6,4. Praktische-opdracht door een scholier 6228 woorden 23 januari keer beoordeeld. Inhoud. Inleiding. Het concept mainport Schiphol

Transcriptie

1 Praktische-opdracht door een scholier 6228 woorden 23 januari ,4 33 keer beoordeeld Vak Economie Inhoud Inleiding Het concept mainport Schiphol Wat betekent Schiphol voor de Nederlandse economie? De locatie schiphol met feiten en cijfers De voordelen van het uitbreiden van Schiphol De nadelen van het uitbreiden van Schiphol Alternatieven voor een nieuwe of tweede luchthaven Conclusie over Mainport Schiphol Verantwoording Bronvermelding Inleiding Schiphol is een onderwerp waar er vaak over word gesproken. Het komt wekelijks op het nieuws, de laatste tijd vooral i.v.m. het schiphol brand wat geleid heeft tot het ontslag van twee ministers. Op 19 september 2006 was het 90 jaar geleden dat het eerste (militaire) vliegtuig op schiphol landde. Schiphol is daarmee de oudste, internationale luchthaven die nog steeds gelegen is op dezelfde plaats als waar het ooit begon. De laatste tijd zijn er talloze discussies geweest of Schiphol zich nou wel of niet zou moeten of kunnen uitbreiden. Door deze discussies en mijn interesse in de grootste airport van Nederland heb ik besloten om mijn praktisch opdracht over Schiphol airport te houden. Ik ga het voornamelijk hebben over de voor en nadelen van het uitbreiding van Schiphol, de oorzaak en gevolgen en de effecten die daar op hebben en hoop na dit onderzoek het juiste en het volledige beeld gevonden te hebben op mijn Pagina 1 van 16

2 deelvragen. Ik heb de volgende probleemstelling: Hoe moet het verder met de luchthaven Schiphol? Het concept Mainport Schiphol Een mainport kun je makkelijk gezegd beschouwen als een grote zee- of luchthaven met veel vervoersmogelijkheden, zowel passagiers als goederen. Ca. 42% van alle passagiers op Schiphol is op doorreis en gebruikt de luchthaven om over te stappen. Amsterdam Airport Schiphol had in de zomer van 2005 lijndienstverbindingen met 261 Europese en intercontinentale luchthavens in 91 landen. Met 44,2 miljoen passagiers nam Schiphol de vierde plaats in op de Europese ranglijst van passagiersluchthavens. Op vrachtgebied staat de luchthaven met ruim 1,4 miljoen ton vracht in 2005 op een derde plaats in de top 10 van Europese luchthavens. In hetzelfde jaar had Schiphol bijna vliegtuigbewegingen in het handelsverkeer, goed voor een vijfde plaats onder de belangrijkste Europese luchthavens. Schiphol is een belangrijke vestigingsplaats voor bedrijven. In 2005 waren er 543 bedrijven op Schiphol werkzaam die tezamen aan mensen werk boden. Om duidelijk te maken wat een mainport inhoud moet je op de volgende kenmerken letten waardoor de mainport gekarakteriseerd wordt: De strategische ligging (t.o.v. andere mainports) De grootte van de omvang De bereikbaarheid van het achterland (infrastructuur) De verschillende transportmogelijkheden De omgeving van grote afzetmarkten De aanwezigheid van belangrijke diensten (transport, banken, verzekeringen) De beschikbaarheid van voldoende ruimte Aan de hand van onder andere deze punten heb ik een aantal deelvragen gemaakt en ondersteunende informatie gezocht. Deze algemene punten voor de benoeming van een mainport, zijn voor de beantwoording van hoofd- en deelvragen van het opdracht van groot belang. Hieronder zal ik de bovengenoemde punten kort samengevat uitwerken met Schiphol als voorbeeld om het begrip iets duidelijker te maken. De strategische ligging Hoe ligt Schiphol t.o.v. andere grote internationale luchthavens? In de omringende landen van Nederland zijn er een aantal grote concurrenten van Schiphol die toch over het algemeen als groter beschouwd moeten worden dan Schiphol. Een aantal voorbeelden hiervan zijn Heatrow en Frankfurt. Een voordeel om de strategische ligging van Schiphol is natuurlijk het Ruhrgebied in Duitsland en de vele internationale bedrijven die er in de omgeving zijn gevestigd. De omvang Is Schiphol groot genoeg om veel internationale vluchten te verwerken? Op dit moment kan Schiphol die hoeveelheid wel aan, maar in de toekomst zal Schiphol moeten groeien om haar concurrenten niet uit het Pagina 2 van 16

