-De democratische revoluties in de westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap.

Transcriptie

1 Samenvatting door L woorden 10 februari keer beoordeeld Vak Geschiedenis De verlichting Rationeel optimisme en verlicht denken dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: Godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen. Wetenschappelijke vooruitgang Rationeel denken Instemming volk Grondwet met regels voor het bestuur en rechten van de burgers. Democratische revoluties Afschaffen: -De democratische revoluties in de westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap. Autoritaire bestuurders Voorrechten adel en geestelijken -Grondwet -Democratische republieken -Volksvertegenwoordigers controleren regering -Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog -Franse revolutie -Europa Kolonisatie en slavernij Plantage: Koffie Suiker Tabak Cacao -Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekolonies en de daarmee verbonden trans-atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisten. Europese markt Abolitionisme = streven naar afschaffing van slavernij. Pagina 1 van 21

2 De industriële revolutie -De industriële revolutie die in de westerse wereld voor de basis legde voor een industriële samenleving. Machines Massale en goedkope productie Meer dan de helft woont in steden, boeren vormen minderheid. 1.1 De staatsinrichting van de VS Gelijkheid Vrijheid -De VS Grondwet -> Verlichte principes De VS ontstond vanwege opstand tegen het Britse moederland. De VS moesten belasting betalen maar hadden geen inspraak in de regering. Bijeenkomst 55 afgevaardigden. Founding Fathers Centrale regering versterkt Beschermde rechten van deelstaten en burgers Amendement vullen aan en wijzigen 1791 Bill of Rights. VS = federatie Soevereiniteit -Federale overheid -Deel staten Eigen regering, politie, parlement, rechtssysteem en onderwijs. Buitenlandse politiek, defensie financiën, economisch verkeer tussen deelstaten Trias politica. Wetgevend Uitvoerend Rechtssprekend sident -> Uitvoerende macht. -Staatshoofd -Regeringsleider -Opperbevelhebber van de strijdkrachten -Benoemen van: Ministers Belangrijkste ambtenaren Pagina 2 van 21

3 Hoogste rechters Congres -> Wetgevende macht -Senaat -Huis van afgevaardigden Gecontroleerd door regering Hooggerechtshof President moet opboksen tegen meerderheden van een andere partij in het congres. Tweepartijstelsel 1852 Democraten Republiekeinen Progressief 30 geheel Sociale wetgeving Slavernij Gelijkberechtiging van de zwarten ( Voorstanders slavernij afschaffing slavernij) ZUID NOORD Grote bedrijfsleven Federaal overheidsingrijpen in de economie Conversatieve burgers 1.2 van grondwet tot burgeroorlog Opgeschoven Frontier -> Lijn blanke en indiaans gebied 1830 Californië (Groeiende immigratie vanuit Europa) -Ontwikkeling spoorwegen -Commerciële langbouw en grondwinning Blanken bewoonde halve continent 1860 Liberaal en nationalisme + Katholieken Monroe dictrine = geen bemoeienis Europa Pagina 3 van 21

4 Noord -> industrie Zuid -> katoenplantages. Geen profeit importtarieven. Slaven Noorden was zwaar abillionistisch, nieuwe president was tegen slavernij = Abraham Lincoln Zuiden scheidde zich af van de staat. Amerikaanse burgeroorlog 12 april 1861 Aanval federaal fort, voor afhankelijkheid. Zuiden geeft zich over 1865 Lincoln wordt vermoord maar nog wel slavernij verboden. Antifedealisten = Meer onafhankelijkheid voor de deelstaten, min mogelijk mach van de staat. Hoofdstuk 2 Democratisering: -Voortschrijdende democratisering met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan de het politieke proces. + macht van het proces + uitbreiding kiesrecht Westerse landen parlementaire ideeën, democratie algemeen kiesrecht Politiek- maatschappelijke stromingen -De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: Nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme. Liberalisme -> individuele vrijheid Nationalisme -> volkeren recht op eigen staat -Belangen eigen volk en staat 1870 Socialisme -> Vermindering verschillen macht en inkomen Confessionelen -> opkomen voor orthodoxe-christenen 1870 Feminisme -> gelijkberechtingen van vrouwen De ismen Verschillende culturen, wet Amerikaanse gevoel. De sociale kwestie -Discussie over de sociale kwestie Slechte woon- en werkomstandigheden Zorgen van burgerij om vijandige arbeiders. Economische, sociale, culturele, bestuurlijke motieven Het modern imperialisme -De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie Pagina 4 van 21

