Andries Bicker (burgemeester van Amsterdam, Lid van de SG en VOClid) machtig man met zoon Gerard die van rijkdom vader profiteert.
|
|
- Nelly Hermans
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Samenvatting door Jonna 1392 woorden 20 april ,9 3 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Hoofdstuk 3 De republiek in de Gouden Eeuw 3.1 Amsterdam stapelmarkt van de wereld Grote bevolkingsgroei in Amsterdam door: Vluchtelingen uit Antwerpen dat door Spanje was bezet. Bevolkingstoename door grote welvaart (meer kinderen). Oplossing: stadsuitbreiding Rijken gaan aan nieuw gebouwde grachten wonen in koopmanshuizen (kantoor in huis, opslag op zolder, grote tuin). Ambachtslieden verhuizen naar de Jordaan (werkplaatsen en woningen voor werklui en knechten). Gevolg: Rijk en arm wonen en werken apart. Andries Bicker (burgemeester van Amsterdam, Lid van de SG en VOClid) machtig man met zoon Gerard die van rijkdom vader profiteert. Verstedelijking: ook in rest van NL. NL economie ging van landbouw en veeteelt naar stedelijke handel en nijverheid. Gevolg: voedseltekort. NL ging graan importeren uit landen rond de Oostzee (bv Polen) en sloeg dat hier op. Verkoop aan molens en bakkerijen in NL. Verkoop tegen hogere prijs bij schaarste in Europa. Stapelmarkt: Import en export van goederen uit Europa en (na ontdekking van vaarroute om Afrika naar Azië) de hele wereld en die goederen werden tijdelijk opgestapeld in pakhuizen en zolders. Amsterdam is in 17 e eeuw knooppunt van handelsroutes. Im en export: Schepen voeren vanuit Amsterdam met Franse/Duitse wijn, stoffen uit Vlaanderen en Aziatische specerijen, zijde, thee richting Scandinavië en de Oostzee. Daarvandaan voeren zij terug met graan uit landen rond Oostzee, hout voor scheepsbouw uit Scandinavië en ijzer uit Zweden. Amsterdam is de belangrijkste Europese haven. Graanhandel (=moedernegotie) is basis van alle (internationale) handel en maakt van Amsterdam stapelmarkt van goederen uit de hele wereld. Graanhandel levert meer op dan de handel met Azië of Amerika. Waag: Wisselbank: Koopwaar laten wegen Financiële transacties Pagina 1 van 6
2 Beurs: Handel drijven en aandelenmarkt => nieuws (eerst mondeling daarna nieuwsberichten en daarna kranten) over oorlogen, stormen, kapingen etc. zijn van invloed op prijs en winstverwachting. Handelskapitalisme: Inkoop van materiaal, bewerking van materiaal en verkoop van het eindproduct levert meer op dan alleen handel in materiaal. Voorbeeld = wolhandel, wol uit Engeland naar Antwerpen, in Antwerpen verwerken tot lakense stoffen en export daarvan. Handel van Antwerpen naar Amsterdam: Spanje neemt in 1585 Antwerpen in. NL (de Republiek) verovert monding van de Schelde en sluiten Schelde af voor internationaal handelsverkeer. Einde van Antwerpen als grootste handelsstad van Europa. Vluchtelingenstroom want: Geloofsredenen (protestanten en joden) Niets meer te verdienen Zetten handelsnetwerk in Amsterdam voort Investeren kapitaal in Amsterdam Ook vluchtelingen uit Duitsland om geloof en op zoek naar werk. Huwelijksboeken registeren afkomst, bevolkingsregister was niet betrouwbaar. Specialisatie: Ambachtslieden in steden gaan ook voor export werken en steden specialiseren zich. Leiden: lakense stoffen/haarlem: linnen en katoen/delft: Delfts-Blauw (tegels en serviezen)/gouda: Tabakspijpen van klei/hoorn: schepen. Boeren specialiseren ook, richten zich op veeteelt want dat brengt meer op. Melk, boter, kaas en vlees voor eigen dorp, de hele Republiek en voor de export. Krimpenerwaard: hennep voor touwen en zeilen/groningen-friesland-holland: turf voor haardvuren-ovenssmederijen commerciële landbouw. Oorzaak-gevolg: Pagina 2 van 6
3 Diverse soorten oorzaken kunnen diverse soorten gevolgen hebben. Inname Antwerpen door Spanje (politieke of militaire oorzaak) heeft geloofsvlucht (godsdienstig gevolg) en vertrek van de handelaren (economisch gevolg) tot gevolg. Andere indelingen zijn: korte en lange termijn/bedoeld en onbedoeld. 