Commissie Bestuur, Middelen & Waterketen. Commissie Water & Wegen. 3 mei Datum vergadering CHI. 17 mei 2017

Transcriptie

1 Voorstel CHI (college van hoofdingelanden) Commissie Bestuur, Middelen & Waterketen Datum behandeling D&H 4 april 2017 Commissie Water & Wegen 3 mei 2017 Portefeuillehouder C.J.M. Stam Datum vergadering CHI 17 mei 2017 Agendapunt Onderwerp Projectplan Prins Hendrikzanddijk Voorstel 1. Het projectplan Prins Hendrikzanddijk, voor het versterken van de Prins Hendrikdijk op Texel, vast te stellen met inachtneming van de opgestelde milieueffectrapporten en het daarop uitgebrachte toetsingsadvies van de Commissie voor de m.e.r.; 2. De Legger Prins Hendrikzanddijk Texel 2017 vast te stellen; 3. De reacties op de ingebrachte zienswijzen vast te stellen voor zover deze betrekking hebben op het ontwerpprojectplan en de onderliggende planproducten, zoals voorgesteld in de Nota Beantwoording zienswijzen; 4. Het vastgestelde projectplan en bijbehorende planproducten ter goedkeuring te doen sturen naar GS. Kern van de zaak Tijdens de tweede toetsronde in 2006 bleek dat de Waddenzeedijk Texel op verschillende onderdelen niet meer aan de norm voldoet. Op 8 oktober 2008 heeft het college van hoofdingelanden (CHI) besloten de Waddenzeedijk Texel over in totaal circa 17 kilometer te versterken. De te versterken Waddenzeedijk Texel is in tien secties onderverdeeld. Voor de versterking van de secties 1 t/m 8 en 10 heeft het CHI op 16 december 2015 het projectplan vastgesteld. Ter besluitvorming ligt met dit voorstel het projectplan voor de versterking van sectie 9, de Prins Hendrikdijk tussen 't Horntje en Oudeschild, voor. Hier is niet gekozen voor een traditionele dijkversterking, maar voor een zandige buitenwaartse versterking in combinatie met de aanleg van hoogwaardige natuur, de Prins Hendrikzanddijk. Een wijze van versterken die aansluit bij de wensen van de omgeving en betrokken partijen om enerzijds agrarisch areaal te sparen en anderzijds om buitendijkse natuurontwikkeling mogelijk te maken. Omdat deze wijze van versterken niet past binnen de randvoorwaarden van de subsidieregeling van HWBP-2- hebben provincie, gemeente, het Rijk en HHNK middels een Realisatieovereenkomst (ROK) en Addendum ROK een bijdrage toegezegd voor realisatie en vijftig jaar onderhoud van het project. Daarnaast heeft ook het Waddenfonds een bijdrage beschikbaar gesteld. De zandige versterking bestaat uit het aanbrengen van in totaal 4,5 miljoen m³ zand over een breedte van circa 400 meter in de vorm van een veiligheidsduin van drie kilometer lang, maximaal elf meter hoog en veertig meter breed in combinatie met gevarieerd kweldergebied met een lagune. Dit is inclusief de aanleg van een onderhoudsbuffer van m³ zand vanwege de Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Postbus 250, 1700 AG Heerhugowaard Stationsplein 136, 1703 WC Heerhugowaard T F post@hhnk.nl