5 Westerse landen vestigden koloniale wereldrijken Brits-Indië en Nederlands-Indië geheel onderworpen, veel grondiger geëxploiteerd Invloedssfeer van de overheid -Bepalen van de gang van zaken Afzet gebieden, leveranciers grondstoffen -Aardolie -Rubber -Tin 2.1 De VS worden een industrie natie Grootste industrienatie van de wereld ( ) -Maar tot 1920 meer boeren dan fabrieksarbeiders -Rijk aan grondstoffen (Olie, ijzer) -Grote stroom van goedkope arbeiders -Infrastructuur -> export Ontwikkeling nationale markt (grote binnenmarkt) Veel (land) bouw activiteiten langs het spoor; de spoorwegmaatschappijen kregen grote stukken land -Amerikaanse burgeroorlog -> stormachtige groei -Toename burgerij door immigratie Snelle groei van industrie maar ook landbouw -Rijk aan grondstoffen (ijzer, olie, steenkool en veel immigratie goedkoop-) + opkomst infrastructuur -> meer land, graan telegraaf -> berichten sturen + telefoon nieuwe technologieën + massaorganisaties eind 19 e eeuw Gloeilamp Thomas Edison 1882 Stroom en elektriciteit 1900 Corporatie = ambachtelijke familie bedrijfjes (kapitalisme) Dure machines Nieuwe technologie Grote reclame campagnes et opkomen voor bedrijven zorgden voor Kartels = afspraken over minimum prijzen Pagina 5 van 21

6 Trust = samenvoegen van zelfstandige bedrijven Macht concentraties (Oliemagnaat John Rockefeller) + sociale verschillen Veel werken, lange dagen Slechte werkomstandigheden Geen werk = geen geld tijdens crisis Arbeidsongevallen Geen werkverzekeringen en sociale uitkeringen Plotselinge ontslage -Immigranten pasten weinig aan + immigratie wetten -Kleine ondernemers bezweken door grote bedrijven dmv reclame en massaproductie -Landbouw overproductie, prijzen daalden, geld geleend bank, hoge rente + transport kosten. ( Hoge vraag, lage aanbod ) -Grote sociale tegenstellingen (arm-rijk) -Geen invoerrechten op goedkoop graan van buitenaf -Prijsafspraken waardoor prijzen worden opgestuwd Gouden tijden landbouw 1900 John D. Rockefeller Amerikaanse kapitalist Christen (kerk, goede doelen, godsdienst) Medisch onderzoek Natuurbehoud Onderwijs voor zwarten Oliemaatschappijen 1911 bedrijf moet opsplitsen door anti-trustwetgeving 2.2 De overheid grijpt in Liberalisme economisch (ideologie) Corporaties vrij spel -Werken met corruptie + vakbonden -Aanslagen, vernietigingen, vechtpartijen -Revolutionaire socialisten -Massademonstraties Pagina 6 van 21

7 Weerzin tegen socialisten (zij riepen op tot massademonstratie) Overheidsingrijpen ( ze willen geen invloed) Alle arbeiders verenig U. -Het kapitalisme zonder rem erop lokte natuurlijk een reactie van de arbeiders uit. -Immigratie vanuit Europa Revolutionair) socialisme, hetgeen niet echt past bij de Amerikaanse mentaliteit, waardoor het geen grote aanhand krijgt. Het werd te radicaal en te europees. Oprichting AFL: een gematigde vakbondskoel die met werkgever om tafel ging. (succesvol) + meer loon + korte werktijden + betere arbeidsomstandigheden -Geen aanhand steden en fabriekarbeiders (blij met werk) -Invloed gevestigde politiek Eigen politieke partij: People s Party (geen succes) Populisme -Democraten probeerden mee te liften, verloren uiteindelijk stemmen. -Voor en door de gewone man -Tegen grote bedrijfsleven -Kleinsteeds en agrarisch Amerika (gewone mens) -Moderniseren landbouw -Einde macht spoorwegen en bank -Tegen industriële Amerika Verdwenen populisme 1896 Platteland was bekender, stadsleven vrijer. Federaal: hele land Staatsbestuur: deelstaten The progressieve movement (Gegoede middenklasse) Tegen: achterkamertjes politiek Voor: overheidsingrijpen Opener democratischer Ontwikkelde middelklasse Onthullen misstanden Pagina 7 van 21

