TEO/WKO WARMTE RENOVATIEWIJK SNEEK
|
|
- Mathilda de Vos
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 TEO/WKO WARMTE RENOVATIEWIJK SNEEK Woningbouwcoöperatie Elkien heeft voornemens om in de wijk t Eiland in Sneek 300 woningen voor een deel te slopen en voor een deel te renoveren. Daarbij is de opgave op de wijk gasloos van warmte te gaan voorzien. Het is nog niet bekend welk deel van de woningen gesloopt gaat worden en wat voor woningen hiervoor terugkomen. Om deze reden is de aanname gemaakt dat de hoeveelheid en het type woningen gelijk blijft. De wijk bestaat uit galerijwoningen, appartementen en rijtjeshuizen. De wijk t Eiland wordt omringd door water. De watergang Snitser Alsfaert ligt het meest nabij en is zeker 20 meter breed en 3,5 meter diep. Uitsnede Kaart Warmte uit oppervlaktewater. Locatie renovatiewijk Sneek is gemarkeerd. 1
2 VRAAG VAN DE GEMEENTE Gemeente Súdwestfryslân en woningbouwcooperatie Elkien hebben samen de ambitie om alle woningen op t Eiland gasloos te maken. Gemeente Súdwestfryslân wil weten of thermische energie uit oppervlaktewater in combinatie met warmte koude opslag (TEO/ WKO) een haalbare optie is voor t Eiland. Concept TEO/WKO warmte. TR = technische ruimte. Rood = warme bron, blauw = koude bron, zwart = leidingen tbv in-en uitvoer van oppervlaktewater naar de bronnen en leidingennet. STAKEHOLDERS De stakeholders in deze casus zijn gemeente Súdwestfryslân en woningbouwcoöperatie Elkien. Op dit moment is er een werkgroep in oprichting die gaat onderzoeken wat de mogelijkheden zijn voor een gaslozen warmtevoorziening voor de woningen op t Eiland. De werkgroep zal verschillende alternatieven voor de opwekking van duurzame warmte afwegen. BUSINESSCASE/FINANCIËLE HAALBAARHEID Voor deze casus is gerekend aan een centraal systeem, aangezien dit financieel voordelig is en alle woningen in bezit zijn van Elkien. Dit betekent dat er een grote warmtepomp is die voor de 300 appartementen het water verwarmt tot de gewenste temperatuur. Hierbij is gekozen voor een systeem dat water van 70 C levert, zodat ook het warm tap water direct kan worden geleverd. In de berekeningen is de aanname gemaakt dat de woningen in de situatie na de renovatie of sloop goed geïsoleerd zijn, met energielabel A. De kosten en opbrengsten (in de vorm van energiebesparing) voor de renovatie van de woningen zijn niet meegenomen in de berekeningen. 2
3 In de business case is uitgegaan van EIA (Energieinvesteringsaftrek)-subsidie. Deze subsidie maakt 54,5% van de investering voor de installatie aftrekbaar van de fiscale winst (bronnen, warmtepomp, technische ruimte, installatiekosten. Het leidingnet valt hier niet onder). Mits er voldoende fiscale winst is geeft dit een besparing van 13,5% op de kosten van de installatie. De totale investering is circa 2,6 miljoen euro. Ook is er rekening gehouden met een herinvestering van een ruim een half miljoen euro na 15 jaar. De business case gaat uit van een WACC van 5,7%, en is zo ingericht dat na 30 jaar de NCW op 100 duizend euro uitkomt. Om deze haalbaarheid voor een Energy Service Company te bereiken is een bijdrage aansluitkosten (BAK) van euro per woning nodig. In totaal wordt bijna 1,5 miljoen euro opgebracht door de huishoudens. De gerekende warmte- en koude tarieven zijn gelijk aan de tarieven die gelden voor door gas geleverde warmte. Dit is conform de niet meer dan anders regeling in de warmtewet. De gemiddelde jaarlijkse kosten voor de woningeigenaren zijn 667 euro. De businesscase gaat daarnaast uit van een prijs voor gas en elektriciteit die met een inflatie van 2% per jaar omhoog gaan. Voor een algemene toelichting op de business case wordt verwezen naar bijgevoegde link. 3
4 Tekening centraal TEO/WKO systeem. HAALBAARHEID RUIMTELIJKE ORDENING De TEO installatie vraagt een technische ruimte in de vorm van een gebouw(tje) dat qua ruimtelijke ordening makkelijk in te passen is. De warme en koude bron(nen) zijn slechts zichtbaar als putdeksel. Bij het leggen van het leidingnet moet rekening worden gehouden met de reeds aanwezige leidingen in de ondergrond. De onttrekking van warmte aan het oppervlaktewater in de zomer leidt tot een koudere waterloop in de zomerperiode met door de waterbeweging ook meer zuurstof. Dit lijkt ecologisch voordeling maar moet wel goed worden bekeken in de lokale context. CONCLUSIE EN VERVOLG In voorliggende casus is een centrale TEO/WKO installatie haalbaar met een BAK van euro. Het betreft 300 bestaande te renoveren of te slopen appartementen, gelegen dichtbij het water. Het feit dat alle woningen in bezit zijn van één eigenaar maakt dat weinig tijd en geld hoeft te worden besteed aan het motiveren van individuele huiseigenaren, en dat er geen risico is dat mensen toch kiezen om zich niet aan te sluiten. Er is in de businesscase uitgegaan van een centraal TEO/WKO systeem, niet meer dan anders tarieven voor de gebruiker en EIA subsidie. Daarnaast is uitgegaan dat van woningen met energielabel A. Een voordeel van TEO/WKO warmte is dat niet iedere woning een eigen duurzame warmte-systeem realiseert met veel bodemlussen (bij warmtepomp met aardwarmte) of geluidoverlast (bij warmtepomp met warmte uit de lucht) als gevolg. Hierdoor heeft de gemeente goed overzicht op wat er gebeurt in de ondergrond, en is de impact op de ruimtelijke ordening beperkt. De relatieve haalbaarheid moet blijken uit een vergelijking met business cases voor alternatieve systemen. 4