2 2 nieuwe normering 2017 en een slijtlaag van m 3 zand om de frequentie van het onderhoud te beperken. Bijlage 1 bij dit voorstel geeft een impressie van het ontwerp. De zandige versterking vindt plaats in het Natura 2000-gebied Waddenzee. Dit betekent dat voor de werkzaamheden een vergunning nodig is op grond van de Natuurbeschermingswet (NB-wet). Een dergelijk vergunning kan alleen worden verleend indien het project de natuurlijke kenmerken van het gebied niet aantast. De doelstellingen voor hoogwaterveiligheid worden binnen dit project integraal gecombineerd met natuurontwikkeling. De natuurwaarden in het gebied worden verhoogd door transformatie van de huidige habitattypen (natuurwaarden) naar andere in het Natura beheerplan Waddenzee gewenste, habitattypen en leefgebieden voor soorten in een natuurlijke gradiënt. Deze natuurwaarden worden gecreëerd met droogvallende platen, slikken, schorren, stranden en duinen die op een logische manier op elkaar aansluiten. Hiermee geeft het projectplan tevens invulling aan het overheidsbeleid om meer 'zachte' overgangen aan de randen van de Waddenzee te realiseren. Dit leidt tot hoogwaardiger natuur binnen het plangebied en een impuls aan de natuurwaarden van de Waddenzee. Daarmee is het ontwerp vergunbaar. Het ontwerp is uitgewerkt in het projectplan (bijlage 3). Dit plan gaat in op het nut en de noodzaak van de versterking, de wijze van uitvoering, de effecten van de versterking en de maatregelen die het hoogheemraadschap neemt om de negatieve effecten te mitigeren (verzachten) of te compenseren. De uitvoering van dit projectplan is voorzien in 2018 en 2019, na het onherroepelijk worden van het projectplan. Daarmee voldoet de primaire waterkering voor tenminste de komende vijftig jaar aan de wettelijke veiligheidsnorm. Ter inzage legging De planproducten hebben van 19 december 2016 tot 30 januari jl. ter inzage gelegen. Voorafgaand en tijdens deze periode zijn informatie- en inloopbijeenkomsten georganiseerd. De planproducten konden online bekeken worden en lagen ter inzage op het gemeentehuis Texel, kantoor HHNK en het provinciehuis. Zienswijzen Er zijn 14 zienswijzen en één positieve reactie (van Rijkswaterstaat) ontvangen. De twee rode draden in de zienswijzen betreffen eventuele nadelige effecten voor de landbouw (kwel, stuifzand of belemmering van de ontwikkelingsmogelijkheden voor agrarische bedrijven) en nadelige gevolgen voor het recreatief medegebruik, waarbij behoud van het strandje Ceres en de beperkte toegankelijkheid van het nieuwe gebied worden genoemd. 1. Effecten door zoute kwel, zandverstuiving en mogelijke effecten op de bedrijfsvoering van de landbouw: Het risico op aantasting van de zoetwaterlens door toename van kwel gedurende de aanleg is een belangrijk aandachtspunt. Zowel voor het beperken van negatieve effecten door toename van kwel als voor verstuiving zijn aantoonbaar effectieve maatregelen om dit te voorkomen opgenomen in het projectplan; het is aan de aannemer om hier een keuze uit te maken. Het beperken van hinder vormt een criterium in de aanbesteding. Daarnaast is een zorgvuldige monitoring voorzien; dit is voor zowel de betrokken agrariërs als voor het hoogheemraadschap van groot belang en wordt in overleg met betrokken agrariërs nader gedetailleerd. Mocht ondanks deze voorzorgmaatregelen toch sprake zijn van schade voor de omgeving, dan kan een verzoek om schadevergoeding worden ingediend op grond van de regeling voor

