Biology (Campbell & Reece). De mens is biologisch gezien ook een dier, maar wordt wel apart genoemd in de titel van deze onderwijseenheid. De reden is dat kennis over vorm en functie van het menselijk lichaam een belangrijk aspect is van de kennisbasis die van een leraar biologie in het voortgezet onderwijs wordt verwacht. In een aantal kerndoelen van de onderbouw van het VO ligt de nadruk op de humane biologie en het onderwerp staat letterlijk en figuurlijk dicht bij de belevings- en interessewereld van de meeste leerlingen. Een aanzienlijk aantal van hen zal ook een (para)medisch beroep ambiëren. Deze keuze kan gezien worden als een leefwereld- en beroepscontext in de "concept-context benadering die voorgestaan wordt door de CVBO (commissie vernieuwing biologie onderwijs). Het programma voor deze onderwijseenheid ziet er als volgt uit: Week Collegestof; hoofdstukken Biology 8e druk Campbell & Reece Practicum 1 H 40 (basisprincipes van vorm en functie bij dieren) Microscopie van weefsels (spier-, bind-, dek- en zenuwweefsel) 2 H 41.1 t/m 41.3 (spijsvertering) Torso, microscopie spijsverteringsorganen 3 H 41.4 en 41.5 (evolutionaire adaptaties en homeostase) Schedels en gebitten, didactiek bij lessen over voeding 4 H 42.1 t/m 42.4 (circulatie) Dissectie hart, microscopie bloedvaten 5 H 42.5 t/m 42.7 (gaswisseling) Dissectie zoogdier 6 H44 (uitscheiding) Dissectie vis 7 Inhaal- en vragenuur Werk afmaken en puntjes op de i zetten Hoorcollege en practicum Dagopleiding 17

18 code: EN-BI-AFMD1 Titel: Anatomie en Fysiologie van Mens en Dier 1 Doelstelling: Na het volgen van deze onderwijseenheid: kent de student, 1. op verschillende organisatieniveaus (cellen, weefsels, organen en orgaanstelsels) de vorm (bouw), functie en werking van de weefsels en organen van het spijsvertering-, circulatie-, gaswisselingen uitscheidingstelsel in mens en dieren; 2. de samenhang tussen de verschillende weefsels, organen en orgaanstelsels en kan hij deze uitleggen op het begripsniveau van de leerlingen die met de te behalen tweedegraads bevoegdheid les mag geven; 3. op verschillende organisatieniveaus (cellen, weefsels, organen en orgaanstelsels) de vorm (bouw), functie en werking van de weefsels en organen van het spijsvertering-, circulatie-, gaswisselingen uitscheidingstelsel in mens en dieren; 4. de samenhang tussen de verschillende weefsels, organen en orgaanstelsels en kan hij deze uitleggen op het begripsniveau van de leerlingen die met de te behalen tweedegraads bevoegdheid les mag geven. kan de student: 1. epitheel-, bind-, zenuw- en spierweefsel herkennen en aanwijzen als de 4 basisweefsels waaruit alle organen zijn opgebouwd; 2. de verschillende organen en orgaanstelsels lokaliseren in een verscheidenheid aan organismen, niet alleen de mens maar ook andere gewervelden; 3. de basisbeginselen van dissectie toepassen als techniek voor het prepareren van weefsels uit diverse organen en organismen; 4. lichtmicroscopische technieken inzetten om dierlijke cellen, weefsels, organen en orgaanstelsels te bestuderen, en daarvan overzichts- en detailtekeningen maken op de eerder genoemde organisatieniveaus. Relatie met de kennisbasis biologie: Deze onderwijseenheid heeft betrekking op domein 1 (biologische eenheid) van de in 2009 gepubliceerde kennisbasis biologie. Er wordt gewerkt op het organisatieniveau "orgaansysteem". Ec: 4 Practicumverslag 30 5,5 Tentamen 50 5,5 Integratieopdracht 20 5,5 G.B. Bannink & Th.M. van Ruiten (2005). BioData: informatieboek voor biologie, 2e druk. : Thieme Meulenhoff Neil Campbell & Jane Reece (2008). Biology, 8e druk. : Pearson Education Dagopleiding 18

