Economische crisis versterkt noodzaak aan efficiënte geschillenbeslechting Resultaten enquête geschillenbeslechting LEGAL INSIGHT. BUSINESS INSTINCT.

Transcriptie

1 Economische crisis versterkt noodzaak aan efficiënte geschillenbeslechting Resultaten enquête geschillenbeslechting LEGAL INSIGHT. BUSINESS INSTINCT.

2 3 Economische crisis versterkt noodzaak aan efficiënte geschillenbeslechting Resultaten enquête geschillenbeslechting De economische crisis laat sporen na op de manier waarop bedrijven hun geschillen aanpakken. Zo zegt 1 op 2 bedrijven sneller naar de rechter te stappen dan voorheen. Toch blijft de onredelijk lange doorlooptijd van een gerechtelijke procedure de achillespees van ons rechtssysteem. Bemiddeling en arbitrage zijn hiervoor volwaardige alternatieven. Maar ondanks de nieuwe arbitragewetgeving die op 1 september 2013 in werking is getreden, blijft arbitrage voor ruim 1 op 3 bedrijven geen optie. Onbekend maakt onbemind en dat geldt nog meer voor bemiddeling, zo besluit de analyse door het advocatenkantoor Lydian inzake geschillenbeslechting door Belgische bedrijven. Deze analyse is gebaseerd op een enquête waarbij bedrijfsleiders en bedrijfsjuristen uit meer dan 100 Belgische bedrijven door Lydian bevraagd werden over hun aanpak van commerciële geschillen. GEEN ALGEMENE TREND TOT SNELLER PROCEDEREN Uit de enquête blijkt dat bedrijven die stellen vandaag sneller dan voorheen naar de rechter te stappen (50%) dit vooral doen onder druk van hun tegenpartij (58%), maar ook door de impact van de crisis (45%) en door de complexe regelgeving (39%). Druk van de crisis Hogere complexiteit van de wetgeving Omdat uw leveranciers / klanten / consumenten / overheden ook sneller dan voorheen naar de rechtbank stappen 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% De andere helft van de ondervraagde bedrijven geeft aan dat ze niet sneller dan voorheen procederen. Hun keuze wordt in de eerste plaats gemotiveerd door de lange doorlooptijd van een gerechtelijke procedure (68%) en de (te) hoge kost ervan (5). Procedure vergt (te veel) kostbare tijd en inspanningen 39% 45% 58% 68% Advocaten zijn te duur 5 Vrees voor escalatie 30% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

3 4 Resultaten enquête geschillenbeslechting VERTROUWEN IN RECHTBANKEN Ondanks het feit dat bijna 9 op 10 bedrijven vertrouwen heeft in de kwaliteit van de rechterlijke beslissingen, zegt 63% van de bedrijven weinig tot geen vertrouwen te hebben dat de rechtbanken binnen een redelijke termijn tot een vonnis/arrest komen. Hoe groot is uw vertrouwen in de Belgische rechtbanken om tot een weloverwogen beslissing te komen? Hoe groot is uw vertrouwen in de Belgische rechtbanken om binnen een redelijke termijn tot een vonnis/arrest te komen? 3% 3% 31% 53% 11% 2 63% 11% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Heel groot Groot Voldoende Klein Onbestaande FINANCIËLE INZET IS BEPALEND Bedrijven die naar de rechtbank stappen worden dus geconfronteerd met termijnen die in ons land gemiddeld oplopen van 12 tot 18 maanden voor een procedure in eerste aanleg. Bij een beroepsprocedure kan dit oplopen tot een proceduretermijn van drie tot vijf jaar. Dit is voor veel bedrijven onaanvaardbaar. Maar ongeacht het misnoegen over deze onredelijke termijnen zijn het vooral de financiële inzet van het geschil (56%) en de impact op de resultaten van het bedrijf die bepalend zijn om naar de rechter te stappen (24%). Zoals blijkt uit de grafiek hiernaast wegen de erelonen van de advocaten en de kost van de procedure zelf uiteindelijk minder zwaar door (slechts ) bij de beslissing om al dan niet naar de rechter te stappen. Financiële inzet van het dossier Impact op het resultaat / de continuïteit van uw onderneming Commerciële relatie met tegenpartij Bevoegde rechtbanken in België of buitenland Kosten van advocaat en gerechtelijke procedure Duur van de procedure Andere: 0% 5% 11% 24% 56% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