5 In deze casus is ervan uit gegaan dat slechts de te renoveren appartementen van Elkien worden aangesloten. Er is ook gerekend aan een scenario waarbij alle woningen op t Eiland worden aangesloten. Dit is positief voor de haalbaarheid, maar het risico is ook hoger doordat er veel meer huiseigenaren betrokken moeten worden. De business case gaat uit gas- en elektraprijzen die met een inflatie van 2% per jaar omhoog stijgen. Het lijkt echter aannemelijk dat de grasprijs sneller omhoog zal gaan. Dit zou de haalbaarheid van het centrale TEO/WKO systeem gunstig beinvloeden. Hoe dit zich precies gaat ontwikkelen is echter lastig in te voospellen. Om deze reden is een behoudende aanname gedaan. Bij woningen met vloerverwarming is met een lage extra investering ook koude te leveren uit het TEO/WKO systeem. Dit levert extra comfort voor de gebruiker en zorgt er tevens voor dat minder regeneratie met behulp van oppervlaktewater nodig is. CO 2 ASPECT De CO 2 winst die behaald wordt in deze casus is 33%. Deze winst wordt behaald in vergelijking met verwarmen op gas. Hierbij wordt uitgegaan van de huidige energiemix voor winning van elektriciteit. In de situatie dat elektriciteit volledig duurzaam wordt opgewekt loopt de CO 2 winst op tot 100%. 5
6 BUSINESSCASE HAALBAARHEID TEO/WKO-WARMTE IN RENOVATIEWIJK SNEEK Invoerparameters Afnemers Woning appartement (nieuw) aantal 300 Woning rij (oud) aantal - Woning appartement (oud) aantal 0 Utiliteit aantal 0 Utiliteit m 2 /eenheid 0 Afstand tot oppervlakte water m 50 Breedte oppervlakte water m 20 Diepte oppervlakte m 3,5 Energie concept capaciteit Warmte door WP HT/LT HT Warmte door WP HT 100% Koude door bronnen 0% Financieel BAK warmte woningen /woning BAK warmte utiliteit /kw 0 BAK koude utiliteit /kw 0 Warmte woningen vast /kw 350 Koude woningen vast /woning 0 Elektriciteitstarief - levering /kwh 0,08 Gastarief /m 3 0,50 Warmtetarief /GJ 19,87 Ontwikkeling elektriciteitsprijs 2,0% Ontwikkeling gasprijs 2,0% Ontwikkeling warmte/koudeprijs 2,0% Disconteringsvoet WACC 5,7% Gemiddelde jaarlijkse kosten per huishouden VR warmte /woning 350 VR koude /woning 0 Variabel warmte /kw 317 Totaal /woning 667 Resultaat Energievraag Woningen - warmte RV GJ warmte warm tapwater GJ koude GJ - Utiliteit - warmte GJ - - koude GJ - Energiebehoefte Elektriciteit Mwhe 616 Gas m 3 - Milieu CO 2 -besparing t.o.v. ref. 33% Investering Installatie Distributieleidingen en aansluitingen Totaal Herinvestering na 15 jaar Aansluitbijdrage woningen+utiliteit Subsidie op de investering Netto investering (excl. herinv.) Omzet Vast warmte Variabel warmte Vast koude 0 Variabel koude 0 Totaal Inkoop Elektriciteit Gas 0 Onderhoud en beheer Totaal Jaarlijkse netto opbrengsten Eenvoudige terugverdientijd jaar 12,8 NCW De resultaten zijn gebaseerd op kengetallen en geven een richting van de haalbaarheid van het project. ROM3D en Inenergie zijn niet verantwoordelijk voor de gevolgen voor de uitkomsten van dit model. Voor de haalbaarheid van een concreet project wordt verzocht contact op te nemen met ROM3D/ Inenergie voor een nadere uitwerking. 6
7 GLOBALE FINANCIËLE HAALBAARHEID OVER 30 JAAR Subsidie Energie Vastrecht Bijdrage aansluitkosten Distributie en aansluiting Transport installatie Elektriciteit en gas Onderhoud en beheer Resultaat 0 INKOMSTEN INVESTERING + HERINVESTERING UITGAVEN RESULTAAT NETTO CONTANTE WAARDE OVER 30 JAAR NCW Opbrengsten CAPEX OPEX NCW 7
TEO/WKO WARMTE BESTAANDE WOONWIJK HEEG
TEO/WKO WARMTE BESTAANDE WOONWIJK HEEG In het dorp Heeg is voor een wijk met 800 slecht geisoleerde woningen onderzocht of verwarmen met thermische energie uit de nabijgelegen watergang Greft haalbaar
Nadere informatieTEO/WKO WARMTE EN KOUDE NIEUWVEENSE LANDEN
TEO/WKO WARMTE EN KOUDE NIEUWVEENSE LANDEN In gemeente Meppel is een nieuwbouwwijk van 1953 woningen gepland, die gefaseerd tussen 2014 en 2039 gerealiseerd wordt. Deels worden de kavels bouwrijp opgeleverd,
Nadere informatieTEO/WKO WARMTE EN KOUDE
