Commissie Bestuur, Middelen & Waterketen. 25 april Commissie Water & Wegen. 25 april Datum vergadering CHI. 9 mei 2018

Transcriptie

1 Voorstel CHI (college van hoofdingelanden) Commissie Bestuur, Middelen & Waterketen 25 april 2018 behandeling D&H Commissie Water & Wegen 25 april 2018 Portefeuillehouder J.D. Kramer vergadering CHI 9 mei 2018 Agendapunt Onderwerp Perspectiefnota Voorstel 1. De perspectiefnota vast te stellen; 2. De jaarschijf 2019 kaderstellend te laten zijn voor de begroting 2019; 3. De stijging van de belastingopbrengsten voor de komende planperiode vast te stellen op 0,9% in 2019, 1,0% in 2020 en 1,6% voor 2021 en 2022, gemiddeld over de heffingscategorieën. Kern van de zaak Voorgaande jaren stelde uw college het meerjarenplan vast. Vanaf dit jaar zal dit de perspectiefnota worden. Naast de Perspectiefnota hebben we ook ons Waterprogramma, elk met hun eigen functie en wettelijk kader. Het is de bedoeling om beide in de komende jaren steeds beter op elkaar af te stemmen. De eerstvolgende evaluatie van het Waterprogramma staat in 2019 gepland. Aangezien er op dit moment geen Waterprogramma ligt waarin alle acht maatschappelijke effecten zowel financieel als inhoudelijk worden weergegeven, is voorliggende perspectiefnota een bijstelling van het meerjarenplan Per effect worden de speerpunten en/of beleidswijzigingen weergegeven waardoor een actualisatie van het meerjarenplan ontstaat (bijlage 1). Ontwikkelingen Op veel fronten zijn grote en snelle veranderingen gaande in onze maatschappij en in ons werk. We laten onze keuzes leiden door onderstaande belangrijke ontwikkelingen: Klimaatverandering en duurzaamheid: we anticiperen op de gevolgen van de klimaatverandering. Robuustheid en flexibiliteit van onze systemen en ons beheer worden belangrijke thema's. We hebben een voorbeeldfunctie als het gaat om duurzaamheid. Technologische ontwikkelingen: nieuwe technologische revoluties staan voor de deur en we weten niet welke gevolgen ze precies zullen hebben. Om de technologische ontwikkelingen van de toekomst te kunnen benutten zullen we goed moeten letten op flexibiliteit, integraliteit en standaardisatie om zodoende snel te kunnen anticiperen. Maatschappelijke ontwikkelingen: onze inwoners, partners en stakeholders zijn steeds beter geïnformeerd, willen zelf een oordeel kunnen vormen en (vooraf) kunnen meedenken over onder andere beleidsontwikkeling. Dit vraagt van ons een verandering van reactief naar proactief contact, van kaderstellend naar uitnodigend zijn en van het hanteren van vaste normen naar het gebruiken van waarden. We zullen ons meer als een omgevingspartner moeten ontwikkelen. Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Postbus 250, 1700 AG Heerhugowaard Stationsplein 136, 1703 WC Heerhugowaard T F post@hhnk.nl

2 2 van 6 Omgevingsgericht en gebiedsgericht werken: de behoefte aan meer maatwerk per gebied benadrukt dat een (integrale) gebiedsgerichte benadering onvermijdelijk wordt. Door deze ontwikkelingen is het nodig dat we weten wat er speelt in de wereld om ons heen. Daarom voeren we onze taken op een inventieve wijze uit, namelijk: Collectief: wie heb ik nodig binnen en buiten HHNK, hoe doen we dat samen; Creatief: vroege interactie van markt en partners. Verder werken we met en aan innovaties; Effectief: we zijn betrouwbaar en werken binnen de begroting. Effecten Onze inzet voor het effect Waterveiligheid blijft de komende jaren groot op de projecten van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Gedurende de planperiode wordt de inzet op het eerste deel HWBP afgebouwd. De kennis en kunde worden geborgd in de organisatie. Het Programma Verbetering Boezemkades-2 (VBK-2) wordt voortgezet. Het effect Wateroverlast beperken staat in het teken van ruimtelijke adaptatie. Wegens de toenemende hoeveelheid neerslag moeten we ons watersysteem toekomstbestendig maken. Hierbij wordt aansluiting gezocht bij gemeenten, provincie en intern met de andere maatschappelijke effecten die te maken hebben met de gevolgen van klimaatverandering. Om in te kunnen spelen op periodes van extreme droogte maken we in het effect Watertekort voorkomen onder andere een actieplan voor polders en stellen we een zoutprotocol op. Om de waterkwaliteit te verbeteren werken we in het effect Gezond water conform de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Verder stellen we in het kader van het Deltaplan Agrarisch Water het landbouwportaal Bodem en Water open, waarmee we de agrarische sector willen stimuleren om bij te dragen aan een betere waterkwaliteit. Op het gebied van Schoon water nemen we de nodige maatregelen om grondstoffen terug te winnen uit ons afvalwater. We gaan verder met de aanpak van medicijnresten en microverontreiniging in ons oppervlaktewater. Wegens ouderdom is de komende jaren extra onderhoud nodig aan zowel de rioolwaterzuiveringsinstallaties als de slibdrooginstallatie. Ook zetten we in op vernieuwde en veiligere procesautomatisering. In 2019 dragen wij de wegen in de gemeente Alkmaar over. In 2025 willen we alle wegen overgedragen hebben. Tot die tijd beheren we onze wegen in het effect Veilige (vaar)wegen als een goed huisvader. Uit recente oefeningen in het kader van Crisisbeheersing is gebleken dat de informatievoorziening sneller kan en dat de duiding van informatie verbeterd kan worden. Naast dit aspect verbeteren we ook de kwaliteit van de organisatie, zowel aansturend als uitvoerend. Privacy en informatieveiligheid staan hoog op de agenda bij het effect Bestuur en organisatie. Verder bereiden we de Omgevingswet voor en gaan we door met de verduurzaming van onze organisatie door de uitvoering van het Klimaat en energieprogramma (KEP). Dit doen we onder andere door het plaatsen van zonnepanelen bij de rwzi's. Om al onze effecten goed te kunnen uitvoeren zetten we extra in op de werving van (jong) personeel. Uit de lopende caoonderhandelingen blijkt dat de personeelskosten zullen stijgen.