3 oog te verliezen. De bereikbaarheid van het achterland Heeft Schiphol een goede achterland verbinding? Op dit moment is die verbinding nog wel voldoende, maar er zal in geïnvesteerd moeten worden. Op dit moment zijn er al verschillende plannen langzamerhand in uitvoering; zoals HSL en Betuwelijn. De verschillende transportmogelijkheden Op Schiphol is het vliegtuig natuurlijk de belangrijkste transportmiddel, maar niet de enige. Passagiers kunnen met de trein van en naar Schiphol evenals de goederen. Verder is er natuurlijk de mogelijkheid met het wegverkeer al wordt dat de laatste jaren een steeds groter probleem door de sterk toenemende opstopping (file). De nabijheid van grote afzetmarkten Nederland is een klein land met weinig inwoners die niet voor een grote afzetmarkt kunnen zorgen voor Schiphol op het gebied van personenvervoer. Daarom is Schiphol ook vooral een doorvoerpunt. Dit is niet alleen voor passagiers, maar ook zeker voor het goederenvervoer. De aanwezigheid van belangrijke diensten Veel grote internationale bedrijven hebben steeds vaker een vestiging in Nederland, maar waarom? Dat komt mede door de hoge kennis op het gebied van distributie van de Nederlanders, de meeste Nederlanders hebben op hun opleiding meerdere talen geleerd, maar ook door de aanwezigheid van de twee mainports, namelijk Haven Rotterdam en Schiphol. De beschikbaarheid van voldoende ruimte Op dit moment is dit een belangrijk punt voor de groei van Schiphol. Als men wil uitbreiden zitten daar een aantal consequenties aan verbonden, met onder andere de afwezigheid van voldoende ruimte. Wat betekent Schiphol voor de Nederlandse economie? De laatste jaren is Schiphol enorm gegroeid. De groei van Schiphol is erg belangrijk voor de Nederlandse economie. Door de aanwezigheid van Schiphol is er veel internationale handel in Nederland, dit is vanzelfsprekend goed voor de economie en door de aanwezigheid van Schiphol worden er enorm banen gecreëerd, wat een zeer positief effect heeft op de Nederlandse economie. In 1992 werden er banen gecreëerd(zowel directe werkgelegenheid als indirecte werkgelegenheid). In 2003 schat men dat dit ongeveer gegroeid is naar tussen de en banen(verbonden werkgelegenheid nog niet meegerekend. Als we aannemen dat het er in banen gecreëerd zijn door Schiphol is dit dus een toename van 25% in 11 jaar. Dit is dus een groeipercentage van 2.05% per jaar. Dan gaan we zelfs nog uit van het minimale aantal banen dat gecreëerd wordt door Schiphol. De werkgelegenheid die wordt veroorzaakt door Schiphol kun je in drie categorieën indelen: Directe werkgelegenheid(banen die voortvloeien op de luchthaven die direct voortvloeien uit de luchtvaartactiviteiten). Pagina 3 van 16

4 Indirecte werkgelegenheid(banen die voortvloeien op de luchthaven, die indirect voortvloeien uit luchtvaartactiviteiten, zoals banen op het hoofdkantoor van de KLM). De indirecte werkgelegenheid komt tot stand door bedrijven die op de luchthaven allerlei producten en diensten afnemen van gevestigde leveranciers in deze regio. Voorbeelden hiervan zijn o.a. bewakingsdienst of de maaltijden die worden aangeleverd voor de passagiers die met een vliegtuig meereizen. Dit levert productie, inkomen en werkgelegenheid op. Verbonden werkloosheid(dit zijn arbeidsplaatsen die maar ten dele met de luchthaven te maken hebben, zoals het hoofdkantoor van grote internationale ondernemingen, waarvan het personeel regelmatig gebruik maakt van de luchthaven). Door de uitstraling van Schiphol worden veel bedrijven als het ware naar Schiphol toe gezogen. Bedrijven willen zich graag dicht bij Schiphol vestigen, omdat ze zo een prima vestigingsplaats hebben om te kunnen concurreren met andere bedrijven uit dezelfde bedrijfstak. Zo kun je bijv. denken aan een hotel die zich vlakbij Schiphol vestigt, omdat er dan veel klanten door Schiphol bij hen langs zouden komen en zij dus veel winst maken. Het belang van Schiphol voor de regio zelf is ook erg belangrijk. Schiphol zorgt dus voor erg veel werkgelegenheid. In 1999 kwam ook ongeveer 50% van de werknemers van Schiphol uit dezelfde regio(amsterdam, Haarlemmermeer, Aalsmeer en Uithoorn). Ongeveer 21% van de totale werkgelegenheid in de ruime omgeving van de luchthaven heeft te maken met de sectoren groothandel en transport, ook is zakelijke dienstverlening een belangrijke sector. Door de groei van Schiphol komen er ook steeds meer bedrijven naar het achterland van Schiphol. Schiphol heeft niet alleen invloed op de bedrijven die in de regio van Schiphol gelegen zijn, maar ook op belangrijke bedrijven buiten de regio. Wanneer Schiphol kan blijven groeien zullen steeds meer bedrijven zich aangetrokken voelen tot Schiphol, maar stel je eens voor dat het niet meer zo voorspoedig zou gaan met Schiphol dan zouden al deze bedrijven ook in de problemen Ook zal er veel werkgelegenheid rondom Schiphol verdwijnen, als Schiphol verdwijnt. Dit geeft hetzelfde effect, dat we hierboven benoemd hebben. Dit zal dus veel negatieve gevolgen geven. De locatie Schiphol met feiten en cijfers De locatie Schiphol had gedurende 2000 het hele jaar directe verbindingen met 218 Europese en intercontinentale bestemmingen in 89 landen. Met 39,6 miljoen passagiers stond Schiphol vierde op de ranglijst van meeste passagiers. Op het gebied van vracht staat de luchthaven met ruim 1,2 miljoen ton vracht in 2000 ook op de vierde plaats in de top 10 van de Europese luchthavensteden. Ook in 2000 verwerkte Schiphol vliegtuigbewegingen in het handelsverkeer, ook weer goed voor een vierde plaats onder de belangrijkste Europese luchthavensteden. Om de verwachte groei van het aantal passagiers, de hoeveelheid vracht en het aantal vliegtuig bewegingen te kunnen opvangen moet de capaciteit uitgebreid worden. In de komende jaren wordt er daarom op de luchthaven volop gebouwd. Dit gebeurt ook om het kwaliteitsniveau te behouden en te verbeteren. Zo is het de bedoeling dat terminal West wordt uitgebreid en er worden ook nieuwe pieren gebouwd. In 2000 waren er 508 bedrijven op Schiphol die aan mensen werk boden. Pagina 4 van 16