TEO/WKO WARMTE EN KOUDE BEDRIJVENTERREIN MARSLANDEN Op het bedrijventerrein de Marslanden in Zwolle zijn bedrijven gevestigd, met uiteenlopende behoefte aan warmte en koeling. Vanuit gegevens over het
Nadere informatieBusinesscase voor thermische energie uit water t.b.v. beschermde stadskern Blokzijl 18 april 2019
Businesscase voor thermische energie uit water t.b.v. beschermde stadskern Blokzijl 18 april 2019 BC Thermisch uit oppervlaktewater Blokzijl I. TEO en WKO Algemeen II. Locatie III. Energievraag IV. Energiebesparing
Nadere informatieWATERKRACHT BIJ STUW VOORSTE DIEP BIJ BORGER
WATERKRACHT BIJ STUW VOORSTE DIEP BIJ BORGER In de gekanaliseerde beek Voorste Diep bij Borger liggen 5 stuwen tussen Bronneger en Borger. De werkgroep Watermolen Bronneger is voornemens om in het kader
Nadere informatieDRIJVEND ZONNEPARK PLAS AMERICA
DRIJVEND ZONNEPARK PLAS AMERICA Ten zuiden van Roden is de zandwinplas America gelegen. De plas is 23 hectare groot en voor het grootste deel in eigendom van zandwinbedrijf K3 Delta. Op de plas America
Nadere informatieDRIJVEND ZONNEPARK KRÚSBEKKEN
DRIJVEND ZONNEPARK KRÚSBEKKEN Ten zuidoosten van Poppenwier en ten noordwesten van Akkrum ligt in de gemeenten Súdwest-Fryslân en Leeuwarden het langgerekte meertje Krúsbekken. Het meertje is ongeveer
Nadere informatieENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER Wanneer is het interessant?
ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER Wanneer is het interessant? In opdracht van de provincies Friesland, Drenthe, Groningen en Overijssel, de waterschappen Hunze en Aa s, Drents Overijsselse Delta, Vechtstromen,
Nadere informatieKoude - & Warmte Opslagsystemen
Koude - & Warmte Opslagsystemen Duurzame energie systemen vanuit een operating excellence visie Afwegingen bij start project 1. Technische haalbaarheid en energievisie Ontwerp vanuit koude of vanuit warmte
Nadere informatieBenedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen
Benedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen Harry de Brauw, Marion van Amelrooij, Mirjam Pronk, Barry Meddeler, Maartje Feenstra Doel bijeenkomst Scenario s bepalen voor gasloze verwarming Benedenbuurt:
Nadere informatieHoe licht je de bewoner goed in over de nieuwe aardgasvrije technieken? Teun Vercauteren en Claudia Esveldt
Hoe licht je de bewoner goed in over de nieuwe aardgasvrije technieken? Teun Vercauteren en Claudia Esveldt Voor de meeste bedrijven is een 10 het hoogst haalbare. Bij Eteck niet. Als vernieuwer in
Nadere informatieGeothemie. Nieuwe kansen voor het warmtenet
Geothemie Nieuwe kansen voor het warmtenet 06 54268181 1 Accelerate energy innovation Drs. Ronald den Boogert Ronald@inimpact.nl By the implementation of innovative technologies and a close cooperation
Nadere informatieMogelijkheden voor aardgasloze Benedenbuurt
Notitie Contactpersoon Harry de Brauw Datum 14 juni 2017 Kenmerk N001-1246856HBA-rvb-V01-NL Mogelijkheden voor aardgasloze Benedenbuurt De aanstaande rioolvervanging in de Benedenbuurt is aanleiding voor
Nadere informatieOpening Wie is Gijsbers V&K Kostenberekening Subsidie Vragen?
Dinsdag 2 mei 2017 Opening Wie is Gijsbers V&K Kostenberekening Subsidie Vragen? Gijsbers Verwarming & Koeling» opgericht in 1979 als verwarmingsbedrijf,» in 2003 2 e generatie toegetreden,» in 2008 koeltechniek
Nadere informatieBijlage 1 haalbaarheidsstudie Warmtewisselaar
Bijlage 1 haalbaarheidsstudie Warmtewisselaar Referentienummer Datum Kenmerk 336723.01.N001 1 september 2014 336723 Betreft Indicatieve berekening exploitatie warmtenet Westland 1 Inleiding Om een globale
Nadere informatiemet lage temperatuur warmtebron Kennisgroep lage temperatuur warmtenetten
Effectieve Kostenefficiënte of woonlasten of woonlastenefficiënte efficiënte aardgasvrije aardgasloze oplossingen wijken met lage temperatuur warmtebron Kennisgroep lage temperatuur warmtenetten Algemene
Nadere informatieThermische energie uit oppervlaktewater. Business case stadhuis Harderwijk
Thermische energie uit oppervlaktewater Business case stadhuis Harderwijk Colofon Datum 28 februari 2018 Referentie Betreft Behandeld door Gecontroleerd door Versienummer 67149/LH/20180228 Thermische
Nadere informatieKansen voor ondiepe geothermie
Kansen voor ondiepe geothermie Ondiepe Geothermie Onttrekken van aardwarmte uit ondiepe formaties Diepte tot circa 1.250 meter Temperatuur 15 tot 45 C Technologie Dieptes (m) Gebruikelijke toepassing WKO
Nadere informatieThermische energie uit oppervlaktewater (TEO) Presentatie studie TEO Beurskwartier. Rik Molenaar 18 februari 2019
Thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) Presentatie studie TEO Beurskwartier Rik Molenaar 18 februari 2019 Opdrachtgever Living Lab Utrecht Slimme en Gezonde stad Klimaatneutrale en klimaatbestendige
Nadere informatieHybride warmtepompen Wat, wanneer en hoe?