3.2 De Oost en de VOC Eerst ontdekkingsreizen door Spanje en Portugal. Spanje: Vanuit Amerika Portugal: Vanuit Azië Import van specerijen, zijde, porselein en thee Handel in Antwerpen Val van Antwerpen 1585=> Amsterdam Amsterdam wordt centrum van wereldhandel NL zoekt eigen route naar Azië via Noord: wegen en Noordkaap. Probleem: ijs dus overwintering op Nova Zembla => niet gelukt. via Zuid: route van Portugezen (Kaap de Goede Hoop) naar Indonesië => wel gelukt. Kapitein: Cornelis de Houtman. Ontstaan van Voorcompagniën: handelssamenwerkingen=> veel onderlinge concurrentie Problemen: Angst voor onderlinge strijd (o.a. tussen gevluchte Antwerpse handelaren en NL handelaren) Door grote concurrentie zakten de prijzen Er was veel geld nodig voor de strijd tegen Spanje! Oplossing: Oprichting van de VOC door raadspensionaris Van Oldenbarnevelt. Kamers in zes Hollandse en Zeeuwse steden Per Kamer een eigen scheepswerf, pakhuis en kantoor Per vaart inhuring van zeelui en soldaten Bestuur: Afgevaardigden van de Kamers=> Heren Zeventien Staten Generaal geeft VOC handelsmonopolie Alleenrecht om op Azië te varen Verboden eigen handel te beginnen Strenge controle hierop op schepen VOC krijgt bevoegdheden Voeren van oorlogen ( soldaten mee aan boord voor zeerovers en oorlogen) tegen concurrenten in Azië (Arabische koopvaarders, Spanjaarden en Engelsen. Sluiten van verdragen met Aziatische vorsten (vrijwillig of met geweld). Aankopen in Azië met betaling in vuurwapens, goud en zilver VOC dreef handel met Indonesië (bestuurscentrum in Batavia door JP Coen opgericht=> JP Coen eerste Gouverneur Generaal van VOC in Azië), China en India. Ook onderling dreven die handel met elkaar. Meedoen met die handel betekent langer verblijf in Azië. Handelsfactorijen: Handelssteunpunten Centrale plek voor bestuur Zelf stichten of veroveren op Spanje en Portugal In India, Indonesië, Maleisië, China en Japan Inter-Aziatische handel levert het meest op: Handel binnen Azië Handelsmonopolie ook door VOC opgelegd aan inheemse bevolking. Banda-eilanders negeerden monopolie en bloedige vergelding. Perkeniers nemen Banda-eilanden over en starten nootmuskaatplantages, De VOC voert daarvoor slaven aan. VOC maakt geen koloniën behalve Handelsfactorijen Batavia en gebied rondom Batavia Banda-eilanden Financiering VOC door middel van aandelen. Geld aan VOC en in ruil: Aandeel in VOC Aandeel in winst: dividend Koop en verkoop van aandelen op Amsterdamse Beurs Iedereen kon/mocht aandelen VOC kopen Oprichting VOC ook gericht tegen Spanje en Portugal Onderdeel van strijd tegen Spanje: de Opstand Pagina 3 van 6
4 Afpakken van zeeroutes en handelsgebieden Zeeroute via Duinkerken (Spaanse Nederlanden): Duinkerkers kregen kapersbrieven van Spanje om NL vloot te veroveren. Republiek gaf kapersbrieven aan schepen. 3. De WIC en Suriname 1621 Oprichting WIC (West-Indische Compagnie). Reizen naar West-Afrika en Amerika Monopolie op handel op deze routes en gebieden Samengaan van handel en oorlog Met kaperbrieven van de SG veroveren van Spaanse en Portugese handelsschepen=> Zilvervloot verovert door Piet Hein in 1628 bij Cuba 1630 verovering van Brazilië op Portugezen. In Brazilië veel verschillende bevolkingsgroepen (Nederlanders, Portugezen, Indianen, slaven uit Afrika). Belangstelling voor natuur, cultuur en tolerant voor geloof van Indianen mede vanwege hulp aan NL in strijd tegen Portugezen=> Grote belangstelling in 17 e eeuw voor vreemde culturen ook verovering van slavenfort El Mina aan de westkust van Afrika. Doel van het fort: Bescherming van de goudmijn Bewaarplaats van slaven Slaven kwamen in de handel als de Afrikaanse koningen geld nodig hadden voor het voeren van oorlogen. Bewaard tot vertrek van het volgende slavenschip naar Brazilië. In Brazilië werken op de suikerplantages. Antillen (Curacao) werden doorvoerstations kolonie Brazilië opgegeven=> Hollanders hadden geen zin in kolonistenbestaan. WIC bleef wel actief in trans-atlantische slavenhandel want zeer winstgevend! Republiek=>WestAfrika: vuurwapens, alcohol, katoen, goud, zilver West-Afrika=>Amerika: slaven Amerika=>Republiek: Amerikaans katoen, rietsuiker, rum, tabak, koffie Driehoekshandel! Gezondheid van slaven zeer belangrijk want kostbare handelswaar. Slaven-scheepsbemanning: over en weer besmetting met vreemde ziektes dus hoge sterfte aan boord. Plantagehouders inspecteerden en brandmerkten slaven als eigendomsbewijs want slaaf was duur. Dokters mee op slavenschepen en op plantages. Hoge sterfte van slaven op plantages want Wrede behandeling Bevattelijk voor Europese én Amerikaanse ziekten Constant nieuwe aanvoer nodig! Wereldeconomie: Moedernegotie VOC WIC Verbinden van economieën van Europa, Azië, Afrika en Amerika 1651 Actie van Navigatie Engeland was jaloers op NL handelssucces. Wet dat alleen Engelse schepen of schepen uit land van herkomst goederen mochten vervoeren. Gevolg: Zee-oorlogen met Engeland e zee-oorlog e zee-oorlog Internationale concurrentie werd steeds groter. Pagina 4 van 6