8 -Opvoeding Roosevelt x verkozen tot president 1933 aantrede New deal (economie en armoede) Buitenlandse politiek republikeinen Onderwijs -Betere woon- en werkomstandigheden -Verbod prostitutie -Verbod drank Democraten en republikeinen probeerden door actief overheidsingrijpen de hebzucht van de kapitalisme in te perken. -Vrijheid individu -Wetten die machtsmisbruik tegen gaan Roosevelt stelde kwaliteitsvoedsel eisen WO11 federale overheid sterk leidend economie oorlogseconomie 2.3 Vrij, maar achtergesteld Booker T. Washington ( ) Leider Afrikaanse Amerikanen Compromissen, geduld. Scholing, gedrag, werken Oprichting school, beroepsopleidingen Reconstructie ( ) zuiden wilden geen gelijkwaardige burgers tussen blank en zwart + Amerikaans burgerrecht + Stemrecht Congres bezetting van het zuiden, daarna aanvaardigde amendementen 14 e amendement - zwarten gelijk Pagina 8 van 21

9 15 e amendement - stemrechten voor zwarten gegarandeerd KKK -verhinderen stemrecht en andere rechten van de zwarten -geweld 1877 Zuiden strijde tegen de zwarte emancipatie, noorden gaf op, federale groepen trokken weg Hooggerechtshof bepaalde dat rassenscheiding niet in strijd was met de grondwet. Rassenscheiding -> Segregatie -achtergesteld, gediscrimineerd -Jim Crow wetten Herhaling Jim Crow Eerste instantie wetten om zwarten treincoupés voor blanken te verbieden. Nadat het hooggerechtshof in 1896 volgde de ene JimCrow wet na de andere: Verboden voor zwarten op scholen, parken, hotels, ziekenhuizen en schouwburgen. Openbare toiletten en zitbanken. Verboden om gemengd te trouwen, enz enz. Reconstructie -Zwarte stemmen en parlementleden -Alleen als de zwarten konden lezen en schrijven Rechteloos Werkloos economisch achtergesteld Sharecoppers (armoede) Geen geld Criminaliteit De bevrijdde slaven van het zuiden trekken naar noord, maar daar vinden ze geen werk. Geen toegang openbare plekken Booker T Washington: Subsidie van bedrijven Diner met Roosevelt Du Bois W.E.B ( ) Burgerrechten activist NAACP -> politieke en sociale gelijksberechtiging voor zwarten W.E.B Du Bois Pagina 9 van 21

10 - Opeisen rechten -> NAACP (via rechtszaken ongelijkheid bestrijden) Hij behaalde geen succes, grote scheiding tussen hem op de universiteit en het arme zuiden. 2.4 Een wereldmacht in opkomst De VS ging los van het isolationisme dat was ontstaan na de burgeroorlog en bemoeide zich voornamelijk met de economie over de rest van de wereld. Modern imperialisme = veroveren tot een wereldrijk Economisch Politiek Ideologisch Buitenlandse markten openen Amerikaanse macht versterken Verspreiden van Amerikaanse principes Beschermen Strategische positie in Caribisch gebied en verre oosten Overheersen Overzeese markten VS sloot met Japan een onderhandelsverdrag onder dwang en Japan Woodrow Wilson ( ) President Democratie Actieve federale wetgeving Toegrijpen in Latijns-Amerika 1916 belofte niet te betrekken bij WO1 herverkiezing 1917 WO1 werd snel omgezet in een industrieland 1853 Verbetering van de vloot 1885 Bezetting Hawaï 1893 Cuba en Filippijnen bezetting 1898 kolonie Filippijnen VS protectoraat Cuba Geen zelfstandige buitenlands politiek oosevelt leidde deze wereldmacht. Adelaar. VS hielp Colombia afscheiden ivm weigering van Panoma kanaal. Pagina 10 van 21

