EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB- AANGIFTEN INGEDIEND TOT EN MET 31/12/2018

Transcriptie

1 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB- AANGIFTEN INGEDIEND TOT EN MET 31/12/ februari

2 INHOUD 1 PROCEDURES AANTAL INGEDIENDE STARTVERKLARINGEN AANTAL INGEDIENDE EPB AANGIFTEN AANTAL AFGELEVERDE ENERGIEPRESTATIECERTIFICATEN VERSLAGGEVERS RESULTATEN EENGEZINSWONINGEN Evolutie spreiding E-peil Evolutie gemiddeld E-peil Evolutie aandeel dat het E-peil van BEN haalt APPARTEMENTEN Evolutie spreiding E-peil Evolutie gemiddeld E-peil Evolutie aandeel dat het E-peil van BEN haalt E-peil van alle woongebouwen per provincie KANTOREN Evolutie spreiding E-peil Evolutie gemiddeld E-peil Evolutie aandeel dat het E-peil van BEN haalt INGRIJPENDE ENERGETISCHE RENOVATIES Evolutie gemiddeld E-peil KARAKTERISTIEKEN WOONGEBOUWEN WOONGEBOUWEN met uitgevoerde luchtdichtheidstest WOONGEBOUWEN met warmtepomp WOONGEBOUWEN met zonneboiler WOONGEBOUWEN met PV-panelen ALGEMEEN: toepassen van hernieuwbare energie pagina 2 van 27 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

3 SAMENVATTING Over 2 jaar, in 2021, gaan we voor BEN (bijna-energieneutrale gebouwen). Dat betekent maximaal E30 voor nieuwe woongebouwen. De energieprestatiedatabank toont dat de Vlaming vooruitziend is en dat de bouwsector voorloopt op de Europese doelstelling vanaf 2021 om enkel BEN te bouwen. De al ingediende aangiften voor vergunningsaanvragen van 2016 van nieuwe eengezinswoningen, behalen vandaag immers al gemiddeld E28. Dat is maar liefst 22 E-peilpunten beter dan wat wettelijk verplicht is voor aanvragen van 2016, namelijk E50. Meer dan de helft van de aangiften van aanvraagjaar 2016 die al zijn ingediend, voldoet aan E30, dus BEN. En uit de al ingediende aangiften van aanvraagjaar 2017 blijkt dat 60% al BEN bouwt. De trend zet zich duidelijk verder: de Vlaming is ambitieus en bouwt vijf jaar voor de doelstelling al béter dan BEN. De energieprestatiedatabank telt ondertussen meer dan BEN-woningen. Limburg is de beste leerling met gemiddeld E24 voor alle woongebouwen (voor aanvraagjaar 2017); Oost- Vlaanderen is de slechtste leerling met een gemiddelde van E33. Appartementen scoren historisch minder indrukwekkend dan de eengezinswoningen, maar ook daar is een forse daling van het E-peil merkbaar, richting een gemiddelde van E36. Bijna 1 op 4 van de appartementen is BEN (23% van de aanvragen van 2016). Ook voor renovaties zet de Vlaming zijn beste beentje voor. De ingrijpende energetische renovatie (IER) bestaat sinds Het VEA kreeg voor woongebouwen tot eind 2018 in totaal 1407 aangiften van IER binnen. Voor aanvragen vanaf 2015 is ongeveer 20% van alle renovaties waarvan al een aangifte is ingediend, een ingrijpende energetische renovatie. Als er ingrijpend gerenoveerd wordt, streeft men naar de langetermijndoelstelling (BENOverendoelstelling) van E60. Voor aanvragen van 2015 bereikte men gemiddeld nog E73. Voor aanvraagjaar 2017 was dat voor eengezinswoningen al E59, ruim onder de wettelijk eis van E90. Een kleine groep verslaggevers (bijna 12%) zorgt voor meer dan twee derde (69%) van het totaal aantal ingediende EPB-aangiften. Sinds de invoering van een verplicht aandeel hernieuwbare energie in 2014, is de toepassing van hernieuwbare energietechnieken fors toegenomen. In meer dan 8 op de 10 woongebouwen kiezen de bouwheren voor hernieuwbare energie en niet voor het alternatief met de 10% strengere E-peileis. In nieuwe eengezinswoningen past 86 % PV toe. Voor alle woongebouwen samen is voor aanvraagjaar 2016 in 74% van de ingediende aangiften zonnepanelen (PV) toegepast: 55% zet énkel PV in en 19% past een combinatie toe van PV en een andere techniek (warmtepomp, zonneboiler). De warmtepomp wordt in woongebouwen in 1 op 5 van de projecten ingezet: in bijna 1 op 4 (23%) eengezinswoningen (doorgaans in combinatie met PV) en in 11% van de appartementsgebouwen. De zonneboiler kent voorlopig een terugval naar een kleine 5%. PV blijft dus de meest populaire techniek voor hernieuwbare energie in de woningbouw. Luchtdichtheidstesten blijven in stijgende lijn gaan: voor aangiften met aanvraagjaar 2016 werd in 86% van de eengezinswoningen de luchtdichtheid gemeten en in bijna 90% van de appartementen. Voor het eerst wordt de luchtdichtheidstest procentueel meer toegepast in appartementsgebouwen dan in de eengezinswoningen EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2018 pagina 3 van 27

4 1 PROCEDURES 1.1 AANTAL INGEDIENDE STARTVERKLARINGEN Tabel 1 toont het aantal ingediende startverklaringen vanaf 2006 tot en met 2017, per provincie en in totaal. Het aantal ingediende startverklaringen was gestabiliseerd in de periode Tussen 2012 en 2014 steeg het aantal startverklaringen licht om terug te stabiliseren op een hoger niveau. In de periode is er terug een lichte daling in het aantal startverklaringen, naar het niveau van Indienjaar Antwerpen Limburg Oost- Vlaams- West- Totaal per jaar Vlaanderen Brabant Vlaanderen Totaal per provincie Tabel 1 aantal ingediende startverklaringen 1.2 AANTAL INGEDIENDE EPB AANGIFTEN Voor een appartementsgebouw, dus voor alle appartementen samen, wordt één startverklaring ingediend. Een EPB-aangifte wordt per appartement ingediend. Het aantal in te dienen EPB-aangiften ligt daarom hoger dan het aantal in te dienen startverklaringen. Tabel 2 toont het aantal ingediende EPB-aangiften van 2007 tot en met 2018, geteld volgens het jaar waarin ze werden ingediend. In 2015 daalde het aantal ingediende EPB-aangiften voor het eerst sinds In 2016 en 2017 steeg het aantal ingediende aangiftes, om vervolgens in 2018 terug te dalen naar het aantal van pagina 4 van 27 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

5 Indienjaar Antwerpen Limburg Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant West-Vlaanderen Totaal per jaar Totaal per provincie Tabel 2 aantal ingediende EPB-aangiften volgens indienjaar De gemiddelde doorlooptijd tussen vergunning en EPB-aangifte bedraagt 2 jaar. Er worden nog heel wat EPBaangiften ingediend voor vergunningen van een paar jaar geleden. Dit is duidelijk te zien in Tabel 3 waar het aantal EPB-aangiften per aanvraagjaar en indienjaar ten opzichte van elkaar worden uitgezet. Indienjaar Totaal per aanvraagjaar Totaal per indienjaar Tabel 3 - aantal ingediende EPB-aangiften volgens aanvraagjaar en indienjaar Grafiek 1 geeft een verdeling van de ingediende EPB-aangiften volgens de aard van werkzaamheden. In die grafiek is te zien dat het aantal EPB-aangiften voor nieuwbouw 77% inneemt, gevolgd door renovatie (23%). Het aandeel van de functiewijzigingen is zeer beperkt (0,32%). Sinds 1 januari 2015 is er een nieuw type aard van de werken : de ingrijpende energetische renovatie EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2018 pagina 5 van 27

6 23% A. Nieuwbouw (of hiermee gelijkgesteld) 0,32% 0,42% B. Renovatie C. Functiewijziging 77% D. Ingrijpende energetische renovatie Grafiek 1 - verdeling EPB-aangiften volgens aard van werkzaamheden Het aantal EPB-aangiften voor zowel nieuwbouw, herbouw als renovatie blijft in de vergunningsaanvraagjaren 2007 tot 2012 nagenoeg stabiel (zie tabel 4). In 2012 daalt het aantal aangiften voor nieuwbouw en in 2013 is een opvallende stijging van het aantal aangiften voor nieuwbouw en renovaties te zien. Voor aanvraagjaren 2014 tot nu moeten nog veel aangiften worden ingediend. Tot eind 2017 werden in totaal aangiften voor een ingrijpende energetische renovatie ingediend. Nieuwbouw (zonder herbouw) Herbouw na sloop Renovatie Functiewijziging Ingrijpende energetische renovatie Tabel 4 - aantal ingediende EPB-aangiften volgens aanvraagjaar en aard van de werken De EPB-aangiften voor nieuwbouw kunnen verder worden opgedeeld volgens de bestemming van het project: wonen (woningen of appartementen), kantoor, school, andere specifieke bestemming (ASB) en industrie. Het grootste aandeel van de ingediende EPB-aangiften voor nieuwbouw & herbouw, namelijk 95%, zijn EPBaangiften voor woongebouwen. Het aantal EPB-aangiften voor nieuwe of herbouwde kantoren of scholen, gebouwen met een andere specifieke bestemming of industriegebouwen, is beperkt in verhouding tot het aantal van de woongebouwen. pagina 6 van 27 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

7 95% 0,34% 1,09% 0,81% 2,36% wonen school kantoor industrie ASB Grafiek 2 - verdeling EPB-aangiften volgens bestemming 1.3 AANTAL AFGELEVERDE ENERGIEPRESTATIECERTIFICATEN Een energieprestatiecertificaat bouw wordt afgeleverd bij de EPB-aangifte van projecten waarvoor de E-peileis geldt: de aard van de werkzaamheden is nieuwbouw of daarmee gelijkgesteld (nieuwbouw, volledige herbouw, ontmanteling, grote uitbreidingen of grote herbouw); de bestemming van het gebouw is wonen of niet-residentieel (kantoor, school, andere specifieke bestemming). Tot eind 2016 wordt voor de nieuwbouw van niet-residentiele gebouwen alleen een energieprestatiecertificaat bouw afgeleverd voor de bestemmingen kantoor en school. Vanaf 2017 is de EPN-methode ingevoerd voor niet-residentiële gebouwen en geldt ook een E-peileis voor gebouwen die tot eind 2016 onder andere specifieke bestemming vielen. Tot eind 2018 werden EPC s bouw afgeleverd. Veel aangiften voor aanvraagjaren moeten nog worden ingediend. Aantal EPC-bouw Totaal Tabel 5 aantal EPC s bouw per aanvraagjaar van de vergunning EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2018 pagina 7 van 27

8 % van de actieve verslaggevers 1.4 VERSLAGGEVERS In 2018 waren 812 verslaggevers actief. Actief betekent dat hij of zij in het voorbije jaar één of meerdere startverklaringen of EPB-aangiften heeft ingediend op de energieprestatiedatabank. In 2017 waren dat er 899. Een kleine groep van 93 verslaggevers (klasse A + B +C + D uit Tabel 6) is zeer actief en diende in 2018 meer dan 100 EPB-aangiften in. Die verslaggevers vertegenwoordigen bijna 12 % van alle actieve verslaggevers in Zij dienden samen EPB-aangiften in, wat gelijk staat aan 69 % van alle ingediende EPB-aangiften. Klasses (aantal ingediende AG) Aantal VG % t.o.v. totaal aantal VG's Aantal ingediende AG % t.o.v. totaal aantal AG's A. aantal AG > ,4% ,5% B. aantal AG > 500 en < ,6% ,8% 93 11,5% C. aantal AG > 250 en < ,1% ,5% D. aantal AG > 100 en < ,4% ,3% E. aantal AG > 50 en < ,5% ,2% F. aantal AG > 5 en < ,3% ,4% G. aantal AG <= ,7% 825 2,2% Totaal Tabel 6 classificatie verslaggevers volgens aantal EPB aangiften ingediend in 2018 Op Grafiek 3 is te zien dat het aandeel verslaggevers dat minder dan 5 aangiften per jaar indient, procentueel gezien daalt in 2016 en 2017, maar toch vrij groot blijft: 41% van de actieve verslaggevers in 2018 behoort tot die groep. Zij staan in voor iets meer dan 2% van de aangiften. In absolute aantallen is er een daling in deze groep verslaggevers: 825 in 2018 ten opzichte van 854 in 2017 en 1282 in ,1% 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% A. - E. aantal AG > 50 F. aantal AG > 5 en < 51 G. aantal AG <= 5 20% 10% 0% indienjaar Grafiek 3 evolutie aantal aangiften per actieve verslaggever volgens indienjaar pagina 8 van 27 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

9 Op Grafiek 4 is een blijvende daling waarneembaar van het totaal aantal actieve verslaggevers, sinds In 2018 daalde het aantal verslaggevers met 87, in 2017 met 253 en in 2016 met 200. Een mogelijke verklaring voor de snellere daling sinds 2015 is de invoering van de erkenningsregeling voor verslaggevers in 2015, waardoor minder actieve verslaggevers hun activiteiten stopzetten. Grafiek 4 evolutie aantal actieve verslaggevers volgens indienjaar EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2018 pagina 9 van 27

10 2 RESULTATEN De onderstaande cijfers zijn resultaten van alle EPB-aangiften, ingediend vanaf 2007 tot en met 31 december De resultaten van de EPB-aangiften zijn geanalyseerd per aanvraagjaar van hun stedenbouwkundige vergunning. Om de resultaten te evalueren zijn de cijfers telkens vermeld bij het jaar waarin de stedenbouwkundige vergunning voor het project werd aangevraagd. Op die manier is het mogelijk om de behaalde resultaten te bekijken in relatie tot de op dat moment geldende eisen. Het aantal ingediende EPB-aangiften van projecten met een vergunningsaanvraag in 2017 en in 2018 is nog zeer laag, respectievelijk en 51. De resultaten van 2017 zijn voorzichtig te interpreteren. De resultaten van aanvraagjaar 2018 zijn verder niet opgenomen. 2.1 EENGEZINSWONINGEN Evolutie spreiding E-peil In Grafiek 5 is te zien dat de nieuwe eengezinswoningen jaar na jaar energiezuiniger worden. De grafiek toont hoeveel procent van alle EPB-aangiften van eengezinswoningen het aangegeven E-peil halen, ingedeeld in categorieën van 10 E-peilpunten. Sinds 2006 zijn 6 kleuren verdwenen op de grafiek, namelijk de 6 E- peilcategoriëen tussen E60 en E>100. De groep E61-E80 -bouwers (categorie D & E) namen sterk toe tot 2010, als gevolg van de eerste verstrenging van de E-peileis (maximum E100 naar E80) voor woongebouwen vanaf De groep van lage-energiewoningen ( E60) steeg van bijna 5% voor aanvraagjaar 2006 naar 33% voor vergunningsaanvragen van Meer dan 66% van de aanvragen van 2014 heeft een E-peil kleiner dan of gelijk aan E50, wat overeenkomt met het eisenniveau vanaf Grafiek 5 en Tabel 7 tonen duidelijk het effect van het aanscherpen van de E-peileis in 2010, 2012, 2014 en 2016: vanaf 2010 vertoont de grafiek om de twee jaar een sprong in het E-peil. In de jaren waarin de eis wordt aangescherpt, is er een duidelijke verschuiving naar een lager E-peil. Een groot aandeel van de woningen ligt immers in de categorie die nét aan de E-peileis voldoet. In de jaren waarin de E-peileis niet wordt aangescherpt, blijft het aandeel van de verschillende E-peilcategorieën stabiel. Sinds aanvraagjaar 2014 is er een opvallende stijging van het aantal aangiften dat aan de E-peileis van BEN (bijnaenergieneutraal, dus E30) voldoet, namelijk 31% tegenover 12% in Het aandeel met E-peil kleiner dan E30 stijgt verder naar de helft van de aangiften voor aanvraagjaar Voor aangiften vanaf aanvraagjaar 2016 is er een grotere groep in de categorie <E20 dan in de groep E30-E21. pagina 10 van 27 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

11 % van ingediende AG's 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% J.<=20 I H G F E D C B A.>100 10% 0% aanvraagjaar Grafiek 5 - evolutie E-peil eengezinswoningen volgens aanvraagjaar E-peil categorie A.>100 4% 0,31% 0,21% 0,06% 0,06% 0,04% 0,03% 0% 0,03% 0% 0% 0% B % 21% 15% 9% 0,02% 0,07% 0% 0,01% 0% 0% 0,04% 0% C % 34% 31% 24% 0,85% 0,70% 0,07% 0,03% 0% 0% 0% 0% D % 25% 27% 30% 45% 48% 0,83% 0,43% 0,04% 0% 0% 0% E % 11% 12% 14% 20% 20% 46% 44% 0,38% 0,18% 0,11% 0% F % 5% 8% 12% 18% 18% 27% 27% 32% 28% 0,35% 0% G % 2% 3% 5% 6% 5% 12% 13% 21% 24% 25% 15% H ,47% 0,98% 2% 3% 5% 5% 8% 4% 15% 11% 18% 24% I ,27% 0,38% 0,82% 1% 2% 2% 3% 7% 19% 22% 19% 22% J.<=20 0,14% 0,26% 0,70% 1% 2% 2% 3% 5% 12% 14% 38% 38% Tabel 7 - % van ingediende aangiften per E-peilcategorie, per aanvraagjaar. De gearceerde zones duiden de aangiften aan die de E-peileis niet halen. De blauwe zones duiden de aangiften aan die aan het E-peil van BEN ( E30) voldoen EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2018 pagina 11 van 27

12 2.1.2 Evolutie gemiddeld E-peil Nieuwe eengezinswoningen worden jaar na jaar energiezuiniger. In Tabel 8 is te zien dat het gemiddelde E-peil van de nieuwe eengezinswoningen gestaag daalt. Voor aanvraagjaar 2006 was het gemiddelde E-peil E86; voor aanvraagjaar 2016 is dat gemiddeld E28. De totale daling van aanvraagjaar 2006 naar 2017 bedraagt 59 E- punten, een daling van 69%. Dit cijfer is een eerste indicatie op basis van een beperkt aantal ingediende EPBaangiften voor 2017 en is dus nog voorzichtig te interpreteren. De sterke daling voor dossiers vanaf aanvraagjaar 2010, 2012, 2014 en 2016 is ongetwijfeld gelinkt met de aanscherping van de maximale E-peileis van E100 naar achtereenvolgens E80, E70, E60 en E50 voor nieuwe woongebouwen. Aanvragen van 2015 haalden gemiddeld E39. Dat is 1 E-peilpunt beter dan E40, het E-peil dat pas vanaf 2018 verplicht is. Voor de EPB-aangiften van aanvraagjaar 2016 die al zijn ingediend, gaat het gemiddelde E-peil in dalende lijn verder naar E28, dus voorbij het BEN-niveau (E30). Voor de al ingediende aangiften van aanvraagjaar 2017 lijkt die trend zich verder te zetten. E gemiddeld Daling gemiddeld E- peil t.o.v Aantal EPBaangiften Wettelijke eis % E % E % E % E % E % E % E % E % E % E % E % 499 E50 Tabel 8 gemiddeld E-peil voor eengezinswoningen per aanvraagjaar Grafiek 6 toont per aanvraagjaar het gemiddelde E-peil tegenover de E-peileis van dat aanvraagjaar. De gemiddelde E-peilen liggen duidelijk lager dan de wettelijke eisen. Telkens wanneer de eis strenger wordt, neemt ook het gemiddelde E-peil een sprong naar betere waarden. pagina 12 van 27 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

13 % van de ingediende AG's E-peil Wettelijke eis Gemiddeld E-peil Grafiek 6 evolutie gemiddeld E-peil eengezinswoningen per aanvraagjaar Evolutie aandeel dat het E-peil van BEN haalt Het aantal eengezinswoningen dat het E-peil van het BEN-niveau ( E30) haalt, gaat in stijgende lijn. Voor aanvraagjaren 2012 en 2013 bedraagt het aantal BEN-woningen respectievelijk amper 6% en 12%. Voor aanvraagjaar 2014 neemt het aandeel BEN-woningen sterk toe, tot 32%. Voor aanvraagjaar 2016 is er opnieuw een opvallende stijging naar 57% en voor 2017 zitten we voorlopig- op 60% van de aangiften van nieuwe eengezinswoningen die voldoen aan het E-peil van BEN. Eind 2017 waren dat er Grafiek 7 - % van ingediende aangiften van eengezinswoningen die het E-peil van BEN halen EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2018 pagina 13 van 27

14 Tabel 9 toont het aantal aangiften voor eengezinswoningen met E-peil 30 per aanvraagjaar. Vanaf 2013 is dit aantal boven aangiftes gestegen. Voor projecten van aanvraagjaar 2016 zijn nog niet alle aangiften ingediend. Het aantal BEN-eengezinswoningen vanaf aanvraagjaar 2016 zal vermoedelijk nog sterk stijgen in de loop van In totaal zijn tot eind 2018 al BEN-eengezinswoningen gebouwd. Eind 2017 waren dat er Aantal BEN aangiftes Tabel 9 aantal aangiftes voor woongebouwen met E-peil APPARTEMENTEN Evolutie spreiding E-peil Hieronder worden de resultaten van de appartementen bekeken. De resultaten voor aanvraagjaar 2017 moeten voorzichtig geïnterpreteerd worden. Ze zijn onvoldoende representatief, omdat door de langere doorlooptijd van de bouw van een appartementsgebouw - voor aanvraagjaar 2017 amper 65 EPB-aangiften al zijn ingediend. Bij de appartementsbouw wordt vaker dan bij eengezinswoningen, gemikt op het net behalen van de eis. Pas sinds 2010 is er een sterke toename van appartementen die E60 of lager scoren. Voor aanvraagjaar 2012 behalen bijna alle aangiften een E-peil van 70 of lager. Dit heeft te maken met een verstrenging van de E-peileis in 2012 naar maximaal E70. De trapsgewijze verstrenging van de eisen in 2010, 2012, 2014 en 2016 is te zien in de behaalde E-peilen op grafiek 8. In tegenstelling tot de eengezinswoningen waar bijna 4% van de projecten van 2006 een E-peil hoger dan E100 had, haalde een grotere groep van de appartementen (bijna 10%) van 2006 dat niveau niet. In het overgangsjaar 2006 was dat toegelaten, op voorwaarde dat het K-peil werd gerespecteerd. Vanaf aanvraagjaar 2007 is het aantal overtreders echter quasi nihil. pagina 14 van 27 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

15 Grafiek 8 evolutie E-peil appartementen volgens aanvraagjaar E-peil categorie A. > % 0,57% 0,50% 0,32% 0,02% 0,01% 0,02% 0,01% 0% 0% 0% 0% B % 20% 16% 11% 0,21% 0,12% 0,08% 0,01% 0,03% 0% 0% 0% C % 40% 37% 31% 1,42% 1,31% 0,40% 0,10% 0,11% 0% 0% 0% D % 29% 31% 36% 52% 47% 1,38% 0,73% 0,09% 0,03% 0% 0% E % 7% 9% 14% 29% 33% 59% 48% 0,78% 0,78% 0,21% 6% F ,08% 2% 5% 6% 13% 14% 31% 36% 38% 28% 0,85% 0% G ,16% 0,58% 1,55% 1,56% 3% 3% 6% 11% 44% 48% 34% 26% H ,04% 0,35% 0,19% 0,27% 1,26% 0,55% 1,62% 1,70% 8% 10% 42% 45% I ,01% 0,02% 0,01% 0,07% 0,29% 0,23% 0,53% 1,22% 7% 9% 13% 6% J. <=20 0,01% 0,02% 0,01% 0,18% 0,09% 0,11% 0,19% 0,69% 2% 3% 10% 17% Tabel 10 - % van ingediende aangiften appartementen per E-peilcategorie, per aanvraagjaar. De gearceerde zones duiden de aangiften aan die de E-peileis niet halen. De blauwe zones duiden de aangiften aan die het E-peil van BEN behalen ( E30) EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2018 pagina 15 van 27

16 E-peil Evolutie gemiddeld E-peil Ook in de appartementsbouw is er een duidelijke evolutie naar lagere E-peilen. Het gemiddelde E-peil blijft hoger dan bij de eengezinswoningen, maar daalt ook met 54 E-peilpunten van E90 (voor aanvraagjaar 2006) naar E36 (voor aanvraagjaar 2016). De cijfers voor 2017 zijn nog niet representatief: het aantal aangiften voor dit jaar is nog te laag om conclusies te kunnen trekken. E gemiddeld Daling gemiddeld E- peil t.o.v Aantal EPBaangiften Wettelijke eis % E % E % E % E % E % E % E % E % 7034 E % 5926 E % 946 E % 65 E50 Tabel 11 - gemiddeld E-peil voor appartementen per aanvraagjaar Net zoals bij eengezinswoningen is het gemiddelde E-peil van appartementen per aanvraagjaar merkelijk beter dan de E-peileis voor dat aanvraagjaar. Telkens als de eis strenger wordt, neemt het gemiddelde E-peil ook een sprong naar een beter E-peil Wettelijke eis Gemiddeld E-peil Grafiek 9 - gemiddeld E-peil appartementen per aanvraagjaar pagina 16 van 27 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

17 % van de ingediende AG's Evolutie aandeel dat het E-peil van BEN haalt Grafiek 10 toont de evolutie van het aandeel appartementen dat het E-peil van het BEN-niveau ( E30) haalt. Het aandeel appartementen dat het E-peil van BEN haalt, stijgt ook, maar minder indrukwekkend als bij eengezinswoningen. Voor de ingediende aangiften van aanvraagjaar 2014 kent het aantal BEN-appartementen een eerste opvallende stijging richting 10% en voor aanvraagjaar 2016 is 23% van de ingediende aangiften BEN Grafiek 10 - % van ingediende aangiften die het E-peil van BEN halen 2.3 E-PEIL VAN ALLE WOONGEBOUWEN PER PROVINCIE Tabel 12 toont het gemiddelde E-peil voor alle woongebouwen (eengezinswoningen en appartementen) per aanvraagjaar, per provincie. Limburg scoort het beste met een gemiddeld E-peil van E24; Oost-Vlaanderen scoort het slechts met een gemiddeld E-peil van E33. Antwerpen Limburg Oost- Vlaanderen Vlaams-Brabant West- Vlaanderen Alle provincies Tabel 12 - evolutie gemiddeld E-peil woongebouwen per aanvraagjaar, per provincie EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2018 pagina 17 van 27

18 % van ingediende AG's 2.4 KANTOREN Evolutie spreiding E-peil De resultaten voor de kantoorgebouwen zijn berekend op basis van de EPB-aangiften, ingediend tot en met 31 december De resultaten voor aanvraagjaar 2017 worden niet getoond, want die zijn niet representatief: er zijn nog maar 7 EPB-aangiften ingediend. Tot eind 2016 moest alleen een E-peil bepaald worden voor niet-residentiele gebouwen met de bestemming kantoor of school. In dit deel wordt de grootste groep hierin de kantoren besproken. Voor vergunningsaanvragen vanaf 2017 werd de EPN-methode ingevoerd en is er ook een E-peileis voor de functies die vroeger onder ASB (andere specifieke bestemmingen) vielen. De resultaten van de kantoorgebouwen (in Grafiek 11) zijn sterk verschillend van die van de woongebouwen. In het overgangsjaar 2006, waar de bouwheer kon kiezen tussen voldoen aan de E- of aan de K-peileis, is bij de kantoorgebouwen in veel gevallen gekozen voor de K-peileis. Liefst 30% behaalde een E-peil hoger dan E100. De volgende jaren is dat aantal sterk gedaald. Het duurde langer dan bij de woongebouwen, maar nu is de trend naar energiezuinige kantoorgebouwen duidelijk zichtbaar. Voor aanvraagjaar 2006 had minder dan 4% van de EPB-aangiften voor kantoren een E-peil E60 of lager. Deze groep steeg gestaag tot bijna 20% voor projecten aangevraagd in In 2012 en 2013 zet de stijgende trend zich door tot respectievelijk 35% en 42% onder invloed van de nieuwe E70-eis. In 2014 werd de eis voor kantoorgebouwen verder aangescherpt tot E60. Uit Tabel 10 blijkt dat deze verstrenging van de eis goed wordt nageleefd. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% J. <=20 I H G F E D C B A. > % 0% Grafiek 11 - evolutie E-peil kantoorgebouwen volgens aanvraagjaar pagina 18 van 27 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

19 E-peil categorie A. > % 2% 3% 3% 3% 2% 0% 0,45% 0% 0% 0% B % 53% 49% 40% 34% 39% 1,22% 0% 0% 0% 0% C % 20% 19% 19% 20% 21% 0,41% 0% 0% 0% 0% D % 14% 13% 15% 13% 16% 2,44% 2,25% 1,23% 0% 2,33% E % 5% 8% 10% 12% 11% 62% 55% 1,85% 0,75% 0% F ,52% 1,23% 3% 5% 8% 5% 22% 26% 47% 41% 33% G ,72% 1,97% 1,46% 4% 3% 3% 8% 8% 28% 32% 42% H ,36% 1,48% 0,73% 0,29% 3% 1,91% 2,03% 2,70% 10% 6% 12% I % 0,74% 0,49% 0,57% 1,71% 0,27% 1,63% 3% 6% 11% 7% J. <=20 0% 0,25% 0,97% 2,57% 1,71% 0,82% 0,41% 2,25% 6% 9% 5% Tabel 13 - % van ingediende aangiften kantoren per E-peilcategorie, per aanvraagjaar. De gearceerde zones duiden de aangiften aan die de E-peileis niet halen. De blauwe zones tonen de aangiften die voldoen aan het E-peil van een BEN-kantoor ( E40) Evolutie gemiddeld E-peil Voor kantoorgebouwen aangevraagd in 2006 ligt het gemiddelde E-peil iets onder de maximumgrens E100. Jaar na jaar daalt het gemiddelde E-peil. In 2011 is er opnieuw een duidelijke stijging tot E83, gerelateerd aan het verplicht meerekenen van de bouwknopen. De totale daling van aanvraagjaar 2006 naar 2016 bedraagt 55 E- punten, een daling van 55%. E gemiddeld Daling gemiddeld E-peil t.o.v Aantal EPBaangiften Wettelijke eis % % % % % % % % % % % Tabel 14 - evolutie gemiddeld E-peil voor kantoorgebouwen per aanvraagjaar EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2018 pagina 19 van 27

20 % van de ingediende AG's E-peil Wettelijke eis Gemiddeld E-peil Grafiek 12 - evolutie gemiddeld E-peil kantoorgebouwen per aanvraagjaar Evolutie aandeel dat het E-peil van BEN haalt Grafiek 13 geeft het aandeel van de kantoren weer dat het E-peil van het BEN-niveau ( E40) haalt. Voor het aanvraagjaar 2006 waren er quasi geen BEN-kantoren. Voor 2014 zien we een sterke stijging van het aandeel BEN kantoorgebouwen, voorbij 22%. Dit aandeel stijgt verder tot meer dan 26% voor aanvraagjaar Voor aanvraagjaar 2016 lijkt het aandeel te dalen, maar door het beperkt aantal aangiften voor dit aanvraagjaar zijn deze gegevens nog voorzichtig te interpreteren. Ook de voorgaande jaren bleek de daling uiteindelijk een stijging te zijn, eens meer aangiften zijn ingediend Grafiek 13 - % van ingediende aangiften die het E-peil van BEN halen pagina 20 van 27 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

21 2.5 INGRIJPENDE ENERGETISCHE RENOVATIES Sinds de invoer van ingrijpende energetische renovatie (IER) op 1 januari 2015, werden al 1407 ingediend voor dit type aard van de werken, bestemming wonen. Vorig jaar was dat minder dan de helft, namelijk % van de aangiften die voor IER zijn ingediend, is voor woongebouwen. In totaal, met de ingrijpende energetische renovatie van scholen, kantoren en andere bestemmingen meegerekend, zijn er 1503 aangiften ingediend. Omdat IER nog niet zo lang geleden ingevoerd werd, is het aantal aangiften nog beperkt. Ter vergelijking: voor gewone renovaties, aangevraagd na 1 januari 2015, werden 6105 aangiftes ingediend tot eind Het aandeel ingrijpende energetische renovaties is dus merkelijk kleiner, maar toch aanzienlijk: voor aanvragen vanaf 2015 is ongeveer 20% van alle renovaties waarvan al een aangifte is ingediend, een ingrijpende energetische renovatie Evolutie gemiddeld E-peil Voor eengezinswoningen bedraagt het gemiddelde E-peil E62, voor de aangiften van ingrijpende energetische renovaties van aanvraagjaar Voor appartementen ligt het gemiddelde voor aanvraagjaren in dezelfde lijn als voor de eengezinswoningen. Dit gemiddelde is merkelijk beter dan de E-peileis van E90, die geldt voor een IER met aanvraag vanaf Voor niet-residentiële eenheden (EPN) geldt, sinds 2017, een E-peileis die afhankelijk is van de aanwezige functies. Er zijn nog onvoldoende projecten afgerond, om te komen tot representatieve gemiddelde E-peilen voor de ingrijpende energetische renovatie van niet-residentiële gebouwen. eengezinswoningen Appartement,studio,loft E gemiddeld Aantal EPBaangiften E gemiddeld Aantal EPBaangiften Wettelijke eis E E E90 totaal Tabel 15 - evolutie gemiddeld E-peil voor ingrijpende energetische renovaties van woongebouwen, per aanvraagjaar EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2018 pagina 21 van 27

22 3 KARAKTERISTIEKEN WOONGEBOUWEN Hieronder wordt eerst toegespitst op het aantal woongebouwen met een luchtdichtheidstest. Daarna wordt belicht in welke mate hernieuwbare energiemaatregelen zoals warmtepompen, zonneboiler of fotovoltaïsche panelen worden toegepast in de nieuwe woongebouwen. De cijfers zijn gebaseerd op de gegevens van meer dan EPB-aangiften van eengezinswoningen en appartementen. De cijfers voor aanvraagjaar 2016 en 2017 zijn gebaseerd op een beperkt aantal aangiften en moeten dus nog voorzichtig worden geïnterpreteerd. 3.1 WOONGEBOUWEN MET UITGEVOERDE LUCHTDICHTHEIDSTEST Luchtdicht bouwen is een efficiënte maatregel om onbewuste ventilatieverliezen in gebouwen door spleten en kieren te beperken. In de E-peilberekening wordt standaard gerekend met een waarde bij ontstentenis voor de luchtdichtheid. In werkelijkheid hebben veel woongebouwen een betere luchtdichtheid dan de waarde bij ontstentenis. Om die betere luchtdichtheid te valideren in het E-peil, moet een luchtdichtheidstest worden uitgevoerd. De investeringskost van het luchtdichter bouwen en het laten uitvoeren van een meting is vrij beperkt. Het inrekenen van de gemeten luchtdichtheid kan een relatief grote impact op het E-peil hebben. Grafiek 14 toont per aanvraagjaar in hoeveel woongebouwen een luchtdichtheidstest is uitgevoerd. Dit wordt getoond voor alle woongebouwen samen en ook uitgesplitst voor eengezinswoningen en appartementen. In de beginperiode van de energieprestatieregelgeving werden vrijwel geen luchtdichtheidstesten uitgevoerd. Slechts 1 op de 40 woongebouwen met aanvraagjaar 2006 liet de luchtdichtheid meten. De maatregel vindt sindsdien meer en meer ingang. De luchtdichtheid werd gemeten in bijna één op drie woongebouwen van aanvraagjaar Voor aanvraagjaar 2012 was dit al in meer dan de helft van de woongebouwen. Bij de al ingediende aangiften met aanvraagjaar 2016 werd er bij 86% van de eengezinswoningen en in bijna 90% van de appartementen de luchtdichtheid gemeten, gebaseerd op het beperkt aantal ingediende EPB-aangiften tot eind Het percentage voor aanvraagjaar 2017 is nog niet representatief: vooral voor de appartementen moeten nog veel aangiften worden ingediend. Er worden momenteel voor het eerst meer luchtdichtheidsmetingen uitgevoerd bij appartementen dan bij eengezinswoningen. Dat kan een gevolg zijn van de aanscherping van de E-peileis in pagina 22 van 27 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

23 Gemiddeld lekdebiet test [m³/m²h] % van aantal ingediende AG alle woongebouwen eengezinswoningen appartement/studio/ loft Grafiek 14 - % van de EPB-aangiften woongebouwen mét uitgevoerde luchtdichtheidsmeting, per aanvraagjaar De woongebouwen waarbij een test werd uitgevoerd, blijken heel wat luchtdichter te zijn dan de waarde bij ontstentenis veronderstelt. Het lekdebiet bij de uitgevoerde testen is gemiddeld, over alle aanvraagjaren en woongebouwen heen, 3,61 m³/hm². Dat is tot ruim drie keer beter dan wat standaard wordt verondersteld via de waarde bij ontstentenis 12 m³/hm². Hierbij moet echter worden opgemerkt dat de gemeten luchtdichtheid van de gebouwen vrij stabiel blijft tussen 2006 en 2016, zoals getoond in Grafiek Rijwoningen Halfopen woningen Vrijstaande woningen Appartement/studio/ loft Grafiek 15 gemiddeld lekdebiet opgemeten bij luchtdichtheidsmeting, per aanvraagjaar EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2018 pagina 23 van 27

24 % van aantal ingediende AG 3.2 WOONGEBOUWEN MET WARMTEPOMP Grafiek 16 toont in hoeveel procent van de nieuwe woongebouwen met centrale of gemeenschappelijke verwarming per aanvraagjaar een warmtepomp is toegepast. De percentages worden gegeven voor alle woongebouwen samen en ook uitgesplitst voor de eengezinswoningen en voor de appartementen. Van 2006 naar 2013 is een geleidelijke groei vast te stellen voor alle woongebouwen samen, van 2% naar 6%. Voor aanvraagjaar 2014 stijgt het aandeel aangiften met een warmtepomp sterk tot meer dan 16% voor alle woongebouwen en tot 23% voor eengezinswoningen. Nadien stellen we een stabilisatie vast. De sterke stijging in de toepassing van warmtepompen vanaf 2014 is een gevolg van het verplichte aandeel aan hernieuwbare energie voor aanvragen vanaf 1 januari Voor aanvraagjaar 2016 stijgt het toepassen van een warmtepomp voor alle woongebouwen samen, verder naar 20%. Zoals te verwachten, worden warmtepompen minder vaak toegepast bij appartementen dan bij eengezinswoningen. Voor de appartementsgebouwen lijkt de toepassing van warmtepompen vanaf aanvraagjaar 2016 te dalen, maar die evolutie is nog niet zeker, want nog niet alle aangiften voor aanvraagjaar 2016 zijn ingediend appartement/studio/ loft eengezinswoning 10 5 alle woongebouwen samen Grafiek 16 - % van de EPB-aangiften woongebouwen mét warmtepomp, per aanvraagjaar 3.3 WOONGEBOUWEN MET ZONNEBOILER Grafiek 17 toont per aanvraagjaar in hoeveel procent van de nieuwe woongebouwen een zonneboiler voor warmwaterbereiding is toegepast. Van 2006 naar 2013 is een geleidelijke groei vast te stellen voor alle woongebouwen samen, van bijna 2% naar meer dan 6%. Voor aanvraagjaar 2014 gaat het aandeel zonneboilers voor eengezinswoningen in stijgende lijn voorbij de 20%, waarschijnlijk door het verplichte aandeel aan hernieuwbare energie vanaf aanvraagjaar Voor aanvraagjaar 2015 daalt het aandeel aangiften met een zonneboiler duidelijk naar 9% voor alle woongebouwen en naar 13% voor eengezinswoningen. De dalende trend lijkt zich verder te zetten voor aanvragen van Zonneboilers worden het meest toegepast bij eengezinswoningen en het minst bij appartementen. pagina 24 van 27 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

25 % van aantal ingediende AG appartement/studio/loft eengezinswoningen 5 alle woongebouwen Grafiek 17 - % van de EPB-aangiften woongebouwen mét zonneboiler, per aanvraagjaar 3.4 WOONGEBOUWEN MET PV-PANELEN Grafiek 18 toont per aanvraagjaar in hoeveel procent van de nieuwe woongebouwen fotovoltaïsche panelen zijn geplaatst, voor alle woongebouwen samen en uitgesplitst voor de eengezinswoningen en voor de appartementen. Voor alle woongebouwen samen is een geleidelijke toename vast te stellen van 2006 tot Ongeveer 1% van de woongebouwen van aanvraagjaar 2006 heeft PV-panelen. Voor aanvraagjaar 2014 stijgt het aandeel woongebouwen met PV-panelen sterk, naar bijna 44%. In appartementsgebouwen werden quasi geen PVpanelen toegepast tot aanvraagjaar Vanaf dan vindt die maatregel ook bij de appartementen haar ingang. In aanvraagjaar 2014 stijgt het aandeel appartementen met PV-panelen sterk naar ongeveer 25%. Voor aanvraagjaar 2015 stijgt het aandeel aangiften met toepassing van PV verder naar 64% voor eengezinswoningen en 29% voor appartementen. Die trend zet zich verder door voor aanvraagjaar 2016 met een stijging naar 86 % voor eengezinswoningen en 37% voor appartementen. In bijna 74 % van de aangiften van woongebouwen met bouwaanvraag in 2016, past men PV-panelen toe. Ook hier kan de sterke stijging in 2014 verklaard worden door de invoer van een verplicht aandeel hernieuwbare energie vanaf EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2018 pagina 25 van 27

26 % van ingediende AG % van aantal ingediende AG appartement/studio/loft eengezinswoningen alle woongebouwen Grafiek 18 - % van de EPB-aangiften woongebouwen mét PV-panelen, per aanvraagjaar 3.5 ALGEMEEN: TOEPASSEN VAN HERNIEUWBARE ENERGIE Grafiek 19 toont het percentage woongebouwen dat ofwel een zonneboiler (ZB), ofwel een warmtepomp (WP), ofwel fotovoltaïsche panelen (PV), ofwel combinaties van twee of drie van de toepassingen heeft geplaatst. De grafiek toont dat de trend naar het toepassen van hernieuwbare energie duidelijk gezet is. In 2006 werd slechts in 3% van de woongebouwen één of meerdere hernieuwbare energietoepassingen geplaatst. In 2012 paste bijna 17% van de nieuwe woongebouwen minstens ofwel een zonneboiler, ofwel een warmtepomp, ofwel fotovoltaïsche panelen, ofwel combinaties ervan, toe. In 2014 stijgt dit aandeel naar meer dan de helft (55%) van de woningen en appartementen. De sterke stijging in het aandeel hernieuwbare energie sinds aanvraagjaar 2014, is een gevolg van het verplichte aandeel aan hernieuwbare energie vanaf 1 januari Dit stijgt verder, tot 8 op de 10 woningen en appartementen in In meer dan 80% kiest men dus voor hernieuwbare energie in plaats van het alternatief van een 10% strengere E-peileis Grafiek 19 - % van de EPB-aangiften woongebouwen mét warmtepomp, zonneboiler of PV-panelen of combinaties, per aanvraagjaar pagina 26 van 27 EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/

27 % van ingediende AG In Grafiek 20 is de toepassing van hernieuwbare energie meer in detail bekeken. De meeste woongebouwen passen één maatregel toe. De toepassing van PV-panelen kent duidelijk het overwicht en zit sinds 2014 in de lift: voor aanvragen van 2016 past men in 55% van de eengezinswoningen enkel PV-panelen toe, om het minimumaandeel hernieuwbare energie in te vullen. Daarnaast plaatst nog 17% PV-panelen in combinatie met een warmtepomp. De andere combinaties komen minder vaak voor ENKEL PV ENKEL WP ENKEL ZB PV + WP PV + ZB WP + ZB WP + ZB + PV Grafiek 20 - % van de EPB-aangiften woongebouwen mét enkel warmtepomp, enkel zonneboiler, enkel PV-panelen of combinaties van 2 of 3 van de maatregelen, per aanvraagjaar Aanvragen 2014 Aanvragen 2015 Aanvragen 2016 Aanvragen 2017 % aangiften Percentage aangiften (t.o.v alle aangiften) met hernieuwbare energie (HE) Enkel PV Enkel Enkel Combi PV + PV + zonneboiler warmtepomp warmtepomp zonneboiler 55% 28% 8% 5% 10% 2,5% 61% 37% 6% 4% 12% 2% 80% 55% 2% 1% 17% 2% 83% 64% 2% 3% 12% minder dan 1% Tabel 16 % van de EPB-aangiften van woongebouwen met toepassing van hernieuwbare energie, per maatregel, per aanvraagjaar EPB - CIJFERS EN STATISTIEK VOOR EPB-AANGIFTEN INGEDIEND T.E.M. 31/12/2018 pagina 27 van 27