Hybride warmtepompen Wat, wanneer en hoe? Simon Tuitel, Product Manager Warmtepompen, Controls & connectivity Agenda Wat is een Hybride systeem Waarom Hybride en wat zijn de voordelen Voorbeeld berekening
Nadere informatieTKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur
ENERGY TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur 1 SAFER, SMARTER, GREENER De ambitie voor de Nederlandse gebouwde omgeving 2030 Een 49% CO 2 reductie 3,4Mton minder CO
Nadere informatieWarmtepompen. Een introductie
Warmtepompen Een introductie Inhoud presentatie Introductie 040energie Warmtepompen: Principe Varianten Financieel Is mijn huis geschikt? Vragen? Introductie 040Energie 040energie is een vereniging van
Nadere informatieWarmte(levering) van de toekomst. Jeroen Roos (BuildDesk, business unit Gebiedsontwikkeling) Jeroen Roos Utrecht, 21 september 2010
Warmte(levering) van de toekomst (BuildDesk, business unit Gebiedsontwikkeling) Ontwikkelingen nieuwbouw met effect op warmtevraag 2 Regelgeving: stapsgewijze EPC-verlaging (-> 0,6 -> 0,4 -> energieneutraal)
Nadere informatieOpwekking duurzame energie en terugverdientijden. Niek Tramper
en terugverdientijden Niek Tramper en terugverdientijden Zonneboiler geeft warm tapwater Zonnepanelen geven elektriciteit Warmtepomp geeft verwarming Pelletkachel geeft verwarming Zonneboiler Uitgangspunt:
Nadere informatieWATERKRACHT BIJ STUW VECHTERWEERD DALFSEN
WATERKRACHT BIJ STUW VECHTERWEERD DALFSEN In de Overijsselse Vecht liggen diverse stuwen. Voor de stuw Vechterweerd bij Dalfsen wordt door energiecooperatie Groengebogen uit Dalfsen gekeken naar de mogelijkheden
Nadere informatieGroen gas. Duurzame energieopwekking. Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Welke keuzes en wat levert het op?
Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Groen gas Welke keuzes en wat levert het op? Huidig beleid 100 miljoen m 3 groen gas. Opbrengst: 3 PJ. Extra inspanning 200 miljoen m 3 groen gas. Opbrengst: 6 PJ.
Nadere informatieTechnieken en financiering van de aardgasvrijoplossingen
Nieuwbouw is relatief eenvoudig aardgasvrij te realiseren. Er zijn grofweg twee alternatieven: - Verzwaard elektriciteitsnet met een lucht- of bodemwarmtepomp in de woning (all electric) - collectieve
Nadere informatieDuurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden. 11 februari 2016
Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden 11 februari 2016 1 Managementsamenvatting Inleiding De gemeente Leiden heeft in haar duurzaamheidsambitie doelen gesteld voor de korte
Nadere informatie4 Energiebesparingsadvies
4 Energiebesparingsadvies 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt het energiebesparingsadvies voor het gebouw gepresenteerd. Allereerst wordt een inventarisatie gegeven van de reeds getroffen en onderzochte
Nadere informatieNieuwe sanitatie en energie
Nieuwe sanitatie en energie Agenda Wat? Waarom? Hoe? Energie Wij zijn de eerste generatie die de gevolgen van klimaatverandering merkt, en de laatste generatie die er iets aan kan doen. Barack Obama UN
Nadere informatieBijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven. 1 Inleiding
Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven Datum Referentie Behandeld door 13 december 2011 20111278-07 P. Smoor/LSC 1 Inleiding
Nadere informatieHybride warmtepompen. Wat, wanneer en hoe? Simon Tuitel, Product Manager Warmtepompen, Controls & connectivity
Hybride warmtepompen Wat, wanneer en hoe? Simon Tuitel, Product Manager Warmtepompen, Controls & connectivity Agenda Waarom Hybride en wat zijn de voordelen Wat is een Hybride systeem Voorbeeld berekening
Nadere informatieWarmte Nieuwegein Raads Informatie Avond
Warmte Nieuwegein Raads Informatie Avond Frank Kersloot & Alex Kaat 21 april 2016 Inhoud presentatie 1. Stadswarmte in Nieuwegein 2. Het equivalent opwek rendement (EOR) 3. Tarieven voor klanten 4. Afsluitkosten
Nadere informatiePVT-systeem Coöperatieve Vereniging Esonstad U.A.