5 Schiphol terrein Oppervlakte Schiphol terrein: 2678 hectare Start- en landingsbanen Baan Ligging Lengte Breedte Vijfde baan meter 60 meter Zwanenburgbaan 01L-19R 3300 meter 45 meter Kaagbaan meter 45 meter Aalsmeerbaan 01R-19L 3400 meter 45 meter Buitenveldertbaan meter 45 meter Oostbaan meter 45 meter Top 10 Europese Luchthavensteden (2000) Vliegtuig-bewegingen (x1000) Passagiers-bewegingen (x1000) Vracht (x1000 ton) Londen* 858,7 (1) (1) 1795,4 (1) Parijs** 747,5 (2) (2) 1386,7 (3) Frankfurt 441,6 (3) (3) 1573,2 (2) Amsterdam 414,9 (4) (4) 1222,6 (4) Madrid 357,6 (5) (5) 308,9 (9) Milaan** 313,3 (6) (7) 300,8 (10) Rome** 306,8 (7) (6) - Brussel 304,9(8) (10) 674,4 (5) Kopenhagen 299,7 (9) - - Zurich 290,9 (10) (9) 395,1 (8) Munchen (8) - - Luxemburg 499,9 (6) - - Keulen 423,6 (7) - - * Drie luchthavens, ** twee luchthavens Aantal vliegtuig opstel plaatsen Pieren 90 Passagiersplatformen 60 Vrachtplatform 20 Totaal 170 Capaciteit passagiers en vliegtuigbewegingen Passagiers januari - januari - september september vergeleken september september vergeleken Pagina 5 van 16

6 met met 2005 Passagiers (incl. transito) ,5% ,2% Transito ,8% ,6% Transito Passagiers (*) ,6% ,2% Lijndienst ,8% ,3% Niet lijndienst ,3% ,3% Vliegtuigbewegingen januari - januari - september september vergeleken september september vergeleken met met 2005 Vliegtuigbewegingen ,1% ,7% Lijndienst ,3% ,8% Niet lijndienst ,5% ,7% Vliegtuigbewegingen ,1% ,7% Europa ,6% ,4% Intercontinentaal ,7% ,0% De voordelen van het uitbreiden van Schiphol Schiphol is de grootste luchthaven van Nederland, het is dan ook een mainport. Uit diverse onderzoeken blijkt dat men verwacht dat Schiphol zo rond 2015, 44 miljoen passagiers per jaar gaat vervoeren. Om dit aantal te halen dient Schiphol uit te breiden. Maar wat zijn nou precies de voordelen van een uitbreiding van Schiphol? Ik zal nu een aantal voordelen van een groter Schiphol gaan noemen: Uitbreiding van Schiphol zorgt ervoor dat er meer werkgelegenheid zal ontstaan. Door de uitbreiding kan Schiphol, als mainport, blijven concurreren met andere grote luchthavens. De veiligheid zal toenemen, doordat er betere vliegroutes bepaald kunnen gaan worden. Meer winst voor luchtvaartmaatschappijen en andere bedrijven, waardoor de economie. Pagina 6 van 16

7 Meer werkgelegenheid Schiphol is een luchthaven die de laatste jaren erg hard is gegroeid. Hierdoor heeft het ook bijgedragen aan een toename van de werkgelegenheid op de luchthaven en veel mensen zien dan ook terecht dat Schiphol een grote werkgever is. Sinds 1988 nam op Schiphol de werkgelegenheid gemiddeld met 4,7% toe, tegen een landelijk groeipercentage van 2,1%. De belangrijkste werkgevers op dit moment en het aantal werknemers afgerond: KLM Martinair Holland Amsterdam Airport Schiphol Transavia Airlines Securop Schiphol biedt op dit moment aan zo een mensen werk (direct ongeveer ) Door de groei van de luchthaven, waardoor ook meer bedrijven zich zullen vestigen op of in de buurt van Schiphol, verwacht men dat er in 2015 zo een mensen direct of indirect voor Schiphol zullen werken. Men verwacht dat we in de toekomst steeds meer zullen verdienen aan Schiphol. De verwachtingen zoals die nu zijn, laten zien dat rond 2015, 3 eurocent van elke euro die Nederland krijgt als inkomen, van Schiphol afkomstig is. Natuurlijk zijn dit maar verwachtingen, die door vele factoren beïnvloed kunnen worden. Bekende voorbeelden hiervan zijn de aanslagen van 11 september, de oorlog in Irak en de besmettelijke longziekte SARS. Maar misschien wel het belangrijkste aspect is de economische situatie van niet alleen Nederland, maar de wereldeconomie in zijn geheel. Als mensen minder geld hebben om uit te geven, betekent dit dat mensen minder snel een reis zullen boeken met het vliegtuig, omdat ze hun geld op dat moment voor belangrijkere zaken nodig hebben, waardoor ze dus ook vaak voor de goedkopere vervoersmiddelen kiezen, zoals de auto. Maar niet alleen het passagiersvervoer hangt af van de economische situatie, maar ook de hoeveelheid vracht die vervoerd wordt is sterk afhankelijk van hoe de wereldeconomie op dat moment draait. Zoals al eerder gezegd, zijn de voorspellingen dus eigenlijk niet zo heel betrouwbaar, omdat er meerdere factoren te bedenken zijn, die deze voorspellingen gunstig of ongunstig kunnen beïnvloeden. Hieronder wordt meer inzicht gegeven aan de positieve kanten van de uitbreiding. Concurrentiestrijd aangaan Om ervoor te zorgen dat Schiphol kan blijven concurreren met de andere grote luchthavens in Europa(Londen, Parijs en Frankfurt) dient Schiphol de ruimte te krijgen om te kunnen groeien. Dit kan mogelijk onmogelijk worden als Schiphol niet de kansen heeft om te kunnen uitbreiden. Bij de uitbreiding moeten we denken aan de aanleg van extra banen en het bouwen van gebouwen, waardoor zowel het aantal passagiers als de hoeveelheid vrachtvervoer kan groeien. Een iets minder belangrijk iets is dat men het verkeer om de luchthaven heen, dus eigenlijk de achterland-verbindingen op korte afstand, kan verbeteren, waardoor de bereikbaarheid van Schiphol kan toenemen. Pagina 7 van 16