3 3 nadeelcompensatie. Dit geldt ook voor bedrijven die in de toekomst mogelijk worden gehinderd in hun bedrijfsvoering als gevolg van nieuwe stikstofgevoelige natuur. De kans dat deze situatie zich voor gaat doen wordt overigens als klein beschouwd. 2. Recreatief / kleinschalig historisch (mede)gebruik: De meest voorkomende zienswijzen (negen) gaan over recreatief (mede)gebruik, waarbij behoud van het strandje Ceres en de beperkte toegankelijkheid van het nieuwe gebied worden aangehaald. Uitgangspunt is dat het gebied beperkt toegankelijk is, namelijk op het fiets- en wandelpad die zijn voorzien. Deze zijn zodanig ingepast dat dit niet leidt tot verstoring van de natuur. Elke uitbreiding van de toegankelijkheid van het gebied levert te grote risico's op voor het behalen van de doelstellingen voor de beoogde natuurontwikkeling. De Commissie voor de m.e.r. is er bij de beoordeling van uitgegaan dat de verstorende effecten van recreatief medegebruik worden gereguleerd op de wijze die in de ingediende vergunningaanvragen en bijbehorende stukken is omschreven. Zij concludeert dat een grotere verstoring, met name verstoring waarbij een gewenning kan optreden, de beschreven positieve effecten op leefgebied van soorten geheel of gedeeltelijk teniet kunnen doen. Daarnaast zijn er op Texel en in de nabijheid voldoende alternatieven voor de diverse door indieners van zienswijzen genoemde vormen van gebruik, zoals het strandje bij de jachthaven in Oude Schild en de officiële kitesurflocatie Dijkmanshuizen. Overigens is het strandje Ceres geen officieel aangewezen zwemlocatie. Het verdwijnen van het strandje Ceres wordt door indieners van zienswijzen (Dorpscommissie Oudeschild en de Stichting Mens en Natuur Texel) mogelijk nog geagendeerd in de gemeenteraad van Texel. Het belang van de dijkversterking en natuurontwikkeling weegt voor HHNK dan zwaarder dan het belang van behoud van het strandje Ceres en andere vormen van recreatief medegebruik. Advies Commissie voor de m.e.r. GS hebben tegelijkertijd met de terinzagelegging de Commissie voor de milieueffectrapportage (hierna: de Commissie m.e.r.) gevraagd een toetsingsadvies uit te brengen over het Milieueffectrapport en om daarbij de binnengekomen zienswijzen te betrekken. De Commissie m.e.r. heeft een positief advies uitgebracht: 'De Commissie is van oordeel dat het MER de essentiële informatie bevat om een besluit te kunnen nemen over het projectplan waarin het milieubelang volwaardig wordt meegewogen'. De Commissie heeft nog wel twee aanbevelingen gedaan. Het advies van de Commissie m.e.r. en de reactie van het hoogheemraadschap op de daarin gedane aanbevelingen vindt u in bijlagen zeven en acht. Ambtshalve wijzigingen Door nieuwe inzichten, wensen vanuit de omgeving en gewijzigde wetgeving heeft het hoogheemraadschap besloten de planproducten op een aantal punten aan te passen. Deze aanpassingen worden ambtshalve wijzigingen genoemd. De ambtshalve wijzingen zijn opgenomen in de Nota van Beantwoording zienswijzen (bijlage 3). Het gaat vooral om actualisatie van teksten naar aanleiding van nieuwe wet- en regelgeving en om verduidelijkingen. Draagvlak Het ontwerp, de planproducten en/of de benodigde vergunningen zijn met diverse betrokkenen afgestemd: de ROK-partners; Ministerie I&M, gemeente Texel en provincie Noord-Holland; het Waddenfonds;

4 4 de adviesgroep. Deze groep bestaat uit diverse belanghebbenden zoals bewoners, agrariërs, natuurorganisaties, LTO, de dorpsvereniging en het NIOZ; Rijkswaterstaat West-Nederland Noord; Programmabureau HWBP-2 (PB HWBP-2). De planproducten zijn getoetst en met complimenten akkoord bevonden. De concept nota van beantwoording is afgestemd met de betrokken bevoegde gezagen en voorgelegd aan de adviesgroep. De reactie van de adviesgroep is opgenomen als bijlage 4 ( ). Kwaliteit De planproducten zijn op verschillende momenten in het proces van opstellen getoetst door de landsadvocaat, Pels Rijcken. De eindconclusie van Pels Rijcken is dat de definitieve planproducten van goede kwaliteit zijn en het plan vastgesteld kan worden. De ingekomen zienswijzen zijn zorgvuldig behandeld en gemotiveerd beantwoord. Deltavisie Het hoogheemraadschap hanteert in de Deltavisie het uitgangspunt dat het beschermingsniveau van de waterkeringen nu en in de toekomst moet voldoen aan de in de Waterwet verankerde veiligheidsnormen. Dit voorstel geeft invulling aan dit uitgangspunt door de Prins Hendrikzanddijk zodanig te versterken dat deze minimaal de komende vijftig jaar aan de door de Rijk gestelde normen voldoet. Eerdere besluiten 10/01/2012 (D&H) Voorstel proces VKA Texel ( ) 14/11/2012 (CHI) Investeringsvoorstel voor de realisatie voor een zandige variant Prins Hendrikdijk Texel ( ) 26/03/2013 (D&H) Voorkeursalternatief en realisatieovereenkomst Prins Hendrikdijk Waddenzeedijk Texel ( ) 26/03/2013 (D&H)Realisatieovereenkomst Prins Hendrikzanddijk ( ) 11/05/2016 (CHI) Aanvullende financiering Prins Hendrikzanddijk ( ) 30/08/2016 (D&H) Addendum realisatieovereenkomst (ROK) Prins Hendrikzanddijk ( ) 25/10/2016 (D&H) Voor inspraak vrijgeven van ontwerp planproducten Prins Hendrikzanddijk ( ) 22/11/2016 (D&H) Overeenkomst recreatief fietspad Prins Hendrikzanddijk ( ) Risico s Indien u instemt met dit voorstel: HHNK is risicodragend voor eventuele overschrijdingen van het beschikbare budget voor realisatie en onderhoud. Indien u niet instemt met dit voorstel: Indien het projectplan niet tijdig wordt vastgesteld kan het hoogheemraadschap de dijkversterking niet uitvoeren binnen de voor het project vastgestelde mijlpaal 'dijk veilig' eind Daarmee kunnen we de afspraken met het HWBP-2 en de ROK-partners niet nakomen en dit kan leiden tot een negatief imago van HHNK bij de minister van Infrastructuur en Milieu, de ROK-partners en de omgeving.