PVT-systeem Coöperatieve Vereniging Esonstad U.A. Projectnummer : Status document: Versie document: In opdracht van: Datum laatste wijziging: Laatste wijziging door: Auteur: Telefoonnummer: 01102 Definitief
Nadere informatieSLIM VAN HET GAS AF MET LAGE TEMPERATUUR WARMTE IN DE BESTAANDE BOUW
SLIM VAN HET GAS AF MET LAGE TEMPERATUUR WARMTE IN DE BESTAANDE BOUW Arnhem, 3 december - Nederland zal de komende jaren een warmtetransitie ondergaan omdat Nederland van gas los moet. Dat betekent voor
Nadere informatieBENG en NTA. Stand van zaken
BENG en NTA Stand van zaken Ir. Harm Valk Nieman Groep ZEN-Platformbijeenkomst 20 juni 2017 BENG, maar ook ZEN! Integraal benaderen comfort gebruik energie Werkgroep BENG Nieuwe projecten BENG vanaf het
Nadere informatieHigh Level Business Case Energiecoöperatie
High Level Business Case Energiecoöperatie DE Ramplaan (Haarlem) Het project: een haalbaarheidsstudie Energie- en klimaatneutraliteit in bestaande woonwijk is technisch haalbaar en financieel haalbaar
Nadere informatieAardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl
Aardgasloze toekomst, waarom? Stroomversnelling Energy Up 2018 Casper Tigchelaar Inhoud presentatie 2 belangrijkste redenen voor aardgasvrije gebouwde omgeving Hoe heeft het energiegebruik in huishoudens
Nadere informatieWarmtepompen. Wie, wat, hoe, waar, waarom?
Warmtepompen Wie, wat, hoe, waar, waarom? Even voorstellen Thomas Engberts Adviseur energietransitie Specialist (hybride) warmtepompen Gasunie Transport Services B.V. Groningen woont SLIM 3 jaar bezig
Nadere informatieInspiratiesessie Hybride Warmtepompen in de Sociale Woningbouw
Inspiratiesessie Hybride Warmtepompen in de Sociale Woningbouw Inleiding en techniek Paul Friedel Patrimonium, Groningen 13 maart 2018 Versnellingsprogrammma (hybride) warmtepompen Marktontwikkeling voor
Nadere informatieVerwarm uw woning elektrisch. Creëer met een warmtepomp uw ideale WinWoonSituatie
Verwarm uw woning elektrisch Creëer met een warmtepomp uw ideale WinWoonSituatie Bespaar op energiekosten én het milieu De meeste woningen in Nederland gebruiken een cv-ketel op gas. Hiermee verwarmen
Nadere informatieYpenburg 100% duurzame warmte
Ypenburg 100% duurzame warmte Verkenning van de mogelijkheden Rotterdam, 13 november 2018 Edward.pfeiffer@rhdhv.com 06-52 01 86 58 Doelstelling van de verkenning Eneco en de Stichting Hernieuwbare Warmte
Nadere informatieManagementrapportage Verduurzaming Wijk van de Toekomst Ermelo. augustus 2018
Managementrapportage Verduurzaming Wijk van de Toekomst Ermelo augustus 2018 Met een heldere visie op de toekomst zijn oplossingen eenvoudig 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 2. Wijk van de Toekomst 5 3.
Nadere informatieDe rol van thermische opslag voor systeemintegratie en voor stedelijke energievoorziening
De rol van thermische opslag voor systeemintegratie en voor stedelijke energievoorziening Wilfried Ivens (wilfried.ivens@ou.nl) Herman Eijdems (h.eijdems@mijnwater.com) René Verhoeven (r.verhoeven@mijnwater.com)
Nadere informatieeen toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect
een toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect Programma 20.00 uur Opening 20.05 uur De initiatiefnemers: ZMF & Zeeuwind 20.15 uur Alles over de warmtepomp Niek Tramper, Zeeuwind 21.00 uur Ervaringen
Nadere informatieHet Varken als kachel. I r. M a u r i c e O r t m a n s
Het Varken als kachel I r. M a u r i c e O r t m a n s Hoeveel warmte produceren varkens? Vo e lbare w a rmteproductie: B ig 23 kg: 4 2 Wa t t Vleesva rken 11 0 k g: 1 2 7 Wa t t K raamzeug: 3 7 5 Wa t
Nadere informatieDuurzame Energieinfrastructuur en Gebiedsontwikkeling
Duurzame Energieinfrastructuur en Gebiedsontwikkeling 6 maart 2017 ir. A. Schiltmans MCD Meeting Bouwcampus, Grip op de Maas (heel) kort DGO Context van gas naar warmte Welke alternatieven zijn er Grootschalige
Nadere informatieWarmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem
Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem Warmte is belangrijker dan elektriciteit Het is afgelopen met aardgas! Bestaansrecht van warmtenetten collectieve warmtebronnen: Duurzamer en/of
Nadere informatieEindexamen vwo m&o 2012 - I
Opgave 2 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 5. In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing. Projectontwikkelaar Bouwfonds ontwikkelt, bouwt en verkoopt het appartementencomplex
Nadere informatieDe Energie BV. 4 maart 2013
De Energie BV 4 maart 2013 Agenda Aanleiding De Businesscase Financieringsvraagstuk Juridische kaders 1 Verduurzamingsambitie woningcorporaties onder druk Het belang van verduurzaming van het corporatiebezit
Nadere informatieHandleiding Exploitatiemodellen
Handleiding Exploitatiemodellen T4 GEN Macro Sjoerd Sloterdijk 12 december 2013 Versie 1 Inhoudsopgave 1 / Handleiding exploitatiemodellen 3 12 december 2013 / Versie 1 Handleiding Exploitatiemodellen
Nadere informatieNotitie Betreft Power2Nijmegen Inleiding figuur 1: overzicht ecodorp Vraagstelling
Notitie Aan : Ad Vlems, Bert Lagerweij Van : Arjan van Bon Datum : 28 augustus 2012 Kopie : Anne Pronk Onze referentie : 9X3809.A2/N00001/110412/Nijm2 HASKONING NEDERLAND B.V. BUILDINGS Betreft : Power2Nijmegen
Nadere informatieZonne-energie voor ondernemers. Een zonnige en zuinige toekomst?