11 VS was het niet eens met de verdeling van China. Amerikaanse Open Door Politicy kon niet voorkomen dat de Europese mogendheden van Japan delen van China in handen kregen. Tiden de WO1 was VS neutraal maar hielp wel met wapens en voedsel. Een Amerikaanse passagiersboot was gezonken door Duitsers -> onrust, spanning 1915 Zimmerman telegram -> Oproep aan Mexico om Amerika aan te vallen. Wilson vraagt congres Duitsland de oorlog te verklaren 1917 Oorlogseconomie -actieve overheidsbemoeienis -stijgende overheidsuitgaven veertienpuntenplan 1918 internationale Volkenbond Vredesonderhandeling -> vrede van Versailles 1919 Stakingen red score Hoofdstuk 3 - Welvaart, crisis en oorlog De wereldoorlogen Het voeren van twee wereldoorlogen Nieuwe wapens Bommenwerpers Oorlogsindustrie De economische wereld crisis De crisis van het wereldkapitalisme economische crisis, faillissement. -Overheid ingrijpen 1933 De totalitaire systemen Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën: Communisme en nationaalsocialisme. -Rusland = communisme -Italië = fascisme -Duitsland = nationaalsocialisme Pagina 11 van 21

12 Antidemocratische ideologieën, nieuwe maatschappij. Totalitair -> volledige controle van de bevolking. -Onderdrukken van verzet en kritiek. 3.1 Welvaart in de jaren 20 Na WO11: VS helpt Europa met wederopbouw met o.a. landbouw. Europa kan niet zelf produceren. VS maakt veel winst maar dan komt Europa terug in de productie Overproductie Prijs - Inkomen Werkloosheid en faillissementen. Inflatie, recessie ( achteruitgang van de economie ) Red Scare = angst voor communisme en socialisme + Russische revolutie & oprichting communistische internationale = partijen die streven naar communistische wereldrevolutie. Tegengaan van revolutionaire ideeën. Nouw genomen met burgerrechten Amerika wordt weer rijker Groei van industriële productie Techno- Electro, auto-industrie, stroom >Positie van de vrouw verbeterd. + auto, radio, bioscoop, huisapparatuur + bouwactiviteiten Suburbs, met auto naar het werk. + lopende band = Rationalisme Toename van de welvaart. Massa consumptie. Reclame New Capitalism (harmonie) -Staat en ondernemers in eendrachtige samenwerking. Een voortdurende groei van de welvaart aan de gang houden met riante lonen, korte werktijden, prettige arbeidsomstandigheden. DUS: Welvaart op gang door consumptie van de arbeiders te verhogen. Betalingsbereidheid. Marktmechanisme -> Conservatieve Republieken. Hoogtepunt rijkdom Amerika 1928 Harding Cooligde Pagina 12 van 21

13 Hoover De crisis van de jaren 30 Vs was een rijk volk 1928 Hoover beloofde dat de arbeid nabij was. Beurskrach = de beurs zakte in. Zwarte donderdag -> alle aandelen daalden in prijs vanwege verkoop. 24 okt 1929 Recessie Grote depressie -Overproductie en enorme inkomensverschillen. Geleend geld. Werkloosheid. -Overproductie landbouw toen Europese markt herstelde. -Zelfhulporganisaties Roosevelt ->Actief overheidsingrijpen economie New Deal 1 Zakenleven + hogere belastingen + verbeteren positie vakbonden Hooggerechtshof bang voor te veel macht voor de federale overheid New Deal 2 Gevolg: Versterken positie vakbonden Roosevelt succes, meerderheid in het congres, maar strijd met hooggerechtshof. Recessie Pagina 13 van 21

14 De opbouw kwam met de WO2 + productie van wapens, munitie, kleding en voertuigen. + Mannen in het leger + vrouwen aan het werk + lonen -werkloosheid Roosevelt leidde de VS weg van de depressie dmv New Deal. 3.3 De moeizame tijd tegen rassendiscriminatie Noorden = zwarte getto s, racisme, afgescheiden samenleving. -Oorlogsindustrie -Dienst van het leger (Gestimuleerd door de NAACP) -Trots en zelfvertrouwen. -Rassenrellen (Chicago) groei van NAACP -Crisis voornamelijk bij de zwarten, ongeschoolde arbeid Herhaling NAACP W.E.B Du Bois - Opeisen rechten -> NAACP (via rechtszaken ongelijkheid bestrijden) politieke en sociale gelijkberechtiging voor zwarten Pagina 14 van 21