5 5 Financiële consequenties Zoals hiervoor gemeld past realisatie van dit project niet binnen de randvoorwaarden van de subsidieregeling HWBP-2 en wordt het financieel mogelijk gemaakt door bijdragen van het Waddenfonds en de overige ROK-partners. Het financiële kader voor realisatie en onderhoud bedraagt 48,7 miljoen. De vigerende raming voor realisatie, beheer en onderhoud sluit op 48,2 miljoen en past daarmee binnen het beschikbare budget. Binnen dit beschikbare budget is een voorziening opgenomen voor diverse risico s. Binnen de afspraken van de ROK is HHNK risicodragend voor eventuele overschrijdingen van het beschikbare budget voor realisatie en onderhoud. De eerste vijf jaren onderhoud zijn onderdeel van de lopende aanbesteding. De geprognosticeerde totale HHNK-bijdrage bedraagt 1,2 miljoen. Vanaf 2024 en over een periode van 50 jaar bedragen de jaarlijkse gemiddelde kosten voor HHNK , ten laste van het beheerbudget van de afdeling Waterveiligheid en Wegen. De uiteindelijke financiële consequenties voor de realisatie voor HHNK over de komende periode van 50 jaar zijn in belangrijke mate afhankelijk van de uitkomst van de aanbesteding, de werkelijke erosie en toekomstige prijsontwikkelingen. Om financiële risico's te beperken is in de aanbesteding een plafondprijs meegegeven waar alle deelnemers mee hebben ingestemd. Daarnaast is de aan te leggen onderhoudsbuffer groter gedimensioneerd dan de geraamde erosie. Communicatieaspecten De gekozen oplossingsrichting is in nauw overleg met de omgeving (belanghebbenden in de adviesgroep, informatiebijeenkomsten) en met de betrokken gemeente tot stand gekomen. Over het project is gecommuniceerd naar de omgeving op een proactieve en interactieve wijze. HHNK zal over de volgende mijlpalen en het project zelf, actief communiceren. Publieksvoorzieningen HHNK, gemeente Texel en provincie Noord-Holland zijn overeengekomen een door de gemeente Texel gewenst recreatief fietspad op de Prins Hendrikzanddijk te realiseren. De mogelijkheid doet zich voor om dit fietspad als een zogeheten "Solarroad" te realiseren. Mede vanwege de hiermee gemoeide kosten bleek bij provincie en gemeente onvoldoende draagvlak om deze optie nader uit te werken. Financiering van aanleg, beheer en onderhoud van het fietspad wordt door de gemeente Texel verzorgd. Door realisatie van dit fietspad wordt zo goed als mogelijk tegemoet gekomen aan wensen van bewoners. Door het zorgvuldig gekozen tracé voor het fietspad wordt voorkomen dat onnodige verstoring van de nieuwe natuur plaatsvindt. Daarnaast wordt een uitzichtpunt en een wandelpad gerealiseerd en is het nieuwe gebied te bewonderen vanaf het uitzichtpunt dat wordt gerealiseerd op het nieuwe gemaal de Schans. Maatschappelijk verantwoorde overheid (MVO) De belangen van de diverse stakeholders zijn nadrukkelijk meegenomen in dit project. Samen met de omgeving zijn we gekomen tot deze buitenwaartse oplossing. De maatschappelijke meerwaarde die we zo hebben gerealiseerd met behoud van landbouwareaal enerzijds en verbetering van natuurwaarden anderzijds is mogelijk geworden door financiële bijdragen van verschillende partijen.