Zonne-energie voor ondernemers Een zonnige en zuinige toekomst? Sjoerd Bootsma LTO Noord Advies Zonne-energie Onderwerpen Energie en duurzaamheid Ontwikkeling elektriciteitsprijs Aandeel groene stroom
Nadere informatieHartelijk welkom! Uniek nieuw initiatief Transition Town Breda Energie coöperatie: Brabants Eigen Energie (BREE)
Hartelijk welkom! Uniek nieuw initiatief Transition Town Breda Energie coöperatie: Brabants Eigen Energie (BREE) Peter Nuijten Mob: 06-22811585 E-mail: peter.nuijten@hotmail.nl 1 Concept Energie coöperatie
Nadere informatiePotentieel warmtelevering. Ontwikkeling van het aantal warmteaansluitingen als functie van de energiebelasting op aardgas
Ø Potentieel warmtelevering Ontwikkeling van het aantal warmteaansluitingen als functie van de energiebelasting op aardgas Potentieel warmtelevering Ontwikkeling van het aantal warmteaansluitingen als
Nadere informatieOnderverdeeld naar sector bedraagt het energieverbruik procentueel: 32% 18%
Aan: gemeenteraad Van: B&W Datum: 9 november 2009 Betreft: Motie 134 "Meetbare stappen Duurzame Energie" In de raadsvergadering van 22 april 2009 is naar aanleiding van het onderwerp Duurzaamheidsplan
Nadere informatieeen toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect
een toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect Programma 20.00 uur Opening door de dagvoorzitter 20.05 uur De initiatiefnemers: ZMF & Zeeuwind Andre Berger, vrijwilliger bij Zeeuwind 20.15 uur Alles
Nadere informatieDuurzame dienstverlening Rekenen aan rendement
Duurzame dienstverlening Rekenen aan rendement Rekenen aan rendement zonnepanelen Monique van der Meij Energie-adviseur Monique.vanderMeij@flynth.nl mobiel: 06 53 26 19 68 LTO Noord Programma Ondernemer
Nadere informatieDe weg van de energietransitie d.d VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst
De weg van de energietransitie d.d. 20-11-2018 - VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst M3E groep (Vestigingen Rotterdam, Breda, Amsterdam ) M3E Kostenmanagement M3E Brandveiligheid consultants M3E
Nadere informatieKennisdeling. CirculAIR HT150 + CO 2 gestuurde ventilatie USE MINIMUM GET MAXIMUM. Nijkerk
Reduses B.V. Ampèrestraat 19D 3861 NC Nijkerk T +31 (0)33 24 66 551 E info@reduses.nl I www.reduses.nl Real Dutch Smart Energy Systems Kennisdeling CirculAIR HT150 + CO 2 gestuurde ventilatie Nijkerk 01-03-2018
Nadere informatieKlankbordgroep aardgasvrij wonen
Klankbordgroep aardgasvrij wonen 1 e bijeenkomst klankbordgroep: Delen plan voor de komende periode Input vragen op het stappenplan Maandag 11 maart 2019 Programma 19.30 uur: Aftrap met korte terugblik
Nadere informatieBijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 1/5
Bijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 1/5 Bijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 2/5 Toelichting bij scenario-analyse energiebeleid Beesel Venlo Venray Deze toelichting beschrijft wat
Nadere informatieRekenmodel Gelijk Als Anders (GAA) tarieven warmte
1 Rekenmodel Gelijk Als Anders (GAA) tarieven warmte ies: e kosten: voor bestaande projecten: Vastrecht SV = Vastrecht gas + all in rhoudskosten CV. voor nieuwe projecten (na 1-1-2007) de EAB zodanig in
Nadere informatieWarmteTerugWinning voor optimale diergezondheid en een beter bedrijfsresultaat. Ir. Maurice Ortmans
WarmteTerugWinning voor optimale diergezondheid en een beter bedrijfsresultaat Ir. Maurice Ortmans Waarom WarmteTerugWinning? 1. WarmteTerugWinning verhoogt het rendement van de intensieve veehouderij:
Nadere informatieMogelijkheden voor energie coöperaties. Jeroen Leclercq jeroen.leclercq@wijkenergie.coop 06-53544195
Mogelijkheden voor energie coöperaties Jeroen Leclercq jeroen.leclercq@wijkenergie.coop 06-53544195 Inhoud Samen sterker Belang van gezamenlijke projecten Variant 1: alles achter de meter Variant 2: korting
Nadere informatieMartin Horstink & Albert Rodenboog. De woningbouw verduurzamen met warmtepompen
Martin Horstink & Albert Rodenboog De woningbouw verduurzamen met warmtepompen Wie is BDH? Denkt mee over de transitie in de woningbouw 2 3 Wie is BDH? Speelveld BDH Waarom CO₂-neutraal en aardgasvrij?