4 5 LIEVER EEN SNELLE MINNELIJKE REGELING DAN EEN LANGE PROCEDURE Lydian stelt in de praktijk vast dat bedrijven hun geschillen zo snel mogelijk en minnelijk willen oplossen. Dit geldt vooral voor internationale bedrijven en in het bijzonder voor deze met een Angelsaksische cultuur. Procederen is niet langer een principiële kwestie maar een noodzaak die bovendien qua financiële inzet de moeite moet lonen, aldus Lydian advocaat en partner Hugo Keulers. CREATIEVE AANPAK Lydian pleit voor een minder conventionele en meer creatieve aanpak van geschillen. Deze aanpak start met een zakelijke analyse van het conflict en de mogelijke pistes om te komen tot een oplossing. Hierbij moet de advocaat een reality check doen naar de slaagkansen van de procedure, de solvabiliteit van de tegenpartij en de verwachtingen hierop afstemmen. De advocaat zal hierbij nog veel meer de rol moeten opnemen van eerste rechter, aldus Lydian advocaat Jo Willems. Het inschakelen van een advocaat in de fase die de effectieve procedure voorafgaat, kan heel wat onnodige zorgen en kosten besparen. 38% van de ondervraagden bevestigt dit te doen, maar toch schakelt bijna 1 op 2 bedrijven (4) pas een advocaat in als ze een dagvaarding ontvangen. In dat geval heeft de advocaat weinig speelruimte en is het kalf dikwijls al verdronken. Dit valt te betreuren, te meer daar de honoraria in ons land tot de laagste van Europa behoren en de drempel naar de advocatuur dus relatief laag is. Het tijdig inschakelen van de huisadvocaat die de bedrijfscultuur goed kent, vergroot de kans op een minnelijke schikking en vermindert het risico op escalatie, aldus Lydian advocaat en partner Annick Mottet Haugaard, die verder pleit voor meer pro-actief juridisch risicomanagement door de bedrijfsjurist in samenwerking met de advocaat. ARBITRAGE ALS ALTERNATIEF VOOR DE RECHTBANK Een ander belangrijk aspect van professioneel juridisch management is het afwegen van alternatieven voor een gerechtelijke procedure. Ons gerechtelijk apparaat blijkt te slecht uitgerust om complexe handelsgeschillen efficiënt te beslechten. Dit in tegenstelling met de Angelsaksische wereld waar sterk ingezet wordt op de voorafgaande procedure die een vlotte en kwalitatieve rechtsgang te goede komt. Veelal komt het niet tot een rechtszaak en kiezen de partijen voor een minnelijke schikking, aldus Hugo Keulers. Het best gekende alternatief voor de rechtbank is arbitrage. België heeft hiervoor in 2013 zijn wetgeving aangepast om zich als aantrekkelijk (internationaal) arbitrageforum te profileren. Sinds 1 september 2013 is deze nieuwe wet van kracht. De voordelen van arbitrage tegenover een gerechtelijke procedure zijn de snelheid, flexibiliteit en de expertise van de arbiters. Vooral in het kader van internationale geschillen is het inzetten van specialisten uit het betrokken vakgebied een belangrijke troef om tot een kwaliteitsvolle beslechting van een geschil te komen. Uit cijfers van Cepani (Belgisch Centrum voor Arbitrage en Mediatie) blijkt overigens dat het aantal geschillen dat aan arbiters voorgelegd werd, de voorbije 10 jaar verdubbelde. Dit wordt bevestigd door de enquête van Lydian. Ruim 1 op 2 bedrijven (54%) zegt arbitrage te voorzien voor specifieke complexe of internationale overeenkomsten. Verder voorziet 1 op 10 ondervraagden een arbitrageclausule in de standaard - voorwaarden. Anderzijds zegt ruim 1 op 3 bedrijven (36%) arbitrage niet in overweging te nemen. De aanpassing van de wetgeving geeft arbitrage in ons land een belangrijke duw in de rug. Toch blijven bedrijven nog te vaak koele minnaars van dit alternatief voor geschillenbeslechting. Uit onze ervaring en analyse van de verschillende mogelijkheden blijkt dit ten onrechte te zijn. Er valt dus nog een traject af te leggen op het vlak van bewustmaking van bedrijven. Dit is een belangrijke uitdaging voor de advocatuur, aldus Annick Mottet Haugaard.

