Vlinders in de vogelakkers van de gemeente Eersel In vergelijking met de regulier verpachte akkers

Transcriptie

1 Vlinders in de vogelakkers van de gemeente Eersel In vergelijking met de regulier verpachte akkers Bruin blauwtje Samenstelling Wim Deeben Uitgave: Vogelwerkgroep De Kempen Oktober 2018

2 Inhoud 1. Inleiding Werkwijze Bezoekdata Resultaten Onderlinge situatie ingezaaide Percelen Vlinders Witjes Vlinders Blauwtjes Vlinders Aurelia s Vlinders Dikkopjes Rupsen Nachtvlinders De bloeiwijzen van het zaadgoed Overige planten Overige insecten en geleedpotigen Vogels en vogelsporen Conclusie/aanbevelingen Literatuur

3 1. Inleiding In de zomermaanden van 2018 zijn de kavels van de gemeente Eersel uit de kortlopende pacht bezocht, met als doel welke en hoeveel vlinders er voorkomen. Tijdens de bezoeken is er ook globaal naar andere insecten, geleedpotigen, nachtvlinders en vogels gekeken. Tevens is er geconstateerd dat er op alle percelen spontaan andere planten tot bloei zijn gekomen. In het verslag zijn de waarnemingen met foto s weergegeven zodat het als een educatief verslag gezien moet worden. De foto s zijn tijdens het veldbezoek gemaakt door Wim Deeben. Koninginnenpage 2

4 2. Werkwijze - De voorgeschreven werkwijze van de Vlinderstichting is gehanteerd: - Looproute van 50 meter vlak langs het perceel. - Tel vanaf de kant 2,5 meter in het perceel (Vlinderstichting schrijft voor dat er aan beide zijde geteld moet worden), dit was niet mogelijk omdat de percelen aan een zijde lagen. - Tel tot 5 meter boven het perceel - Tel tussen uur en uur. - Bij windkracht boven de 5 Beaufort wordt er niet geteld. - Bij een temperatuur tussen 13 en 17 C wordt alleen geteld als er 50% of minder bewolking is. - Er wordt niet geteld bij neerslag. Vanwege de bijzonder warme zomer kon er op vele dagen geteld worden: - Temperatuur: elk bezoek heeft plaats gevonden boven de 23 c. - Wind: bij elk bezoek was de windkracht onder 5 BFR. - Luchtbedekking: deze was niet hoger dan met 4/8 bedekking. - Tijd: de bezoeken hebben plaats gevonden tussen 10:00 uur en 16:00 uur. - De percelen zijn afzonderlijk meerdere malen bezocht, er zijn twee volledige rondes verricht. Paring Groot koolwitje 3

5 3. Bezoekdata De inventarisatierondes zijn door Toos en Wim Deeben verricht: Een volledige ronde van zowel de vogelakkers als van de regulier verpachte akkers zijn i.v.m. de tijd in twee dagen verricht, de tweede volledige ronde is in omgekeerde volgorde bezocht. Bezoekdata: enkele percelen bezocht enkele percelen bezocht enkele percelen bezocht e volledige ronde e volledige ronde e volledige ronde e volledige ronde enkele percelen bezocht enkele percelen bezocht enkele percelen bezocht enkele percelen bezocht enkele percelen bezocht enkele percelen bezocht Kleine parelmoervlinder 4

6 4. Resultaten Om geen optelsom te krijgen is bij elk bezoek het hoogste aantal getelde vinders genoteerd kavelnummer 5

7 Waargenomen tijdens integrale telling Waargenomen tijdens integrale telling In onderstaande grafieken is het contrast weergegeven tussen de regulier verpachte akkers en de akkers ingezaaid voor akkervogels; voor de aantallen en het aantal soorten. Dagvlinders aantallen A G N C 10 5 P O E F D Regulier verpachte kavels Vogelakkers Dagvlinders aantal soorten A G N C 10 5 P O E F D Regulier verpachte kavels Vogelakkers 6

8 5. Onderlinge situatie ingezaaide Percelen Tijdens de bezoeken bleek dat de zaden op verschillende percelen of gedeeltelijk niet gelijk zijn ontkiemd. Op verschillende plaatsen zijn andere planten die niet in het zaaigoed voor kwamen massaal ontkiemt. De oorzaken zijn niet geheel bekend. Kavel 11 Aan de westkant van het Perceel was de grond beschadigd door een tractor, na het inzaaien heeft in de bandensporen lang water gestaan, wat uiteindelijk een andere ontkieming gaf. Kavel O Op dit Perceel is het zaaigoed niet geheel ontwikkeld, op grote delen stond Canadese fijnstraal. 7