19 Anatomie fysiologie van mens en dier 2 EN-BI-AFMD2.V.12 Anatomie en Fysiologie van Mens en Dier 2 - Dagonderwijs In deze onderwijseenheid wordt je aandacht gericht op "reguleren en reageren" bij mens en dier. Hoe nemen mens en dier prikkels uit de binnen- en buitenwereld waar, hoe verwerken zij die prikkels, tot welke reacties kan vervolgens worden overgegaan en welke gespecialiseerde cellen, weefsels en organen zijn daarbij nodig? Dat is de leidende vraag in deze onderwijseenheid. Met deze vraag ga je op drie manieren aan de slag: 1. Je bestudeert theorie over het zintuig en zenuwstelsel, het hormoonstelsel en de spieren en botten die allerlei waarneembare reacties mogelijk maken. 2. Je voert een aantal practica uit en doet daarvan verslag Je doet een literatuuronderzoek over een actueel wetenschappelijk inzicht binnen de onderwerpen die in deze onderwijseenheid behandeld worden. Je kiest hiervoor zelf het onderwerp, maar de docent moet dat wel eerst goedkeuren voor je verder kan. Hoor en werkcollege, practicum, presentatie van literatuuronderzoek code: EN-BI-AFMD2 Titel: Anatomie en Fysiologie van Mens en Dier 2 Na het volgen van deze onderwijseenheid: kent de student (op cellulair, weefsel en orgaan niveau) de bouw en werking van, en het effect van verstoringen op het: 1. zenuwstelsel en zintuigen; 2. hormoonstelsel; 3. spierstelsel; 4. beenderstelsel. kan de student: 1. benoemen hoe deze vier stelsels (met name het zintuig-, zenuw- en hormoonstelsel) in samenhang bijdragen aan het handhaven van de homeostase; 2. cellen en de vier weefseltypen in deze vier stelsels microscopisch bestuderen en herkennen in (nieuw) dierlijk materiaal 3. een dissectie uitvoeren die als doel heeft het zichtbaar maken van een zintuig- en zenuwstelsel in een willekeurig organisme 4. demonstraties uitvoeren en leerlingexperimenten begeleiden die als doel hebben de boven geformuleerde leerdoelen te didactiseren en zo in de toekomstige lespraktijk in te brengen. 5. een literatuuronderzoek uitvoeren waarmee hij/zij aantoont in staat te zijn actuele inzichten vanuit verschillende bronnen over één van de onderwerpen die in deze onderwijseenheid behandeld worden samen te vatten in een coherent verslag. Relatie met de kennisbasis biologie: Deze onderwijseenheid heeft betrekking op domein 1, 2 en 3 (biologische eenheid, zelfregulatie en organisatie, en interactie) van de in 2009 gepubliceerde kennisbasis biologie. Er wordt gewerkt op het organisatieniveau cel en orgaansysteem. Ec: 4 Practicumverslag 25 5,5 studie 25 5,5 Tentamen 50 5,5 Dagopleiding 19

20 G.B. Bannink & Th.M. van Ruiten (2005). Biodata, 2. : ThiemeMeulenhoff bv Neil Campbell & Jane Reece (2011). Biology, 9. : Pearson Dagopleiding 20