5 1674 Vrede van Westminster Engeland krijgt Amerikaanse kolonie Nieuw Nederland van NL (incl. Nieuw Amsterdam= New York). NL krijgt Suriname. Suriname = grootste plantagekolonie van NL=> suikerriet en koffie. Slaven: Wél: uit West Afrika Niet: inheemse Indianen helpen NL in strijd tegen marrons (=bosnegers)=> gevluchte slaven. Jacht en visserij. Rode slaven: krijgsgevangen Indianen uit onderlinge indianenoorlogen Afschaffing slavernij: Overwegingen: In strijd met christendom. Mensen of dieren? Dieren hebben geen ziel en dan is slavernij akkoord. Afschaffing slavernij op 1 juli 1863=> Keti-Kotifeest. 4. Geloof, tolerantie en onderzoek Geloof en tolerantie: Hervormde Kerk = bevoorrechte kerk Calvinistische dominees werden betaald door de overheid. Alleen calvinisten mochten besturen of burgemeester worden. Andere geloven wel toegestaan maar niet openlijk=> Schuilkerken. Republiek zeer tolerant, elders vaak strenge vervolging voor andersgelovigen. Baruch de Spinoza (jood) : rationalisme Bijbel door mensen bedacht God zit in elke stuk natuur Onderzoek natuur met verstand in plaats van met Bijbel/Thora Voorman van Wetenschappelijk Revolutie Handel en Tolerantie: Om politieke en economische belangen. Voorbeelden: Indianen Katholieke plantagehouders Joden uit Antwerpen Wetenschap en tolerantie: Bondgenoten tegen Portugezen Geen NL kolonisten Rijkdom en handelskennis Grote interesse in nieuwe culturen, natuur en uitvindingen door Vrijheid van denken Stiekem aanhouden van eigen geloof Antoni van Leeuwenhoek => microscoop =>bacteriën Pagina 5 van 6
6 Christaan Huygens =>telescoop en slingeruurwerk wiskunde is basis van natuurkunde en daarmee van alles. 5. Laat zien dat je het goed hebt Groei van economie=>tekort aan werklieden=>hogere lonen. Problemen: Prijzen ook hoog Winterloon (kortere dagen) te weinig om rond te komen Bedeling: Gratis eten, klompen, turf. Door rijken geregeld als christenplicht. Nooit graantekort vanwege Oostzeehandel=> geen hongeroproeren. Pronken: Gewone mensen Netheid en schilderijtjes Rijken Buitenhuizen en dure schilderijen Steden en instellingen Gebouwen Classicisme: Gebouwen bouwen in de stijl van de Klassieke Oudheid Rampjaar 1648 Vrede van Munster (1648) problemen tussen stadhouder Willem II en regenten stadhouder dood=> geen nieuwe stadhouder=>raadspensionaris Johan de Witt Republiek werd aangevallen door Engeland Frankrijk Bisschop van Munster Bisschop van Keulen Op zee bood Republiek goed tegenstand Op land een drama=> landleger stelde niets voor Bevolking roept om Oranje als standhouder=> Willem III als stadhouder aangesteld. Willem III redde de republiek maar jarenlange strijd tegen Frankrijk kostte veel geld: Soldaten In stand houden van vestingsteden Pagina 6 van 6
(Par 1) Amsterdam stapelmarkt van de wereld Deelvraag: Hoe werd Amsterdam de stapelmarkt van Europa en welke gevolgen had dat voor de landbouw?
Samenvatting door Hoi 1725 woorden 12 maart 2018 7,3 18 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis H3 Gouden Eeuw Gouden eeuw (1600-1700) Het ging goed met de Handel Kunst Wetenschap
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Feniks H3 2 havo vwo
Samenvatting Geschiedenis Feniks H3 2 havo vwo Samenvatting door een scholier 1852 woorden 27 maart 2019 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Samenvatting Feniks havo vwo 2 Hoofdstuk 3 (3.1/3.2/3.4/3.5)
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door een scholier 990 woorden 24 februari 2018 4,2 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 3 + kenmerkende
Nadere informatieHANDEL LES 2. De Oostzeevaart of de Sontvaart. Aangenaam. De naam is Bicker, Jacob Bicker, directeur bij de Oostzeevaart.
Regenten en vorsten LES 2 HANDEL 1600 Aangenaam. De naam is Bicker, Jacob Bicker, directeur bij de Oostzeevaart. 1700 JE LEERT waarom de moederhandel zo belangrijk is; hoe de VOC werkt; hoe de WIC werkt.
Nadere informatieOntstaan van de Gouden Eeuw (1588-1648)
1 Ontstaan van de Gouden Eeuw (1588-1648) H!to"sche context Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 meneervanempel.nl 2 Hoofdvraag Waardoor ontstond in de Republiek de Gouden Eeuw, 1588-1648?