8 Het is voor Schiphol, maar vooral voor Nederland erg belangrijk dat Schiphol de concurrentiestrijd met de andere grote luchthavens in Europa kan aangaan. Namelijk, een grotere luchthaven trekt meer vliegtuigen aan en dus betekent dat ook meer opbrengsten voor Schiphol, waarvan een deel weer voor de Rijk, aangezien die ook nog eens een belangrijk deel van de aandelen van Schiphol bezit. Ook is Nederland, met Schiphol en de Rotterdamse haven, een belangrijk doorvoerland als het gaat om goederen, maar Schiphol is verder ook een belangrijke overstapplaats voor passagiers die vooral uit Amerika komen. Dus economisch gezien heeft eigenlijk heel Nederland er belang bij dat Schiphol kan groeien, want hoe groter Schiphol, hoe meer inkomsten voor Nederland. Verder krijgt Nederland als klein land internationaal gezien groot aanzien wanneer het beschikt over een grote, goede, moderne luchthaven als Schiphol. Er ontstaat een betere infrastructuur en meer mobiliteit, dus ook meer mogelijkheden tot handelen. Belangrijk hierbij is wel dat men ervoor dient te zorgen dat de bereikbaarheid van Schiphol goed blijft. Toename veiligheid Door de groei van Schiphol kan de veiligheid toenemen. De aanleg van de vijfde baan bijvoorbeeld heeft ervoor gezorgd dat er minder vliegtuigen over woonwijken hoeven te vliegen omdat de vijfde baan een gunstige ligging heeft voor veel vliegroutes, waardoor de kans op een ongeluk, waarbij ook omwonenden van Schiphol betrokken kunnen raken daardoor kleiner is geworden. Ook de plannen om een verdere uitbreiding van Schiphol in de toekomst niet in de buurt van woonwijken te doen duidt erop dat de kans dat mensen die in de omgeving van Schiphol wonen in de toekomst steeds minder risico lopen om betrokken te raken bij een vliegtuigongeluk. Een zesde baan in de toekomst is hierbij een goed alternatief. Door de aanleg van een zesde baan kunnen, minimaal één, misschien wel twee baan gesloten worden die veel overlast veroorzaken voor omwonenden. Ook het milieu heeft hier baat bij, omdat er natuurlijk één baan minder kan zijn of in ieder geval de baan in een opener gebied ligt, en niet in een gebied waar het meteen de omgeving kapot maakt. Meer winst Doordat Schiphol groeit, zullen meer bedrijven zich op of rondom de luchthaven gaan vestigen. Dit zorgt er weer voor dat er een betere infrastructuur wordt gecreëerd. Hierdoor zal Schiphol én de bedrijven over betere verbindingen kunnen beschikken en dus een betere bereikbaarheid hebben. Denk bijvoorbeeld maar aan de hogesnelheidslijn die luchtreizigers en vrachtbedrijven meer keuze biedt waardoor de aantrekkelijkheid van Schiphol internationaal gezien zal toenemen. Schiphol zegt dan ook dat het de hogesnelheidslijn niet als een concurrent ziet, maar juist als partner die ervoor zorgt dat de achterlandverbinding van Schiphol wat betreft spoorwegen verbetert. Door deze betere verbinding zullen ook meer bedrijven zich rondom Schiphol gaan vestigen. Doordat er dan dus meer en sneller getransporteerd kan worden zullen de kosten dalen en de winsten gaan stijgen. Pagina 8 van 16

9 Wat zijn de nadelen van het uitbreiden van Schiphol? Naast de net behandelde voordelen die een groter Schiphol biedt, zijn er natuurlijk ook tal van nadelen van een groter Schiphol. Er zijn diverse onderzoeken gedaan naar de nadelen van Schiphol door verschillende instituten. De twee belangrijkste zijn het ministerie van VROM en het RIVM (Rijksinstituut voor volksgezondheid en milieu). Welke nadelen er uit de uitgevoerde onderzoeken naar voren is gekomen, zal ik nu gaan noemen om ze daarna uitgebreid te gaan toelichten. Geluidsoverlast Stankoverlast en uitstoot CO2 Afnemende veiligheid voor de omgeving van Schiphol Geluidsoverlast Je zou kunnen zeggen dat de mensen in de omgeving van Schiphol het meest last zullen hebben van geluidsoverlast en dit dan ook belangrijkste nadeel zien van (een groter) Schiphol. Er is dan ook een wet, de zogenoemde Luchtvaartwet (aangenomen in 1978) die over een wettelijke geluidszone spreekt. Deze is in de loop der jaren gaan gelden voor verschillende luchthavens en voor Schiphol in het jaar Schiphol veroorzaakt veel geluidshinder. Vele duizenden mensen, verspreid over de provincies Utrecht, Noord- en Zuid-Holland hebben er in meer of mindere mate last van. Schiphol zelf beweert dat de geluidsoverlast de laatste tijden juist aan het afnemen is. Deze bewering van Schiphol, wordt ondersteund door de wettelijke geluidsnorm, die uitgedrukt wordt in Ke. Deze norm wordt dan ook wel de Ke-norm genoemd. De letters Ke, staan voor de naam van de bedenker van deze norm, de heer Kosten. Ke zelf staat voor de Kosten Eenheden. De geluidsoverlast wordt gemeten aan de hand van drie punten: Het lawaai in decibel db(a) per vliegtuig. Het aantal vluchten dat overkomt. Het tijdstip van de dag. Het systeem bestaat uit bepaalde zones. Per zone verschilt wat de maximale geluidshinder mag zijn. Dit wordt van te voren bepaald. De meest bekende zone is de 35 Ke-zone, de zone met zeer zware geluidsoverlast. Omdat mensen in deze zone erg veel hinder kunnen hebben van geluidsoverlast, veroorzaakt door vliegtuigen, heeft de overheid een paar jaar geleden bepaald dat er geen woningen meer mogen worden gebouwd in gebieden waar de geluidsoverlast hoger is dan 30 Ke. In praktijk echter, zijn er gebieden waar de overlast hoger is dan dat in de wet voorkomt. In de omgeving van de start- en landingsbanen mogen volgens de wet maximaal zo een woningen zich binnen de 35 Ke-zone bevinden. Gezondheidsproblemen als gevolg van vliegverkeer In augustus 1999 voerde het ministerie van VWS een onderzoek uit naar de gezondheidstoestand van omwonenden van Schiphol. De uitkomst van dit onderzoek laat effecten voor de gezondheid zien als gevolg van vervuiling en lawaaihinder. Pagina 9 van 16

