Hieronder volgt een chronologisch overzicht van de ontwikkelingen van de handelsstromen. Verder in dit werkstuk

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 1433 woorden 1 november keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave Inleiding; Wat zijn handelsstromen? Wat zijn kolonies? Chronologisch tijdoverzicht; Koloniale verhoudingen; Einde van een oude relatie; Vrijhandel verandert de wereld; Slot; Bronvermelding. Inleiding Dit werkstuk gaat over de ontwikkeling van de wereldhandel. Het in kaart brengen van handelsstromen geeft inzicht in de weg die een product aflegt van de inkoop van grondstoffen tot de verkoop van het eindproduct. Wat zijn handelsstromen? Dit werkstuk gaat over de ontwikkeling van handelsstromen. Om te begrijpen waar dit werkstuk over gaat, is het belangrijk dat je weet wat handelsstromen zijn. Handel is het uitwisselen van producten tussen twee partijen tegen betaling. Meestal gebeurt dit tussen twee landen, bijvoorbeeld Nederland en China. Met handelsstromen wordt eigenlijk bedoeld wie met elkaar handelen en welke goederen verkocht worden. Wat zijn kolonies? Om dit werkstuk te begrijpen is het ook belangrijk dat je weet wat kolonies zijn. Een kolonie is een gebied of land buiten het eigen land. Dat land of gebied is bedoeld om winst te maken of de cultuur over te brengen. Het land dat een kolonie maakt noem je een kolonisator. Wanneer een land bezig is met het stichten van één of meerdere kolonies wordt dat kolonisatie genoemd. Chronologisch overzicht Een chronologisch overzicht is een overzicht van gebeurtenissen in de goede volgorde van tijd. Wat eerst is gebeurd staat ook eerst in het overzicht, gevolgd door wat daarna is gebeurd en dan wat dáárna is gebeurd. Om het wat duidelijker te maken, zie in de bijlage een afbeelding. Eerst ben je klein, dan word je groter en ga je naar school, vervolgens word je nog groter en ben je volwassen en ten slotte word je nog ouder en ben je bejaard. Hieronder volgt een chronologisch overzicht van de ontwikkelingen van de handelsstromen. Verder in dit werkstuk Pagina 1 van 5

2 lees je wat meer over de verschillende fases. Koloniale verhoudingen ( ) Handelskolonialisme ( ) Het handelskolonialisme is de tijd dat Europese handelsmaatschappijen zich vestigen in nieuw ontdekte gebieden van Afrika, Amerika en Azië met het doel om te handelen. Handelsmaatschappijen zijn bedrijven die producten kopen en verkopen zonder die producten te bewerken. Nederlandse handelsmaatschappijen kochten bijvoorbeeld kruiden, koffie en tabak in Nederlands-Indië. Dit was in de tijd van de VOC, de Verenigde Oost-Indische Compagnie. Nederlandse schepen voeren uit naar Indië om handel te drijven. Industrieel kolonialisme ( ) De fase van het industrieel kolonialisme is de tijd van het kolonialisme. Kolonialisme is een systeem waarbij een land haar macht uitbreidt over een ander land met de bedoeling om winst te maken. Nederlands-Indië werd in deze fase een kolonie van Nederland. Nederland handelde toen niet meer alleen met Nederlands-Indië, maar was er ook de baas. Nederland probeerde haar cultuur en beschaving over te brengen op deze kolonie. Tegelijk haalde Nederland er veel grondstoffen vandaan om deze vervolgens in Nederland te bewerken. Zo dreef de Nederlandse economie in deze periode voor een groot deel op Indië. Einde van een oude relatie ( ) De afloop van de Tweede Wereldoorlog heeft twee belangrijke veranderingen in de wereldorde als gevolg: De koloniën worden onafhankelijk; De wereld wordt opnieuw ingedeeld in drie blokken: de ontwikkelingslanden, de westerse landen en de communistische landen. Het communisme streeft naar een samenleving waarbij iedereen gelijk is en waarbij productiemiddelen gemeenschappelijk eigendom zijn. Iedereen produceert zoveel hij kan en gebruikt wat hij nodig heeft. De wereldorde is de manier waarop de wereld op economisch, politiek en sociaal-cultureel terrein is georganiseerd. De eerdergenoemde veranderingen worden verder in dit werkstuk uitgelegd en verteld. Vrijhandel verandert de wereld (na 1990) Na 1990 veranderd de vrijhandel de wereld. Wat is vrijhandel? Handel waarbij de grenzen tussen de handelslanden zo veel mogelijk worden weggenomen. Na de instorting van de Sovjet-Unie in 1989 wordt de wereldorde opnieuw opgeschud. Over alle periodes/ tijden wordt verder in dit werkstuk meer uitgelegd. Koloniale verhoudingen. De 16 e eeuw ( ) is de eeuw van de grote ontdekkingen. In het spoor van de Europese ontdekkingsreizigers trekken handelaren en missionarissen, geestelijken die werkzaam Pagina 2 van 5