15 Deel van de zwarte bevolking verlicht door New Deal. -Overheidsproject -Stemmen voor Roosevelt gingen van Republikeinen -> Democraten -Zwarten ook uitkering maar veel lager dan de blanken. Sharecroppers (plantage) Opnieuw ontstaan van racisme. Achtergesteld. Herhaling New Deal Roosevelt - new Deal Actief overheidsingrijpen economie WO2 Massaal in dienst. Stimulatie zwarten. Emancipatie. -Double V Buitenland - Hitler Thuis - racisme Rassenrellen 1943 Door JimCrow wetten, oorlogsindustrie Herhaling JimCrow wetten Eerste instantie wetten om zwarten treincoupés voor blanken te verbieden. Nadat het hooggerechtshof in 1896 volgde de ene JimCrow wet na de andere: Verboden voor zwarten op scholen, parken, hotels, ziekenhuizen en schouwburgen. Openbare toiletten en zitbanken. Verboden om gemengd te trouwen, enz enz. -Roosevelt verbood discriminatie in leger en oorlogsindustrie. 3.4 Jaren van isolationisme Wilson -> veertienpuntenplan A war to end all wars Nieuwe wereldorde Internationaal rechtsysteem Afzien van oorlog bij conflicten Oprichting volkeren organisatie, handhaven van de vrede en de toekomstige internationale rechtsorde. Zelfbeschikkingswet van volken Alle lidstaten erkennen onafhankelijkheid en territoriale integriteit. Oordeel Volkenbond. Wilson schreef bepalingen maar VS wilt terug naar isolationisme (voornamelijk republikeinen) -Senatoren zijn wel in voor de Volkenbond maar de bepalingen van Wilson vormen gevaar voor Amerikaanse Pagina 15 van 21

16 soevereiniteit -Verdrag van Versailles werd verworpen omdat Wilson weigerde het congres het laatste woord te geven. -De isolationistische stemming werd gedurende interbellum steeds sterker. -> De VS was neutraal tijdens toekomstige oorlogen. Maar gingen niet helemaal terug naar de isolationisme. Herhaling Open Door Policy Internationaal ingrijpen Open Door Policy -Internationale afspraken VS zou niet ingrijpen als landen niet aan de afspraken hield. -Terugtrekken troepen Latijns-Amerika Internationaal ingrijpen Open Door Policy -Internationale afspraken VS zou niet ingrijpen als landen niet aan de afspraken hield. -Terugtrekken troepen Latijns-Amerika Onderhandelingen oorlogsvloot Japan 1922 Isolationisme zette voort 1929 Economische motieven Good Neighboor Policy -Niet gewapend ingrijpen -Nauwer economisch samenwerken Japan valt Mantsjoerije in Noordoost-China binnen en bezette VS = Politiek van economische imperialisme Crisis 1930 Cuba dictator De VS en de tweede wereldoorlog Pagina 16 van 21

17 Neutraliteitswet 1 Verbod op verschepen van wapens naar oorlogsvoerende landen 1935 Neutraliteitswet 2 Verbod op leningen naar oorlogsvoerende landen Gevolg: De wetten maken het moeilijker om landen te steunen die worden bedreigd door nazi-duitsland en Japan Japan begon wrede oorlog in China 1937 Oorlog brak uit in Europa 1939 Lend Lease Out Leveren van wapens en militair materieel aan GB (lenen) 1941 Atlantisch Handvest Pearl Harbor Overleg Roosevelt en Churchill: -Economische samenwerking - vrijheid op zee - ontwapening - zelfbeschikkingsrecht voor volkeren + nieuwe volkeren organisatie Collectieve vrijheid VS verklaard Japan de oorlog VS hoort bij de geallieerden dec 1941 De Grote Drie VS, SU, GB, streefden naar overwinning op het fascisme. Volkerenorganisatie -> Verenigde Naties -> VN 1943 Congres stemde in om VS de leiding te laten nemen bij oprichting VN Afgevaardigden van de geallieerden werkten plan uit op de conferentie van Washington Roosevelt definitieve steun van Stalin -> oprichting VN Churchill, Winston Premier van GB. Belangrijke geallieerde leider Weeklange vergadering in Jalta door Roosevelt, Churchill en Stalin. Stalin eiste Oost-Europa op als invloedsfeer. Roosevelt en Churchill gaven toe want Oost-Europa werd door Rode leger bevrijd. Duitsland werd verdeeld in vier bezettingszones. De VS, GB, FR en SU. Ook Berlijn werd in vier zones verdeeld. -Stalin wilde grote herstelbetalingen voor Duitsland maar Roosevelt en Churchill waren het daar niet mee eens. Ze waren bang dat dat tot grote problemen zou leiden. -Communistische Poolse regering werd verbreed en er zouden democratische verkiezingen in Polen komen. Hoofdstuk 4 consumptie, consensus en Koude oorlog ( ) Dekolonisatie De dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de wereld. Pagina 17 van 21