10 Vervuiling veroorzaakt: kortere levensverwachting ademhalingsproblemen hartproblemen voor sommige mensen: verminderde longcapaciteit en bronchitis Lawaaihinder veroorzaakt: hoge bloeddruk hartkwalen verminderd cognitief vermogen aantal woningen x1000 Locaties met overschrijdingen Ke-zone aantal woningen x1000 Woningen binnen 35 Ke-zone aantal woningen x1000 Blootgesteld aan geluid belasting 35 Ke of meer 2) aantal woningen x1000 Blootgesteld aan 26 db(a) LAeq-nacht of meer 2) 1) DECS-bestand, 2) ACN-woningbestand, 3) Bridgis woningbestand. Bron: RIVM/NLR. RIVM/MC/okt02 Dit onderzoek toont aan dat er een toename heeft plaatsgevonden van het aantal woningen dat zich binnen de 35 Ke-zone bevind, maar dat wel minder woningen blootgesteld zijn aan een geluidbelasting van 35 Ke of meer. Uit onderzoek door TNO(de Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek) en de RIVM in 1998 stond nog in de conclusie dat in 1998 het aantal woningen dat zich in de 35 Ke-zone bevond aan het toenemen was, maar dat juist meer woningen last hadden van een geluidsbelasting die weliswaar onder de 35 Ke lagen, maar toch behoorlijk te noemen waren. Zo een ruime 60% van de mensen in de 35 Ke-zone heeft last van ernstige geluidshinder terwijl de wet uitging van zo een 25% van de mensen. Gevolgen van deze ernstige geluidshinder kan bij veel mensen leiden tot slaapstoornissen, vermoeidheid, maar ook tot stress en zelfs hartklachten. Schiphol overschrijdt dus soms de wettelijke normen, waardoor er al verschillende juridische procedures tegen Schiphol zijn aangespannen, meestal door Milieudefensie, maar de meeste waren niet succesvol. Pagina 10 van 16

11 Ook de ingebruikname van de vijfde baan doet de geluidshinder in zijn geheel dalen, doordat deze baan in de polder ligt en de vliegtuigen minder over woonwijken hoeven te liggen, waardoor deze minder last hebben van het lawaai. Onderzoeksresultaten spreken elkaar dus soms tegen en de vraag is welk onderzoek je nou moet gebruiken. Tegenstanders zullen natuurlijk de conclusies van onderzoeken gebruiken die melden dat Schiphol de geluidsnormen overschrijdt, maar Schiphol zelf zal dan weer met resultaten van onderzoeken komen waaruit blijkt dat de totale omvang van de geluidshinder, gezien in aantal woningen aan het dalen is. Beiden hebben dus eigenlijk gelijk, waardoor het vaak in juridische procedures uitmondt en de rechter uiteindelijk bepaald wie er die keer dan weer zijn gelijk krijgt. Stankoverlast en uitstoot CO2 Een ander groot probleem is stankoverlast. Het aantal klachten in 1998 over geluidsoverlast was zo een , waarvan de helft over starts en landingen ging en de rest over proefdraaien van motoren, stank en reclamevluchten. Opvallend feitje hierbij is dat er over nachtvluchten veel minder geklaagd werd dan over dagvluchten. Je zou denken dat mensen er s nachts meer last van hebben, maar het is natuurlijk zo dat er s middags meer vliegtuigen Schiphol een bezoekje brengen. Vliegtuigen veroorzaken stank als de verbrandingsprocessen onvolledig zijn. Dit gebeurt bij het over de grond rijden van de vliegtuigen(ook wel taxiën genoemd), en het proefdraaien van de motoren aan de grond. Doordat er steeds nieuwe vliegtuigen bijkomen, neemt het aantal ernstig vervuilende vliegtuigen elk jaar wel af, maar het is ook zo dat er in totaal elk jaar ook meer vliegtuigen komen, waardoor de milieubelasting maar een beetje afneemt. Verder geldt voor Schiphol, dat door de ingebruikname van de vijfde baan er meer vliegtuigen op Schiphol landen en opstijgen, waardoor er meer stankoverlast komt. Een nadelig gevolg is dat de vijfde baan ver van de hoofdgebouwen van Schiphol ligt, waardoor het vliegtuig lang over de grond moet rijden, wat de stankoverlast nog eens vergroot. Het stankoverlastprobleem is dan ook een erg moeilijk op te lossen probleem. Een aantal jaren geleden heeft de regering beloofd dat Schiphol niet voor meer stankoverlast mocht zorgen dan in 1990, maar deze belofte heeft de overheid nu laten vallen, omdat de belofte niet meer zou kloppen, vanwege het feit dat Schiphol steeds groter wordt en het logisch is dat er wat meer stankoverlast komt. Een grote tegenstander van de uitbreiding van Schiphol, Stichting Milieudefensie, vond en vind dit onacceptabel en pleit dan ook voor een beperktere groei van Schiphol en het verslepen van vliegtuigen in plaats van taxiën. Dit is echter geen realistische oplossing omdat dit ten eerste nadelig is voor de economie en ten tweede, het verslepen van vliegtuigen een erg moeilijk, haast onmogelijk, te organiseren taak is, die meer geld kost dan dat het aan mindere stankoverlast oplevert. Onderzoek (van het RIVM) toont aan dat mensen die in de omgeving van Schiphol leven vaker last hebben van luchtwegklachten en dat er meer medicijnen tegen astma worden gebruikt. Ook blijkt dat mensen die in de buurt van Schiphol wonen vaak een kortere levensverwachting hebben. Pagina 11 van 16

