INVESTERINGSVOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR

Transcriptie

1 INVESTERINGSVOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR Vergadering : 3 juli 2018 Agendapunt : 9. Onderwerp : Duurzame energievoorziening Grondstoffenfabriek Zutphen Aandachtsveldhouder ing. A.E.H. van Helvoirt-Looman Informatie bij : drs. D.J. Kolkman manager Zuiveringsbeheer en Riolering Telefoonnummer : (0314) d.kolkman@wrij.n Programma : waterketen Projectnummer : Projectnaam : Duurzame energievoorziening Grondstoffenfabriek Zutphen Beleidsprestatie : niet van toepassing Bruto krediet : ,- Inkomsten : 0 Netto krediet : ,- Startmaand project : juli 2018 Eindmaand project : april 2019 Advies van de bestuurlijke commissie Waterketen aan het college van dijkgraaf en heemraden: De commissie heeft het voorstel op 12 juni jl. besproken en kan instemmen met het voorstel. De commissie geeft ter overweging aan het college mee: 1. De minimale temperatuur van het water van FrieslandCampina te borgen; 2. te werken met twee kleine warmtepompen/ketels om modulair te kunnen bouwen en risico s in de bedrijfsvoering te minimaliseren; 3. te gaan voor een maximaal aantal zonnepanelen op het dak van de grondstoffenfabriek met SDE-subsidie zodat de terugverdientijd kan worden verkort. Reactie van het college van dijkgraaf en heemraden: Het voorstel wordt voorgelegd aan het algemeen bestuur. Naar aanleiding van de overwegingen vult het college aan: 1. Dat de minimale temperatuur van het water van FrieslandCampina geborgd wordt, via bedrijfsmatige afspraken en afstemming; 2. Dat in het ontwerpproces wordt meegenomen om modulair te bouwen en risico s te minimaliseren; 3. Dat het aantal zonnepanelen maximaal is uitgelegd op het bruikbare dakoppervlak gebruikmakend van SDE-subsidie.

2 Advies 1. In te stemmen met het advies de duurzame extractie van NEO-alginaat in te vullen door het all-electric concept op te nemen in het ontwerp van de NEO-alginaatinstallatie. 2. Voor de realisatie van de warmtepompen, extra warmtewisselaars en zonnepanelen een extra krediet beschikbaar te stellen van ,-. 3. Overeenkomstig aan de NEO-alginaatinstallatie een boekhoudkundige afschrijvingstermijn te hanteren van 10 jaar voor de warmtepomp en extra warmtewisselaars. Inleiding Nederland zonder aardgas, dat is een maatschappelijke opgave waaraan het waterschap een bijdrage kan leveren. Kansen om energie te besparen of om de resterende energiebehoefte zo duurzaam mogelijk in te vullen verdienen de aandacht. Om deze reden is gekeken naar alternatieven voor de warmtevoorziening van de NEO-alginaatinstallatie. De extractie van NEO-alginaat vindt plaats bij een temperatuur van 80 C. Warmte die traditioneel wordt verkregen door de verbranding van (bio)gas in een ketel. Zo is dit ook opgenomen in het eerste ontwerp van de NEO-alginaatinstallatie. Echter: - In Zutphen is geen biogas aanwezig. Ook is geen restwarmtebron aanwezig die direct kan worden ingezet. In principe zijn we daarmee aangewezen op het aardgasnet. - Waterschap Rijn en IJssel zet zich maximaal in op het bereiken van energieneutraliteit in 2025 door middel van energiebesparing en opwekking van duurzame energie in de vorm van windenergie, zonne-energie en biogas. - Duurzame energieconcepten zijn volop in ontwikkeling, zo ook op het gebied van warmte. - In Zutphen krijgen we relatief warm proceswater aangevoerd, vanuit GMB en FrieslandCampina. Warmte die met nieuwe typen warmtepompen kan worden benut. Onderhavig voorstel beschrijft de uitwerking van een duurzaam energieconcept voor de NEO-alginaatinstallatie in Zutphen op basis van warmtepompen, ter vervanging van een aansluiting op het aardgasnet. Duurzaam vanwege de verminderde broeikasgasemissie alsook vanwege het financiële perspectief. Tevens is de realisatie van zonnepanelen opgenomen in dit voorstel. Eerder genomen besluiten Het algemeen bestuur heeft in de vergadering van 7 juli 2015 vertrouwelijk besloten: 1. Kennis te nemen van de business case Alginaatwinning Zutphen. 2. Te besluiten tot de feitelijke opstart van het project. 3. Voor de realisatie een totaalkrediet van beschikbaar te stellen. Het algemeen bestuur heeft in de vergadering van 8 november 2016 besloten: 1. Kennis te nemen van de voortgang en de veranderingen m.b.t. de NEO- Alginaatwinning te Zutphen. 2. Voor de realisatie het totaalkrediet met te verhogen tot in totaal In te stemmen met het binnen dit totaalkrediet realiseren van een voorlichtingsruimte te Zutphen en het realiseren van een architectonische schil. 2 van 5