3 zijn in de 'missie' of 'opdracht', naar de nieuwe gebieden in Afrika, Amerika en Azië. De missionarissen om zieltjes te winnen (om mensen te bekeren, makkelijk gezegd), de handelslui om geld te verdienen. Gebieden die tot dan toe bijna geen contact hadden met de buitenwereld, worden door de handelsstromen verbonden met Europa. We onderscheiden daarin twee periodes: het handelskolonialisme en het industrieel kolonialisme. Het handelskolonialisme De fase van het handelskolonialisme duurde van 1500 tot Vanuit de koloniën werden grondstoffen zoals katoen uit India, specerijen uit Nederlands-Indië en zilver en suiker uit Zuid-Amerika naar Europa vervoerd. Er worden ook plantages aangelegd, bijvoorbeeld in Amerika waar slaven, gehaald uit Afrika, het werk doen. Tegelijkertijd blijven meer landinwaarts gelegen gebieden niet aangeraakt. Industrieel kolonialisme De fase van het industrieel kolonialisme duurde van 1800 tot Door de opkomst van de industrie (de productie op grote schaal in fabrieken) wordt het voor de Europese landen belangrijk om: Verzekerd te zijn van de aanvoer van grondstoffen; Een afzetmarkt te hebben voor hun industrieproducten. Daarom worden de vroegere handelsgebieden nu onderdeel van het moederland. Op heel veel terreinen (bestuur, onderwijs, handel en ontwikkeling) verstevigt het moederland haar greep op de kolonie. Door de industrialisatie neemt de wereldhandel flink toe. De handelsstromen verlopen binnen het koloniale rijk. Einde van een oude relatie ( ) Na de Tweede Wereldoorlog veranderen de verhoudingen in de wereld. Er zijn drie belangrijke machtsblokken. Het eerste blok zijn Amerika en de rijke westerse landen. Het tweede blok bestaat uit de communistische landen zoals de Sovjet-Unie (o.a. Rusland) en China. Het derde blok zijn de ontwikkelingslanden. Dit zijn de arme landen zoals in Afrika. Deze minder ontwikkelde landen noemen we ook wel perifere landen Tussen de Verenigde Staten van Amerika en de Sovjet-Unie dreigde er een atoomoorlog. Door de dreiging van deze oorlog durven deze landen elkaar niet rechtstreeks aan te vallen, daarom noemen we deze periode ook wel de Koude Oorlog. Er werd dus niet echt gevochten, maar de verhoudingen waren ernstig verstoord. Het westerse blok en het communistische blok dreven daardoor ook nauwelijks handel met elkaar. De handel beperkte zich tot het eigen machtsblok. De ontwikkelingslanden handelden met een van deze beide machtsblokken. Als een land bijvoorbeeld met de VS handelde, wilden de communistische landen niet meer met dit land handelen. Vrijhandel verandert de wereld In 1989 stort de Sovjet-Unie ineen. De verhoudingen en de wereld veranderen daardoor opnieuw. Er ontstaat nu een vrijemarkteconomie. Dit houdt in dat de overheid geen invloed meer heeft op de prijzen. De prijs ontstaat door vraag en aanbod. De productie is in handen van particuliere ondernemers. Pagina 3 van 5