12 Mogelijke oplossingen: De stankoverlast kan wel teruggedrongen worden door het gebruik van nieuwe soorten brandstof. Deze zijn echter nog niet zo goed dat ze in het vliegverkeer toegepast kunnen worden, dus die mogelijkheid laat nog even op zich wachten. Een andere oplossing is het opvoeren van de gemiddelde bezettingsgraad van vliegtuigen en het ontmoedigen van korte vluchten door deze duurder te maken en tegelijkertijd goede alternatieven te bieden, zoals de HSL-lijn(hogesnelheidslijn). Uit onderzoek blijkt namelijk dat vliegen over korte afstanden (binnen 1500km) voor de meeste vervuiling zorgt. Ook blijkt dat een vliegtuig 5 maal meer CO2(koolstofdioxide) uitstoot. Schiphol zelf wil natuurlijk het liefst mogelijk dat er een alternatieve brandstof op de markt komt die gebruikt kan worden, zodat Schiphol sneller en makkelijker kan groeien zonder zich al te veel zorgen te maken over de bepaalde milieugrens. Ook het opvoeren van de gemiddelde bezettingsgraad van vliegtuigen zal Schiphol geen problemen mee hebben, maar met alternatieve vervoersmiddelen wel natuurlijk, aangezien dat ervoor zorgt dat minder mensen van vliegtuigen, dus van Schiphol gebruik zullen maken, tenzij deze hoofdzakelijk gericht zijn als achterlandverbinding van Schiphol. Verder is er de uitstoot van CO2. Dit moeten we op wereldwijd niveau bekijken. Deze stoffen leveren een bijdrage aan het broeikaseffect en tasten de ozonlaag aan. Op dit moment bedraagt de bijdrage van het vliegverkeer aan het broeikaseffect zo een 5 tot 8%. Verwacht wordt dat dit percentage de komende tientallen jaren zal verdubbelen als er geen milieuvriendelijkere brandstof komt voor vliegtuigen. De bijdrage van het vliegverkeer aan de aantasting van de ozonlaag is ongeveer 1%. Op dit moment dus niet erg veel, maar ook hier verwacht men een toename, die varieert van 5 tot zo een 35%. De vervuiling veroorzaakt door vliegverkeer in vergelijking met andere vormen van vervoer Vervoersvorm Totale vervuiling Trein 1 Bus 30 Auto 40 Vliegtuig (500 km) 70 Vliegtuig (1000 km) 40 De maten van vervuiling hangt af van de vliegafstand, het type vliegtuig en de bezettingsgraad van het vliegtuig. We zien dat het vliegtuig de grootste vervuiler is. De gevolgen van CO2 uitstoot door vliegverkeer vergeleken met andere vormen van CO2 uitstoot. CO2 uitstoot door vliegverkeer heeft zwaardere gevolgen dan andere vormen van CO2 uitstoot, want: uitstoot in de hogere luchtlagen heeft een groter verwarmend effect dan uitstoot op de grond. CO2 uitstoot in combinatie met andere vliegemissies (uitgiften) heeft een effect op de atmosfeer dat 2 tot 4 maal zo groot is, dan uitstoot van uitsluitend CO2. CO2 kan tot honderd jaar actief blijven in de atmosfeer. Pagina 12 van 16

