inhoud 1. Dieren helpen mee 3 2. Mens en hond 4 3. Mens en aap Mens en olifant Mens en dolfijn Mens en otter 13 7.

Transcriptie

1 Mens en dier

2 inhoud 1. Dieren helpen mee 3 2. Mens en hond 4 3. Mens en aap Mens en olifant Mens en dolfijn Mens en otter Filmpje 14 Pluskaarten 15 Colofon 17 Bronnen en foto s 18

3 1. Dieren helpen mee Dieren helpen mensen op veel manieren. Dieren bestuiven bloemen. Die bloemen geven later vruchten aan de mensen. Huisdieren geven mensen gezelschap en gezelligheid. Maar ook geven dieren mensen vlees, vacht, leer, melk en eieren Dieren kunnen mensen helpen bij het maken van medicijnen. Slangengif en bijengif worden daar bijvoorbeeld voor gebruikt. In dit boek lees je hoe sommige dieren het leven van mensen gemakkelijker kunnen maken. Je ontmoet in dit boek vijf dieren: De hond, de aap, de olifant, de dolfijn en de otter. Ze laten zien op welke speciale manieren ze de mens helpen.

4 2. Mens en hond Wolven Al duizenden jaren zijn mens en hond met elkaar bevriend. Honden werden steeds belangrijker voor de mens. Ze konden goed samenwerken met de mens. Dat kwam, doordat de voorouders van de hond, de wolven, ook samenwerkten in een roedel. Bij de jacht op een prooi werkten de roedel wolven goed samen (1). 1 2 Op jacht De eerste honden werden vooral gebruikt voor de jacht (2). Honden hebben een goede neus en een goed gehoor. De vroegste jagers gebruikten hun honden al om een prooi op te sporen. De honden volgden het geurspoor van een dier. Daarna doodden de jagers de prooi. Later werden honden ook gebruikt om de prooi op te jagen. De prooi werd moe en raakte uitgeput. De hond kreeg als beloning een deel van de prooi.

5 Soorten jachthonden De hondenrassen in onze tijd hebben nog kenmerken van die eerste jachthonden: Hazewindhonden Ze werden en worden gebruikt vanwege hun grote snelheid. Ze grijpen kleine prooidieren, zoals konijnen. Daarna brengen ze de prooi terug naar hun baas. Denk maar aan Afghaanse windhonden (1) en whippets (2). Nu worden de hazewind-honden vooral gebruikt bij hondenraces Retrievers Zij halen prooi op voor de jager, nadat het dier gedood is. Voorbeelden zijn golden retrievers (3), Labrador retrievers, poedels (4) en spaniëls (5). Retrievers als huisdier zijn daarom nog steeds dol om een bal voor de baas op te halen. Speurhonden Zij volgen het spoor voor een jager. Voorbeelden van goede speurders zijn de bloedhond (6) en de beagle (7) (zeg:biekul). De beagle wordt vooral gebruikt bij de jacht op konijnen. Heb je thuis een beagle? Dan heb je een hond die altijd zijn neus achterna gaat. 6 7

6 Speurhonden nu Speurhonden worden steeds minder gebruik bij de jacht. Nu worden speurhonden op heel andere manieren gebruikt. Denk maar aan honden die verboden spullen opsporen (1). Ook zijn er honden die getraind worden om explosieven en bommen op te sporen. Speurhonden kunnen verder gebruikt worden om slachtoffers op te sporen bij rampen, zoals aardbevingen Herdershonden Sommige honden werden en worden gebruikt om herders te helpen. Herdershonden zorgen dat kuddedieren naar plekken gedreven worden waar de herder ze wil hebben. Voorbeelden van zulke kuddedieren zijn koeien, schapen, geiten en rendieren. De herder geeft de herdershond korte commando s, zodat de hond weet wat hij moet doen. Bekende herdershonden zijn de bouvier (2) en de bordercollie (3).

7 Waakhonden Waakhonden worden gebruikt om de baas te waarschuwen als er gevaar dreigt. Waakhonden beginnen luid te blaffen als er onraad is. De bedoeling is dat indringers schrikken en op de vlucht gaan. Waakhonden worden vaak door het leger gebruikt om belangrijke gebouwen te bewaken. Ook veel mensen die afgelegen wonen, gebruiken een waakhond om hun huis te beschermen. Soms worden waakhonden afgericht om mensen aan te vallen. Echte waakhonden zijn Duitse herders (1), dobermann pinchers (2) en rottweilers (3)

8 Hulphonden Een speciale groep zijn de hulphonden. Zij helpen een baas met een handicap. Hieronder lees je meer over enkele soorten hulphonden. Geleidehonden Geleidehonden helpen blinden met behulp van een geleidebeugel beter hun weg te vinden (1). De blinde weet zelf de weg, maar de hond helpt hem om bepaalde, onverwachte obstakels heen. Denk maar aan omgevallen fietsen of vuilnisbakken. De blinde geeft de hond bepaalde commando s, zoals zoek de stoep. De hond stopt vanzelf bij stoepranden. Zo weet de blinde dat hij een straat over gaat steken. Geschikte geleidehonden zijn de golden retriever, labradors (2) en Duitse herders. 3 1 Signaalhonden Deze honden helpen slechthorende mensen bij geluiden die belangrijk zijn om te horen. De honden worden getraind om geluiden te herkennen om daarna slechthorende te waarschuwen. Denk aan geluiden zoals een deurbel, kloppen op deuren, wekkers (3), kookwekkers, rookalarm, het huilen van een baby en mobiele telefoons. 2