21 Biologische diversiteit 1 EN-BI-DIV1.V.01 Diversiteit 1 - Dagonderwijs Het leven is ontstaan in een abiotische leefomgeving, de oersoep. Er ontstond een ontwikkeling waardoor er 'leven' verscheen. Dit leven bestond in eerste instantie nog uit eenvoudige prokaryotische organismen. Uit deze eerste eenvoudige levensvormen ontstond door differentiatie een grote diversiteit. In deze diversiteit is een duidelijke ordening te herkennen. De taxonomische wetenschap let daarbij vooral op levenskenmerken als de manier waarop de levenscyclus van het organisme verloopt en de manier waarop het organisme zijn benodigde energie verkrijgt. Elk organisme is aangepast aan een specifieke manier van leven, er bestaat een vaste relatie tussen de vorm en de functie. De docent biologie herkent om zich heen de verscheidenheid aan kenmerken waardoor de levensvormen zich elk op hun eigen manier kunnen handhaven. Om de ordening binnen de natuur te begrijpen en te kunnen uitleggen, moet je vooral ook kunnen waarnemen. Je moet weten welke kenmerken onderscheidend zijn en waarom. Voor dit weten is een theoretische onderbouwing nodig. Ook moet je goed kunnen waarnemen. Hiervoor zijn in deze onderwijseenheid een aantal praktische opdrachten ingebouwd waarin je kennis maakt met een diversiteit aan levensvormen. In deze onderwijseenheid behandelen we slechts een deel van de groepen organismen: de prokaryoten, de protisten, de wieren, mossen, varens en zaadplanten. De diversiteit rond schimmels en dieren komen in de onderwijseenheid Biologische Diversiteit 2 aan de orde. Hoor- en werkcollege, practicum Practicummateriaal en instrumentarium code: EN-BI-DIV1 Titel: Biologische Diversiteit 1 Doelstelling: Na het volgen van deze onderwijseenheid: kent en herkent de student, 1. de evolutionaire ontstaansgeschiedenis van pro- en eukaryote 2. cellen, waaronder het model van de endosymbiose en de beginselen en uitgangspunten voor taxonomie; 3. de bouw en functie van prokaryoten en hun plaats in de natuur; 4. de verscheidenheid, de bouw- en functieaspecten en levenscycli bij: a. protisten; b. meercellige wieren, mossen en varens; c. zaadplanten. kan de student, 1. practica bij de bovengenoemde kennisdoelen zelfstandig voorbereiden, uitvoeren, verwerken, en op de eigen werkzaamheden reflecteren; 2. aspecten van deze kennisdoelen in relatie brengen met de toekomstige beroepspraktijk als docent biologie. Relatie met de kennisbasis biologie: Deze onderwijseenheid heeft betrekking op domein 1 (biologische eenheid) en domein 4 (reproductie) van de in 2009 gepubliceerde kennisbasis biologie. Er wordt gewerkt op het organisatieniveau "organisme". Ec: 4 Dagopleiding 21

22 Practicumverslag 50 5,5 Tentamen 50 5,5 Bannink & van Ruiten (2005). Biodata, 2. : ThiemeMeulenhoff Neil Campbell & Jane Reece (2008). Biology, 8. : Pearson Education Dagopleiding 22

23 Chemie van het leven EN-BI-CVHL.V.01 Chemie van het Leven - Dagonderwijs Leven is chemie: zonder chemische processen is geen leven mogelijk. Om de biologie beter te begrijpen heb je basiskennis nodig over biochemie. Deze kennis heb je nodig bij een aantal op de onderwijseenheid volgende onderwijseenheden. Biologie(onderwijs) zonder practicum is ondenkbaar. In de onderwijseenheid leer je enkele basale laboratoriumtechnieken kennen en die je toepast in het laboratorium. Omdat je hierbij gebruik maakt van verschillende stoffen en apparaten, is veilig werken en opruimen erg belangrijk: je leert daarom ook de nodige veiligheidsaspecten kennen en toepassen. Hoor- en werkcollege, practicum. 1. Practicummateriaal en instrumentarium. 