13 Afnemende veiligheid Als Schiphol groeit, betekent dit dat Schiphol in de buurt van steeds meer woongebieden komt en zo dus dichter bij de mensen die in de omgeving van Schiphol leven. Aangezien er dan ook meer vliegtuigen gebruik maken van Schiphol betekent dit automatisch dat er meer vliegtuigen over woonwijken gaan vliegen. Hierdoor zal de kans op een ongeluk, zoals de Bijlmerramp in 1992, toenemen wat betekent dat de veiligheid voor omwonenden van Schiphol zal afnemen. Alternatieven voor een nieuwe of tweede luchthaven Er zijn verschillende mogelijkheden voor een tweede luchthaven of een heel nieuwe luchthaven in verband met de beperkte ruimte die het huidige schiphol heeft om zichzelf uit te breiden. We zullen een viertal mogelijkheden uitwerken, die de revue gepasseerd zijn. Vliegveld in de Noordzee (banen-op-afstand-model). Vliegveld op de Maasvlakte ( overloopmodel). Vliegveld in het Markermeer (tandemmodel) Banen-op-afstand-model Bij dit model wordt Schiphol een kleiner vliegveld, op een eiland in de Noordzee komen de vluchten met veel overstappende passagiers, vracht- en vakantievluchten. Op het eiland kunnen maximaal 5 banen gebouwd worden. Voor de verbinding met het vaste land rijden er tien tot 15 treinen per uur voor de passagiers en vier tot zes voor de vracht. Bij deze mogelijkheid zullen enkele banen dichtgaan en zal de geluidsoverlast rond Schiphol sterk afnemen. Een aantal voordelen van dit model zijn: De economie in Nederland zal gestimuleerd worden, door de bouw van de nieuwe luchthaven. Ook zal het in de regio Schiphol rustiger worden. Er zullen niet alleen minder vliegtuigen overkomen, maar ook zal het verkeer op de wegen verminderen. Vooral het vrachtverkeer zal sterk afnemen. Een ander voordeel is dat de nachtvluchten allemaal op het eiland zullen plaats vinden. De omgeving van Schiphol zal dus fijner en rustiger kunnen slapen. Er zal ook een betere verbinding ontstaan tussen transport met schepen en vliegtuigen. En mocht er nog een ongeluk gebeuren zullen de gevolgen voor de omgeving veel minder zijn. Ik doel hier op de ramp in de Bijlmermeer. Dit alternatief voor een nieuwe luchthaven heeft wel een aantal nadelen. De baggerwerkzaamheden die de aanleg van het eiland met zich mee zal brengen zullen ongeveer vijf jaar duren. Dit zal schade aanbrengen aan de zee rondom de aanleg van het eiland. De natuur zal als het ware worden verstoord. Maar als de bouw klaar is, zal de stenen zeewering een goede woonplaats zijn voor planten en dieren. Een ander nadeel is dat er veel nieuwe treinverbindingen moeten worden aangelegd tussen het eiland en het vaste land, om het eiland goed bereikbaar te maken, dit zal ten kosten gaan van de natuur. De bouw van het eiland kan ook een groot nadeel zijn voor de zeestromen in de Noordzee. Ook zal de aanleg van het eiland heel veel geld gaan kosten. Een ander nadeel is ook dat er om drukten te voorkomen veel ondergrondse verbindingen gemaakt zullen moeten worden tussen Schiphol en het eiland in de Noordzee Pagina 13 van 16

14 wat wederom veel geld zal gaan kosten. Dit is de eerste mogelijkheid die er is voor een tweede of te wel nieuwe luchthaven. We zullen na de bespreking van de andere mogelijkheden een conclusie proberen te trekken wat mij de beste mogelijkheid lijkt. Het overloopmodel Het tweede model dat we bespreken is het overloopmodel. Dat is de aanleg van een vliegveld op de Maasvlakte. Op dit nieuwe vliegveld zullen de vliegtuigen met begin- en eindbestemming Nederland en het overgrote deel van het vrachtverkeer landen en opstijgen. Op Schiphol zullen twee banen gesloten worden, namelijk de Aalsmeerbaan en de Buitenveldertbaan. Verder wordt er wel een nieuwe korte baan aangelegd dat parallel zal liggen aan de Kaagbaan. Door deze verandering op Schiphol zal de geluidsoverlast rond Schiphol sterk afnemen, maar minder dan bij het banen-op-afstand-model. Op de nieuwe luchthaven komen twee start- en landingsbanen, een terminalgebouw en voorzieningen voor vrachtafhandeling. Op de nieuwe luchthaven kunnen ongeveer twintig miljoen passagiers bewegingen en bijna vijf miljoen ton vracht worden afgehandeld. Om de luchthaven goed bereikbaar te maken zullen er nieuwe wegen en spoorwegen aangelegd moeten worden en de HSL zou daarvoor een goede optie zijn. Op Schiphol zelf zullen ongeveer zestig miljoen passagiers bewegingen en twee miljoen ton vracht kunnen worden afgehandeld. Dat is meer dan dat het op dit moment is maar het wordt toch een stuk rustiger voor de omgeving van Schiphol. s Nachts zal er bijna niet meer gevlogen worden op Schiphol. Omdat de nieuwe luchthaven vrijwel bij de haven ligt zal dit een enorme groei van de hoeveelheid vrachtverkeer kunnen betekenen. Er zal een enorme toename zijn van de werkgelegenheid in die regio, mede doordat er zich nieuwe bedrijven gaan vestigen. Een ander voordeel is dat de geluidsoverlast minimaal is. Ook zal bij de aanleg een nieuw duingebied ontstaan. Dit komt doordat bij de aanleg zand moet worden op gespoten. Dit duingebied is goed voor recreatie. En hoe meer mensen naar dat gebied komen, hoe meer winst er kan worden gemaakt. Er komen veel vogels voor in dit gebied, men weet nog niet of de aanleg van de nieuwe luchthaven een slechte invloed op de vogels heeft. Misschien kunnen de vogels over geplaatst worden naar het nieuwe duingebied. Dit is allemaal nog niet duidelijk, er zal nog veel onderzoek naar moeten worden gedaan. Het Tandemmodel Dit model is een model waarbij een vliegveld wordt gebouwd vóór Lelystad, in het Markermeer. Dit vliegveld zal vooral gebruikt worden voor overstappende passagiers. Maar natuurlijk ook voor een groot deel van de vracht- en chartervluchten. Zij zullen allemaal gaan landen en opstijgen op het vliegveld bij Lelystad. Het eiland waarop het vliegveld gebouwd wordt, zal vrij groot moeten zijn. De ruimte die het ongeveer nodig zal hebben is 6500 hectare grond. Op het eiland zullen twee banen worden gemaakt die parallel aan elkaar liggen. Er moet natuurlijk ook een verbinding komen met het vaste land, in dit geval Schiphol. Ook daar zijn plannen voor gemaakt. Het is de bedoeling dat er een dure magneettrein gaat rijden tussen Schiphol en het eiland. De reis zal ongeveer twintig minuten duren. Een groot nadeel hiervan is, is dat de reistijd toch eigenlijk wel lang is, maar een groter nadeel zijn de kosten voor het aanleggen van een spoorverbinding. Dit moet een speciaal soort baan worden, anders kan de magneettrein er niet Pagina 14 van 16