Nadere informatieVerduurzaming zwembad De Wetering
Verduurzaming zwembad De Wetering gemeente Houten (Fase 2) - Inventariseren, analyseren en verduurzamen Lester Agten & Hans de Groot Versie: 26 oktober 2016 Programma Algemeen / opdracht Stappenplan Vertrekpunt
Nadere informatieAppendix. Kansen voor zonnewarmte in het hart van de energietransitie. Position Paper
Appendix Kansen voor zonnewarmte in het hart van de energietransitie Position Paper 16 november 2018 B 2 Kansen voor zonnewarmte in het hart van de energietransitie Appendix A: warmtenetten gevoed met
Nadere informatieDNA in de bouw Projectontwikkeling met hoge ambities. Carl-peter Goossen Directeur /ontwerpmanager BouwNext
DNA in de bouw Projectontwikkeling met hoge ambities Carl-peter Goossen Directeur /ontwerpmanager BouwNext Diverse groepen binnen de DNA gaan op basis van no cure no pay CPO s nieuwe stijl oprichten met
Nadere informatieGebruik en Beheer van WKO Systemen
installatiegroep Gebruik en Beheer van WKO Systemen Enkele aandachtspunten in de exploitatiefase Bedrijventerreinen Peter Slot 1 Agenda Even voorstellen De noodzaak van goed beheer WKO op bedrijventerreinen
Nadere informatieEen comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd
Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Ministerie van Financiën, Den Haag Manesco helpt gebouweigenaren met comfortverbetering, energiebesparing én, tegen lagere exploitatiekosten. Manesco is
Nadere informatieWarmtepompen en zonneboilers
Warmtepompen en zonneboilers 1 De Warmte pomp + zonneboilers De keuze voor een warmtepomp en/of zonneboilers wordt bepaald door: 1) Energieneutraal willen zijn EN energie en kosten besparing, 2) Wat is
Nadere informatieBegrippenlijst Naar groen is goed te doen
Begrippenlijst Naar groen is goed te doen Begrip Trias Energetica Toelichting De drie stappen van de Trias Energetica zijn basisvuistregels bij het duurzaam ontwerpen en verbouwen van gebouwen, ontworpen
Nadere informatieConcepten EPC 0.4. Bouwkundige uitgangspunten
Concepten EPC 0.4 Om een EPC 0.4 te realiseren voor de referentiewoningen zijn er verschillende concepten ontwikkeld die onderling verschillen op de wijze van ventileren en verwarmen. Aan de basis van
Nadere informatieHelmonds Energieconvenant
Helmonds Energieconvenant Helmondse bedrijven slaan de handen ineen voor een duurzame en betrouwbare energievoorziening. Waarom een energieconvenant? Energie is de drijvende kracht Energie is de drijvende
Nadere informatieNieuwkoop aan de Warmterivier Gemeenteraad 10 maart 2016
Nieuwkoop aan de Warmterivier Gemeenteraad 10 maart 2016 Onderwerpen Aanleiding Betrokken partijen Uitleg systeem Rol partijen Pilot voor Schoterhoek Doorkijk naar Schoterhoek Planning realisatie (mondeling)
Nadere informatieGeothermie als Energiebron
Geothermie als Energiebron Even voorstellen: Paul Mast -- Geoloog Johan de Bie --Technical Sales manager ESPs Ynze Salverda -- BD Analist Er zijn verschillende vormen van duurzame energie. Daarvan is geothermie
Nadere informatieZonne-energie voor ondernemers
Zonne-energie voor ondernemers Een zonnige en zuinige toekomst? Johannes Zijlstra 20-03-2013 LTO Noord Advies Zonne energie; drijvende kracht!? 1 Zonuren Onderwerpen Energie en duurzaamheid Ontwikkeling
Nadere informatieDuurzaam wonen zonder gas of stadsverwarming 15 april 2014 Piet Vink Centrum, Den Haag
Duurzaam wonen zonder gas of stadsverwarming 15 april 2014 Piet Vink Centrum, Den Haag Hilbrand Does www.energiegarant.nl september2013 Agenda 19:30-19:50: Inloop 19:50-20:00: Opening en introductie door
Nadere informatieHaalbaarheid van Zon-PV. 26 November 2012 Jan Willem Zwang Martin Marquering
Haalbaarheid van Zon-PV 26 November 2012 Jan Willem Zwang Martin Marquering Agenda Zon-PV Algemeen Business case Giesbers Business case Flynth Investeren door Green Spread Over Green Spread Zonnepanelen
Nadere informatieRaf Schildermans. Business unit manager IFTech
Raf Schildermans Business unit manager IFTech Collectieve energievoorziening vanuit bodem/grondwater Inhoud 1. Collectieve energievoorziening vanuit bodem/grondwater 2. Ervaringen in het buitenland 3.
