Consumptiemaatschappij: -> arbeiders blijven werken ook al hebben ze hun eerste levensbehoeften bevredigd

Transcriptie

1 Samenvatting door Een scholier 933 woorden 14 juli ,1 23 keer beoordeeld Vak Economie MARKTEN deel 1 Arbeidsethos -> betekenis die mensen toekennen aan -> veranderingen hangen samen met andere organisatie, arbeidsverhoudingen. -> vroeger landbouw -> productie + consumptie dicht bij elkaar -> industrialisatie -> werk in fabriek -> arbeid als productiefactor > Kinderwet van Van Houten Overheid neemt maatregelen ten opzichte van arbeidsverhoudingen: -> verhoudingen + omstandigheden verslechteren eigen productie -> zelf tempo en tijden bepalen arbeider -> verlengstuk machine + routinewerk Productie (werk) + Consumptie (thuis) -> steeds verder gescheiden -> consumptie wordt doel op zich (o.a. Ford-voorbeeld) Arbeidsdiscipline -> bereikt door belofte van grotere consumptie (loonsverhoging) -> mensen vonden werk saai (hoger loon bij ford, hogere koopkracht, bv. Auto. (kringloop). Consumptiemaatschappij: -> arbeiders blijven werken ook al hebben ze hun eerste levensbehoeften bevredigd jaren 70 -> meer aandacht voor kwaliteit van het werk -> werk minder hiërarchisch -> verantwoordelijkheid naar groep mensen -> lopende band vermindert Geestelijke belasting i.p.v. lichamelijke belasting: -> toename WAO ers Arbo-wet (wet van overheid): -> aandacht voor welzijn van werknemer (veiligheid, gezondheid, inhoud) Pagina 1 van 7

2 Parallelle economie (niet-geldeconomie) voelen zich vaak ondergewaardeerd omdat ze van anderen afhankelijk zijn: -> gezinshuishouding -> doe-het-zelven -> onbetaalde zorgarbeid 1.2 Werklozen: -> personen die hun arbeidskracht tevergeefs aanbieden -> negatief beeld van werklozen - financiële problemen (uitkering is 70% en later sociaal minimum) - consumptie verminderen - gevoel dat je het inkomen niet eerlijk verdient - weinig structuur en sociale omgang in je leven - identiteitsverlies - armoede -> crimineel gedrag 1.3 Potentiële beroepsbevolking (beroepsgeschikte bevolking): -> leerplichtig pensioengerechtigd Participanten (deelnemers op arbeidsmarkt, beroepsbevolking): -> mensen die hun arbeidskracht daadwerkelijk aanbieden Degenen die hun arbeid niet aanbieden: - jongeren leren door - VUT - arbeidsongeschiktheid - renteniers Beroepsgeschikte bevolking Niet-participanten beroepsbevolking Beroepsbevolking: -> NIET IEDEREEN HEEFT WERK -> ER ZIJN OOK WERKLOZEN -> werkloze beroepsbevolking Werkzame beroepsbevolking = werkgelegenheid: -> mensen met betaald werk Pagina 2 van 7

3 Vraag naar arbeid op arbeidsmarkt door: particulieren werkgevers overheid - beslist hoeveel ambtenaren in dienst worden genomen - grote invloed op vraag bij gesubsidieerde instellingen (onderwijs, zorg) G en G sector (gepremieerde + gesubsidieerde sector) -> overheid betaalt de salarissen Werkgelegenheid: -> vervulde vraag naar arbeid -> aanbod en vraag vallen samen Vacatures: -> onvervulde vraag naar arbeid Krappe, gespannen arbeidsmarkt -> Vraag > Aanbod -> veel moeilijk vervulbare vacatures omdat er weinig werklozen zijn Ruime arbeidsmarkt -> Aanbod > Vraag -> werkloosheid -> aantal vacatures te klein om werklozen aan baan te helpen Loon -> de prijs die vragers en aanbieders op de arbeidsmarkt overeenkomen Arbeidsbemiddeling: - advertenties - arbeidsbureaus - uitzendbureaus (vroeger tijdelijk, nu ook vast werk) -> overheid vroeger dominante positie bij arbeidsbemiddeling: overheid was enige instantie die mocht bemiddelen in vast werk CWI (centrum voor werk en inkomen): -> organisatie van gemeentelijke sociale dienst + uitzendbureau -> efficiëntere werking -> arbeidsbureaus dus verdwenen - verplicht inschrijven voor een uitkering - nieuwe baan vinden Baanwisselaars (meestal uit dezelfde organisaties) -> meeste kans op baan Arbeidsmarkten bestaat uit verschillende deelmarkten (met verbinding): - geografische opdeling Pagina 3 van 7

4 noordelijke provincies zuidelijke provincies - inhoudelijkheid van het werk indeling administratief personeel commerciële beroepen Grote arbeidsmobiliteit -> als werknemers zich makkelijk verplaatsen van deelmarkt Functieverdeling -> gebruik gemaakt bij indeling van arbeidsmarkt naar beroepen - vereiste opleiding - mate van zelfstandigheid - lengte inwerkperiode Laagste functieniveaus -> onderkant arbeidsmarkt Hoogste functieniveaus -> bovenkant arbeidsmarkt Brutoparticipatiegraad (deelnemingspercentage): -> aantal deelnemers in % van beroepsgeschikte bevolking beroepsbevolking * 100 potentiële beroepsb. Arbeidsreserve -> niet-participanten Nettoparticipatiegraad: -> werkzame beroepsbevolking in % van beroepsgeschikte bevolking werkende beroepsbevolking * 100 potentiële beroepsbevolking Brutoparticipatiegraad Nettoparticipatiegraad Werkloosheidheidspercentage in % van beroepsbevolking Stroomschema -> oorzaken van veranderingen in de beroepsbevolking - voorraadgrootheden (kaders) -> nemen toe door instroom en nemen af door uitstroom -> vb. werkzame beroepsbevolking - stroom grootheden (pijlen en lijnen) Pagina 4 van 7