Nadere informatie1. Het begrip kan weg, omdat de overgebleven begrippen. Het begrip kan ook weg, omdat de overgebleven begrippen
Welk Woord Weg Dynamiek en Stagnatie Aanloop 1. commerciële landbouw moedernegotie malthusiaanse spanning - nijverheid 2. waterschappen feodaliteit gilden - Hanze 3. stapelmarkt nijverheid Nederlanden
Nadere informatieTijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.1 Rijk door handel overzee.
Onderzoeksvraag: Waardoor namen in de 17 e eeuw de wereldwijde contacten toe en waarom speelde de Republiek hierin een hoofdrol? Kenmerkende aspect: Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en
Nadere informatieGeschiedenis groep 6 Junior Einstein
De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Dynamiek en stagnatie in de republiek
Samenvatting Geschiedenis Dynamiek en stagnatie in de republiek Samenvatting door een scholier 1456 woorden 22 januari 2011 10 1 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Dynamiek en Stagnatie De Republiek in haar
Nadere informatieeen zee van tijd een zee van tijd Werkblad 17 Ω Over Indië en Suriname Ω Les 1: Van Batavia tot Jakarta Naam:
Werkblad 7 Ω Over Indië en Suriname Ω Les : Van Batavia tot Jakarta VOC Schepen van de VOC varen naar Indië om specerijen te halen. Specerijen zijn bijvoorbeeld peper, kruidnagel en nootmuskaat. De reis
Nadere informatieAntwoorden oefenopgaven HC Rep. Der Nederlanden
Antwoorden oefenopgaven HC Rep. Der Nederlanden 5H Opgave 1 De Hollandse steden in het midden van de zestiende eeuw waren voor hun bevolkingsgroei afhankelijk van de invoer van graan uit het Oostzeegebied.
Nadere informatieOprichting voc vmbo-kgt34
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 17 august 2018 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/89655 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieSamenvatting Gouden Eeuw ABC
Samenvatting Gouden Eeuw ABC Week 1ABC: Gouden Eeuw algemeen Info: De Gouden Eeuw (1600-1700) De 17 e eeuw wordt de Gouden Eeuw genoemd, omdat er in Nederland veel geld werd verdiend. Vooral door de handel.
Nadere informatieTijd van regenten en vorsten Rijk door handel overzee. 5 verklaringen voor de economische groei van de Republiek
23 3 2015 Onderzoeksvraag: 17e Waardoor namen in de eeuw de wereldwijde contacten toe en waarom speelde de Republiek hierin een hoofdrol? Kenmerkende aspecten: Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme
Nadere informatieGeschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie
Geschiedenis van Suriname 1667-1683: Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie 581-1795: De Republiek In de 17e en 18e eeuw spraken we nog niet van één Nederland maar, van de Republiek der
Nadere informatieDriehoekshandel hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61315
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 15 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/61315 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Samenvatting door D. 1279 woorden 20 december 2017 6,8 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats PWW 2 H3 Regenten en vorsten H3.1 Machthebbers in Europa
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Regenten en Vorsten
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Regenten en Vorsten Samenvatting door een scholier 1536 woorden 15 februari 2011 6,4 80 keer beoordeeld Vak Geschiedenis GS H3, Regenten en Vorsten 3.1 Machthebbers
Nadere informatie3,6. Samenvatting door een scholier 1458 woorden 7 februari keer beoordeeld. Geschiedenis. Jaartallen
Samenvatting door een scholier 1458 woorden 7 februari 2011 3,6 18 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Centraal examen Jaartallen uitleg >1650< rond het jaartal 1650 >1650 voor het jaartal 1650 1650
Nadere informatiePraktische opdracht Geschiedenis VOC
Praktische opdracht Geschiedenis VOC Praktische-opdracht door een scholier 2110 woorden 11 augustus 2009 5,4 21 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave Onderdeel Blz. Inhoudsopgave 2 Inleiding 3
Nadere informatieOntdek de Wereld. Hoofdstuk 1C7
Ontdek de Wereld Hoofdstuk 1C7 Cursus 7.1 Wij en de wereld Wat leer je deze cursus? Wat internationale handel inhoudt Hoe de evenaar de aardbol verdeelt Wat en welke kaartprojecties er zijn Internationale-
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis H1 (-1.5)
Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5) Samenvatting door een scholier 1178 woorden 19 november 2017 5,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis Samenvatting H1 Het Spaanse wereldrijk
Nadere informatieDriehoekshandel hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 July 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/61315 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatie1: De nederlanden komen in verzet tegen Filips II
1: De nederlanden komen in verzet tegen Filips II Wat wilden Karel V en Filips II bereiken? Op politiek gebied wilden ze dat de macht van de regering in Brussel vergroot werd Grote ontevredenheid onder
Nadere informatieeen zee In de zeventiende eeuw worden de handelaren en kooplieden steeds belangrijker. De edelen en de geestelijken krijgen veel minder macht.
Werkblad 3 Ω De Republiek Ω Les : Regenten, burgers en gemeen In de zeventiende eeuw worden de handelaren en kooplieden steeds belangrijker. De edelen en de geestelijken krijgen veel minder macht. Rijk
Nadere informatie2 De oprichting van de VOC en de WIC zorgde ervoor dat overal op de wereld Zeeuwse en Hollandse schepen voeren.
