VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR

Transcriptie

1 VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR Vergadering : 8 november 2016 Agendapunt : 8. Onderwerp : NEO-alginaatwinning Zutphen (Nereda voorbehandeling en NEOalginaatextractie) Bijlage Programma : afvalwaterketen Projectnummer : Projectnaam : NEO-alginaatwinning Zutphen Bruto krediet : Inkomsten : Netto krediet : Startmaand project : januari 2015 Eindmaand project : december 2018 Aandachtsveldhouder ing. A.E.H. van Helvoirt-Looman : Architectonische impressie Informatie bij : drs. R.F. Gerard directeur Telefoon : (0314) r.gerard@wrij.nl Advies 1. Kennis te nemen van de voortgang en de veranderingen m.b.t. de NEO-alginaatwinning te Zutphen. 2. Voor de realisatie het totaalkrediet met te verhogen tot in totaal In te stemmen met het binnen dit totaalkrediet realiseren van een voorlichtingsruimte te Zutphen en het realiseren van een architectonische schil. Advies van de bestuurlijke commissie Waterketen aan het college van dijkgraaf en heemraden: De commissie Waterketen heeft dit voorstel besproken in de vergadering van 18 oktober De commissie adviseert positief over dit voorstel. De commissie geeft het volgende ter overweging mee. De onderbouwing in de oplegnotitie geeft een goed beeld van de ontwikkelingen en onderbouwing waarom het krediet moet worden verhoogd. Dit is echter geen businesscase en daarmee kan het adviespunt 2 uit het voorstel ( Kennis te nemen van de geactualiseerde business case Alginaatwinning Zutphen ) komen te vervallen. Reactie van het college van dijkgraaf en heemraden: Het voorstel is aangepast conform de overweging van de commissie Waterketen. Inleiding Conform uw besluit van 7 juli 2015 hebben wij het project NEO-alginaatwinning Zutphen met volle inzet ter hand genomen. Als belangrijkste basis is een nieuwe langjarige overeenkomst met Royal FrieslandCampina (FC) gesloten. Dit biedt ons de mogelijkheid om een van de eerste full scale demonstratie-installaties in de wereld voor de extractie van NEO-alginaat 1 uit het restwater van FC te realiseren. 1 NEO-alginaat is de nieuwe naam als onderscheid van zeewier alginaat.

