Toespraak van minister van Justitie Annemie Turtelboom ter inleiding van het colloquium De nieuwe Belgische arbitragewetgeving, Brussel 6 november

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Toespraak van minister van Justitie Annemie Turtelboom ter inleiding van het colloquium De nieuwe Belgische arbitragewetgeving, Brussel 6 november"

Raphaël Peeters
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Toespraak van minister van Justitie Annemie Turtelboom ter inleiding van het colloquium De nieuwe Belgische arbitragewetgeving, Brussel 6 november Mijnheer de voorzitter Dames en heren Mag ik U om te beginnen danken dat U mij hier het openingswoord toevertrouwt En vooral wil ik U danken omdat U hier, vandaag, voor dit publiek dit colloquium organiseert Over de nieuwe arbitragewet, die op 24 juni 2013 van dit jaar nog ondertekend werd door koning Albert, en op 1 september van kracht is geworden 1

2 Want die wet mag dan al niet zo interessant gebleken zijn voor de media Ze is zeker van groot belang voor de versterking en positionering van ons Belgisch economisch weefsel In die zin verheugt het mij dat er ook steeds meer aandacht voor is Niet alleen op dit colloquium vandaag Niet alleen bij gespecialiseerde advocatenkantoren Maar ook bijvoorbeeld op de studiedag die de Rechtsfaculteit van Gent volgende week dinsdag over dit onderwerp houdt, en waar ik graag terloops wat publiciteit voor maak. U weet dat ik op dit ogenblik in het parlement nog volop de strijd aan het voeren ben voor de belangrijkste hervorming van ons justitiestelsel sinds 1830 Een hervorming die een modern beheer van justitie mogelijk moet maken, via een schaalvergroting van de operationele eenheden, de zogenaamde gerechtelijke arrondissementen Daarmee rond ik een discussie af die al dertig jaar duurde, zonder tot conclusie te komen Maar daarmee open ik ook een werf die minstens een decennium werk zal vragen Uiteraard hebben we ook beseft dat heel veel mensen al minstens dertig jaar wachten op een betere en efficiëntere justitie 2

3 En dat we die nu eindelijk effectieve beterschap, maar ook nog tien jaar onzekerheid moeten aankondigen Het is in dat besef dat we van bij ons aantreden in deze korte legislatuur ook het dossier van een nieuwe arbitragewet ter harte hebben genomen Want zeker in internationale handelsrelaties is het kiezen voor arbitrage als snellere en effectievere methode voor het beslechten van geschillen courant geworden. Sneller en effectiever, omdat er in princiep geen herhaling van procedure is Sneller en effectiever, omdat de procedures minder omslachtig zijn Sneller en effectiever, omdat de beslissing grensoverschrijdend is zodra de betrokken partijen dat zelf bepalen. Wij zijn dus, dat weet U, mede dankzij de goede hulp en medewerking van CEPANI, vertrokken van de zogenaamde modelwet uit 2006 van UNCITRAL, de Commissie van de Verenigde Naties voor handelsrecht. We hebben die wet voorts geënt op de bestaande bepalingen in het Gerechtelijk Wetboek En we hebben vooral getracht beide te optimaliseren We hadden daarbij een dubbel doel voor ogen voor ons land, als thuis voor de Europese instellingen en al het legistieke werk dat daaruit voortkomt. We hebben ons land niet alleen willen doen bijbenen qua methodiek. 3

4 We hebben vooral getracht optimale formules te vinden voor de praktijk van vandaag in één van de meest internationale centra van de wereld. Ik denk dat we daar in geslaagd zijn. Het ontwerp is unaniem goedgekeurd in het parlement. En het krijgt veel lof, ook internationaal. Dames en heren Zonder te willen vooruitlopen op de exposés die U straks nog zal kunnen waarderen, wil ik toch even benadrukken wat we geoptimaliseerd hebben in de nieuwe wet. Het belangrijkste lijkt mij de invoering te zijn van veel meer soepelheid en flexibiliteit voor de partijen en de arbitrage-instellingen om de arbitrage-procedure te organiseren. Het meest vernieuwende element daarbij is dat de vernietiging van een arbitrale uitspraak voortaan enkel kan geschieden op basis van een aantal limitatieve gronden, die opgesomd staan in artikel 1717 van het Gerechtelijk Wetboek. In geval van schending van de rechten van verdediging, of het geval van een arbitrage die niet verlopen is zoals was overeengekomen door de partijen, kan de vernietiging van de uitspraak enkel volgen indien wordt 4

