VOC. Jantje Postma. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Jantje Postma 26 June 2012 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.

2 Inhoudsopgave Welkom Over de Het ontstaan De handel De weg nar Azië De WIC Opdrachten Vragen Opdracht 1 Opdracht 2 Beoordeling Reflectie/Leerdoelen Docent Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Welkom Welkom op deze webquest over de. Deze periode is een van de meest belangrijke uit de Nederlandse geschiedenis. Stap in je bootje en vaar mee op deze spannende ontdekkingsreis! Pagina 2

4 Over de De Verenigde Oostindische Compagnie was een van de eerste grote bedrijvan van ons land. Het logo van de is zelfs het oudste bedrijfsmerk ter wereld! De Voc heeft bestaan van 1602 tot 1799 en was vooral in het begin een groot succes! Nederland beleefde toen een 'Gouden Eeuw'. Klik op de kopjes voor meer informatie. Het ontstaan Het ontstaan van de In de 16 e eeuw werd de wereld meer en meer ontdekt. Schepen vaarden de hele wereld over op zoek naar nieuwe gebieden. De wereld werd steeds beter in kaart gebracht. In deze tijd werd de vraag naar spullen uit deze nieuw ontdekte landen steeds groter. Zo kwam het dat in Nederland aan het einde van de 16 e eeuw verschillende bedrijfjes startten die handel met Azië voerden. Eerst maakten deze bedrijfjes veel winst op de gewilde producten uit het verre oosten, maar door de concurrentie van de verschillende bedrijven, daalde deze winst al snel. Er was soms letterlijk een moordende concurrentie. Johan van Oldenbarneveldt besloot een einde te maken aan de concurrentie en de verschillende bedrijven samen te voegen tot 1. Dit gebeurde in 1602 en de Verenigde Oost-Indische Compagnie was geboren. Pagina 3

5 De handel Johan van Oldenbarneveldt De Handel Het belangrijkste doel van de was handelen. Het bestuur van Nederland, de Staten Generaal, gaf de het alleenrecht op de handel met Azie. Dat betekende dat alleen Nederland met deze landen handel mocht drijven. Heel handig dus, want hiermee werd in een klas de concurrentie van andere landen uitgeschakeld. Met de lokale bevolking werden afspraken gemaakt over dit monopolie. En er zwaaide wat als deze afspraken niet werden nagekomen. In 1621 richtte de onder leiding van Jan Pieterszoon Coen een bloedbad aan op de Banda - eilanden. De Bandaeilanden waren erg speciaal voor de, omdat dit een van de weinige plaatsen was waar ze foelie en nootmuskaat vandaan haalden. De bevolking was het niet eens met de strenge regels van de. Ze wilden zelf bepalen met wie ze gingen handelen. De liet het er niet bij zitten en een leger soldaten moordde vervolgens de hele bevolking uit. Aandelen Het geld voor de schepen en het inkopen van de producten kreeg de door aandelen te verhandelen. Iedereen kon zo n aandeel kopen. Als er winst werd gemaakt, kreeg de aandeelhouder daarvan een percentage. De kreeg daardoor zoveel geld binnen dat ze meer schepen dan andere Europese landen naar Azië konden sturen. Forten en Factorijen Als de een gebied veroverd had, werden er forten gebouwd en factorijen gesticht. In 1619 werd de Oost-Indische stad Jacarta veroverd. Jan Pierszoon Coen noemde de stad Batavia en hij maakte van deze stad het hoofdkwartier van de. Alle schepen uit Nederland moesten eerst via Batavia, voor ze verder gingen. Zo werd het gebied een kolonie van Nederland die men Nederlands-Indië noemde. Langs veel plaatsen aan de Aziatische kust werden factorijen of handelsposten gesticht. Vanuit deze factorijen werden de specerijen en andere spullen in de schepen geladen. Om ervoor te zorgen dat andere landen en de lokale bevolking de Nederlanders niet zouden aanvallen werden er forten gebouwd waar de soldaten heen stuurde. In sommige gebieden werden de Nederlanders er zelfs de baas in het land, zoals in Nederlands-Indië. Producten Eerst werden er vooral specerijen en peper naar Europa gebracht, later kwamen daar andere producten bij: - Peper uit Nederlands Indië - Kaneel uit Ceylon (Sri Lanka) Pagina 4