5 -> je stroomt bijvoorbeeld van werkzame beroepsbevolking naar AOW Leveranciersmarkt -> Klant kocht wat hem werd aangeboden. Bedrijfstijd -> aantal productie-uren in de week Arbeidstijd -> lengte van normale werkweek. 2.3 Vrijemarkt -> Gaat uit van Opbrengsten Homogeen -> Werknemers zijn inwisselbaar, achtergrond heeft niets te maken. Overheidsallocatie -> Bijvoorbeeld werkgelegenheid verdelen over het land (subsidie) Loonspiraal -> Krappe arbeidsmarkt, hoge looneisen, doorrekenen in de prijs, koopkracht verlies, hoge looneisen enz. enz. 3.1 Arbeidsovereenkomst: sfeer, beloning, kwaliteit, productiviteit. CAO-> Grote groepen dezelfde arbeidsvoorwaarden. (minimumeisen) 3.2 Vakbonden: Werknemersorganisatie: (FNV) VAKCENTRALE VAKBONDEN VAKBONDEN VAKBONDEN VAKBONDEN WERKNEMERS WERKNEMERS WERKNEMERS WERKNEMERS WERKNEMERS Hierdoor goede CAO s. Organisatiegraad -> percentage werknemers dat lid is van een vakbond. Werkgeversorgansatie, zelfde structuur. (VNO/NCW) Veel kleine bedrijven sluiten zich aan bij de bedrijfstak-cao (goedkoper). Minder concurrentie. Poldermodel -> Typisch Nederlandse overleg tussen alle partijen, samen tot overeenstemming. Pagina 5 van 7

6 Stichting van de Arbeid -> Overleg over sociaal-economische vraagstukken. Sociaal Economische Raad -> Advies aan overheid over economie. (werknemers, -gevers, en ambtenaren). CAO -> Keuring door min. Soc.zaken en werkgelegenheid. Soms bindend gemaakt, dwz. Delen tot de hele cao-groep geldig maken. Regering kan arbeidsvoorwaarden bevriezen voor een halfjaar, ter ingrijpen 3.4 Miljoenennota & Macro Economische Verkenning. (welke dingen belangrijk in eco). 3.5 Nominale arbeidsproductiviteit -> Stijging arbeidsproductiviteit met daarin de inflatie verwerkt) Loonruimte -> Ruimte die bedrijven hebben om lonen te laten stijgen, terwijl het loonaandeel niet veranderd. Loonaandeel in de productie = Lonen/productie Incidentele loonstijging -> Promotietoeslag ADV (arbeidsduurverkorting) = meer mensen het werk van 1. Minimumlonen -> WKA (wet koppeling op afstand) = Min.loon gekoppeld aan stijging van CAO-lonen, mits de I/A dat toelaat. Stakingen / Selectieve stakingen (vitale delen platleggen) 4.1 Evenwichtige arbeidsmarkt = Volledige werkgelegenheid, Voldoende personeel Vele definities werkloosheid (bestandsvervuiling), 1 overeenkomst= degenen met een baan van +12 uur, zijn niet werkloos, wanneer zij op zoek zijn naar een andere baan. CBS: Werklozen -> Personen van 15 tot en met 64 jaar, zonder werk of met werk van minder dan 12 uur per week, ingeschreven bij het CWI, en direct beschikbaar zijn voor een werkkring van 12 uur of meer per week. (beschikbaar voor grote baan). Werkloze beroepsbevolking -> Verplicht om op zoek te zijn naar werk. Pagina 6 van 7

7 eigenlijk werklozen -> WAO-ers, Ontmoedigde mensen die niet op zoek zijn. Vaak is werkloosheidcijfer hoger wanneer het in arbeidsjaren wordt uitgedrukt -> Deel is op zoek naar parttimewerk. Oorzaken Conjuncturele werkloosheid: Afzetmogelijkheid -> afzet daalt = bezettingsgraad omlaag = ontslag Laagconjunctuur -> bestedingen laag -> weinig vraag. Oorzaken Structurele werkloosheid: Kwantitatief te weinig arbeidsplaatsen Seizoenswerkloosheid Kwalitatief -> Bij/omscholing Frictiewerkloosheid -> Schoon-werk Investeringen -> Meer arbeidsplaatsen, de-investering -> sluiten van bv afdeling. Diepte-investment -> Mens-vervangend Breedte-investment-> Nieuwe productietechnieken 4.4 Aanpak van Conjuncturele werkloosheid Part. Consumptie Part. Investeringen Overheidsbestedingen Uitvoer Aanpak van Structurele werkloosheid Kwantitatief -> Meer arbeid, Inkrimping, Arbeidsduurverkorting (wassenaar) Seizoens -> bijna niet mogelijk Kwalitatief -> Mobiliseren, verhuispremies, enz. nemer/gever op elkaar afstemmen. Frictie -> Transparant maken van arbeidsmarkt, mogelijkheden laten zien. *figuur 4.21 De wig -> Alles wat tussen het nettoloon van de werknemer, en het bedrag dat de werkgever moet betalen, inzit. *pagina 66/67 Pagina 7 van 7