2. Via de digitale leeromgeving zijn diverse videofilmpjes en relevante websites te raadplegen. code: EN-BI-CVHL Titel: Chemie van het leven Na het volgen van deze onderwijseenheid: kent de student, 1. de chemische context van het leven, waarbij centraal staat het verwerven van basiskennis over: 2. de rol van water als noodzakelijke voorwaarde voor leven, 3. koolstof als centraal atoom in de organische chemie en als "ruggegraat" van organische verbindingen, 4. biologische macromoleculen (koolhydraten, vetten, eiwitten en nucleïnezuren); 5. enkele basale laboratoriumtechnieken; 6. de veiligheidsaspecten die onderdeel zijn van het werken in een 7. (school)laboratorium. kan de student: 1. enkele basale laboratoriumtechnieken toepassen; 2. veiligheidsaspecten voor het werken in een laboratorium op zich zelf toepassen; 3. leerlingen en/of deelnemers wijzen op veiligheidsaspecten en adequaat handelen wanneer de veiligheid in het geding komt. Relatie met de kennisbasis biologie: Deze onderwijseenheid heeft betrekking op het systeemconcept biologische eenheid van de in 2009 gepubliceerde kennisbasis biologie. Er wordt gewerkt op het organisatieniveau "molecuul". Ec: 3 Practicumverslag 1 5,5 Tentamen 1 5,5 Bannink & van Ruiten (2005). Biodata, 2. : ThiemeMeulenhoff Neil Campbell & Jane Reece (2008). Biology, 8. : Pearson Education Dagopleiding 23

24 Ecologie Theorie EN-BI-ECOT.V.01 Ecologie theorie - Dagonderwijs In ecologie theorie wordt een groot aantal concepten uit de ecologie geïntroduceerd. Daarnaast is er aandacht voor milieu en natuurbescherming en de kwartaire geologie en fysische geografie van Nederland. Deze onderwijseenheid wordt gelijktijdig met de onderwijseenheden EN-BI-ECOP (praktische ecologie) en EN-BI-VELD (leerwerktaak veldbiologie) aangeboden. Gedrieën vormen deze een inleiding in de ecologie en de mogelijke toepassing van de behandelde concepten in de context van de opleidingsschool. Contactmomenten in de vorm van colleges en werkcolleges. Geen. code: EN-BI-ECOT Titel: Ecologie Theorie Na het volgen van deze onderwijseenheid: kent de student, 1. Een aantal kernconcepten zoals die in de kennisbasis biologie (versie 2009) op de organisatieniveaus "ecosysteem" en "Aarde" genoemd worden; 2. de ontstaansgeschiedenis van het Nederlandse landschap en dan met name de invloed die de laatste ijstijden (Saalien en Weichselien) daarop gehad hebben; 3. het belang van natuur- en milieubeheer voor ecosystemen in Nederland. kan de student: 4. de belangrijkste ecologische begrippen, niveaus en modellen hanteren en met voorbeelden uitleggen. Relatie met de kennisbasis biologie: Deze onderwijseenheid heeft betrekking op domein 1, 2 en 3 (biologische eenheid, zelfregulatie en organisatie, en interactie) van de in 2009 gepubliceerde kennisbasis biologie. Er wordt gewerkt op het organisatieniveau ecosysteem en Aarde. EC: 3 Tentamen 1 5,5 Dagopleiding 24

25 Ecologie Praktijk EN-BI-ECOP.V.01 Ecologie Praktijk - Dagonderwijs Zelf onderzoek doen is de basis van de ecologie. In deze onderwijseenheid onderzoek je ecosystemen, zowel in het practicumlokaal als in het veld. Je leert en gebruikt een aantal basistechnieken die gebuikt worden bij ecologisch onderzoek. De volgende activiteiten komen aan bod: 1. leren herkennen en via determineren op naam brengen van een aantal voor het schoolvak relevante en algemeen voorkomende soorten planten en dieren, 2. achtergrondinformatie verzamelen en bestuderen over een aantal algemeen voorkomende soorten planten en dieren, 3. ecologische gegevens in het veld meten en de relaties met de vegetatie bepalen, 4. het leren van vegetatiekundige technieken en deze toepassen bij het op