6 6 Overige consequenties en vervolg Planprocedure GS dient het vastgestelde projectplan goed te keuren en het gezamenlijk met de legger, de milieueffectrapporten, de vergunningen en de overige uitvoeringsbesluiten voor de duur van zes weken ter inzage te leggen. GS verwachten in juni het goedkeuringsbesluit te kunnen nemen. Gedurende deze periode kunnen belanghebbenden die eerder een zienswijze over het ontwerpbesluit naar voren hebben gebracht en belanghebbenden aan wie redelijkerwijs niet kan worden verweten dat zij geen zienswijze hebben ingediend beroep instellen bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State. Omdat de Crisis- en herstelwet van toepassing is mag de beslissing van de Afdeling normaliter binnen zes maanden na afloop van de beroepstermijn worden verwacht. Een en ander is van overeenkomstige toepassing op de uitvoeringsbesluiten. Tegen de milieueffectrapporten en andere planproducten staat geen recht van beroep open. Op basis van het goedkeuringsbesluit van GS kan het projectbureau HWBP-2 de subsidiebeschikking afgeven. Aanbesteding De aanbesteding voor de Prins Hendrikzanddijk loopt deels parallel aan de planprocedure. De eerste dialoogronde met zeven marktpartijen heeft inmiddels plaatsgevonden. In deze fase is expliciet het plafondbedrag aan de orde geweest, marktpartijen hebben aangegeven de huidige opgave te kunnen realiseren binnen het beschikbare budget. De ingekomen zienswijzen geven geen aanleiding tot wijzigingen in de aanbestedingsprocedure. In februari/maart werkten de marktpartijen aan het dialoogproduct: Plan van Aanpak Zandwinning. Op basis daarvan zijn drie deelnemers geselecteerd waarmee in april de tweede dialoogronde is gestart. Het voornemen tot gunning is gepland in september ná beoordeling van de eventueel nog te ontvangen beroepen. Realisatie is voorzien vanaf Natuurbeheer Middels de ondertekening van de ROK Prins Hendrikzanddijk heeft HHNK zich ook gecommitteerd aan het (laten) uitvoeren van natuurbeheer. In principe wordt de uitvoering van dit natuurbeheer uitbesteed aan een nog te selecteren geëigende natuurbeheerder. HHNK inventariseert momenteel ook de mogelijkheden om de gehele verantwoordelijkheid voor het (laten) uitvoeren van dit natuurbeheer over te dragen aan een geëigende partij. Bijlagen 1. Impressie projectontwerp (aangehecht) 2. Projectplan ( ) 3. Nota van Beantwoording zienswijzen ( ) 4. Reactie omgevingsoverleg op voorgenomen wijzigingen projectplan ( ) 5. Leggerbesluit ( ) 6. Addendum MER ( ) 7. Advies Commissie m.er. ( ) 8. Reactienota inzake Advies Commissie m.e.r. ( ) 9. Conceptbesluit ( )

7 7 Achtergrondinformatie 10. Versterking Waddenzeedijk Texel Milieueffectrapport sectie 1 t/m 10 ( ) 11. Bijlages bij projectplan (aangehecht) College van dijkgraaf en hoogheemraden, de secretaris, de voorzitter, M.J. Kuipers drs. L.H.M. Kohsiek

8 8 Bijlage 1

9 9 Bijlage 11 De corsanummers van de bijlagen bij het projectplan worden hieronder weergegeven: Bijlage I Addendum MER Bijlage II Morfologische studie Bijlage III Beheerplan Bijlage IV Monitoringsplan Bijlage V Passende beoordeling aanleg en gebruik Bijlage VI Effectbeoordeling Flora- en faunawet Bijlage VII Nee-tenzij toets Natuurnetwerk Nederland Bijlage VIII Achtergrondrapport bodem en LCA Bijlage IX Effectstudie geohydrologie Bijlage X Invloed op het watersysteem Waddenzee en havens Bijlage XI Analyse zandverstuiving Bijlage XII Analyse bodemleven Deze bijlagen dienen als achtergrondinformatie bij het projectplan.