2 De afgelopen jaren is ingezet op deelname vanuit ons waterschap aan de ontwikkeling van een onderzoeksprogramma voor de winning en afzet van NEO-alginaat, het Nationaal Alginaat Onderzoeks Programma (NAOP). Onder aanvoering van STOWA is een samenwerking en programma met Royal HaskoningDHV, TU Delft, Waterschap Vallei en Veluwe en ons waterschap tot stand gekomen. Daarnaast is een samenwerking aangegaan met waterschap Vallei en Veluwe en RoyalHaskoningDHV om de afzetmarkt te benaderen. Er is pilotonderzoek gedaan met het restwater van FC en op basis van de resultaten daarvan is er een ontwerp voor de installaties opgesteld. Onderbouwing 1.1 Er is sinds juli 2015 de nodige voortgang geboekt en er zijn wijzigingen opgetreden. Nieuwe overeenkomst met FC Na het besluit van het algemeen bestuur van 7 juli 2015 zijn de overleggen met FC geïntensiveerd. Met inachtneming van de garantieregeling is een nieuwe langjarige overeenkomst opgesteld, waarbij de relevante afspraken uit de overeenkomst uit 2009 zijn ingepast. Hierbij waren wij ook afhankelijk van de besluitvormingstrajecten bij FC, maar in augustus 2016 is de nieuwe overeenkomst getekend. Grotere hoeveelheid vervuilingseenheden Uit het overleg met FC is naar voren gekomen dat FC Borculo bereid is het aerobe deel van haar voorzuivering uit te zetten en dat te Borculo een extra activiteit wordt gestart waardoor de vuilvracht extra toeneemt en dat daarmee in totaal vervuilingseenheden (VE) de komende jaren verwacht worden. Verwacht wordt dat FC Borculo over enige jaren ook het anaerobe deel van haar voorzuivering uitzet en er nog eens VE bijkomt (op dit moment is de boekwaarde nog te hoog), zodat dan in totaal circa VE behandeld worden. Op basis van deze hoeveelheid is het ontwerp (volume tanks) nu gebaseerd. Dit omdat nu iets grotere tanks bouwen vele malen efficiënter is dan over enige jaren onderdelen bijbouwen. Bovendien zijn we in staat om belastingpieken in geval van calamiteiten beter op te vangen. Ontwerp NEO-alginaat productie installatie (Nereda ) Er zijn proeven uitgevoerd bij de TU Delft met het afvalwater van FC. Naar aanleiding daarvan en op basis van de bijgestelde belastingprognose en bedrijfszekerheidsvereiste is het ontwerp bijgesteld. Het Nereda volume zal worden opgedeeld in 2 tanks, zodat in geval van onderhoud of inspectie altijd capaciteit beschikbaar is. De buffertank wordt veel groter, omdat ook gebleken is dat ruimte nodig is voor de verwijdering van nitraat. In de buffertank zal tevens dosering van zuur voor ph-correctie worden toegepast. Het is daarnaast nodig gebleken om een fijnrooster te plaatsen om grove bestanddelen en zo mogelijk vet tegen te houden. Samenwerking en onderzoek De samenwerking ten aanzien van onderzoek met de partners van het Nationaal Alginaat Onderzoeksprogramma (NAOP) is geformaliseerd door het opstellen en ondertekenen van een samenwerkingsovereenkomst. Tevens is een aantal onderzoeken in gang gezet, die moeten leiden tot een optimalisatie van technieken om het NEO-alginaat te extraheren uit het slib. 2 van 6

3 Daarnaast is een samenwerking aangegaan met waterschap Vallei en Veluwe en RoyalHaskoningDHV om de afzetmarkt te benaderen en in het vervolg samen te werken bij de voorbereiding en de feitelijke realisatie van de demonstratie-installaties. Ruimtelijke inpassing en voorlichtingsruimte Omdat het een eerste toepassing in de wereld betreft, die de nodige aandacht/bezoekers zal trekken, houden wij rekening met de realisatie van een voorlichtingsruimte en hebben wij een architect ingeschakeld. De gedachte is om de diverse technische installaties van een schil te voorzien, voor een ruimtelijke inpassing met passende uitstraling en een duidelijk onderscheid ten opzichte van de naastgelegen RWZI. 1.2 De wijzigingen hebben financiële consequenties. Grotere hoeveelheid vervuilingseenheden De grotere hoeveelheid vervuilingseenheden leidt tot hogere inkomsten uit de heffing. Maar we moeten ook een grotere Nereda installatie bouwen en er wordt meer slib geproduceerd. We kunnen hieruit meer NEO-alginaat produceren, maar moeten daarvoor wel grotere installatie-onderdelen plaatsen. Bijgestelde investeringskostenraming Er is een nieuwe investeringskostenraming opgesteld voor de, vanwege de grotere hoeveelheid vervuilingseenheden, grotere Nereda installatie en de grotere NEO-alginaatextractie installatie. Hierbij is tevens rekening gehouden met het opdelen in 2 tanks, de grotere buffertank, het fijnrooster, de installatie voor ph-correctie, de ruimtelijke inpassing en voorlichtingsruimte. De totaalraming komt uit op 11 miljoen, zodat het beschikbare krediet van 6,9 miljoen met 4,1 miljoen naar boven moet worden bijgesteld. Subsidies Met betrekking tot de subsidies is de stand van zaken: 1. De Provincie Gelderland steunt de samenwerkende waterschappen (V&V en WRIJ) met een subsidie van in totaal in het kader van het programma BIC-ON (Bioeconomy Innovation Cluster Oost- Nederland), waarvan vooralsnog wordt uitgegaan van een bijdrage van aan WRIJ In het kader van de DEI (Duurzame Energie Innovaties) is voor de realisatie van de NEOalginaat-extractie-installatie door de minister van Economische Zaken aan de samenwerkende waterschappen (V&V en WRIJ) en STOWA een subsidie toegekend van maximaal , waarvan indicatief voor WRIJ gereserveerd is. 3. In 2015 is een aanvraag voor LIFE subsidie afgewezen. Een nieuwe aanvraag voor LIFEsubsidie is nog in behandeling. Verder is er door de minister van Economische Zaken nog een subsidie van in het kader van de innovatieprojecten voor een Biobased Economie toegekend, maar deze is voor de diverse NAOP-onderzoeken. Per saldo betekent bovenstaande dat orde grootte 1,2 miljoen aan subsidie zal worden toegerekend aan het project NEO-alginaatwinning Zutphen. 2 Er zijn afspraken gemaakt voor terugbetaling bij succesvolle toepassing. 3 van 6