naam brengen van Nederlandse vegetatietypen, in het bijzonder de verschillende bostypen, 5. het uitvoeren van een meerweekse practicumproef over decompositie, 6. herkennen en onderzoeken van de geomorfologische invloed op het landschap en de bodem, 7. onderzoek naar specifieke voedselrelaties (braakballen), 8. het uitvoeren van een populatie-ecologisch veldonderzoek, bijvoorbeeld dichtheid van zangvogels, 9. practica om de ecologische eigenschappen van de bodem te bepalen, 10. praktische kennis vergaren van de bodemfauna en bodemflora, 11. in het veld leren herkennen welke vormen van natuurbeheer er worden toegepast. Bij deze onderwijseenheid is een variëteit aan hulpmiddelen nodig. Deze zijn in het practicumlokaal aanwezig en worden per activiteit vermeld in de bijbehorende reader. code: EN-BI-ECOP Titel: Ecologie Praktijk Na het volgen van deze onderwijseenheid: kent de student, 1. basistechnieken voor het uitvoeren van ecologisch onderzoek, zowel in het practicumlokaal als in het veld; 2. een aantal Nederlandse planten en dieren alsmede enige achtergrondinformatie over de te herkennen soorten; kan de student, 1. zowel in het practicumlokaal als in het veld ecologisch onderzoek succesvol uitvoeren; 2. een aantal Nederlandse landschappen herkennen en benoemen 3. een aantal Nederlandse planten en dieren in het veld herkennen en/ of ter plaatse op naam brengen met behulp van determinatietabellen. Relatie met de kennisbasis biologie: Deze onderwijseenheid heeft betrekking op domein A1, A2 en A3 van de in 2009 gepubliceerde kennisbasis biologie. Er wordt met name gewerkt op het organisatieniveau ecosysteem en in mindere mate op de organisatieniveaus Aarde en organisme Ec: 3 Inleveropdracht 5 5,5 Organismen 3 5,5 Organismen herkennen 2 5,5 Dagopleiding 25

26 Leerwerktaak: Veldbiologie op school EN-BI-VELD.V.01 Veldbiologie op school - Dagonderwijs De onderwijseenheid veldbiologie op school is een leerwerktaak. Dit betekent dat deze onderwijseenheid in de context van de opleidingsschool wordt uitgevoerd. Wat dat betreft is er sprake van een authentieke en realistische situatie. De onderwijseenheid valt uiteen in twee delen: 1. De student onderzoekt welke veldbiologische activiteiten mogelijk zijn in de (directe) nabijheid van de opleidingsschool.bij dit onderzoek hoort ook het toepassen van een aantal veldwerktechnieken om zodoende het gekozen gebied in kaart te brengen. Bijvoorbeeld via vegetatieopnamen, het maken van een transect, bepalen van de biodiversiteit, bepaling van een aantal abiotisch factoren, etc. 2. Het voorbereiden, uitvoeren en evalueren van een veldwerkles. Er kunnen twee werkvormen onderscheiden worden: 1. Het zelfstandig uitvoeren van een veldwerk nabij de school met als doel gegevens verzamelen zodat: 2. Een veldwerkles georganiseerd en uitgevoerd kan worden op basis van een zekere mate van deskundigheid binnen het gekozen gebied. De benodigde hulpmiddelen zijn afhankelijk van de keuze voor een bepaald gebied. De selectie en inzet van relevante hulpmiddelen is dan ook een van de doelen waarvoor de student gesteld wordt. Deze onderwijseenheid wordt begeleid door een schoolopleider indien deze bioloog is, of door een vakcoach. code: EN-BI-VELD Titel: Veldbiologie op school Doelstelling: De onderwijseenheid neemt de vorm aan van een leerwerktaak die in de context van de opleidingsschool wordt uitgevoerd. Na het uitvoeren van deze