Nadere informatieVoor onafhankelijke informatie en advies over:
Raoul Santibanez Voor onafhankelijke informatie en advies over: Energie besparen en energie opwekken Luchtkwaliteit in huis Comfortverbetering in huis Levensloopbestendig wonen Klimaat adaptief wonen Subsidies,
Nadere informatieEnergie-efficiëntieverbetering bij (kleine) koffiebranders
Energie-efficiëntieverbetering bij (kleine) koffiebranders Energie-efficiëntie verbeteren binnen het koffiebrandproces via drie stappen Aanleiding In deze studie is de energiebesparing bij kleine koffiebrandmachines
Nadere informatieEen comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning
Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning Bent u voorbereid op de toekomst? Een toekomst zónder gas? AM ontwikkelt in Park Centraal comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woningen. Deze
Nadere informatiePresentatie Pioneering 27 september 2011
Presentatie Pioneering 27 september 2011 1 Contactgegevens Dinkelborgh energie (DBE) Presentatie voor Pioneering Hans Visser (DBE) 06 53 87 86 79 Dinkelborgh Energie Wilhelminastraat 8 7591 TN Denekamp
Nadere informatieMeer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp
Meer wooncomfort en minder energieverbruik door een warmtepomp voltalimburg.nl/warmtepomp Tip! Vraag subsidie aan bij de aanschaf van een warmtepomp. Het subsidiebedrag voor een warmtepomp van 5 kw is
Nadere informatieRenewable energy in the Reijerscop area Peter Dekker Luc Dijkstra Bo Burgmans Malte Schubert Paul Brouwer
Renewable energy in the Reijerscop area Peter Dekker Luc Dijkstra Bo Burgmans Malte Schubert Paul Brouwer Introductie Methode Subsidies Technologien Wind Zon Geothermisch Biomassa Externe Investeerders
Nadere informatieKees Bakker
Kees Bakker info@energiehuishelmond.nl Vrijwilliger Energiehuis op cover blad Eigen Huis! Ervaringsdeskundige! Verwarmen van een woning verwarmt met aardgas gestookte CV verwarmt elektrisch met warmtepomp
Nadere informatieEnergiebesparende warm tapwater conceptenin. collectieve installaties. Erwin Janssen Product Manager Nathan
Energiebesparende warm tapwater conceptenin collectieve installaties Erwin Janssen Product Manager Nathan Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? 2 Tapwatervoorziening in een appartementencomplex 1)
Nadere informatieOutsourcing, de oplossing van elk probleem!!!!
Outsourcing, de oplossing van elk probleem!!!! Jeroen Beks, arkt Directeur Healthcare 10 april 2013 Wat is energie outsourcing Water direct DEARCATIE OUTSOURCING stoom inst. 3.045 m3 koudtapwater 18.250
Nadere informatieKosten Warmte in Meerwijk Haarlem wordt steeds gasvrijer
29-01-2019 Klankbordgroep Meerwijk Wienand van Dijk Kosten Warmte in Meerwijk Haarlem wordt steeds gasvrijer Wat betekent het klimaatakkoord voor ons? Energie strategie Transitie Visie Warmte Eind 2019
Nadere informatieBusiness Case Windpark Lage Weide. Raadsinformatie avond 20 maart
Business Case Windpark Lage Weide Raadsinformatie avond 20 maart 1 Doelstelling presentatie Aspecten het sociaal ondernemen Energie-U Inzicht in de algemene financiële haalbaarheid van een windpark Inzicht
Nadere informatieDUBO. Energiebesparing in het kantoorpand van HVL Dordrecht
1 Energiebesparing in het kantoorpand van HVL Dordrecht 2 Voor het energiegebruik zijn de belangrijke punten: - Beperk energieverliezen - Voorkom onnodig energiegebruik - Gebruik zoveel mogelijk oneindige
Nadere informatieEen comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning
Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning Bent u voorbereid op de toekomst? Een toekomst zónder gas? Heijmans ontwikkelt op Forteneiland comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woningen.
Nadere informatieVerkoopbaarheid en verhuurbaarheid van vastgoed verhogen door Duurzame Energieopwekking
Verkoopbaarheid en verhuurbaarheid van vastgoed verhogen door Duurzame Energieopwekking Erik van der Steen HYS legal 1 HYS Legal Inleiding Triodos Bank: Waarom we graag duurzaam vastgoed financieren Jones
Nadere informatieRapportage Energiebesparingsverkenner
Rapportage Energiebesparingsverkenner Deze rapportage biedt u een overzicht van de door u geselecteerde pakketten aan energiebesparende maatregelen en de indicatieve resultaten hiervan. In de bijlage van
Nadere informatieDe meest optimale installatie is een zuinige installatie. Daarvoor dienen 3 componenten goed op elkaar te worden afgesteld:
Besteco wil aan de hand van een korte, eenvoudige uitleg algemene informatie verstrekken omtrent warmtepompinstallaties en waar de aandachtspunten liggen. De meest optimale installatie is een zuinige installatie.
Nadere informatieDe Warmtepomp. Het creëren van draagvlak. Rimme van der Ree Directeur
De Warmtepomp Het creëren van draagvlak Rimme van der Ree Directeur Wat kost / is potentiele energie? Elektra = kwh Aardgas = m³ Wat kost / is potentiële energie? Elektra Aardgas Propaan LPG Stadsverwarming
Nadere informatieecht Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen
echt Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen Agenda Wie is HRsolar Zonnewarmte V1.0 De markt Zonnewarmte V2.0 Zonnewarmte NOM Wie is HRsolar Nederlandse fabrikant van complete
Nadere informatieEnergie uit oppervlaktewater
Energie uit oppervlaktewater Thema: De theoretische benadering Dr. ir. Kees Wisse Ir. Kundert de Wit DWA installatie en energieadvies Inhoud Open en gesloten, diep, ondiep Installatieconcepten Vereenvoudigde
Nadere informatie