6 - Kleurstof indigo (uit India) - Katoen (India) - Porselein (uit China) De handelspost in Batavia (Jakarta) Handel kn.nu/ww27b19a3 (schooltv.nl) De weg nar Azië De route naar Azië De route naar Azië was lang en niet zonder gevaar. De route liep via het zuidelijkste puntje van Afrika, waar de Nederlanders Kaap de Goede Hoop stichtten. Dit was een tussenstation voor de schepen naar Azië. Hier kon de bemanning even op kracht komen en werd er vers voedsel ingeslagen. De reis duurde gemiddeld zo n acht maanden en dat is natuurlijk niet zonder gevaar. Een aantal gevaren die men tegen kon komen op een reis: - Scheurbuik en andere ziektes door vitaminetekort - Windstilte bij de evenaar - Ruzie aan boord - Zware straffen - Heel vies eten - Stormen - Oorlog met andere schepen? Pagina 5

7 Kaart van de wereld uit 1664 De route van de kn.nu/wwc13e0cc (schooltv.nl) De WIC De WIC Fort Elmina Na het succes van de wilde Nederland meer. Er werd in 1621 de opdracht gegeven voor het monopolie op de handel met Amerika en West-Afrika. Een nieuw bedrijf werd opgericht met als naam WIC, West Indische Compagnie. Net als de was dit eerst een bedrijf uit Holland en Zeeland. De WIC verschilde veel van de. Het belangrijkste doel was de oorlog met Spanje en Spanje was vooral actief in het Zuid-Amerikaanse gebied. De WIC kreeg als opdracht het kapen van de Spaanse schepen. Het grootste succes hierbij was dat van Piet Hein De handel in slaven In 1637 veroverde de WIC het Portugeese fort Elmina in Ghana. Vanuit dit fort ging de WIC de slavenhandel organiseren. Met Europese wapens en andere kostbaarheden werden slaven gekocht Pagina 6

8 bij Afrikaanse stamhoofden. Vervolgens werden de slaven in het fort bijeen gehouden, totdat er genoeg waren om een schip vol te landen. Het slavenschip ging vervolgens naar Curaçao, waar een slavenmarkt was. Daar werden de slaven verkocht aan plantage-eigenaren. Vervolgens moesten de slaven zwaar werk doen op koffie-, cacao -, suikerriet -, tabak en katoenplantages. De WIC had plantages in Suriname en op de Antillen. Deze handel wordt ook wel driehoekshandel genoemd. Einde van de WIC De WIC was minder succesvol dan de. Vooral omdat de concurrentie van Portugal en Spanje in het westen te groot was. De WIC kon het monopolie niet behouden en langzaam ging het bedrijf ten onder in Pagina 7

9 Opdrachten Voordat je met de opdrachten kunt beginnen, maak je eerst de vragen. Deze kun je kopieren naar word en/of printen en invullen. Vragen 1. Wanneer en door wie werd de opgericht? 2. Waar staan de letters voor? 3. Hoe kwam de aan geld voor schepen en bemanning voor de reizen naar Azië? 4. Leg in je eigen woorden uit wat een aandeel is. 5. Leg in je eigen woorden uit wat handelskapitalisme is. 6. Bedenk hoe de bijdroeg aan de welvaart in Nederland. 7. De reis naar Azië was lang. Bedenk wat de rol van Kaap de Goede Hoop was. 8. Vind je het terecht dat de Nederlanders zo reageerden op de Banda-eilanden? Leg uit waarom wel of niet Pagina 8

10 9. a. Bedenk twee voordelen aan een reis op een schip. b. Bedenk twee nadelen aan een reis op een schip. 10.Vergelijk de WIC met de. Wat is het grootste verschil in doelstelling tussen deze twee? 11.Zet in het volgende schema bij elke compagnie drie producten waar ze in handelden. WIC Opdracht 1 Opdracht 1 Stel je voor: We zijn in het Nederland van de 17 e eeuw. De handel bloeit en er is geld en eten in overvloed. Het is een goede tijd om een eigen bedrijf te beginnen, net als de. De krijgt zijn geld door aandelen te verhandelen. Een aandeel is eigenlijke een stukje van een bedrijf. Als je een aandeel koopt, ben je mede-eigenaar van het bedrijf. Als de winst maakt, krijgen de aandeelhouders ook een deel van de winst. Nu is het dus een goede tijd om een eigen bedrijf te beginnen. Dit ga je dus ook doen. Werkwijze: Je gaat in een groepje van maximaal 4 personen samen een eigen bedrijfje oprichten in de 17 e eeuw. Bedenk wat je voor het bedrijf nodig hebt. Ga je iets verhandelen? Of ga je de scheepvaart in? Bedenk dan waar je heen gaat en wat je daar vandaan haalt. En tegen welke prijs je inkoopt en verkoopt. Ga je zelf iets maken? Bijvoorbeeld kleding of meubels. Bedenk dan wat het kost om te maken en tegen welke prijs je het wilt verkopen. Zoek de informatie op in je boek of op het internet. Dit doe je thuis. Pagina 9