3 3 van 6 Financiën Perspectiefnota In maart heeft het algemeen bestuur de richting bepaald die het meegeeft aan de perspectiefnota. Dit leidde tot de volgende financiële uitgangspunten: We sturen op een gezonde financiële toekomst waarin we zo min mogelijk lasten doorschuiven naar de toekomst; De lasten willen we voor alle categorieën belastingbetalers beperken, waarbij we streven naar een gelijkmatige verdeling over deze categorieën; In gemeenten waar we de wegen nog niet hebben overgedragen willen we de financiële gevolgen van de wegenoverdracht voor inwoners en bedrijven zo klein mogelijk houden. De bestemmingsreserve voor de wegen moet aan het einde van de overdrachtsperiode op nul uitkomen. Belastingheffing Voor het bepalen van de hoogte van de belastinginkomsten zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: De watersysteemheffing wordt voor 2019 en 2020 verhoogd met +1%. In het MJP was voor deze jaren +2% opgenomen. De beperking van deze belastingstijging is noodzakelijk om een gelijkmatige verdeling over de verschillende belastingcategorieën te realiseren. In 2021 en 2022 blijft de verhoging gelijk aan het MJP met +2%; De zuiveringsheffing wordt in 2019 verhoogd met +1,5% om het extra onderhoud in de waterketen te kunnen financieren. De jaren daarna (2020 tot en met 2022) gaat de zuiveringsheffing omhoog met +0,5%. In vergelijking met het MJP betekent dit een stijging, daar was voor 2019 en ,2% opgenomen en voor 2021 en %. De wegenheffing wordt in 2019 verlaagd met -3%. Deze procentuele daling is gelijk aan het belastingbedrag dat we in de gemeente Alkmaar ophaalden. Aangezien de wegen in deze gemeente overgedragen zijn, verminderen we de heffing met dit bedrag. Voor de jaren 2020 tot en met 2022 blijft de stijging van de wegenheffing gelijk aan het collegeakkoord (+4%), tenzij de komende jaren een gemeente uittreedt. Wanneer een gemeente uittreedt, wordt de stijging van de belastingopbrengsten in lijn met de dalende kosten en opbrengsten aangepast. De gemiddelde stijging van de belastingopbrengsten blijft nagenoeg gelijk aan het MJP Stijging gemiddelde belastingopbrengsten (%) Watersysteemheffing 1,0% 1,0% 2,0% 2,0% Zuiveringsheffing 1,5% 0,5% 0,5% 0,5% Wegenheffing -3,0% 4,0% 4,0% 4,0% Gemiddeld 0,9% 1,0% 1,6% 1,6% Bestemmingsreserve voor tariefsegalisatie De ambitie om een gelijkwaardige belastingheffing voor alle categorieën te realiseren en de schuldpositie in 2030 niet te laten stijgen, leidt tot onderstaande stand in de bestemmingsreserves voor tariefsegalisatie. Aangezien deze perspectiefnota financieel gezien gebaseerd is op een minimum kostenniveau, kan een beroep op de reserves nodig zijn wanneer zich één of meerdere gebeurtenissen uit de disclaimer voordoen (zie verderop in dit voorstel). Daarnaast zijn de reserves in te zetten bij nieuwe activiteiten, zoals op het gebied van klimaatadaptatie en het verwijderen van microplastics.