18 De koude oorlog De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit vloeiende dreiging van een atoomoorlog. -Oorlog tussen SU en VS. -Kapitalisme <> democratie -Communisme <> dictatuur -Wapenwedloop = produceren van grote hoeveelheid wapens. ociaal-culturele veranderingen De toenemende westerse welvaar die vanaf de jaren 1960 aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen. -Jongeren, vrouwen en etnische immigranten eisen rechten op ( emancipatie) 4.1 Welvaart en wantrouwen Van oorlogsindustrie -> duurzame consumptiegoederen (auto s) GI Bill = wet die oorlogsveteranen hielp bij hun terugkeer in de maatschappij. -Auto was onmisbaar om naar het werk te gaan, iedereen woonde buiten de stad in de suburbs. Buitenstedelijk. Babyboom Lonen Arbeidsproductiviteit industrie geautomatiseerd verdubbeling agrarische productie, halvering bevolking. Fair Deal -Min inkomen -Werkloosheiduitkering -Vakbonden meer invloed Truman Democratische politicus Truman-doctrine Tegen communisme -> NAVO Truman wilt New Deal vervolgen maar krijg geen steun. Toch werd hij hergekozen Joseph McCarthy verdachtmakingen van communisten. 4.2 Consumptie maatschappij: consensus en kritiek Pagina 18 van 21

19 Eisenhower Bevrijder oorlog Republikein Voorstander New Deal etc, maar Republikein was niet voor overheid bemoeienis. J.K. Galbraith boek armoede verdwijnt vanzelf dmv groeiende welvaart. Teveel consumptie, overheid kan niet inversteren. -Investeren publieke sector (arme kinderen helpen) John F. Kennedey New frontier Democraat Jonhson Arme kinderen met leerachterstand Aanpak jeugdwerkloosheid Ziektekostenverzekering Meerderheid congress 1964 Federaal geld scholen Steden opknappen Milieu wetten Vietnam kost veel geld Bezuinigen van congres. Links protesteerd tegen Vietnamoorlog Rechts protest tegen Big Goverment ( Veel mensen in het bestuur) Eisenhower Republikeins politicus Opperbevelhebber NAVO Galbraith Econoom Critici op consumptiemaatschappij Kennedey Democratische politicus New Frontier Civil Rights Act Pagina 19 van 21

20 Wetten 1880/1890 Jim Crow wetten Wettelijk vastgelegde segregatie 1886 American Federation of Labor Verenigen vakverenigen 1918 Veertienpuntenplan -zelfbeschikkingswet Wilson -Volkenbond 1933 New Deal -Openbare wetten -financiële steun aan boeren die vrijwillig minder produceren -reorganistatie van banken - stimuleren samenwerking ondernemers en overheid -versterken vakbond 1935 New Deal 2 Verbeteren positie vakbonden 1935 Neutraliteitswet -Verbod verscheping van wapens aan oorlogvoerende landen 1941 Lend Lease Act -verlenen of verpachten van goederen aan geallieerden -collectie veiligheid ontwapening Atlantisch Hand Vest -zelfbeschikkingswet F. Roosevelt & W. Churchill -economische samenwerking -vrijheid op zee 1944 GI Bill Aanpassingswet voor veteranen -onderwijs -leningen voor investeringen of een huis 1948 Fair Deal Truman wilde New Deal uitbreiden maar bijna alle ideeën werden verworpen. 1961/1963 New Frontier - Kennedey 1964 Great Sociaty Johnson Oorlog tegen Armoede loopt vast door bezuinigingen 1964 Civil rights Act Einde wettelijke ongelijkheid voor de Kennedey bereidde voor. Johnson zwarten realiseerde Voting Rights Act Registratie zwarten beschermd en stemrecht. Pagina 20 van 21

21 Partijen / vakbonden WIB 1917 War industries Board Industriële productie afstemmen met oorlogvoering: gevolgen van de oorlog voor de Amerikaanse markt People s party Populisten Verzet tegen nieuwe industriële amerika. Landbouw moderniseren en commercialiseren KKK Ku-Klux-Klan NAACP 1909 National Association for the Advancement of Colored People Gelijkheid blank en zwart VN Verenigde naties Spelen een rol in het handhaven van een nieuwe internationale rechtsorde NAVO 1949 Noord-Atlantische Verdrag Politiek van collectieve veiligheid. Organisatie Founding Father s 25 afgevaardigden uit 12 deelstaten Pagina 21 van 21