15 overheen. Er zijn ook plannen, om de kosten van het vervoer naar Schiphol te verlagen. Daarvoor zou er ook een metro kunnen worden aangelegd. Voordeel is dat het minder kost, maar nadeel is dat de reis tussen het eiland en Schiphol ruim een half uur duurt. Dat was de afweging die gemaakt moest worden. Anders dan op het eiland in de Noordzee, is dat er op dit eiland wel plaats wordt vrijgemaakt voor bedrijven. Ook komen er terminals en een groot vrachtcentrum. Het eiland zal dus een stuk drukker worden dan het eiland in de Noordzee. Ook bij dit model zullen er enkele banen op Schiphol kunnen sluiten. Dit gaat natuurlijk weer gepaard met de voordelen van minder geluidsoverlast in de regio Schiphol. Je hebt dan wel minder geluidsoverlast rondom Schiphol, maar dat geldt niet voor de Oostvaardersplassen. Dat recreatie gebied zal best veel te lijden hebben onder de aanleg van het eiland. Zij krijgen dan heel veel vliegtuigen iedere dag over hun dak. Mensen die daar heen willen om te gaan recreëren zullen liever ergens anders heen gaan, want echt rustig zal het niet gaan. De winstgevendheid van de Oostvaardersplassen zal teruglopen, en ook de natuur in het gebied zal er onder lijden. Het Tandemmodel zal ongeveer 23 tot 28 miljard gulden gaan kosten. De voordelen van de luchthaven in het Markermeer zijn onder andere: ook in de toekomst zal er voldoende ruimte zijn voor Schiphol om uit te breiden. Het is ook minder werk dan het eiland in de Noordzee. De bouw zal veel makkelijker zijn, omdat je niet op open zee zit, waar veel meer dingen tegen je werken. En waar je ook met veel meer dingen moet rekening houden. Een nadeel zal weer zijn dat de aanleg van het vliegveld een sterke verstedelijking van Flevoland met zich meebrengt. Veel inwoners van Flevoland zullen hier niet blij mee zijn. Conclusie & eigen mening Op economisch gebied is Schiphol een belangrijke werkgever in Nederland. Wanneer we de groei van Schiphol teveel belemmeren dan betekent dit minder werkgelegenheid, een verslechterde concurrentiepositie en minder winst voor bedrijven op en nabij Schiphol. Ook zal de veiligheid kunnen toenemen mits de uitbreiding niet al te dicht in de buurt van stedelijke gebieden gebeurt. Maar aan de andere kant wordt het milieu aangetast door de groei van Schiphol. We kunnen hierbij denken aan geluidsoverlast voor omwonenden, stankoverlast in de omgeving van Schiphol, een slechtere gezondheid voor mensen die in de buurt van Schiphol wonen en de aantasting van de ozonlaag en het versterken van het broeikaseffect. Ook wanneer de uitbreiding te dicht in de buurt van stedelijke gebieden gebeurt, zal dit een afnemende veiligheid betekenen in de omgeving van Schiphol. Nadat ik de voordelen tegen de nadelen heb afgewogen ben ik tot de conclusie gekomen dat het economische aspect belangrijker is dan het milieu. Een deel van de winst dient men dan wel te investeren in het overeind houden van het milieu, want de natuur kan zichzelf in zijn eentje niet redden. Na het maken van dit werkstuk heb ik een conclusie kunnen trekken. Wij beantwoorden hiermee de hoofdvraag: Kan Schiphol ook in de toekomst een mainport blijven? Ik denk dat Schiphol wel een mainport zou kunnen blijven, niet zoals Schiphol er nu uitziet, maar in een aangepaste vorm. Schiphol zal wel Pagina 15 van 16

16 moeten uitbreiden om zich met de concurrentie te kunnen meten. We hebben in het verslag een aantal mogelijkheden besproken. Deze mogelijkheden hebben allemaal zo hun voor en nadelen. Het is op dit moment nog te vroeg om te zeggen welke mogelijkheid het beste is, omdat er nog steeds onderzoek wordt gedaan naar de beste oplossing. Maar zoals het er nu uitziet lijkt ons nieuwe luchthaven in de Noordzee de beste oplossing, ondanks het grote kostenplaatje dat hier aan vast zit. En ook het vervoer tussen de twee luchthavens zal nog enige problemen kunnen geven. Een ander essentiële nadeel is de aantasting van het milieu. Het leven in zee zou verstoord kunnen worden door de bouw van het eiland. Maar men denkt dat dit maar een tijdelijk probleem is. Het milieu zal zich snel herstellen. Een groot voordeel van een luchthaven in de Noordzee is dat Schiphol lang kan blijven door groeien, want op het eiland is voldoende plaats. Doordat het vliegveld in zee ligt zal het met de geluidsoverlast ook wel mee vallen. Ook op het huidige Schiphol zullen minder vliegtuigen opstijgen en landen, zodat het ook in de regio Schiphol een stuk rustiger wordt. Een voorbeeld hier van is, dat er geen nachtvluchten zullen plaatsvinden op de huidige locatie van Schiphol. En door de groei zal de werkgelegenheid groeien. Er zal niet alleen meer personeel op de luchthavens nodig zijn, ook zijn er veel mensen nodig om een nieuw vliegveld aan te leggen. En door de uitbreiding zullen ook buitenlandse bedrijven zich eerder in Nederland gaan vestigen. Dit alles komt ten goede aan de Nederlandse economie. Bronvermelding Internet: Folders: Maandelijkse Verkeer & Vervoer cijfers september 2006 Feiten en cijfers 2005Schiphol Group Internationale en nationale prijzen Statistical Annual Review Pagina 16 van 16