9 Kavel E Op dit Perceel is het zaaigoed niet geheel ontwikkeld, grote delen zijn begroeid met Schapenzuring. Kavels F, D en 16 Deze percelen zijn volledig begroeid met het zaaigoed. 8

10 Kavel 49 Dit kavel is regulier verpacht en is een biologisch klaverveld is. Op de bovenste foto is duidelijk te zien dat het machinaal bemest is. Op de onderste foto is duidelijk aan de plantengroei (veel Duizendblad) te zien dat de aarde een andere bewerking heeft gehad i.v.m. een leiding die daar onder de grond ligt. 9

11 6. Vlinders Witjes Groot koolwitje Klein koolwitje 10

12 Klein geaderd witje Citroenvlinder 11

13 7. Vlinders Blauwtjes Boomblauwtje Icarusblauwtje 12

14 Kleine vuurvlinder Eikenpage Bruin blauwtje 13

15 8. Vlinders Aurelia s Kleine vos Gehakkelde aurelia Dagpauwoog 14

16 Hooibeestje Koevinkje Oranje zandoogje Bruin zandoogje 15

17 Kleine parelmoervlinder Landkaartje Distelvlinder 16

18 Atalanta Bont zandoogje 17

19 9. Vlinders Dikkopjes Groot dikkopje 18

20 10. Rupsen Rupsen van het groot koolwitje Rups van de Helmkruidvlinder 19

21 11. Nachtvlinders Deze nachtvlinders zijn door het opvliegen waargenomen. Waarschijnlijk zijn er meerdere soorten aanwezig. Om dit in beeld te brengen moet er een andere inventarisatiemethode gehanteerd worden. Gamma uiltje Huismoeder 20

22 12. De bloeiwijzen van het zaadgoed Het zaaigoed heeft zich in percentage verschillend ontwikkeld. De Bladrammenas was t.o.v. van het percentage in het zaaigoed overheersend aanwezig. Bladrammenas Bolderik Gele ganzenbloem Vlas Korenbloem Boekweit 21

23 Zonnebloem Zonnebloem, kleinere variant Rogge Tarwe Haver Gerst 22

24 13. Overige planten Naast het zaaigoed zijn er ook andere mooie en zaadhoudende planten tot bloei gekomen. Avondkoekoeksbloem Afwijkende koernbloem Duizendblad Afwijkende korenbloem Groot kaasjeskruid Teunisbloem 23

25 Melganzenvoet Papegaaienkruid Veldzuring Haagwinde IJsgras Cosmos 24

26 14. Overige insecten en geleedpotigen De insecten zijn spontaan tijdens de bezoeken in beeld gekomen. Waarschijnlijk zijn er meerdere soorten aanwezig. Om dit in beeld te brengen moet er een andere inventarisatiemethode gehanteerd worden. Zweefvlieg op Bladrammenas Tijgerspin Kleine bijvlieg op Gele ganzenbloem Bloedrode heidelibel Nimf van Dovenetelwants Nimf van Koolschildwants 25

27 Houtpantserjuffer Sprinkhaan Roofvlieg met mot Hommel op Korenbloem Beekoeverlibel met vlieg Steenrode heidelibel 26

28 15. Vogels en vogelsporen Tijdens de bezoeken is gebleken dat de vogels niet alleen in de winter gebruik maken van de zaden. Tjiftjaf Groenling Grasmus Ruipen van een Bosuil Ruipen van een Buizerd Ruipen van een Fazant 27

29 16. Conclusie/aanbevelingen Tijdens de eerste verkenning is al gebleken dat er naast de vlinders veel meer leven in de ingezaaide percelen aanwezig is. Bij de insecten is de voedselketen al waarneembaar. Het aantal soorten dagvlinders viel voor het eerste verkenning niet tegen. De hoeveelheid van de soorten onderling was waarschijnlijk aan de lage kant. De waarschijnlijke oorzaak was de droge zomer, de landelijke trend week op de percelen niet af, het was goed waarneembaar dat de totalen van de witjes op de percelen goed aanwezig waren, of dit de waarheid is zal in de volgende jaren moeten blijken. Het is een meerwaarde om te concluderen dat de ingezaaide percelen een gevarieerd leven bieden. Om de gemeenschap ook van de bloemen in de percelen nog meer te laten genieten is het aan te bevelen om de zaden in drie groepen in te zaaien. De volgende indeling kan gehanteerd worden, de bloemen aan de randen van de percelen, in de binnenste ring de granen en in de kern de Bladrammenas. 28

30 17. Literatuur F.A. Bink, Ecologische Atlas van de Dagvlinders van Noordwest-Europa. Th. Schauer / C.Caspari Elseviers, Nieuwe Plantengids. Frank Bos / Marcel Wasscher, Veldgids Libellen. Michael Chinery, Thieme Nieuwe Insektengids. Zaaddoosje van Bolderik 29