leerwerktaak: beheerst de student, 1. de veldwerktechnieken die nodig zijn om een veldwerkgebied voor leerlingen te beschrijven en de gebruiksmogelijkheden op het niveau van de leerling te beoordelen. kent de student, 1. de benodigde veldwerkmaterialen en kan die op doelmatige wijze hanteren en inzetten in zijn onderwijs; 2. diverse vormen van buitenactiviteiten met leerlingen en kan hieruit ten behoeve van zijn onderwijs een beargumenteerde keuze maken; 3. diverse manieren om buitenactiviteiten te begeleiden en kan uit deze manieren een beargumenteerde keuze maken. Dagopleiding 26

27 kan de student: 1. activiteiten ontwerpen die passen bij de mogelijkheden van een veldwerkgebied en die aansluiten bij de leer- en examendoelen van het vak biologie en/of het leergebied Mens & Natuur; 2. de veiligheidsrisico s in een veldwerkgebied beoordelen en maatregelen nemen om deze te ondervangen; 3. een draaiboek maken voor veldwerk of buitenactiviteiten en hierbij samenwerken met collega's, TOA s, en eventueel ook met externe organisaties zoals gebiedsbeheerders; 4. veldwerkactiviteiten ontwikkelen gericht op natuurbeleving en de waarde van natuur voor mens en maatschappij; 5. een beargumenteerde eigen visie op de relatie tussen mens en natuur geven; 6. bij veldwerkactiviteiten benoemen hoe leerlingen respectvol om moeten gaan met de natuurlijke omgeving en beargumenteren waarom ze dit belangrijk vinden Relatie met de kennisbasis biologie: Deze onderwijseenheid heeft betrekking op domein B1.4 (fysieke leeromgeving: veldwerk) van de in 2009 gepubliceerde kennisbasis biologie. Ec: 2 Inleveropdracht 1 5,5 Dagopleiding 27

28 Leerwerktaak: De duurzame school EN-BI-DUSCH.V.01 De duurzame school - Dagonderwijs De onderwijseenheid "de duurzame school" is een leerwerktaak. Dit betekent dat deze onderwijseenheid in de context van de opleidingsschool wordt uitgevoerd. Wat dat betreft is er sprake van een authentieke en realistische situatie. De onderwijseenheid valt uiteen in twee delen: De student onderzoekt: 1. wat duurzame ontwikkeling in de context van een school kan betekenen, en 2. welke maatregelen de opleidingsschool neemt, of wil gaan nemen om de duurzaamheid van de school te verbeteren en op welk van de "triple-p" concepten daarbij de nadruk ligt. Afhankelijk van de uitkomst bij 1.2 wordt de leerwerktaak als volgt voortgezet: 1. de student maakt of draagt bij aan een leerlingenactiviteit die in het kader van de door de school genomen of te nemen maatregelen plaats vindt, 2. indien de school nog niet met duurzaamheid bezig is en daartoe ook geen plannen heeft ontwerpt de student een leerlingenactiviteit die als doel heeft de leerlingen en de school bewust te maken van duurzaamheid en daarmee op hun eigen school aan de slag te gaan. De werkvorm is bij de onderwijsinhoud beschreven. Deze onderwijseenheid wordt begeleid door een schoolopleider en/of vakcoach. code: EN-BI-DUSCH Titel: De duurzame school Doelstelling: De onderwijseenheid neemt de vorm aan van een leerwerktaak die in de context van de opleidingsschool wordt uitgevoerd. Na het uitvoeren van deze leerwerktaak: kent de student, 1. de drie kernbegrippen van duurzame ontwikkeling (people - planet - prosperity) en kan hij deze begrippen op doelmatige wijze operationaliseren op leerlingen niveau en vervolgens inzetten binnen de context van de opleidingsschool; kan de student: 1. inventariseren welke stappen op weg naar duurzaamheid door de opleidingsschool al zijn genomen en nog gepland staan. Met andere woorden, de student kan zich een beeld vormen van het schoolbeleid op het terrein van duurzaamheid. 