3 Onderbouwing 1.1. Dit concept draagt bij aan een actueel maatschappelijk vraagstuk Een vrijwel CO 2 -neutrale economie in 2050, dat is het doel van de Energieagenda van het Rijk. Dit betekent dat er in 2050 geen aardgasaansluiting meer is. De toepassing van warmtepompen op groene stroom, teneinde de benutting van laagwaardige warmte mogelijk te maken als vervanging van aardgas draagt hieraan bij. Ook is dit in lijn met het besluit van het kabinet voor de woningbouwsector, dat nieuwe woningen waarvoor de bouwaanvraag na 1 juli 2018 wordt gedaan in principe niet meer kunnen rekenen op een gasaansluiting Hiermee wordt het aardgasverbruik van ca. 240 huishoudens vermeden Zodra de NEO-alginaatinstallatie op volle schaal draait bedraagt de warmtebehoefte ongeveer het equivalent van Nm 3 aardgas per jaar 1 ; gelijk aan het aardgasverbruik van 240 huishoudens. Door gebruik te maken van warmtepompen kan groene stroom met een hoog rendement worden benut voor de productie van proceswarmte. Een warmtepomp werkt als een omgekeerde koelkast, met behulp van elektrische energie onttrekt het warmte uit een medium (in dit geval afvalwater) en voegt dit toe aan het proces. Door de warmtepomp te voeden met eigen groene stroom uit wind- en zonne-energie, neemt de CO 2 uitstoot in de gebruiksfase af tot nihil. Met andere woorden, hiermee is de energievoorziening van de NEO-alginaatinstallatie broeikasgasneutraal. Ter vergelijking, bij het gebruik van aardgas is de uitstoot ca. 680 ton CO 2 per jaar. Dit is de vermeden uitstoot die we met dit initiatief realiseren Dit concept draagt bij aan een duurzame uitstraling van de Grondstoffenfabriek Zutphen Waterschap Rijn en IJssel heeft de ambitie het gebouw voor de NEO-alginaatinstallatie vorm te geven met waterschaps grondstoffen en andere circulaire oplossingen. Daarnaast vindt op deze locatie vanaf 2019 de productie plaats van de unieke grondstof NEO-alginaat. Een installatie zonder aardgasaansluiting / met een duurzame energievoorziening maakt het totaalplaatje compleet. Tevens worden op het dak van het NEO-alginaatgebouw zonnepanelen gerealiseerd. Dit betreffen ca. 200 panelen resulterend in een jaarlijkse productie van ca kwh groene stroom. Het is logisch om bij het ontwerp van het gebouw meteen rekening te houden met de integratie van zonnepanelen op het dak en daarmee is tevens geborgd dat bij oplevering van het gebouw de panelen geplaatst zijn. 2.1 Het is financieel interessant om dit concept in Zutphen te realiseren Waterschap Rijn en IJssel heeft een extern adviseur gevraagd dit warmteconcept nader uit te werken. Bekend voor toepassing in huis zijn warmtepompen met water als medium voor de overbrenging van warmte. Echter, de efficiëntie van deze warmtepompen neemt sterk af boven de 60 C. Voor de NEO-alginaatproductie is een procestemperatuur van 80 C nodig. Betrekkelijk nieuw zijn warmtepompen met andere media om hogere procestemperaturen te bereiken. Voordeel in Zutphen is de relatief warme restwaterstroom die continu wordt aangevoerd, waardoor een procestemperatuur van 80 C in één stap kan worden bereikt. Door de adviseur is een vergelijking gemaakt tussen het traditionele concept met warmte uit aardgas via verbranding in een ketel en een aantal concepten waarbij warmtepompen worden toegepast Nm 3 aardgas is equivalent aan 3,5 miljoen kwh th 3 van 5