Tijdvak 6 Toetsvragen 1 In de Tijd van Vorsten en Regenten werden in ook in de Nederlanden de eerste handelstochten naar Azië georganiseerd. Hoe werden deze tochten gefinancierd? A De Nederlandse overheid
Nadere informatieTijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.2 Wie heeft de macht? Deel 2. Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht?
Onderzoeksvraag: Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Kenmerkende aspect: Het streven van vorsten naar absolute macht. De bijzondere plaats in staatskundig opzicht
Nadere informatieRijksuniversiteit Groningen Nameting kennis en argumentatie
Rijksuniversiteit Groningen Nameting kennis en argumentatie Instructie onderdeel kennis: Hieronder staan 22 vragen over tijdvak 6 en 7. Probeer de vragen zo goed mogelijk te beantwoorden. Omcirkel met
Nadere informatieGeschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren
Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers
Nadere informatieGeschiedenis van Suriname : de slavenhandel
Geschiedenis van Suriname 1502-1808: de slavenhandel 1502: het begin van de Europese slavenhandel Na de ontdekking van Amerika werden er door de Spanjaarden en Portugezen al snel plantages aangelegd. Op
Nadere informatieRembrandt van Rijn (1606 1669) Het beroemdste werk van Rembrandt
De Gouden Eeuw De zeventiende eeuw (1600-1700) werd ook wel de Gouden Eeuwgenoemd. De Gouden Eeuw was een periode waarin het erg goed ging met Nederland. Het ging goed met de schilderkunst b.v. Rembrandt
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis hoofdstuk 1
Samenvatting Geschiedenis hoofdstuk 1 Samenvatting door D. 1605 woorden 22 oktober 2015 7,2 60 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hallo, ik wil enkele tips geven om goed te leren met mijn samenvatting:
Nadere informatie!"#$%&'&(%)*#+&,-#./##
Brandaan samenvatting groep 6 Mijn Malmberg!"$%&'&(%)*+&,-./ :%$)-%330); (%)*+&0)&1$23.*%$!"$%&%'%"()%"$%%%*++%,$-%$%,./"$%%",)01%"2%./"3,)014/"$%.5./"$6785(%,$/8+/54%( 9%"(,*8'/"$%4/"$%.67.'/"/:;11%"1>>?.)%$%"*)($%4%.%+%,%.$"//,$%&%5(/$6
Nadere informatieLes 11 Van zeehelden/ontdekkingsreizigers tot kolonisators
Les 11 Van zeehelden/ontdekkingsreizigers tot kolonisators gatentekst versie 1 Talrijk zijn de kinderliedjes die over varen gaan, over en havens en verre reizen over. Generaties Nederlanders groeiden op
Nadere informatieBoekverslag door L woorden 8 december keer beoordeeld. Geschiedenis INHOUDSOPGAVE
Boekverslag door L. 2755 woorden 8 december 2004 6 1574 keer beoordeeld Vak Geschiedenis INHOUDSOPGAVE Inleiding Hoofdstuk 1, Wanneer speelde de Gouden eeuw zich af? Hoofdstuk 2, Wie speelde een belangrijke
Nadere informatieBontekoe een van de vele Nederlanders die in de zeventiende eeuw de kost op zee verdiende.
Antwoorden door een scholier 1595 woorden 11 juni 2006 4,6 10 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Pharos Paragraaf 1 Een volk van schippers en handelaars Wie was Bontekoe? Bontekoe een van de vele
Nadere informatieNaam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt
Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt De Gouden Eeuw duurde niet precies honderd jaar. Hij begon aan het eind van de 16de eeuw, beleefde zijn hoogtepunt rond 1675 en was in de 18de eeuw voorbij. De Gouden
Nadere informatieCalvijn. Vrede van Augsburg. Margaretha van Parma. Hertog van Alva. De keurvorst van Saksen. Karel V. Buitenlandse zaken en oorlog
In welk jaar publiceerde Luther zijn 95 stellingen? Welke Frans-Zwitserse hervormer kreeg veel aanhang in de Nederlanden? Welke vrede bepaalde, dat de vorst de religie van zijn volk bepaalt? 1517 Calvijn
Nadere informatieSamenvatting Gouden Eeuw DEF
Samenvatting Gouden Eeuw DEF Week 1DEF: Gouden Eeuw algemeen Info: De Gouden Eeuw (1600-1700) De 17 e eeuw wordt Gouden Eeuw genoemd, omdat er in Nederland veel geld werd verdiend. Vooral door de handel.
Nadere informatieVOC. Jantje Postma. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/38582
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Jantje Postma 26 June 2012 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/38582 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis De oprichting, bloei en ondergang van de VOC
Werkstuk Geschiedenis De oprichting, bloei en ondergang van de VOC Werkstuk door een scholier 2703 woorden 24 februari 2005 6,1 337 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Voorwoord Ik heb gekozen voor dit onderwerp,
Nadere informatieINLEIDING Het onderwerp van mijn werkstuk is slavernij, de slavenhandel in de 17e en 18e eeuw en de rol die Nederland daarin speelde.