2. op basis van de inventarisatie naar duurzaamheidsbeleid op de opleidingsschool leerlingenactiviteiten ontwerpen die passen bij de invulling van een leerwerktaak "de duurzame school". 3. bij het ontwerpen en uitvoeren van leerlingenactiviteiten leerdoelen op leerlingenniveau bepalen en ook vaststellen in hoeverre deze doelen gehaald zijn. Deze onderwijseenheid heeft betrekking op domein A2.5 (duurzame ontwikkeling) en B1.4 (fysieke leeromgeving) van de in 2009 gepubliceerde kennisbasis biologie. Ec: 2 Inleveropdracht 1 5,5 Dagopleiding 28

29 Duurzaamheid en omgevingsonderwijs EN-BI-DUOMG.V.01 Duurzaamheid en omgevingsonderwijs - Dagonderwijs In deze onderwijseenheid komen twee thema's aan de orde: 1. duurzame ontwikkeling en daaraan gekoppeld een introductie in duurzaamheidseducatie, en 2. omgevingsonderwijs. Duurzame ontwikkeling is "ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen", aldus de definitie van de VN-commissie Brundtland uit We spreken van omgevingsonderwijs wanneer de directe omgeving van de leerlingen een centrale plaats heeft binnen het leerproces. Daarbij is de eigen omgeving geen doel op zich, maar "een schatkamer" van gegevens, observatiemogelijkheden en voorbeelden. Men kan hierbij denken aan het verkeer, het landschap, consumptie- en productiepatronen binnen een wijk, woonomstandigheden, politieke activiteiten etc. Door zich te oriënteren op hun omgeving ontdekken de leerlingen wat er in die omgeving "te koop is". Ze leren de informatie te herkennen die de inrichting van het land en het culturele en maatschappelijke leven te bieden hebben. Ze worden zich meer bewust van alle aspecten van de eigen omgeving en leren beargumenteerde keuzes te maken. In deze onderwijseenheid doorloopt de student hetzelfde proces als de leerling en ontwikkelt materiaal dat in de eigen lessen inzetbaar is. In de onderwijseenheid worden beide thema's gekoppeld. Dat wil zeggen, er wordt aandacht besteed aan duurzame ontwikkeling in de directe omgeving. In de onderwijseenheid worden de thema's duurzame ontwikkeling en omgevingsonderwijs gekoppeld. Dat wil zeggen, er wordt aandacht besteed aan duurzame ontwikkeling in de directe omgeving. Daartoe wordt als volgt gewerkt: 1. Er wordt aandacht besteed aan het theoretisch kader van duurzame ontwikkeling, met name aan de "triple-p" concepten: people-planet-prosperity. Ook wordt er aandacht besteed aan de uitgangspunten van omgevingsonderwijs en de bijbehorende werkvormen 2. De student onderneemt individueel of groepsgewijs een tweetal excursies naar voorbeelden van duurzame ontwikkeling in zijn of haar directe omgeving. Van die excursies wordt verslag gedaan waarbij aandacht wordt besteed aan hoe de "triple-p" concepten te herkennen zijn in de bezochtte voorbeelden. Eén van de twee verslagen is een videoverslag. 3. Eén van de twee excursies wordt omgezet in een leerlingenactiviteit (lessenserie van dri lessen of een integratief project). Deze leerlingenactiviteit wordt verantwoord op basis v de bij 1 bestudeerde theorie en vanuit de "vijf dimensies van leren" die in EN-BI-DID1 behandeld zijn. 4. De student reflecteert op de gevolgde werkwijze en de persoonlijke leerresultaten. Dagopleiding 29