4 Bijgestelde exploitatiekostenraming Naast de gebruikelijke kosten voor personeel, energie, slibverwerking, onderhoud, etc. is rekening gehouden met een reservering voor onzekerheden en calamiteiten van per jaar en met een zuurdosering voor ph-verlaging van per jaar. Voor de investeringen van zowel de Nereda als de NEO-alginaatextractor is gerekend met een afschrijving in 10 jaar. Bijgestelde doorrekening In de nieuwe overeenkomst met FC is de kostprijs die we in rekening brengen bij FC-Borculo als gevolg van de wijzigingen in het ontwerp door vertaald in de overeenkomst. Dit leidt tot een hogere doorrekening ten opzichte van de business case van juli Terugverdientijd blijft onder 10 jaar Op basis van deze uitgangspunten kennen de netto investeringen een terugverdientijd van onder de 10 jaar en dit is in lijn met het bestuurlijk commitment (AB, 7 juli 2015). De business case blijft sluitend. 1.3 De business case is sluitend, waarbij het belangrijk is dat we ons bewust zijn van de risico s en beheersmaatregelen. Het zuiveren van restwater voor een specifiek bedrijf, dat beïnvloed wordt door de wereldmarkt, brengt altijd enige onzekerheid met zich mee. Gelet op de forse investeringen, die FC zelf heeft gedaan en nog gaat doen in product-uitbreiding, de gesloten overeenkomst met een door FC gegarandeerde minimale levering van vervuilingseenheden en de relatief korte terugverdientijd van de Nereda-installatie, is het verantwoord de Nereda -installatie te bouwen en voor de grootte van de tanks uit te gaan van de belastingprognose voor de toekomst. De extractie van NEO-alginaat uit rest- / afvalwater wordt nog nergens ter wereld toegepast. Het is daarmee een echte innovatie met veel potentie, maar ook met een aantal risico s die op voorhand niet zijn uit te sluiten / af te hechten. De belangrijkste risico s zijn op dit moment te duiden: 1. Er is nog geen praktijkervaring met het extraheren van NEO-alginaat uit het slib. 2. De ontwikkelingen op de zuivelmarkt, die mogelijk invloed hebben op de hoeveelheid aangevoerde grondstof in het restwater van FC. 3. De slibproductie en daarmee samenhangend de hoeveelheid geproduceerde NEOalginaat. 4. Er is weliswaar een bod gedaan voor een gegarandeerde productafzet, maar het geboden bedrag per kg NEO-alginaat is nog onvoldoende aantrekkelijk. Ten aanzien van bovengenoemde onzekerheden kunnen we de volgende beheersmaatregelen melden: 1. In de eerste maanden van 2017 gaan we pilot onderzoek op praktijkschaal uitvoeren. Dit moet een goed beeld geven van de beste technieken om het NEO-alginaat te extraheren uit het slib, en dient als basis voor het op te stellen ontwerp. Omdat er sprake zal zijn van nieuwe toepassingen en technieken, wordt voorzien om de feitelijke realisatie te verrichten in samenwerking met partners in een bouwteam. Daarbinnen zal een risicoverdeling plaatsvinden naar wie de risico s het beste kan dragen, inschatten en beïnvloeden. 4 van 6