9 ADL-honden ADL-honden zijn honden die gehandicapte mensen helpen met dingen in het dagelijkse leven. Ze leren deuren te openen, op een bel te drukken, op licht- en liftknoppen te drukken en dingen op te rapen van de grond. Ze helpen mensen met allerlei dingen in het dagelijkse leven. Daarom heten deze honden ADL-honden.ADL is de afkorting van Algemeen Dagelijkse Levensverrichtingen. De eigenaar van de hond is op deze manier niet meer afhankelijk van andere mensen. De hond is zijn of haar trouwe kameraad die geduldig alles doet. Geschikte hondensoorten zijn de golden retriever en de labrador. 1 Tenslotte Dan zijn er nog andere honden die de mens helpen. De politiehond helpt de politie. De epilepsiehond helpt een patiënt met epilepsie. De hond weet 30 minuten van tevoren dat de patiënt een aanval gaat krijgen. De hond waarschuwt. Zo kan de patiënt medicijnen innemen. Soms zijn er soldaten die vreselijke dingen in een oorlog meemaken. Ze kunnen die dingen niet vergeten. Ze krijgen last van stress. Een speciale hond als maatje helpt hen ermee (1). Ze maken bijvoorbeeld de baas wakker tijdens nachtmerries.

10 3. Mens en aap 1 Ook apen worden door mensen afgericht om dingen te doen. Kokosnoten In Thailand wordt langstaartmakaken (1) geleerd om kokosnoten te plukken. Ze klimmen rap de hoge stammen in en plukken alleen de rijpe kokosnoten. Ze draaien de noot los en gooien hem naar beneden. Sommige apen halen wel een aantal van 300 kokosnoten per dag. De aap wordt beloond met bana- ADL-helper Apen kunnen net als honden de mens helpen. De meest geschikte soort is de kapucijnaap (2). Kapucijnapen hebben bijna dezelfde soort handen als mensen. Met die handen kunnen ze heel veel dingen doen die verlamde mensen niet kunnen doen. Ze kunnen helpen met haren kammen en borstelen en het bedienen van lichtknopjes. Maar ook met kleine klusjes in het huishouden en het voeren van een patiënt. De aapjes worden lang getraind. Dan wordt er gekeken in welke klusjes ze het handigst zijn. Vooral in Amerika wordt gebruik gemaakt van dit soort aapjes. 2

11 4. Mens en olifant In landen als Myanmar, Thailand en India worden olifanten gebruikt als werkdier. Het gaat om de Indische olifant. Deze soort heeft kleinere oren dan zijn Afrikaanse broer. De Indische olifant is goed te temmen. Dat geldt niet voor de Afrikaanse olifant. De werkolifanten worden gebruikt in het oerwoud. Vooral op die plekken waar mensen niet met voertuigen kunnen komen, worden olifanten gebruikt. De olifanten verslepen boomstammen naar die delen van het bos die wel bereikbaar zijn voor vrachtwagens. De olifanten krijgen een training op speciale scholen. Ze leren te luisteren naar simpele commando s.

12 5. Mens en dolfijn Speuren Het Amerikaanse leger gebruikt dolfijnen om vermiste mariniers op te sporen. Dolfijnen worden ook gebruikt om mijnen in het water op te sporen. Deze mijnen drijven in oorlogstijd in zee. Ze zitten vast aan een anker. Als er een schip tegenaan vaart ontploffen deze drijvende bommen. De dolfijnen wordt geleerd om voorwerpen die door mensen gemaakt zijn te herkennen. Als er een voorwerp in de zee drijft, dat er niet in thuishoort, zwemt de dolfijn terug naar de boot. Dan drukt de dolfijn op een alarm en krijgt hij een kleine boei mee met een zender. Die brengt de dolfijn naar de plek van het vreemde voorwerp terug. Duikers kunnen nu de plek gemakkelijk terugvinden. Zij maken als het om een mijn gaat de mijn onschadelijk (1). Soms worden de dolfijnen uitgerust met een camera aan een vin. Ze worden ermee op uitgestuurd om de omgeving te verkennen. 1

13 6. Mens en otter In Bangladesh gebruiken vissers getrainde otters (1) bij het vangen van vis. De otters worden van jongs af aan getraind om scholen vissen op te drijven in de netten van de vissers. Maar de otters kunnen ook getraind worden om een enkele vis te vangen en die naar de visser te brengen. Otters leven in de natuur in groepen en werken ook samen tijdens het jagen. 1 De vissers proberen een otterpaar te vangen. Ze weten dan dat de jonge otters later heel gemakkelijk te trainen zijn. De otters kunnen wel 50 kilo vis per dag vangen. Daarvan hebben ze om zichzelf voldoende eten te geven maar één kilo nodig.

14 7. Filmpje Het Klokhuis Hulphond Bekijk het filmpje

15

16

17 Bronnen

18 Colofon en voorwaarden Dit is een uitgave van E-duboek Website: Copyright Age Cnossen 2015 Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Ondanks alle aan de samenstelling van dit e-boek bestede zorg kan noch de auteur, noch de uitgever aansprakelijkheid aanvaarden voor schade die het gevolg is van enige fout in deze uitgave.