5 6 Resultaten enquête geschillenbeslechting De top 3 redenen om te kiezen voor arbitrage zijn voor de ondervraagde bedrijven de kortere duur van de procedure (57%), gevolgd door de kostprijs (2) en de specialisatie van de arbiters (13%). Duur van de procedure 57% Uit onderstaande SWOT analyse van Lydian blijken de vele voordelen van arbitrage vergeleken met een gerechtelijke procedure. Voorop staat dat arbitrage een snelle beslissing in eerste en laatste aanleg binnen een bestek van maximum 15 maanden kan garanderen. Verder biedt arbitrage naast de kwaliteit van de gespecialiseerde arbiters inderdaad als belangrijk voordeel een verhoogde rechtszekerheid aangezien er in principe geen beroeps - mogelijkheid is. Voor internationale geschillen is er het bijkomende voordeel dat de partijen de taal van de procedure kunnen kiezen, dit in tegenstelling tot rechtszaken waar de taal van de procedure bepaald wordt door de locatie van de rechtbank. De belangrijkste nadelen van arbitrage zijn de relatief hoge kost en het feit dat de keuze van de arbiter(s) soms te lang aansleept. Kostprijs Mogelijkheid om hoger beroep in te stellen Specialisatie van de arbiters Vertrouwelijkheid 4% 13% 2 Naast de gerechtelijke procedure en arbitrage blijkt uit de SWOT-analyse van Lydian dat bemiddeling veruit de meest voordelige keuze is voor bedrijven. Hierbij wordt een onafhankelijke derde aangesteld die in een context van vertrouwelijke besprekingen aftoetst of een minnelijke regeling mogelijk is, zonder dat hij hierbij zelf het geschil zal beslechten. Bemiddeling wordt echter zeer weinig in overweging genomen. Uit de enquête blijkt dat amper 10% van de bedrijven actief doet aan bemiddeling voor het beslechten van procedures. Andere 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Kost Tijd Relaties Confidentialiteit Expertise Uitvoerbare Titel Taal Onderhandelingen Bemiddeling Gerechtelijke procedure Arbitrage

6 Enkele aanbevelingen voor een efficiënt geschillenbeheer Doe proactief aan juridisch risicomanagement. Zorg voor een realistisch management van de verwachtingen inzake de uitkomst van het geschil. Schakel tijdig voor de start van een procedure of dagvaarding een advocaat in voor de begeleiding bij het voortraject en het waarborgen van het vertrouwelijk karakter van de onderhandelingen. Ga na of in casu bemiddeling een oplossing kan bieden voor het geschil. Voorzie arbitrage in complexe overeenkomsten met een hoge inzet en zeker voor internationale contracten. Contact Hugo Keulers Vennoot T +32 (0) E hugo.keulers@lydian.be Annick Mottet Haugaard Vennoot T +32 (0) E annick.mottet@lydian.be

7 Lydian, 2014 Lydian Brussels Office Tour & Taxis, Havenlaan 86c b113 Avenue du Port 1000 Brussel - Bruxelles België - Belgique T F info@lydian.be Lydian Antwerp Office Arenbergstraat Antwerpen - Anvers België - Belgique T F info@lydian.be