5 vastgesteld dat de ingeroepen grond tot vernietiging een invloed heeft gehad op de arbitrale uitspraak. Die beperking is natuurlijk essentieel, zolang ons Justitie-systeem is wat het is Daardoor werd de zwakke schakel in het huidige systeem tot een minimum-effect beperkt De tweede wezenlijke verandering bepaalt dat de bevoegde rechter voortaan de rechtbank van eerste aanleg is, waarvan de zetel die van het hof van beroep is met in zijn rechtsgebied de plaats van arbitrage Arbitrage zal dus een specialisatie worden van vijf rechtbanken in ons land, geheel in lijn met de logica achter de grote Justitie-hervorming Ook de procedure bij betwisting is versoepeld De voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg, zetelend zoals in kortgeding, is nu bevoegd om op eenzijdig verzoekschrift arbiters aan te stellen, en, op dagvaarding, om te beslissen over de wraking en vervanging van een arbiter. Hij kan ook een termijn opleggen aan het scheidgerecht om uitspraak te doen en om alle maatregelen te nemen die nodig zijn voor het verkrijgen van bewijzen Ook de afschaffing van de dubbele aanleg, die onvermijdelijk voor lange procedures zorgde, is ongetwijfeld een vooruitgang 5

6 Daarnaast krijgt het scheidsgerecht voortaan ook de bevoegdheid om beslissingen te nemen over vorderingen tot schriftonderzoek en om te oordelen over de beweerde valsheid van documenten De wet voorziet overigens voor dat scheidsgerecht ook een ruime appreciatiebevoegdheid om voorlopige en bewarende maatregelen te nemen Tenslotte wil ik nog een paar verbeteringen vermelden die eigenlijk de mogelijkheden versoepelen voor partijen bij arbitrage om in geval van betwisting in eerste instantie zelf te trachten het conflict te beslechten, zonder meteen naar de rechtbank te moeten Zo kunnen ze onderling overeenkomen om de arbitrage toe te vertrouwen aan een derde, dus ook aan een arbitrage-instelling Zo kunnen ze zelf de procedure van wraking van arbiters voorzien en organiseren Zo kunnen ze en dat vind ik behoorlijk spectaculair voor een schriftcultuur als die van de juristen op basis van de in de wet voorziene definitie van een arbitrage-overeenkomst zelfs een arbitrageprocedure opstarten zonder schriftelijke bevestiging. Dames en heren Ik wil het daarbij laten, ter illustratie van de volgens mij toch wel verregaande wijze waarop we anders zijn gaan denken over het juridisch beslechten van veelal zakelijke geschillen. 6

7 Ik gebruik expliciet de term veelal Omdat in mijn ogen het niet beperkt hoeft te blijven tot de zakenwereld, en de arbitrage Ik ben er van overtuigd dat conflictbeslechting voor de rechtbank een heel valabele methode zal blijven Maar dat er daarnaast even valabele alternatieven groeien Zoals bijvoorbeeld de bemiddeling, die niet op het gelijk van één van de partijen aanstuurt, maar op compromisvorming met als essentieel doel de beëindiging van de conflictsituatie Als politici die die techniek zo vaak zelf hanteren, kunnen we daar alleen maar sympathiek tegenover staan Samengevat: door de eenvormige UNCITRAL model-wet grotendeels op te nemen in ons Gerechtelijk Wetboek, maar ze ook, waar mogelijk, te optimaliseren rekening houdend met Belgische eigenheden, kunnen we ons land versterkt positioneren t.o.v. de diverse actoren in het nationaal en internationaal economisch verkeer: als een land dat open staat voor zowel nationale als internationale arbitrage, als een land dat blijk geeft van de wil om een vooruitstrevende state-of-the-art arbitragewetgeving aan te bieden, en ten slotte; 7

8 als een land dat oog heeft voor alternatieve wijzen van geschillenoplossing in het economisch verkeer buiten het traditionele justitiële circuit om. De wereld verandert razendsnel, en wacht niet op de Justitie-hervorming in België om nieuwe, snellere en efficiëntere methodes van conflictbeslechting uit te dokteren en toe te passen. Zeker in een klein land dat ook de Europese instellingen huisvest, zijn we dan als overheid verplicht zowel onze Justitie te hervormen om te vermijden dat ze irrelevant wordt, alsook onze wetgeving mee te laten evolueren met de ontwikkelingen op het terrein. Beide doen we, en in die zin wens ik U nog een aangename en ongetwijfeld boeiende studiedag toe Ik dank U 8

Vergelijkbare documenten

De nieuwe Belgische arbitragewet

Belgisch Nederlands Colloquim Zee en Vervoersrecht 25/09/2014 De nieuwe Belgische arbitragewet door Sigrid Van Rompaey 14/10/2014 1 I. Historiek II. België een UNCITRAL land III. Arbitreerbaarheid IV.