4 Samengevat is het resultaat als volgt: - De totale kosten van een concept met een warmtepomp met extra warmtewisselaars liggen circa inclusief BTW hoger dan bij een concept met een gasketel. Dit kostenverschil is bepaald op basis van prijsopgaven van verschillende leveranciers. - Met behulp van warmtepompen kan een rendement worden behaald tot ca. 450%. Dit betekent dat met 1 kwh groene stroom 4,5 kwh proceswarmte wordt gerealiseerd. Dit hogere rendement resulteert in significant lagere energiekosten in vergelijking tot een concept waarbij aardgas wordt gebruikt (zie hieronder). - De terugverdientijd is bepaald op 3 tot 4 jaar, op basis van de algemene financiële uitgangspunten van het waterschap 2. In afwijking op deze uitgangspunten is voor de energiekosten rekening gehouden met de specifieke situatie in Zutphen, zijnde een elektriciteitsprijs van 7,4 cent per kwh voor de extra benodigde groene stroom en 57,7 cent per kuub aardgas. Via zonnepanelen op het dak van het NEO-alginaatgebouw kan een jaarlijkse productie van ca kwh groene stroom gerealiseerd worden. De kosten voor deze zonnepanalen bedragen inclusief BTW en hebben een terugverdientijd van ca jaar. Ondanks de lange terugverdientijd is het goed om om redenen van imago en van de uitstraling van duurzaamheid op enkele plekken zichtbaar zonnepanelen te leggen, onder meer bij de Grondstoffenfabriek. De opgewekte zonne-energie kan direct ingezet worden voor de energievraag van de NEOalginaatinstallatie. Een beperkt deel van de opgewekte energie zal aan het net worden terug geleverd. Met naastgelegen bedrijven en de netbeheerder hebben wij contact over alle duurzame energie-initiatieven met betrekking tot opwekking van duurzame energie om synergievoordelen te benutten en de belasting van het energienet te optimaliseren. 3.1 Dit innovatieve energieconcept is onderdeel van de NEO-alginaatinstallatie Zowel voor de Nereda als de NEO-alginaatinstallatie is in het voorstel aan het algemeen bestuur van 8 november 2016 gerekend met een afschrijvingstermijn van 10 jaar. Het voorstelde energieconcept met warmtepomp en warmtewisselaars wordt onderdeel van de NEO-alginaatinstallatie. Daarnaast wijkt de technische levensduur van een warmtepomp (15 à 20 jaar) af van het standaard afschrijvingstermijn. Om deze redenen en vanwege het innovatieve karakter van de warmtepompen wordt geadviseerd een boekhoudkundige afschrijvingstermijn van 10 jaar te hanteren voor de investering van Kosten Kasritme Jaar Uitgaven Inkomsten Terugverdientijden zijn volgens de geldende financiële rekenmethodieken van het waterschap doorgerekend om een actuele financiële vergelijking te bieden. De terugverdientijd is bepaald als het verschil in de investering tussen de gasketel en warmtepomp met extra warmtewisselaars gedeeld door het verschil in de operationele kosten tussen beide concepten. 4 van 5

5 Meerjarenprogrammering De investering van voor zonnepanelen is specifiek opgenomen in de meerjarenprogrammering van het programma Waterketen als onderdeel van de energiestrategie. De investering in de warmtepomp en extra warmtewisselaars is niet expliciet opgenomen in de meerjarenprogrammering; het betreft een onvoorziene kans voor een duurzame energievoorziening dat recentelijk is ontstaan vanuit gesprekken met marktpartijen. De investering past binnen de reservering energiemaatregelen zoals opgenomen in het investeringsvolume voor Taak Zuiveringsbeheer Gevolgen exploitatie Dit initiatief heeft naar verwachting geen effecten op de exploitatie. De kapitaalslasten nemen door de hogere investering toe; de operationele kosten nemen af door het hoge rendement van een warmtepomp in vergelijking tot een ketel op aardgas. Kanttekeningen Voor de NEO-alginaatinstallatie in Zutphen is een DEI-subsidie beschikbaar vanuit het ministerie van Economische Zaken. Afhankelijk van de totale kosten van de NEOalginaatinstallatie komen de warmtepompen mogelijk in aanmerking voor subsidie (ca. 30% subsidie op de kosten van ). Indien dit niet haalbaar blijkt te zijn, zal aanvullende subsidie worden aangevraagd om de investeringskosten te verlagen. Gezien het duurzame en innovatieve karakter is de kans op subsidie reëel. Dit concept is afhankelijk van de temperatuur van het inkomende restwater van FrieslandCampina. Dit betekent dat de warmte in het transportsysteem niet meer door derden kan worden onttrokken. In dit geval neemt namelijk het rendement van de warmtepompen af. Omdat de warmte in Zutphen niet verloren gaat is deze na de NEOalginaatinstallatie eventueel nog beschikbaar voor lokale benutting. Juridische consequentie Geen Communicatie Dit project valt onder het lopende alginaatproject, met bijbehorende communicatiestrategie. Een all-electric energieconcept versterkt de verhaallijn over onze bijdrage in de transitie naar een duurzame samenleving. Planning/routing Algemeen bestuur (besluit) 3 juli van 5