5 2. We bouwen in het ontwerp van de extractie-installatie zoveel mogelijk flexibiliteit in en bouwen waar zinvol modulair. De kostprijs die FC aan ons betaalt is afgestemd op en afhankelijk van de hoeveelheid VE s die FC daadwerkelijk loost. Daarmee werkt het risico niet of beperkt in ons nadeel. 3. Idem We zien mogelijkheden voor vervolgonderhandelingen, waarbij we ook basisprijs en een bijstelling op basis van een open boekhouding van partijen niet uitsluiten. Daarnaast gaan we door met het verkennen en benaderen van andere afzetmogelijkheden. We zijn voortdurend bezig de onzekerheid te minimaliseren dan wel om te zetten in een resultaat zodat risico s zijn afgedekt. Daarvoor wordt ingezet op risicodekking door subsidies / cofinanciering en waar mogelijk risicodragende participatie van onderdelen door het bedrijfsleven. 2.1 Met de totale realisatie van de Nereda voorbehandeling en NEO-alginaatextractie is een bruto investeringsbedrag gemoeid van 11 miljoen. Dit bedrag is gebaseerd op de huidige beschikbare gegevens / ramingen op basis van een globaal ontwerp en bestaat uit twee onderdelen. Het eerste onderdeel is 7 miljoen voor een Nereda voorbehandeling. Dit is inmiddels een bewezen techniek waarbij uit de business case blijkt dat dit een no-regret maatregel is. Het tweede onderdeel betreft 4 miljoen voor de NEO-alginaatextractie. Dit onderdeel geeft de feitelijke invulling aan de ambitie om de grondstof NEO-alginaat uit restwater te winnen en te benutten. 3.1 Om de installatie als visitekaartje voor Waterschap Rijn en IJssel te kunnen gebruiken en om bezoekers te kunnen ontvangen. Er is een architectonische impressie bijgevoegd. De installatie kan daarmee de komende jaren als visitekaartje voor ons waterschap dienen en het bouwen van een voorlichtingsruimte te Zutphen is een mooie aanvulling op de voorlichtingsruimten te Etten en Nieuwgraaf, zodat de schoolklassen en andere bezoekers in het noorden van het gebied niet zo ver hoeven te reizen. De schil en de voorlichtingsruimte brengen investeringen in de orde van met zich mee, waarmee in het totaalkrediet rekening is gehouden. Kosten Om de kosten van de voorbereiding en realisatie van zowel een Nereda als NEOalginaatextractie te dekken is volgens de huidige raming 11 miljoen nodig. Onze inspanningen zijn er uiteraard op gericht om deze kosten zoveel mogelijk te beperken, cofinanciering aan te wenden zoals subsidies en mogelijk zelfs risicodragende participaties van derden waar het de realisatie van de NEO-alginaatextractie-installatie betreft. Op basis van een recent gesprek met de belastingdienst is het goed denkbaar dat het waterschap voor de productie van NEO-alginaat op zal treden als btw-ondernemer. Dat brengt o.a. met zich mee dat het waterschap recht heeft op aftrek van BTW op kosten die toerekenbaar zijn aan de voorbereiding, investeringen en productie. Hiermee is tot nu toe nog geen rekening gehouden. Afhankelijk van bovenstaande ontwikkelingen zal t.z.t. worden bepaald hoe dit doorwerkt in het bruto krediet. Meerjarenprogrammering Deze investering past in de investeringsruimte van de perspectievennota. 5 van 6

6 Taak Waterzuiveringsbeheer. Gevolgen exploitatie Zie onder 2.1. Hiermee is/wordt rekening gehouden bij het opstellen van de perspectievennota en begroting. Kanttekeningen Geen. Juridische consequentie N.v.t. Communicatie Ook op communicatiegebied zijn een aantal voorbereidingen getroffen. Ons waterschap treedt hierin als trekker op namens de NAOP-partners. Er is een communicatiestrategie opgesteld. De communicatie wordt ook in samenwerking met FC nader vormgegeven. Planning/routing Algemeen bestuur (besluit) 8 november van 6