Werkstuk door een scholier 2510 woorden 20 maart 2001 6,3 403 keer beoordeeld Vak Geschiedenis INLEIDING Het onderwerp van mijn werkstuk is slavernij, de slavenhandel in de 17e en 18e eeuw en de rol die
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Samenvatting door een scholier 1563 woorden 18 februari 2004 4,9 26 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Pharos Hoofdstuk 5 Primair: bron door iemand geschreven
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 1839 woorden 11 oktober 2011 6,9 13 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1 Nieuwe Tijd = tijd van ±1500 tot ±1800
Nadere informatie5,5. Werkstuk door een scholier 2495 woorden 5 december keer beoordeeld. Geschiedenis
Werkstuk door een scholier 2495 woorden 5 december 2008 5,5 86 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Ons verslag gaat over de derde hoofdvraag: - De ontdekkingsreizen waren niet alleen oostwaarts
Nadere informatieIntra-Aziatische handel
Intra-Aziatische handel Discours J.P. Coen 1.04.02 inv. nr. 4788 Brief van Jan Pieterszoon Coen aan de Heren XVII uit 1614. In deze brief geeft Coen zijn visie op een VOC-imperium in Azië. Op het moment
Nadere informatiegraanhandel Door het tekort aan graan gingen kooplieden naar de Oostzee om die graan te halen. Hier was het
Samenvatting door een scholier 2618 woorden 19 januari 2011 6 1 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats 1.1 Een vroeg verstedelijkte samenleving waterland Holland rond 1000 moerassig gebied.
Nadere informatieDe Republiek in een tijd van vorsten, 1477-1702 Kennistoets bij hoofdstuk 3 Havo
Kennistoets bij hoofdstuk 3 Havo Opdracht 1 De sterke economische groei die de Gouden Eeuw kenmerkt, kwam hoofdzakelijk ten goede aan het gewest Holland. Welke militaire oorzaak kun je benoemen? Holland
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Historische context; De republiek
Samenvatting Geschiedenis Historische context; De republiek Samenvatting door F. 1442 woorden 27 februari 2015 4,4 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Historische context; De republiek
Nadere informatieEen astrolabium is een toestel waarmee plaats en hoogte van sterren berekend kan worden.
7 1 2014 Tijd van ontdekkers en hervormers 5.1 De wereld wordt groter. Het begin van de Europese overzeese expansie Het veranderende mens en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke
Nadere informatieEen astrolabium is een toestel waarmee plaats en hoogte van sterren berekend kan worden.
9 1 2014 Tijd van ontdekkers en hervormers 5.1 De wereld wordt groter. Het begin van de Europese overzeese expansie Het veranderende mens en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke
Nadere informatieKlas 2: Revoluties en Slavernij
Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Joyce Landman ; Hielke ter Veld; Jonne Lubbi; Joyce Landman 09 september 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62754 Dit lesmateriaal
Nadere informatieOpkomst en ondergang van de VOC
Les 5 De eerste multinational ter wereld. gatentekst versie 1 Ontstaan In het voorjaar van 1594 staken Amsterdamse kooplieden de koppen bij elkaar. wilden proberen het Portugese monopolie op handel in
Nadere informatieWerkstuk door een scholier 1892 woorden 4 april keer beoordeeld. Aardrijkskunde. De Verenigde Oost-Indische Compagnie
Werkstuk door een scholier 1892 woorden 4 april 2011 5 113 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde De Verenigde Oost-Indische Compagnie Inhoudsopgave Voorwoord 2 Hoofdstuk 1 - Oprichting VOC 3 Hoofdstuk 2 Vaarroutes
Nadere informatie6,1. Samenvatting door L woorden 18 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. Stapelmarkt, beurs en wisselbank
Samenvatting door L. 2513 woorden 18 januari 2015 6,1 3 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks 3.1 Een handelsvolk Haringvangst en graanhandel De natte gronden in de zeegewesten waren vooral geschikt
Nadere informatieWat denken de jongens? Trek een lijn naar het denk-wolkje. Het is niet eerlijk, ik ben arm en hij is rijk. Ik wil graag vrienden blijven
Lees het verhaal Een onmogelijke vriendschap. Zie jij de blanke jongen? Hij heet Olivier. Olivier komt uit Nederland. Olivier woont op Sumatra. Zijn vader is de baas van een plantage. Olivier en zijn familie
Nadere informatieGROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1
GROTE-LIJN-OVERZICHT VAN TIJDVAKKEN BEHANDELD IN LEERJAAR 1 Tijdvak Jagers en boeren; van de eerste mensen 3000 v. C. prehistorie; van de eerste mensen - 3000 v.c. Samenlevingstype: eerst jagers/verzamelaars,
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis CE dynamiek en stagnatie
Samenvatting Geschiedenis CE dynamiek en st Samenvatting door een scholier 1804 woorden 9 juli 2009 7,3 16 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 1: * Karel V bezat de Nederlanden wat deel uitmaakte
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis VOC in de gouden eeuw
Werkstuk Geschiedenis VOC in de gouden eeuw Werkstuk door een scholier 1373 woorden 1 december 2004 5,2 619 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Deelvraag 1: Wat is de geschiedenis van de VOC? De VOC (Verenigd
Nadere informatie7,6. Samenvatting door een scholier 2543 woorden 20 maart keer beoordeeld. Geschiedenis
Samenvatting door een scholier 2543 woorden 20 maart 2012 7,6 8 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis samenvatting. Katern: De Republiek in de tijd van de vorsten. Hst. 3: Een
Nadere informatieEindexamen geschiedenis havo 2009 - I
Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In de Coalitieoorlogen voerde de Franse regering de dienstplicht in. 2p 1 Leg uit dat zij hiermee de betrokkenheid van Franse
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Samenvatting door F. 2688 woorden 11 juni 2012 7,1 309 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks 3.1 Een handelsvolk Haringvangst en graanhandel De natte gronden
Nadere informatieKlas 2: Revoluties en Slavernij
Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Joyce Landman ; ; 09 September 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62754 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieGeschiedenis tijdvak slavenarbeid op plantages
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 28 february 2019 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/87958 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs
Nadere informatie7,4. Samenvatting door B woorden 11 januari keer beoordeeld. Geschiedenis. Samenvatting 3.1 Machthebbers in Europa.