11 De heeft een logo. Maak voor je bedrijf ook een logo. Maak van je bedrijf een reclamefolder en poster of een reclamefilmpje. Presenteer deze poster met je groep voor de rest van de klas. Je klasgenoten krijgen de kans om aandelen in jouw bedrijf te nemen. Het is het beste als je zoveel mogelijk aandelen voor je bedrijf verhandelt. Want hoe meer aandelen, hoe meer geld je hebt om je bedrijf te runnen. Je moet de rest van de klas dus overtuigen dat het goed is om in jouw bedrijf te investeren. Wie de meeste aandelen heeft verzameld heeft gewonnen en krijgt een prijs. Maar er valt ook nog iets anders te winnen... Je krijgt een cijfer voor deze opdracht dat twee keer telt.? Opdracht 2 Opdracht 2 Logo van de voc Maken: Poster + reisverslag De opdracht: maak een poster over een reis van de of WIC en schrijf er een reisverslag bij. Pagina 10

12 Stel je voor: je leeft in de gouden eeuw in Nederland en je gaat meevaren op een echt -schip of een WIC-schip. Jij mag van de kapitein de bestemming kiezen. Wat ga je doen: Kies eerst een bestemming uit. Let op: dit moet wel een land zijn waar de of WIC vroeger naartoe ging. Zoek informatie op over dit land in de /WIC -tijd. Zoek uit wat voor spullen er uit dit land werden meegenomen naar Nederland. Zoek er plaatjes bij. De informatie en plaatjes kun je op de poster plakken. Schrijf een reisverslag over je avonturen aan boord en over het land dat je bezoekt. Dit verslag moet ongeveer 1 a-4 zijn. Je mag zelf weten of je deze opdracht alleen doet of in een groepje. Let op: de groepjes mogen niet groter zijn dan drie personen. Pagina 11

13 Beoordeling Beoordelingsformulieren voor presentatie en werkstuk kn.nu/ww417ff9e (doc, maken.wikiwijs.nl) Pagina 12

14 Reflectie/Leerdoelen Na deze webquest kun je: Weten wat de was en wat de deed. Hoe en waarom de zo succesvol kon zijn. In welke tijd dit zich allemaal afspeelt. Wat voor invloed dit heeft gehad op Nederland. Een poster maken in een groepje en een reisverslag maken, waarbij je je moet inleven in de -tijd. Een bedrijfje bedenken in de -tijd. Deze opdrachten presenteren. Pagina 13

15 Docent Onderwerp: Deze webquest kan als educatief leermiddel in worden gezet bij het onderwerp. Niveau: De webquest is geschikt voor Havo/VWO klas 2 Tijdsduur: maximaal 10 lesuren Benodigdheden: Deze webquest Computers / pc-lokaal met internetverbinding en printmogelijkheden A2-papier schaar, lijm, stiften, etc. Presentatieruimte met beamer. Leerdoelen: De leerling kan zich een beeld vormen van de en daarbij de volgende vragen beantwoorden: Hoe, wanneer en door wie is de opgericht? De leerling kan uitleggen wat de deed en op welke manier. De leerling kan uitleggen welke invloed de heeft gehad op de Nederlandse samenleving. De leerling kan zich inleven in personen uit de -tijd en met deze informatie een reisverlag, poster en bedrijf maken. De leerling kan samenwerken met andere leerlingen. De leelring kan zijn of haar werkstukken verantwoorden in een presentatie. Pagina 14

16 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Jantje Postma Laatst gewijzigd 26 June 2012 om 21:38 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VWO 2; HAVO 2; Leerinhoud en doelen Geschiedenis; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 0 uur en 50 minuten Trefwoorden voc wic Bronnen Bron Handel De route van de Type Video Video Pagina 15