4 In Nederland was het postbedrijf PTT heel lang een staatsbedrijf. Een staatsbedrijf valt direct onder de overheid en heeft vaak een monopoliepositie in de sector. Dit betekent dat dit bedrijf de enige aanbieder is en dus zelf de prijs van het product kan bepalen. Nu is de PTT geen staatsbedrijf meer. De naam is nu PostNL. Er zijn ook meer concurrenten bij gekomen zoals Sandd. De prijs komt nu dus tot stand door vraag en aanbod. Er is sprake van een vrije markt. Een vrijemarkteconomie werkt het beste als er in de wereld geen handelsbelemmeringen zijn. Een handelsbelemmering kan bijvoorbeeld zijn dat er in een land hoge invoerrechten betaald moeten worden. Hierdoor wordt het buitenlandse product duurder dan hetzelfde product uit het eigen land. Er is dan geen sprake van een onbelemmerde vrijemarktwerking. De voordelen van vrijemarkthandel zijn: 1. Een land kan zich specialiseren in de productie van die goederen of diensten die dat land het best of het goedkoopst kan produceren. Nederland is bijvoorbeeld sterk in het exporteren van bloemen en planten, groenten en oliehoudende zaden. Duitsland is goed in het exporteren van auto's, vliegtuigen en helikopters. 2. Bedrijven hebben toegang tot afzetmarkten in het buitenland. Zo kunnen bedrijven veel groter worden. Ze verkopen hun producten niet alleen op de binnenlandse markt maar ze exporteren hun producten ook naar het buitenland. Er is ook wel een nadeel te noemen van vrijhandel. Bedrijven krijgen namelijk ook te maken met buitenlandse concurrentie. Als de concurrentie een product voor een heel lage prijs kan aanbieden word je gedwongen de verkoopprijs te verlagen. Dit kan uiteindelijk een faillissement tot gevolg hebben. Daarom proberen veel landen hun eigen markt te beschermen tegen buitenlandse concurrentie. Dit noemen we met een moeilijk woord protectionisme. De Europese Unie beschermt zijn markt ook op die manier. Voor auto's die van buiten de EU komen, moeten bijvoorbeeld invoerrechten betaald worden. Slot Waar vroeger de handel vooral plaatsvond binnen de eigen leefomgeving, zijn vanaf 1500 de handelsstromen wereldwijd geworden. Er is in toenemende mate sprake van een vrijemarkteconomie, waarop de prijs van een product bepaald wordt door vraag en aanbod. Zo kan het gebeuren dat we groenten eten die in Spanje zijn gekweekt en kleding dragen die in Bangladesh is geproduceerd. Dit heeft voor ons voordelen; we kunnen bepaalde groenten eten waarvoor het in Nederland niet het juiste seizoen is. Er zijn echter ook gevaren; we horen regelmatig van misbruik van arbeiders in lagelonenlanden. Ik vind vrije handel een positieve ontwikkeling, zolang er goede arbeidsomstandigheden voor mensen in arme landen gewaarborgd worden. Bronvermelding AytvWAhVFL1AKHfh4BgYQvwUIIygA&biw=2133&bih=1054&dpr=0.9"tbm=ischHYPERLINK Pagina 4 van 5

5 Pagina 5 van 5 AytvWAhVFL1AKHfh4BgYQvwUIIygA&biw=2133&bih=1054&dpr=0.9"q=china+nederlandHYPERLINK AytvWAhVFL1AKHfh4BgYQvwUIIygA&biw=2133&bih=1054&dpr=0.9"spell=1HYPERLINK AytvWAhVFL1AKHfh4BgYQvwUIIygA&biw=2133&bih=1054&dpr=0.9"sa=XHYPERLINK AytvWAhVFL1AKHfh4BgYQvwUIIygA&biw=2133&bih=1054&dpr=0.9"ved=0ahUKEwiW37vAytvWAhVFL1AKHfh4BgYQvwUIIygAHYP ERLINK AytvWAhVFL1AKHfh4BgYQvwUIIygA&biw=2133&bih=1054&dpr=0.9"biw=2133HYPERLINK AytvWAhVFL1AKHfh4BgYQvwUIIygA&biw=2133&bih=1054&dpr=0.9"bih=1054HYPERLINK AytvWAhVFL1AKHfh4BgYQvwUIIygA&biw=2133&bih=1054&dpr=0.9"dpr=0.9#imgrc=k9ykkIuEaazUZM: ved=0ahukewjr_smblfxwahwoffakhqkicicqhyyikw"biw=1920hyperlink ved=0ahukewjr_smblfxwahwoffakhqkicicqhyyikw"bih=949hyperlink ved=0ahukewjr_smblfxwahwoffakhqkicicqhyyikw"tbm=ischhyperlink ved=0ahukewjr_smblfxwahwoffakhqkicicqhyyikw"q=chronologische+volgordehyperlink ved=0ahukewjr_smblfxwahwoffakhqkicicqhyyikw"sa=xhyperlink ved=0ahukewjr_smblfxwahwoffakhqkicicqhyyikw"ved=0ahukewjr_smblfxwahwoffakhqkicicqhyyikw#imgrc=5utxeaa MpwOyvM: VAKHeikBBIQ_AUICigB&biw=1024&bih=462#imgrc=M_PQCvWSg7mU0M: