HAO-proVUssioneel Jaargang 5

Transcriptie

1 HAO-proVUssioneel Jaargang 5 Didactisch bulletin Nummer 1 voor de huisartsopleiders HOVUmc april 2005 Scholingsaanbod 2005 Redactie: Sylvia el Gannouti Frieda de Haas Leni Overmars Angelika Raths Huisartsopleiding VUmc Overschiestraat XK Amsterdam tel.:

2 HAO-proVUssioneel april 2005 INHOUD VOOR WAT HOORT WAT... 3 HAO-MENTOREN EN COACHES... 5 SCHOLINGSAANBOD PRAKTISCHE ZAKEN EN SPELREGELS... 8 HET BASISCURRICULUM - LEERGANG 0 T/M Leergang Leergang Leergang Leergang Leergang HET KEUZECURRICULUM - LEERGANG Beoordelen Feedback Inspiratie Consultvoering Supervisie Intervisie Opfrissen Co-docentschap HAO-basiscurriculum Onderwijsontwikkeling en (co)-docentschap HAO-keuzecurriculum Beekbergen Huisarts en ouder worden SUPERVISIE DOE ME EEN LOL HOE BEGON HET? WAAROM SUPERVISIE? PRIKBORD HA-DI-DOC - WAT IS DAT OOK AL WEER? UITSLAG ENQUÊTE HAO-PROVUSSIONEEL SEPTEMBER INSIDER IN WELKE LEERGANG ZIT U? Illustratie voorpagina: omslag van Wouter van Kempen: Vreemde vogels Inmerc bv, Wormer 2004 HAO-proVUssioneel HOVUmc april

3 2 HAO-proVUssioneel HOVUmc april 2005

4 VOOR WAT HOORT WAT Angelika Raths Jullie verzorgen het leeuwendeel in de opleiding van de toekomstige collega s wij horen jullie daarbij maximaal te ondersteunen. Voor wat hoort wat. Zo simpel is het. Het team dat zich met de opleiding opleiders bezig houdt is iets veranderd: Jolijn de Graaff en Harry Schleypen hebben andere taken op zich genomen (Jolijn is weer een groep gaan begeleiden en Harry heeft het teamleiderschap blok 1 van Ilinka Haverkate overgenomen). Daarvoor gaan Gerda Visser (huisartsbegeleider) en Hans Burggraaff (HAO) de DIS versterken. Het competentieprofiel van de HAO Als huisartsopleider leer je er een nieuw vak bij, zeggen we tegen belangstellende aspirant-opleiders. Maar welke taken houdt dit vak van docent (in de moderne zin van leerbegeleider) in en wat moet je kunnen om het naar behoren uit te voeren? Na 20 jaar huisartsopleiding is eind 2003 de Werkgroep HAO in het kader van de PVH (Project Vernieuwing Huisartsopleiding) - onder andere - begonnen met het beschrijven van het competentieprofiel van de huisartsopleider. (De VU is in deze landelijke, achtkoppige werkgroep trouwens sterk vertegenwoordigd: voorzitter is HAO Han Hofstee, de enige HAIO-plek wordt met verve vervuld door blok-9-haio Marith Rebel- Volp en ook ondergetekende probeert een steentje bij te dragen.) Dit profiel zal landelijk uitgangspunt voor de opleiding van opleiders gaan worden. In het septembernummer hopen wij het in z n geheel af te kunnen drukken, het zal ook op de website komen, zodat iedereen hiervan kennis kan nemen. In het competentieprofiel worden (voor de overzichtelijkheid) vier taakgebieden onderscheiden, die in de praktijk uiteraard onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn: 1. de taak van huisarts 2. didactische taken (hoe begeleid en ondersteun ik de HAIO bij het leren) 3. faciliterende taken op organisatorisch gebied (van ha-praktijk naar onderwijs-praktijk) 4. de eigen, persoonlijke ontwikkeling als HAO De taken zijn uiteraard niet nieuw elke opleider zal ze herkennen. Op de VU hebben wij een lange traditie om opleiders voor deze taken toe te rusten. Nieuw is dat zij officieel benoemd zijn. Een belangrijke stap om het landelijk met elkaar eens te worden over wat het vak huisartsopleider inhoudt. Met name de laatste drie taakgebieden zijn relevant voor de didactische scholing. Nieuwe verworvenheden Hoe proberen wij op ons instituut de HAO s in hun taken te ondersteunen en op welke taakgebieden richten wij ons daarbij? Groepsbegeleiders bezoeken de praktijken en begeleiden sterker koppelgericht (HAO-HAIO). De Ha-Di-Doc bewaakt de longitudinale ontwikkeling van opleiders en voert functioneringsgesprekken. Groepsbegeleiders en docenten van de meerdaagse geven structurele feedback. Een aantal ervaren en bekwame HAO s is als HAO-mentoren beschikbaar voor consultatie ten aanzien van de taakgebieden 2-4. Voor beginnende opleiders is met ingang van dit jaar minimaal één mentorcontact vast onderdeel van het Opleidingspakket. Een aantal ervaren en bekwame HAO s is beschikbaar als HAO-coach voor leerbegeleiding- of scholingop-maat met name waar het gaat om het leren op taakgebied 2 en 3. Er is een nieuwe leergang 4 ontwikkeld. De cursus markeert de overgang van het (verplichte) HAO-basiscurriculum naar het zelfgestuurde keuzecurriculum van de ervaren opleider in leergang 5. In deze cursus veel aandacht voor taakgebied 4. Een nieuw cursusaanbod voor de ervaren opleiders in leergang 5: HAO Gert Roos gaat samen met oud-staflid Joop Stam (en ondersteuning van Ans Bijlmer en Allard Gerritsen) op zoek naar de inspiratie van opleiders (taakgebied 4). HAO-proVUssioneel HOVUmc april

5 Hans van der Voort trakteert op een nieuwe vierdaagse, ditmaal rond het hachelijke thema beoordelen never a dull moment (taakgebied 2 en 4). Staflid én HAO Willemien Avenarius en Jelle de Boer, ervaren trainer en gastdocent van de HO- Groningen, bieden gelegenheid om eigen consultvaardigheden op te poetsen en te laten glimmen bij de begeleiding van haio s (taakgebied 1 en 2). Vanwege succes geprolongeerd: de inmiddels befaamde feedbacktraining van Inger van Heijst en Pieter Loef. Een aanrader voor allen die het nog niet hebben meegemaakt (taakgebied 2 en 4). Extra aandacht voor supervisie - het neusje-van-de-zalm voor wie wil leren op taakgebied 4. Twee ervaren HAO s, Han Jacobs en Emile van der Heijden, berichten in dit nummer over hun recente, persoonlijke ervaringen. Supervisie als vast scholingsonderdeel voor alle opleiders? Voor wat hoort wat Het systeem van onze vierdaagse cursussen bestaat op geen enkel ander huisartsinstituut in Nederland (paralleldagen wél en soms HAO-symposia). Ons leergangensysteem (je doorloopt een curriculum, waar het één op het ander voortbouwt) is uniek en zit inmiddels goed in elkaar. Allebei vraagt een flinke inspanning van het instituut. Daarvoor verwachten wij van onze opleiders dat zij verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leerproces: blokkeren van de cursusdata, die minimaal een jaar van tevoren bekend zijn (zie elders in dit nummer), de inschrijvingsformulieren op tijd terugsturen/ faxen (diepe zucht van het secretariaat het kost zoveel tijd om achter mensen aan te bellen!) en zelf initiatief nemen als je in je scholing achter raakt. Je moet hiervan houden, als je voor ons instituut kiest, zeggen we van begin af aan tegen de aspirantopleiders in de oriëntatiecursus. Wij zijn glashelder over aanbod en verwachtingen. Wie bij ons opleider wordt doet dit vanuit een vrije keuze op voorwaarden die van tevoren bekend zijn. Natuurlijk kan iedereen wel eens verhinderd zijn. Daarvoor sturen we niemand de laan uit. We zouden gek zijn. Maar wie structureel afwezig is en geen belangstelling toont voor de eigen scholing en ontwikkeling als opleider, is bij ons niet op z n plek. Zijn jullie opleiders dan beter? Waarom hebben wíj niet zo n scholing?!, vraagt een opleider uit de zaal met lichte verontwaardiging als ik aan het Groningse zusterinstituut een lezing houd over ons HAO-curriculum. Een collega pareert met een slinkse tegenvraag: Hebben jullie dan betere opleiders? Oei, dit is glad ijs. Ik ben ervan overtuigd dat systematische scholing haar vruchten afwerpt. We zien opleiders groeien in de loop der jaren. Maar wat nou precies het effect van onze scholing is? Ik weet het niet, zeg ik waarheidsgetrouw. Welk resultaat onze scholing oplevert is niet gemeten. Nou hoeft en kán ook niet alles gemeten worden, maar we zien er wel een uitdaging in leervorderingen zichtbaarder te maken. Bijvoorbeeld door zelftoetsing of peertoetsing (van collega s onder elkaar). Wij willen meer gebruik maken van zinnige instrumenten en toetsvormen die beschikbaar zijn. Hier wordt ook op landelijk niveau aan gewerkt. See you Op 27 mei 2005 is in Maastricht een landelijke dag voor opleiders een goede gelegenheid collega s van andere instituten te ontmoeten. De meeste HAO-VUmc-collega s, die nu een HAIO hebben, zullen elkaar tussen 14 en 16 juni terugzien. Dit keer weer in de bossen. Ondanks jullie tips (alle zijn nagetrokken) en inschakeling van een bureau kon er geen plek in een vergelijkbare prijscategorie worden gevonden, die goed bereikbaar is voor iedereen én over voldoende werkruimtes beschikt zonder dat wij in een onpersoonlijk XXL-formaat verzuipen (het hotel van vorig jaar zat bovendien al vol). We blijven rondkijken en houden ons aanbevolen voor suggesties. Maar we zitten niet slecht in Kontakt der Kontinenten, want wisten jullie dat op een steenworp afstand een goede sauna is, op 5 minuten rijafstand het Henschotermeer en het militaire luchtvaartmuseum, dat er wandel- en fietsroutes zijn en 30 fietsen voor jullie klaarstaan? Dus neem je zwem-, sport-, wandel- of hardloopspullen mee, want voor wat hoort wat 4 HAO-proVUssioneel HOVUmc april 2005

6 HAO-MENTOREN EN COACHES Angelika Raths Ter ondersteuning van de huisartsopleiders hebben wij op ons instituut de functies van HAO-MENTOR en HAO-COACH ingevoerd. Beide functies worden vervuld door zeer ervaren en didactisch bekwame HAO s, die daarvoor door het instituut zijn gevraagd. Zij maken tijd vrij en hebben de laatste jaren hun scholingsdagen gebruikt om deze functies uit te werken en zichzelf te scholen in hun ondersteunende taak naar HAO-collega s toe. Alle betrokkenen werken als mentor, sommigen vervullen ook de functie van coach. De mentoren zelf hechten grote waarde aan het onderscheid in functies. Het grootste verschil zit in de rol van het instituut. Het instituut heeft geen inhoudelijke bemoeienis met de begeleiding van de mentor, het instituut kan wel partij zijn in de begeleiding van een coach. HAO-MENTOR Een mentor is te beschouwen als raadsman/-vrouw voor de HAO, te consulteren zonder dat het instituut zich er inhoudelijk mee bemoeit. Elke huisartsopleider kan contact opnemen met een mentor. Men kan hem/haar consulteren voor alle vragen betreffende het eigen functioneren als opleider bij twijfels en vragen betreffende de samenwerking met de HAIO of het instituut. voor praktische vragen, zoals organisatorische aanpassingen in de praktijk (wanneer leergesprekken het beste plannen, hoe de assistente optimaal betrekken) bij onzekerheden over regels en de praktische uitvoering ervan Alle vragen kunnen uiteraard ook met stafleden van het instituut worden besproken, maar er kunnen redenen zijn dit liever met een mentor te willen doen: bijvoorbeeld de periode tot de volgende paralleldag duurt te lang, men wil iets bespreken buiten de grote parallelgroep om, misschien juist met iemand die onafhankelijk van het instituut opereert of men heeft belangstelling voor een observatie bij of door een ervaren HAO-collega op de werkvloer. De vorm van consultatie kan verschillen. Het kan om telefonisch overleg of een praktijkbezoek gaan. Alles wat tijdens de consultatie besproken wordt valt geheel buiten het instituut en valt onder de regels van privacy. Wél ondersteunt het instituut de activiteiten van de mentoren. Met ingang van zijn alle beginnende opleiders verplicht tot minimaal één leercontact met een mentor. In sommige gevallen b.v. waar zich al concrete zal het instituut verzoeken om in plaats daarvan contact met een coach op te nemen. De beginnende opleider benadert de mentor van zijn/haar keuze uiterlijk na de eerste startersdag. Per zijn de volgende HAO-mentoren beschikbaar: Piet Bakker solo praktijk Dres JX Westwoud Frans Banis Velius HOED Jeudje GM Hoorn Oebele Dijkstra solo praktijk Markt AT Delden privé fax privé fax fax pietbakker@quicknet.nl Banis@veliushoed.nl o.dijkstra@wanadoo.nl HAO-proVUssioneel HOVUmc april

7 Karol Habryka groepspraktijk Voorstraat KB Lelystad Wouter van Kempen gezondheidscentrum Jan van Zutphenstraat VC Haarlem Ingrid Letsch groepspraktijk Voorstraat KB Lelystad Carina Meereboer duo praktijk Burg. De Beaufortplein AG Markelo Hans Padding duo praktijk Hélene Swarthlaan KE Uithoorn Harry Spelt HOED Schouwwagen Grootebroek Karin Verschoor gezondheidscentrum Betje Wolffplein NV Hoorn privé fax fax privé fax privé fax privé privé fax privé Karolhabryka@planet.nl Kemplov@knmg.nl Ingrid.letsch@planet.nl c.meereboer@hetnet.nl jpadding@knmg.nl j.spelt@planet.nl k.verschoor@kersenboogerd.nl Uiteraard is de tijd van mentoren beperkt. Als een HAO-mentor geen plek meer heeft, zal hij/zij doorverwijzen naar een collega. HAO-COACH Een HAO-coach is een didactisch bekwame collega, die de didactische scholing van zijn/haar collega gericht ondersteunt en kritische gesprekspartner is tijdens het leerproces. Het instituut kan een opleider verzoeken, of een opleider kan besluiten, een HAO-coach te benaderen om specifieke didactische competenties en vaardigheden bij te scholen onder begeleiding in de praktijk resultaatgericht te werken aan lacunes De inhoudelijke invulling is niet vrijblijvend. Coaching kan op punten plaatsvinden die door het instituut zijn geformuleerd, nadat ze met de betrokkene zijn besproken. De rol van HAO-coach kan een directiever karakter hebben dan die van de mentor. Ook kán het instituut (anders dan bij de mentor) de coach vragen om zijn/haar indruk te geven m.b.t. de kwaliteiten of vorderingen van een HAO. Alles wat de coach hierover aan informatie geeft hoort uiteraard eerst besproken te zijn met de betrokkene zelf. Per zijn de volgende HAO-coaches beschikbaar: Piet Bakker solo praktijk Dres JX Westwoud Oebele Dijkstra solo praktijk Markt AT Delden Karol Habryka groepspraktijk Voorstraat KB Lelystad privé fax fax privé fax pietbakker@quicknet.nl o.dijkstra@wanadoo.nl Karolhabryka@planet.nl 6 HAO-proVUssioneel HOVUmc april 2005

8 Ingrid Letsch groepspraktijk Voorstraat KB Lelystad Carina Meereboer duo praktijk Burg.de Beaufortplein AG Markelo Hans Padding duo praktijk Hélène Swarthlaan KE Uithoorn Karin Verschoor gezondheidscentrum Betje Wolffplein NV Hoorn privé fax privé fax privé fax privé Ingrid.letsch@planet.nl c.meereboer@hetnet.nl jpadding@knmg.nl k.verschoor@kersenboogerd.nl Uiteraard is de tijd van de coaches beperkt. Als een HAO-coach geen plek meer heeft, zal hij/zij doorverwijzen naar een collega. Voor vragen met betrekking tot het bovenstaande kunt u contact opnemen met Angelika Raths ( of a.raths@vumc.nl) of Harry Schleypen ( of h.schleypen@vumc.nl). Niets is onmogelijk voor diegene die het niet zelf hoeft te doen. (Simone Weil) HAO-proVUssioneel HOVUmc april

9 SCHOLINGSAANBOD 2005 Het onderwijs vindt plaats in leergangen, onderscheiden naar het basiscurriculum (leergang 0 t/m 4) en het keuzecurriculum in leergang 5 voor ervaren opleiders. In dit bulletin wordt het onderwijsaanbod beschreven. Eerst zetten we echter nog even de belangrijkste praktische zaken en spelregels rondom de leergangen op een rijtje. PRAKTISCHE ZAKEN EN SPELREGELS Een cursus duurt in principe 4 dagen, te weten: - twee achtereenvolgende dagen in juni en twee in november - duo-opleiders zijn altijd beide welkom, wél wordt elke deelnemer geacht alle 4 dagen aanwezig te zijn. Accreditering: 1 contactuur = 1 punt, volledige cursus (4 dagen) 26 punten. U dient minstens driekwart van de hele cursus te hebben gevolgd, voordat u opschuift naar een volgende leergang. Een cursus gaat door als er minimaal 10 aanmeldingen zijn. Bij elke cursus is vermeld wat het max. aantal deelnemers is. Tijdens de cursusdata is het de bedoeling dat de 1 e jaars HAIO s en de 3 e jaars HAIO s (gestart maart) de zelfstandige periode draaien. Voor de 3 e jaars HAIO s gestart september geldt, dat ze gedurende de cursusdagen in de praktijk moeten zijn, conform de normale procedure bij het HAO-onderwijs. Kosten. Wij sturen u na de gehele cursus, dus na november, een rekening. De kosten zijn inclusief maaltijden en overnachting. Soms komt het voor dat deelnemers een maaltijd niet gebruiken of de nacht niet in het conferentieoord verblijven. Het is praktisch gezien niet haalbaar om dit individueel te verrekenen. Wij vragen hiervoor uw begrip. Verdere informatie: zie Regelgeving inzake financiële afhandeling meerdaagse cursussen op de website: De contactpersoon bij het secretariaat is Sylvia el Gannouti, maandag t/m vrijdag, tel , s.elgannouti@vumc.nl 8 HAO-proVUssioneel HOVUmc april 2005

10 HET BASISCURRICULUM - LEERGANG 0 T/M 4 Hieronder wordt per jaargang het cursusaanbod beschreven dat in het scholingsjaar 2005 op het programma staat. U kunt zich alleen inschrijven voor een cursus als u ook in de desbetreffende leergang bent ingedeeld. Zie hiervoor het bijgevoegde actuele overzicht op pagina 28. Leergang 0 Titel cursus ORIËNTATIECURSUS Doelgroep Inhoud cursus Erkende huisartsen die geïnteresseerd zijn in het opleiden van een huisarts-inopleiding. Deze geaccrediteerde cursus is een eerste oriëntatie op het opleiderschap voor huisartsen-in-opleiding aan het VUmc. Het doel van de cursus is dat de belangstellende huisartsen en het instituut na afloop kunnen besluiten of men met elkaar in zee wil gaan. Cursusdagen Deze cursus wordt bij voldoende belangstelling twee keer per jaar aangeboden. In 2005 is dat op Maandag 18 april vanaf uur (met overnachting) tot dinsdag 19 april uur Herhaling zelfde cursus: Maandag 12 tot dinsdag 13 september Docenten Marianne Kok en Angelika Raths Aantal deelnemers Minimaal: 8 Maximaal: 14 Thema s Eerste kennismaking met de huisartsopleiding VUmc Verwachtingen en wensen van deelnemers en instituut Structuur van de opleiding en plek van de huisartsstages Voor- en nadelen van het opleiden Mogelijkheden voor didactische scholing als opleider Wat moet, wat mag? Koppelingsprocedure Praktische consequenties voor de praktijkvoering Hoe maak je kennis met en kies je de HAIO? Kiezen voor de HOVUmc? Werkwijze Er wordt informatie gegeven en er is veel gelegenheid tot vragen stellen aan o.a. het hoofd van de opleiding en huisartsen-in-opleiding. In tweetallen en subgroepjes worden rollenspelen en opdrachten uitgevoerd die in het teken staan van de didactische taken van een opleider. Tijdens het diner en de borrel is gelegenheid informeel van gedachten te wisselen. HAO-proVUssioneel HOVUmc april

11 Titel cursus Doelgroep Inhoud cursus STARTERSDAGEN Zowel de HOVUmc als de aanstaande opleider zijn na de oriëntatiecursus overeengekomen de samenwerking aan te gaan, de praktijk is gevisiteerd en de opleider is gekoppeld aan de eerste HAIO, maar de HAIO is nog niet in de praktijk. Tijdens deze dagen vindt een eerste kennismaking plaats met onderwerpen die bij aanvang van het opleiden aan de orde komen en dient als voorbereiding op de komst van de HAIO. Er wordt een begin gemaakt met het oefenen van de meest basale didactische vaardigheden. Cursusdagen Donderdag 26 januari en donderdag 16 februari 2006 Docenten Marianne Kok, Leni Overmars en gast-hao Aantal deelnemers Minimaal: 8 Maximaal: 14 Thema s Werkwijze Kennismakingsgesprek: Organisatie in de praktijk Consultatie Mentoraat Standaardrooster 1 e jaar Themagesprek Dagrapportage Feedback Eerstvolgende HAO-scholing Afwisselend wordt in de grote groep gewerkt (informatieoverdracht en groepsdiscussie) en in kleinere groepjes (oefenen van didactische vaardigheden). Zo wordt bijvoorbeeld in tweetallen een wederzijds interview gehouden en in drietallen worden leergesprekken op elkaar in rollenspelen geoefend. Goed advies krijg je vaak van iemand die te oud is om het slechte voorbeeld te geven (Rochfoucauld) 10 HAO-proVUssioneel HOVUmc april 2005

12 Leergang 1 Titel cursus DE DUIZENDPOOT Doelgroep Leergang 1 (ook geschikt voor AMA-opleiders) Inhoud cursus Deze cursus is bedoeld als ondersteuning van HAO s die op dit moment bezig zijn met hun eerste begeleidingsjaar. Op de eerste bijeenkomst in juni neemt u kennis van het onderwijs aan de huisartsopleiding van het VUmc en de gebruikte leermiddelen. De beoordelingsprocedure voor HAIO s met de daarbij behorende evaluatieformulieren wordt besproken. Er zal worden geoefend met leergesprekken: welke vormen bestaan er, wat kun je ermee, waar moet je op letten, hoe kun je op een juiste wijze feedback geven? In november zullen we doorgaan op het thema leergesprekken waarbij we gebruik zullen maken van een scoringslijst. Daarnaast is er ook aandacht voor de organisatie van de praktijk: Hoe stuur ik de patiëntenstroom? Naar analogie van het persoonlijk opleidingsplan (POP) van de HAIO zult u een persoonlijk opleidingsplan voor uzelf opstellen: Wat wil ik als opleider leren, hoe en wanneer? Cursusdagen 14 en 15 juni dinsdag/woensdag 8 en 9 november dinsdag/woensdag Docenten Marianne Kok en Piet Verkuyl (HAO) Aantal deelnemers Minimaal: 10 Maximaal: 14 Thema s Het individueel opleidingsplan van de HAIO Voortgangskwalificatie en beoordelingsprocedure Leergesprekken: consultbespreking, dagrapportage, consultatie Werken met de video en directe observatie Soorten leergesprekken: taak-, proces- en persoonsgericht Feedback: theorie en oefening Leercondities in de eigen praktijk Instructies aan de assistentie Werkwijze De werkwijze tijdens deze leergang is afwisselend in de gehele groep en in kleinere groepen. Er wordt naar gestreefd zoveel mogelijk tijd te besteden aan actieve deelname van de groepsleden. Inleidingen en nabesprekingen vinden plenair plaats; maar oefenen in de vereiste communicatievaardigheden voor opleiders gebeurt veelal in tweetallen of subgroepjes van 3 of 4 deelnemers. Tijdens het tweede deel van de leergang in november wordt ook gebruik gemaakt van videoapparatuur. HAO-proVUssioneel HOVUmc april

13 Leergang 2 Titel cursus LEERGESPREKKEN Doelgroep Leergang 2 (ook geschikt voor AMA-opleiders) Inhoud cursus We gaan aan de slag met de door de HAO s ervaren hobbels bij het voeren van de leergesprekken. De door de cursisten meegenomen video s van eigen leergesprekken zijn daarbij onze inspiratiebron. Cursusdagen 14 en 15 juni dinsdag/woensdag 8 en 9 november dinsdag/woensdag Docenten Gerda Visser en Helle Poulsen Aantal deelnemers Minimaal: 10 Maximaal: 12 Thema s Het leergesprek, plaats en functie Soorten leergesprekken Basisvaardigheden voor het voeren van leergesprekken Valkuilen Het nabespreken van observaties Hulpmiddelen bij leergesprekken, zoals observatielijsten Het concretiseren van leervragen Tips en trucs Werkwijze Iedere cursist neemt minimaal 3 video-opnames van eigen leergesprekken mee. Daarmee gaan we in kleine groepjes aan het werk. We proberen, door goed te focussen op individuele leerwensen, maatwerk te leveren. 12 HAO-proVUssioneel HOVUmc april 2005

14 Leergang 3 Titel cursus Doelgroep Inhoud cursus DOKTERS MET STIJL Opleiders die leergang 1 en 2 hebben gevolgd Door vanuit verschillende invalshoeken te kijken naar stijlverschillen tussen HAO en HAIO worden handvatten zichtbaar (en aangereikt) om deze verschillen positief en constructief te benutten Cursusdagen 14 en 15 juni dinsdag/woensdag 9 en 10 november woensdag/donderdag (let op: afwijkend van juni!) Docenten Willem Feijen en Paul van Katwijk Aantal deelnemers Minimaal: 10 Maximaal: 12 Thema s Beoordelen Conflicthantering Omgaan met weerstanden Leerstijlen volgens Kolb Verdedigingsmechanismen Werkwijze In deze leergang zullen we gebruik maken van diverse werkvormen: Voorbereidingsopdrachten Reflectie op voorbereidingsopdrachten Praktisch werken met de thema s aan de hand van opdrachten Rollenspelen en verwerkingsopdrachten Lorenzo HAO-proVUssioneel HOVUmc april

15 Leergang 4 Titel cursus Doelgroep DOORSTART Leergang 4 en ervaren opleiders die een pas-op-de-plaats willen maken Inhoud cursus Omdat in deze leergang het (verplichte) basiscurriculum van de scholing als opleider in principe wordt afgerond, willen we een pas op de plaats maken, uw opleiderschap evalueren en in een perspectief van continuïteit plaatsen. Hoe was de situatie bij de start van uw opleiderschap, wat is sindsdien verworven, waar bevindt u zich nu, waar wilt u naar toe, en wat gaat u doen om de kwaliteit van uw opleiderschap op peil te houden c.q. verder te ontwikkelen (doorstart)? Dit alles ook om richting te kunnen geven aan het zelfgestuurde leertraject in leergang 5. Cursusdagen 14 en 15 juni dinsdag/woensdag 9 en 10 november woensdag/donderdag (let op: afwijkend van juni!) Docenten Leni Overmars en Jolijn de Graaff Angelika Raths en Lili van Rhijn Aantal deelnemers Minimaal: 10 Maximaal: 14 Thema s Wat hoopte ik dat het opleiderschap me zou brengen? Is dat er ook uitgekomen; wat/waarom wel of niet? Hoe ben ik daarmee om gegaan? Wat heb ik inmiddels geleerd/verworven, en hoe bevalt dat? Zicht bieden/krijgen op m n eigen competenties met behulp van zelfen peertoetsing en feedback. Inzicht in de persoonlijke kwaliteiten die kenmerkend zijn voor m n opleiderschap, de dynamiek die dat met zich meebrengt, en de mogelijkheden om daar actief gebruik van te maken. Waarin zit het plezier van het opleiden; wat geeft energie; zijn geven en ontvangen in balans; hoe behoud en/of bewaak ik dat? Welke competentie(s) wil ik verder ontwikkelen en waar wil ik in deze cursus alvast mee oefenen? Hoe kan ik m n voornemens voor de toekomst als opleider concretiseren in een haalbaar en toetsbaar persoonlijk opleidingsplan (POP)? Werkwijze Met behulp van opdrachten en oefeningen worden bovenstaande thema s nader onderzocht en geconcretiseerd. Afwisselend wordt plenair gewerkt en in kleine groepjes waarin kan worden afgestemd op ieders persoonlijke leerbehoeften. Tussendoor korte theoretische inleidingen om handvatten te bieden of het geheel in een kader te plaatsen. Door iedereen meegebrachte video-opnames van leergesprekken dienen als demonstratie-, leer-, en oefenmateriaal. 14 HAO-proVUssioneel HOVUmc april 2005

16 HET KEUZECURRICULUM - LEERGANG 5 Wij gaan ervan uit dat de ervaren opleiders na het basiscurriculum zelf hun leerproces vorm kunnen geven, afgestemd op hun persoonlijke lacunes en belangstelling. Zij kiezen zelf uit het onderstaande aanbod: Beoordelen Titel cursus WIE BEN IK DAT IK (BE-)OORDEEL? Doelgroep Leergang 5 Inhoud cursus Oordelen. Van een HAO wordt gevraagd dat hij of zij ook beoordelingen geeft van het professionele gedrag van de HAIO. Veel opleiders vinden dit moeilijk, want wie ben ik Men probeert een vertrouwensrelatie op de bouwen en hoe verhoudt zich dit tot het uitspreken van een oordeel? Sommigen ervaren de HAIO vooral als aanstaande collega en wie beoordeelt nou een collega? Wie aan deze cursus meedoet is echt van plan te werken aan het onder ogen zien van hoe hij of zij zich (eventueel diep van binnen) zelf ziet en beoordeelt. Van daaruit kan gewerkt worden naar de oordelen die we hebben over anderen, o.a. je HAIO. Wie zichzelf niet kent, kan niet weten wat de eigen oordelen waard zijn. Cursusdagen 14 en 15 juni dinsdag/woensdag 8 en 9 november dinsdag/woensdag Docenten Hans van der Voort Aantal deelnemers Minimaal: 10 Maximaal: 12 Thema s Oordelen over jezelf en over anderen Veroordelen van jezelf en anderen Beoordelen van jezelf en anderen Bevrijding van ingeroeste opvattingen over jezelf en anderen Het foute van wat niet weet, wat niet deert! Werkwijze Afwisseling van groepsgericht, in duo s en individueel (beide binnen de groep) werken. Er wordt, waar nuttig, gewerkt met de Gestaltemethode waarmee kan worden duidelijk gemaakt of gedrag en intenties met elkaar overeenstemmen en de ware oordelen over jezelf naar voren kunnen komen. We zullen ontspannings- en introspectieoefeningen doen en rollenspelen waarin we onze beoordeling van de ander naar voren brengen. Kortom, een afwisselend, levendig programma, waarbij je je niet kunt verschuilen. HAO-proVUssioneel HOVUmc april

17 Feedback Titel cursus VOOR DE DRAAD! - FEEDBACK GEVEN EN ONTVANGEN Doelgroep Leergang 5 Inhoud cursus De regels van het feedback/kritiek-geven en ontvangen zijn voor ervaren opleiders bekend, maar het toepassen blijkt in de praktijk nog een hele kunst. Hoe scheid je de zaak van de persoon? Welk moment kies je ervoor? Hoe vertel je het? Op welke manier luister je het beste? We gaan op zoek naar onderliggende overtuigingen, normen, waarden, gevoelens. Naast het opfrissen van de regels, krijgt iedere deelnemer feedback op maat. Cursusdagen 15 en 16 juni woensdag/donderdag 8 en 9 november dinsdag/woensdag (let op: afwijkend van juni!) Docenten Pieter Loef en Inger van Heijst Aantal deelnemers Minimaal: 10 Maximaal: 15 Thema s Persoonlijke drempels en obstakels bij het geven van feedback aan HAIO s (of collega-hao s en docenten) De kunst van het feedback geven De kunst van het ontvangen van kritiek Oefenen met eigen casuïstiek als opleider Ontdekken van eigen blinde vlekken Werkwijze: In deze workshop staat het praktisch werken, ervaren en toepassen centraal. Tijdens de trainingsdagen zoeken we aan de hand van zelfingebrachte casuïstiek naar de wetmatigheden van kritiek geven en ontvangen. Wij gebruiken diverse werkvormen: Uitleg van theorie Praktisch werken middels oefeningen Rollenspelen met trainer /acteur en actrice Stem-, adem-, ontspannings- en bewegingsoefeningen Luisteren naar muziek Kortom je hoeft je niet te vervelen! 16 HAO-proVUssioneel HOVUmc april 2005

18 Inspiratie Titel cursus INSPIRATIE VAN HAO EN HAIO Doelgroep Leergang 5 Geschikt voor AMA-opleiders Inhoud cursus Als je niet elke dag met een stok in je ziel roert dan vries je dicht. Gerrit Krol Hoewel veel huisartsen worstelen met problemen rond inspiratie wordt er weinig nageschoold op dit gebied. Blijkbaar wordt dat aan ieders eigen wijsheid overgelaten. Als we nascholen gaat dat veelal over aspecten van kennis en vaardigheden. Deze aspecten zijn ook belangrijk als onderdeel van competentie - sleutelbegrip in de vernieuwde huisartsopleiding. Belangrijk, maar niet als enige; persoonlijke kwaliteiten en motivatie zijn de minder zichtbare onderdelen van onze competenties en van de competenties waar onze HAIO s naar streven. In deze cursus willen we kijken naar onze eigen inspiratiebronnen en onderzoeken hoe we met onze HAIO in gesprek kunnen raken rond het thema inspiratie. Cursusdagen 15 en 16 juni woensdag/donderdag 9 en 10 november woensdag/donderdag Docenten Gert Roos (HAO) en Joop Stam Gastdocent juni: Allard Gerritsen Aantal deelnemers Minimaal: 10 Maximaal: 15 Thema s Inspiratie/motivatie van HAO en HAIO als concrete voorwaarde voor werken en leren. Exploreren/werken met diverse inspiratiebronnen. Werken met inspiratie als thema in de leergesprekken en de rol van Motivatie bij het aanleren van competenties Werkwijze Een aantal inspiratiebronnen (bijv. creativiteit, zingeving) zal uitgewerkt worden in de vorm van workshops. Er zal gewerkt worden met het inspiratiespel, waarmee deelnemers aan de leergang 5-cursus Nieuw curriculum van 2004 al ervaring opdeden. HAO-proVUssioneel HOVUmc april

19 Consultvoering Titel cursus: BRUSH UP YOUR TOOLS - CONSULTVOERING Doelgroep: Leergang 5 Inhoud cursus: Consultvoering is de ruggengraat van de huisartsgeneeskundige zorg. Iedere opleider is er in de eigen opleiding mee bezig geweest. Van verschillende kanten kwam het verzoek ervaren opleiders de gelegenheid te geven opnieuw naar de eigen praktijk van consultvoering te kijken en daar feedback op te krijgen. Hoe voert de ervaren opleider zijn/haar eigen consulten? Wat heeft men inmiddels verworven, wat is verwaterd, wat verdient nieuwe aandacht? Hoe verhoudt de eigen praktijk van consultvoering zich tot wat de HAIO hierover op het instituut leert? Hoe ga je hier op een constructieve manier mee om? In hoeverre is de HAO zich bewust van zijn/haar voorbeeldfunctie en maakt er gebruik van? Cursusdagen: 15 en 16 juni woensdag/donderdag 9 en 10 november woensdag/donderdag Docenten: Willemien Avenarius (HAB en HAO) en Jelle de Boer (GW-staflid HO Groningen) Aantal deelnemers: Minimaal: 10 Maximaal: 14 Thema s: Verworvenheden en verbetermogelijkheden in de eigen consultvoering Verschil tussen de praktijk en het consult volgens het boekje? Zelf- en peertoetsing Begeleiden van HAIO bij het verwerven van competenties op gebied van de consultvaardigheden Wat betekenen verschillen in consultvoering tussen de ervaren huisarts en een huisarts-in-opleiding? Culturele, seksespecifieke en individuele verschillen in het voeren van consulten Werkwijze: De cursus gaat uit van de daadwerkelijke praktijk van de deelnemers en hun specifieke leerdoelen. Er wordt gewerkt met (meerdere) video-opnames van iedere deelnemer van eigen consulten. Deze worden vakkundig geanalyseerd. Tussen juni en november bezoeken HAO s een collega in de praktijk en observeren en bespreken een dagdeel consultvoering. Wij oefenen met de toepassing van bestaande toetsinstrumenten individueel, in de hele groep en in subgroepen. Iedere deelnemer ontvangt feedback-opmaat. Lorenzo 18 HAO-proVUssioneel HOVUmc april 2005

20 ALTERNATIEVEN LEERGANG 5 Let op: alleen voor ervaren opleiders Naast de verschillende vierdaagse cursussen, willen wij de volgende alternatieven onder uw aandacht brengen en van harte aanbevelen: Supervisie Diegenen die in 2005 supervisie willen volgen en daarmee één of twee vierdaagse(n) willen compenseren verzoeken wij vriendelijk met de onderstaande richtlijnen rekening te houden: De supervisie richt zich in eerste instantie op het huisartsopleider-zijn. Het huisarts-zijn kan uiteraard niet daarvan los worden gekoppeld, maar is niet de enige invalshoek. De supervisieserie duurt minimaal 15 bijeenkomsten in principe om de 14 dagen. Minimale duur van de bijeenkomsten is: individueel 1 uur, twee deelnemers 1½ uur, drie deelnemers 2 uur. De opleider volgt bij voorkeur groepssupervisie met (maximaal) twee HAO-collega s (dus in een drietal, conform de supervisiesetting van HAIO s). Individuele supervisie is mogelijk. De supervisor is LVSB- of NHG-geregistreerd (let op: alleen bij NHG-registratie van supervisor kan de supervisie geaccrediteerd worden!). Bij voorkeur is/was de supervisor als staflid verbonden aan een huisartsopleiding of heeft meerdere supervisieseries als freelance supervisor voor een huisartsopleiding gegeven (om te waarborgen dat zij/hij voldoende zicht heeft op het werk van de huisartsopleider). Elk contactuur supervisie wordt gehonoreerd met 1 accrediteringspunt (als de supervisor NHGgeregistreerd is). Bij supervisiebijeenkomsten van twee uur levert de supervisie dus 30 punten op. Na afloop toont de HAO middels een getekende verklaring van de supervisor aan dat de supervisie aan de bovengenoemde voorwaarden voldeed. De kosten van de supervisie worden, net als die voor de cursussen, door de deelnemers gedragen. Met het volgen van een volledige supervisiereeks kunt u desgewenst 2 jaar meerdaagse cursussen (2x4 dagen) compenseren. Uiteraard blijft iedereen op de cursussen welkom! Voor verdere informatie, hulp bij het vinden van een geschikte supervisor, het samenstellen van een supervisiegroepje of het contact leggen met collega s die als opleiders supervisie-ervaring hebben opgedaan en daarover informatie willen verstrekken, kunt u contact opnemen met Angelika Raths (a.raths@vumc.nl of ). Lees in dit nummer ook de ervaringen van Emile van der Heijden en Han Jacobs op pagina 22 en 23. Intervisie Intervisie kan een aantrekkelijk vervolg op supervisie zijn. Wie aantoonbaar heeft deelgenomen aan minimaal 7 intervisiebijeenkomsten gedurende maximaal twee jaar, begeleid door een NHG-supervisor (dan is het ook geaccrediteerd) of onbegeleid met HAO-collega s, kan daarmee één vierdaagse cursus compenseren. Wij beschouwen Balintgroepen ook als een vorm van intervisie. Informatie en desgewenst ondersteuning bij de organisatie: Angelika Raths (a.raths@vumc.nl of ). HAO-proVUssioneel HOVUmc april

21 Opfrissen Het kan voor een ervaren HAO bij tijd en wijle zinvol zijn een basisleergang te herhalen ter opfrissing van bepaalde didactische basisvaardigheden. De inhoud van de basiscursussen verandert in de loop der jaren en nieuwe docenten zetten vaak weer eigen accenten. Als u denkt dat u toe bent aan het opfrissen van de thema s van de leergangen 2, 3 of 4, dan bent u van harte welkom, mits er nog vrije plaatsen zijn. Dit kan ook een opstap zijn voor het volgende alternatief, het co-docentschap. Informatie bij Angelika Raths (a.raths@vumc.nl of ). Co-docentschap HAO-basiscurriculum Het meeste leer je vóór de klas Wie denkt didactische kwaliteiten te hebben, kan zich bij Angelika Raths opgeven als co-docent voor leergang 0 t/m 3. U kunt uw jaarlijkse vier scholingsdagen (met bijbehorende voorbereiding) dan gebruiken om vóór de klas te staan in plaats van in de klas te zitten. Eventueel nodigen wij u eerst uit voor een oriënterend gesprek hierover. U zult altijd naast een staflid-docent werken. Omdat het een leeractiviteit is, een invulling van uw eigen scholingsdagen, wordt u hiervoor niet betaald, maar stellen wij u vrij van de kosten voor uw verblijf. Uiteraard zijn de cursusdagen die u begeleid geaccrediteerd. De cursussen zijn al uitgewerkt en men kan met ongeveer één dag inwerken volstaan. De hoofdverantwoordelijkheid zal altijd bij de hoofddocent liggen. U zult merken dat u tijdens het voorbereiden en geven van de stof zelf weer veel op zult frissen en bij zult leren dat is immers de ervaring van veel groepsbegeleiders. Informatie bij Angelika Raths (a.raths@vumc.nl of ). Onderwijsontwikkeling en (co)-docentschap HAO-keuzecurriculum Als u zelf ideeën hebt voor het opzetten van een nieuwe didactisch gerichte cursus, c.q. onderwijsactiviteit voor ervaren opleiders, dan nodigen wij u graag uit om uw ideeën op papier te zetten en met ons te bespreken. Wij zullen kijken of uw ideeën passen in het kader van ons HAO-curriculum en zo ja hoe wij u kunnen ondersteunen bij het vormgeven ervan. Denkt u ook over didactische kwaliteiten te beschikken, dan zou u de cursus eventueel zelfs samen met een ervaren staflid kunnen geven. Daarvoor zullen wij u van tevoren uitnodigen voor een oriënterend gesprek. Waarschijnlijk zal het ontwikkelen, geven en mee-organiseren u meer tijd kosten dan uw 4 scholingsdagen. U kunt deze activiteit dan voor 2 jaren scholing laten tellen of voor de meertijd (in overleg) waarneemkosten declareren. Contactpersoon: Angelika Raths (a.raths@vumc.nl of ). 20 HAO-proVUssioneel HOVUmc april 2005

22 Beekbergen Huisarts en ouder worden De Beekbergen-cursussen voor opleiders zijn al sinds jaar en dag een begrip. Ze hebben dezelfde opzet als onze meerdaagse cursussen: 4 dagen verdeeld over 2 x 2 dagen. In het najaar van 2003 is een nieuwe cursus van start gegaan. Zoals ook bij de vorige jaren het geval was, omvat de cursus zowel een didactisch thema (dit keer: Grenzen en uitdagingen aan het coachen ), alsook een vakinhoudelijk thema ( Oud is niet oud, gericht op de ouder-wordende mens, inclusief uzelf). De cursus is inmiddels al vijf keer aangeboden, en een aantal van onze opleiders hebben daaraan deelgenomen. In het najaar van 2005 en in de eerste helft van 2006 wordt de cursus nog een aantal malen gegeven, en wel op de volgende data: Cursus 7: 6/7 oktober en 24/25 november 2005 Cursus 8: 26/27 januari en 16/17 maart 2006 Cursus 9: 20/21 april en 1/2 juni 2006 De mailing hierover kunt u binnenkort verwachten van de Beekbergen-organisatie. Als u in 2005 aan een Beekbergen-cursus hebt deelgenomen of een toezegging voor een plaats in 2005 hebt ontvangen, vermeld dit dan met de datum op uw inschrijfformulier, zodat wij dit in onze administratie kunnen verwerken. Cursussen die gevolgd worden in 2006 nu nog niet opgeven. Zij tellen pas mee in 2006! HAO-proVUssioneel HOVUmc april

23 SUPERVISIE DOE ME EEN LOL Emile van der Heijden Hoe begon het? Ik heb vorig jaar de beslissing genomen voor supervisie te kiezen in plaats van een vierdaagse cursus. Liefst samen met twee andere collega s omdat het me plezierig leek om steun te krijgen en ideeën te horen van collega s. Ik heb dus op het aanmeldingsformulier voor de meerdaagse de keuze supervisie aangekruist. Binnen een paar weken werd ik gebeld door de teamleider didactische scholing (Angelika). Er waren nog enkele potentieel belangstellenden. Angelika nodigde me uit op het instituut kennis te komen maken met één van hen, zij zou dan de verdere gang van zaken toelichten. Op die manier maakte ik kennis met collega Han Jacobs. In dat gesprek hebben we besloten samen aan de supervisie te beginnen. Angelika heeft ons verder op weg geholpen om een supervisor te vinden. Praktische zaken Wij hebben eens in de twee weken een bijeenkomst van 1½ uur bij de supervisor. Wat kost het? Er is tijd gemoeid met zo n supervisietraject. Je moet toch eens in de twee weken naar de supervisor en weer terug. Verder wordt er van je verwacht dat je er ook buiten de bijeenkomsten mee bezig bent, iedere supervisant schrijft een (reflectie-)verslag over de bijeenkomst en zorgt om de beurt voor een inbreng voor de volgende keer. Daarnaast lees je het verslag en de inbreng van de ander. Het kost natuurlijk ook geld, zo n 80 tot 100 per keer. In eerste instantie lijkt dat een heel bedrag, maar zeker goed besteed voor zo n intensieve en persoonsgerichte nascholing. Waar gaat het over? Dat hangt van jezelf af. Wil je het erover hebben wat maakt dat je nog steeds cyriax injecties geeft, terwijl je inmiddels weet dat het geen bewezen effect heeft op duur en ernst van de klachten? Aan welke dingen ontleen ik energie, welke dingen zijn voor mij de krenten in de pap? Welke dingen vind ik lastig in het vak en hoe kan ik daarmee omgaan of er misschien zelfs krenten in de pap van maken? Wil je onderzoeken waarom mensen bij je weglopen, wat dat bij je oproept en hoe je daarmee om wilt gaan? Of wil je vaststellen met welke verworvenheden in jouw persoonlijk functioneren je tevreden kunt zijn? Alles wat je persoonlijk functioneren in je werk als huisarts of opleider betreft kan onderwerp van gesprek zijn. Voorbeeld Bespreking van mijn casus over een HIV-geïnfecteerde man, bij wie ik niet naar de longen luisterde, en die nu na herstel van een door mij gemiste pneumonie - meldt dat hij zich niet serieus genomen voelt. Dat geeft mij het gevoel te falen. Han herkent dergelijke situaties. Dat geeft wel steun. Maar ik wil kijken wat maakt dat het mis ging en wat dat met mij doet. Mijn probleem is dat ik in het gesprek met de patiënt niet verder kom. Ik ben er zelf van overtuigd dat ik de patiënt serieus heb genomen Mijn vragen: Wat heeft gemaakt dat ik me op de (eerste) situatie heb verkeken? Ben ik vast gaan houden aan mijn interpretatie van zijn gedrag in plaats van in te gaan op zijn beleving? Hoe kan ik dit een volgende keer aanpakken? Bij een bekende patiënt heb ik een beeld van de verwachtingen van die patiënt. Dat beeld bepaalt mede welke acties ik als huisarts onderneem. Dat is een specifiek aspect van de huisartsgeneeskunde. Hier was het een valkuil. 22 HAO-proVUssioneel HOVUmc april 2005

24 Wat kan er meespelen dat ik niet kan toegeven dat ik een fout heb gemaakt? In eerste instantie schrik ik, en voel ik angst en verdriet over het mogelijk missen van een ernstige aandoening. In de bespreking blijkt dat ik vergeten ben te vermelden dat de patiënt naar een andere huisarts over is gestapt. Speelt er krenking mee? Tegelijkertijd lucht het ook op, als mensen in zo n situatie bij mij vertrekken, omdat ik zo n klacht wel een hypotheek vind leggen op vervolgcontacten. Hoe kan ik dit nu anders doen? Kennelijk heb ik onvoldoende controle over de situatie. Kan ik een time-out organiseren in dit soort situaties? De patiënt heeft er over na kunnen denken, ik niet. Het wordt me duidelijk dat het verstandig is om een tweede gesprek te arrangeren, waarin feiten op een rij gezet kunnen worden en de gevoelens besproken kunnen worden. Een goede ingang daarvoor zou voor mij kunnen zijn: Het kan zijn dat ik een fout heb gemaakt (me vergist heb). Ik wil het graag samen met u onderzoeken. Waarom supervisie? In een vorige HAO-proVUssioneel las ik over supervisie: het is fijn om een keer tijd te hebben om over jezelf te praten - en dat dan ook nog deskundig begeleid. Tijd voor jezelf! Dit kan ik beamen. Supervisie is geaccrediteerd (per supervisieuur 1 punt)! Dat is niet voor niets. De relatie met onze patiënten is vanzelfsprekend een van onze belangrijkste instrumenten als huisarts (naast medisch-technische vaardigheden), die met onze HAIO een van onze belangrijkste instrumenten als HAO. Daarom is nascholing daarin, bijvoorbeeld via supervisie net als nascholing over medisch-inhoudelijke zaken een vanzelfsprekendheid. Dus: doen! (Voor wie meer informatie wil: evanderheijden@zorggroep-almere.nl) HAO-proVUssioneel HOVUmc april

25 WAAROM SUPERVISIE? Han Jacobs Ik heb dit jaar gekozen voor supervisie in plaats van andere cursussen uit het programma-aanbod voor opleiders als een soort van restkeuze, het was het enige dat ik nog niet in de meer dan 20 jaar opleiden had meegemaakt. Spijt heb ik er geen moment van gehad. In eerste instantie was ik alleen bang dat het een soort herhaling zou worden van de ervaring met psychotherapie die ik niet zolang geleden heb afgesloten. Ook die angst bleek ongegrond. Met name door het leggen van het te bespreken onderwerp in de context van de opleiding en van de ervaring als huisarts. Het bespreekbaar maken van ervaringen opgedaan tijdens een spreekuur- of visitecontact of bij een leergesprek of nabespreking met de HAIO, welke ervaringen op een of andere manier in het geheugen zijn blijven hangen, en dus belangrijk genoeg waren om aan de orde te stellen, is een bijzondere belevenis. Mijn mede-supervisant bracht daar ook nog ervaringen als (locatie)manager bij in wat gezien de ontwikkelingen in mijn HOED-groep, een welkom nieuw ervaringsveld opende. In deze ontwikkelingen heb ik jaren lang een voortrekkersrol gespeeld, het aan de orde stellen van mijn ervaringen daarin bleek ook zeer vruchtbaar voor de manier waarop ik in de nabije toekomst mijn bijdrage kan blijven leveren. Wat op mij de meeste indruk heeft gemaakt is het tot stand komen van inzicht in de relatie tussen eigen ontwikkeling en daardoor medebepaalde karakter- en persoonlijkheidseigenschappen aan de ene kant en het tot stand komen van een ontwikkeling in een actueel conflict of discussie. Dit inzicht geeft mij in ieder geval het gevoel meer grip te hebben op mijn eigen bijdrage aan de bedoelde ontwikkeling van discussies en conflicten, waardoor ik me in ieder geval vrijer voel dan tevoren. Vrijer met name om mijn eigen gevoel een rol toe te kennen daarin, iets waar ik altijd veel moeite mee had en wat ik bij aanvang van de supervisie ook als mijn gewenste leerdoel had aangegeven. Ik kan dan ook op grond van mijn eigen ervaring iedere opleider van ganser harte aanbevelen deel te nemen in een supervisietraject. Misschien zou het zelfs aanbevelingswaardig zijn het verplicht te stellen voor opleiders die niet eerder aan supervisie hebben deelgenomen. (Voor wie meer informatie wil: 24 HAO-proVUssioneel HOVUmc april 2005

26 PRIKBORD Planning 2006 De meerdaagse cursussen voor volgend jaar zijn op: juni 2006 en 7-9 november 2006 Welke van de drie dagen het worden (di/woe of woe/do), verschilt per cursus. Vreemde vogels Boekje van HAO-collega Wouter van Kempen verschenen! Wie provu leest, kent de columns van Wouter van Kempen. Voor wie daar plezier in had, is nu zijn boekje Vreemde vogels verschenen met impressies uit Wouters Haarlemse praktijk. De illustratie van de boekomslag siert de voorkant van dit nummer. Enkele stukjes zullen provu-lezers bekend voorkomen. Humoristisch, ontroerend, soms wrang en voor iedere huisarts(opleider) herkenbaar. Verschenen bij Inmerc bv, Wormer, 2004 en in de boekhandel verkrijgbaar (ISBN X) Wisseltruk U wilt wel in juni een cursus volgen, maar weet nog niet zeker of u in november een HAIO (of AMA) heeft? U kunt deze dagen, waarvoor u dan mogelijk waarneming moet regelen (er is immers geen HAIO) in een zelfstandige week van uw HAIO als vakantiedagen compenseren. Voordeel is dat u de cursus in dezelfde groep kunt afronden, waarmee u in juni bent begonnen. U schuift op deze manier met de hele leergang op. Dat is voor uzelf leuker en werkzamer voor de groep. HAO-proVUssioneel HOVUmc april

27 HA-DI-DOC - WAT IS DAT OOK AL WEER? Lili van Rhijn De Ha-Di-Doc is een klein clubje ervaren stafleden dat zich bezig houdt met de kwaliteit van de HAO s. We doen dit aan de hand van de evaluatieformulieren zoals die door de HAIO s en groepsbegeleiders ingevuld worden. Die verdwijnen nu dus niet min of meer ongezien in een la, maar worden bekeken om te zien of er aanleiding lijkt voor een gesprek. Meestal om samen met een HAO te kijken hoe te leren bepaalde problemen beter te hanteren, hoe een valkuil of lacune op te vangen, of terugkijkend te bezien wat er nu eigenlijk mis is gegaan. En ook, een enkele keer, om tot de conclusie te komen (eenzijdig, vaak tweezijdig), dat het beter is niet meer op te leiden. Spannend om te doen voor ons, voor jullie om mee te maken. Maar ook goed, dat er eindelijk wat gebeurt met de ervaringen die er zijn! UITSLAG ENQUÊTE HAO-PROVUSSIONEEL SEPTEMBER 2004 Leni Overmars Allereerst dank aan ieder die de enquête heeft ingevuld. We ontvingen 44 formulieren terug, een response van bijna 20% - hetgeen natuurlijk wel de vraag oproept hoe representatief de uitkomst is. De respondenten lezen bijna altijd gemiddeld 70% van de inhoud. Het merendeel heeft een positief oordeel over het blad en is van mening dat het een nuttige, informatieve functie vervult. Wel willen sommigen de inhoud graag zakelijker, korter en bondiger, zodat het in 10 minuten te lezen is. Daarnaast zijn er wensen en suggesties: o zou een aantal opleiders graag meer willen lezen over het nieuwe curriculum en de didactische consequenties daarvan voor hen. Ook werd gesuggereerd nog rubrieken toe te voegen: kritische beroepssituaties, HAO-perikelen, concrete stukjes over kwaliteitsverbetering, of nog een tweede column. Als iemand zin heeft iets in deze richting bij te dragen houden wij ons aanbevolen! Anderen geven aan geen behoefte te hebben aan impressies uit de junicursussen, tenzij in een wat kritischer toonzetting en met meer aandacht voor (toetsbare) resultaten. Twee HAO s vragen zich zelfs af of het maken van provussioneel niet teveel tijd vergt (antwoord redactie: voor 70% gaan we en bovendien is het ook nog leuk om te doen). Éen reactie hangen we boven ons bureau: een tevreden HAO steekt ons een hart onder de riem met de geruststelling Soms moet je ook tevreden kunnen zijn. Het kind in ons kon het inmiddels niet nalaten een vaste rubriek toe te voegen: de strip van Lorenzo. Een tekena(a)r/es uit eigen geleding hebben we ondanks herhaaldelijke oproep helaas niet kunnen vinden. Het zou in dit bestek te ver voeren om alle reacties weer te geven, maar de redactie is blij met de betrokkenheid die er uit spreekt en met de ideeën die het ons opgeleverd heeft. Wij blijven benieuwd naar jullie meningen, stuur je reacties naar a.raths@vumc.nl! 26 HAO-proVUssioneel HOVUmc april 2005