Samenvatting door B. 2432 woorden 11 januari 2014 7,4 189 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Samenvatting 3.1 Machthebbers in Europa. A Absolute Vorsten. Lodewijk XIV (Frankrijk) Lodewijk
Nadere informatieToetsvragen Geschiedenis - Toelating Pabo. Tijdvak 5 Toetsvragen
Tijdvak 5 Toetsvragen 1 Rond 1500 konden Europese schepen steeds langere zeereizen maken dankzij het gebruik van nieuwe navigatiemiddelen. Welke nieuwe navigatiemiddelen werden gebruikt, en waarvoor? A
Nadere informatieTijd van monniken en ridders Vroege Middeleeuwen. Tijd van jagers en boeren Prehistorie. - 3000 v C 500-1000
jagers en boeren Prehistorie - 3000 v C monniken en ridders Vroege Middeleeuwen 500-1000 Grieken en Romeinen Oudheid -3000 v C - 500 n C steden en staten - Hoge en Late Middeleeuwen 1000 1500 ontdekkers
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door A. 2003 woorden 24 oktober 2010 6,3 182 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Samenvatting geschiedenis H.1 1 Over de nieuwe
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis 2.1 t/m 3.1
Samenvatting Geschiedenis 2.1 t/m 3.1 Samenvatting door een scholier 1543 woorden 18 januari 2016 7,1 54 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis 2.1 Deelvraag: waartoe leidde de modernisering
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door Jel 1523 woorden 13 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 6.1 Europa veroverd de wereld Portugezen,Spanjaarden reisden rond 1500
Nadere informatie[download de bijlage voor de belangrijke afbeeldingen die niet te zien zijn in deze samenvatting op scholieren.com]
Samenvatting door een scholier 1719 woorden 4 november 2014 6.8 20 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo [download de bijlage voor de belangrijke afbeeldingen die niet te zien zijn in deze samenvatting
Nadere informatieLees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1)
Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1) Dit is Columbus. Columbus ontdekte in 1492 Amerika. Hij was een ontdekkingsreiziger. Columbus was heel gemeen. Daar lees je straks meer over.
Nadere informatieOnderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek stimuleerden de wetenschap en de cultuur?
Onderzoeksvraag: Welke ontwikkelingen in de Republiek stimuleerden de wetenschap en de cultuur? De bijzondere plaats in staatskundig opzicht en de bloei in economische en cultureel opzicht van de Nederlandse
Nadere informatieTijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus
138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de
Nadere informatieSamenvatting door Daan 2932 woorden 4 maart keer beoordeeld. Geschiedenis Tijd voor geschiedenis
Samenvatting door Daan 2932 woorden 4 maart 2019 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Tijd voor geschiedenis 5.2 De welvaart van Holland en Zeeland In Holland en Zeeland was eeuwenlang visserij het
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis De betekenis van de VOC voor de Nederlandse economie en de wereldeconomie
Werkstuk Geschiedenis De betekenis van de VOC voor de Nederlandse economie en de wereldeconomie Werkstuk door een scholier 2448 woorden 4 juni 2009 6,7 74 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave
Nadere informatiegeschiedenis geschiedenis
Examen HAVO 2009 tijdvak 1 woensdag 20 mei 9.00-12.00 uur tevens oud programma geschiedenis geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit examen zijn maximaal
Nadere informatie- Waarom contacten met de Arabische wereld belangrijk waren voor nieuwe kennis (6.1.2)
Samenvatting door M. 1312 woorden 8 oktober 2012 5,5 14 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen 6.1 De renaissance in Italie Lakense stoffen = kostbare wollen stoffen. Renaissance = periode van
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3: De Republiek in een tijd van vorsten
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3: De Republiek in een tijd van vorsten Samenvatting door D. 1948 woorden 18 juni 2013 4,8 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Hoofdstuk 3: Een Gouden
Nadere informatieLees het verhaal over master Roelof en slaaf Tomboy (deel 1).