4 4 van 6 Reserves (x 1 miljoen) Ultimo 2019 Ultimo 2020 Ultimo 2021 Ultimo 2022 Watersysteemheffing 5,3 7,4 12,0 17,9 Zuiveringsheffing 28,5 27,9 26,4 24,2 Wegenheffing 8,4 11,0 14,2 18,0 Totaal 42,2 46,3 52,6 60,1 Schuldontwikkeling In het collegeprogramma heeft het CHI zich uitgesproken over een maximum aan schuldomvang in 2030, namelijk tweemaal de belastingopbrengsten. De voorliggende perspectiefnota past binnen deze ambitie. Schuldopbouw (x 1 miljoen) Omvang schuld Verhouding kapitaallasten/totale lasten Verhouding omvang schuld/belastingopbrengst 18,4% 18,4% 18,6% 18,6% 17,3% 1,8 1,6 1,6 1,3 1,5 De fluctuatie van de schuldpositie wordt met name veroorzaakt door de subsidieontvangsten van het HWBP die aan het einde van de planperiode hoog zijn. Het HWBP-2 programma loopt in 2021 af en delen van de subsidie ontvangen wij in Ook verwachten wij dan voorfinanciering uit het (nieuwe) HWBP. Disclaimer In de perspectiefnota is een financieel minimum opgenomen. Zo hebben we geen inflatie verrekend in de planperiode, terwijl het Centraal Planbureau deze gedurende de planperiode op 1,6% inschat. Feitelijk voeren we een efficiencykorting door. Het is aannemelijk dat de inkoopprijzen van ICT en grond-, weg- en waterbouw met een hoger percentage zullen stijgen. Verder is voor de caoverhoging het meeste recente werkgeversbod (december 2017) opgenomen. De kans bestaat dat het cao-akkoord hoger uitkomt en de opgenomen cao-verhoging niet voldoende is waardoor de personeelslasten het begrote bedrag zullen overschrijden. Kostenstijgingen vanuit het Rijk, zoals de solidariteitsbijdrage en onze bijdrage aan de Generieke Digitale Infrastructuur, zijn deels binnen de effecten opgevangen. Dit geldt voor de effecten Waterveiligheid en Wateroverlast beperken, waarin ter compensatie structurele bezuinigingen zijn doorgevoerd op respectievelijk onderhoudswerkzaamheden, het programma Verbetering Boezemkades 2 (VBK2) en de toetsing van keringen. We varen scherp aan de wind en verhogen hiermee ons risicoprofiel. De belastingopbrengsten per taak zijn bepaald op basis van de geldende kostentoedelingsverordening 2014 en er is geen rekening gehouden met de werkzaamheden van de Commissie Aanpassing Belastingstelsel. Wanneer zich op een van deze punten wijzigingen voordoen met gevolgen voor de in deze perspectiefnota opgenomen ramingen, komen we hier in een volgend P&C-product op terug.

5 5 van 6 Eerdere besluiten 15/11/2017 (CHI) Begroting 2018 ( ) 14/06/2017 (D&H) Meerjarenplan ( ) Risico s Naast de in de disclaimer genoemde risico's is nog een aantal generieke risico's geïdentificeerd. Deze hangen voor een deel samen met zaken als energieprijzen, rente en imago rond grote projecten. Grote veranderingen in deze externe factoren kunnen altijd een wijziging van de verwachtingen teweegbrengen. Deze risico's worden hier niet apart uitgediept, maar worden in de projecten, de rapportages en de begroting meegewogen. Wanneer deze risico's zich voordoen kan onder andere gebruik worden gemaakt van de algemene reserve. Het Waterschapsbesluit verplicht ons een meerjarenraming af te geven. Wanneer u niet instemt met dit voorstel, zullen we deze raming in de begroting 2019 moeten vaststellen. Verder geeft u, wanneer u niet instemt met de perspectiefnota, geen kader voor de begroting 2019 af. Communicatieaspecten Deze perspectiefnota is via de website toegankelijk voor iedere intern en extern geïnteresseerde. De perspectiefnota wordt uiterlijk twee weken voor de vergadering van het algemeen bestuur ter inzage gelegd. Maatschappelijk verantwoorde overheid (MVO) Met deze perspectiefnota geeft het hoogheemraadschap verder invulling aan zijn doel om een maatschappelijk verantwoorde overheid (MVO) te zijn. Deze perspectiefnota tracht een evenwicht te zoeken tussen people, planet en profit waarbij de maatschappelijke effecten worden bereikt en waarbij de kosten voor de burger niet te hoog oplopen en ook niet worden doorgeschoven naar toekomstige generaties. Op deze wijze geeft HHNK invulling aan zijn rol als betrouwbare, betrokken, kostenbewuste en vooruitstrevende overheidsorganisatie. Verder zijn de doelstellingen van de visie MVO verwerkt in de ambities van deze perspectiefnota. Bijlagen 1. Perspectiefnota ( ) 2. Conceptbesluit ( ) College van dijkgraaf en hoogheemraden, de secretaris, de voorzitter, M.J. Kuipers drs. L.H.M. Kohsiek