Lees het verhaal over master Roelof en slaaf Tomboy (deel 1). Kijk, een schip uit Amerika, Amerika is een nu een vrij land. Zie jij de blanke jongen? Hij heet Roelof. Roelof is de zoon van de gouverneur.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5: Durf te denken! / de Verlichting
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5: Durf te denken! / de Verlichting Samenvatting door F. 2067 woorden 9 mei 2012 7,2 332 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Intro-paragraaf 1700-1800 (de
Nadere informatie6,9. Samenvatting door een scholier 2373 woorden 17 februari keer beoordeeld. Geschiedenis
Samenvatting door een scholier 2373 woorden 17 februari 2011 6,9 61 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks DE REPUBLIEK IN EUROPA De tijd van Regenten en vorsten ( 1600-1700) vroegmoderne tijd
Nadere informatieNEDERLAND IN DE 16e EEUW
NEDERLAND IN DE 16e EEUW In de 16e eeuw vielen de Nederlanden onder de Spaanse overheersing. Er bestonden grote verschillen tussen de gewesten (= provincies), bv: - dialect - zelfstandigheid van de gewesten
Nadere informatieNaam: Samenvatting Gouden Eeuw.
Samenvatting Gouden Eeuw. In het kort: De zeventiende eeuw (1600-1700) werd ook wel de Gouden Eeuw genoemd. De Gouden Eeuw was een periode waarin het erg goed ging met Nederland. Het ging goed met de schilderkunst
Nadere informatieHieronder volgt een chronologisch overzicht van de ontwikkelingen van de handelsstromen. Verder in dit werkstuk
Werkstuk door een scholier 1433 woorden 1 november 2017 7 6 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Inleiding; Wat zijn handelsstromen? Wat zijn kolonies? Chronologisch
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository)
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Het slavenschip Leusden: over de slaventochten en de ondergang van de Leusden, de leefomstandigheden aan boord van slavenschepen en het einde van het slavenhandelsmonopolie
Nadere informatieHoofdstuk 1C8. Hoe ontstond Nederland?
Hoofdstuk 1C8 Hoe ontstond Nederland? Cursus 8.1 De koning en de prins Wat leer je deze cursus? Dat hervormers de Katholieke kerk wilden veranderen Dat zij de Protestante kerk stichtten Wat de reformatie
Nadere informatieOntdekkingen en uitvindingen
prehistorie 68 oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Steden en Staten Ontdekkingen en uitvindingen Vandaag zijn Jos en Mirthe in de Buitenhaven in Kampen. Mirthe, krijgen we zeebenen
Nadere informatieVraag 1c. In welke plaatsen waren VOC- vestigingen in Nederland?...
Naam: DE VERENIGDE OOSTINDISCHE COMPAGNIE (VOC) In 2002 was het 400 jaar geleden dat de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) werd opgericht. Dit werd in binnen- en buitenland op diverse manieren herdacht.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door Sven 1848 woorden 18 december 2017 6,7 10 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Paragraaf 1: Het gebied dat tegenwoordig bestaat
Nadere informatieinhoud 1. Slavernij 2. Slavernij in de oudheid 3. Europa in de middeleeuwen 4. Afrikaanse slavenhandel 5. Nederland en slavernij
Slavernij inhoud. Slavernij 3 2. Slavernij in de oudheid 4 3. Europa in de middeleeuwen 7 4. Afrikaanse slavenhandel 8 5. Nederland en slavernij 6. Moderne slavernij 3 7. Filmpjes 5 Pluskaarten 6 Bronnen
Nadere informatieDe leerkracht zorgt ervoor dat alle leerlingen een gatentekst en een ontdekkaart hebben.
Thema/ onderwerp: Ontdekkaart 1.1 Slavenkralen Korte samenvatting van de leeractiviteit: De leerlingen vullen de woorden op de goede plek in in de gatentekst. De leerlingen bevragen de kralen en maken
Nadere informatie8,5. Samenvatting door K woorden 18 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Samenvatting door K. 1578 woorden 18 juni 2016 8,5 2 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 Verklaring begin- en eindtijd: 1515: Erfenissen en huwelijken à
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis deelcontext 1.
Samenvatting Geschiedenis deelcontext 1. Samenvatting door een scholier 1675 woorden 5 mei 2018 4,8 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis deelcontext 1.1 1515 Karel V werd heerser
Nadere informatieGESCHIEDENIS. voor de onderbouw HANDBOEK
2 kgt GESCHIEDENIS voor de onderbouw HANDBOEK introductie i Van jagers en boeren naar In het eerste deel van Memo heb je kennisgemaakt met vijf tijdvakken. In dit tweede deel komen daar nog eens vijf tijdvakken
Nadere informatieMaar volgens luthers heb je alleen de bijbel nodig, deze moest daarom in de volkstaal worden verspreid.
Samenvatting door een scholier 2255 woorden 24 mei 2016 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Republiek Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden. Katholieke kerk : roem rijkdom en macht en bijgeloof
Nadere informatieLink it: Republiek in tijd van Vorsten
Link it: Republiek in tijd van Vorsten Uitleg Link it werkt in principe als een soort domino (hoewel je er andere varianten op kunt bedenken). Het idee is dat de leerlingen moeten proberen om een begrip
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Kenmerkende Aspecten tijdvak 6
Samenvatting Geschiedenis Kenmerkende Aspecten tijdvak 6 Samenvatting door C. 1453 woorden 28 mei 2016 6,9 26 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Tijdvak VI: tijd van regenten en vorsten (17
Nadere informatie