PUBLIC. Brussel, 5 april 2005 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE 7654/05 ADD 11. Interinstitutioneel dossier: 2004/0055 (COD) LIMITE JUSTCIV 63 CODEC 200

Transcriptie

1 Conseil UE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 5 april 2005 Interinstitutioneel dossier: 2004/0055 (COD) 7654/05 ADD 11 LIMITE PUBLIC JUSTCIV 63 CODEC 200 NOTA van: de Belgische delegatie aan: het Comité burgerlijk recht nr. Comv.: 13852/04 JUSTCIV 159 CODEC 1161 Betreft: Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende bepaalde aspecten van bemiddeling in burgerlijke en handelszaken Deze nota bevat de opmerkingen van de Belgische Regering met betrekking tot het voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende bepaalde aspecten van bemiddeling in burgerlijke en handelszaken (doc /04 JUSTCIV 159 CODEC 1161). Het voorstel van richtlijn wordt artikelsgewijs besproken. Opmerkingen bij artikel 2 1. In dit artikel wordt de term "derde partij" gebruikt om de bemiddelaar te omschrijven. Het woord "partij" is nogal ongelukkig gekozen, aangezien de bemiddelaar helemaal geen partij is. Het zou dan ook beter zijn om het woord "partij" te laten vallen. 7654/05 ADD 11 FPP/mv 1

2 2. Het Belgisch recht kent de figuur van de "minnelijke schikking", beschreven in de artikelen 731 e.v. van het Gerechtelijk Wetboek. De minnelijke schikking houdt in dat iedere inleidende hoofdvordering tussen partijen die bekwaam zijn om een dading aan te gaan en betreffende zaken welke voor dading vatbaar zijn, op verzoek van een partij of met beider instemming vooraf ter minnelijke schikking kan worden voorgelegd aan de rechter die bevoegd is om in eerste aanleg ervan kennis te nemen. Het doel van de minnelijke schikking is om de partijen de mogelijkheid te geven om een beroep te doen op de rechter teneinde te bemiddelen in een tussen hen gerezen geschil met de bedoeling tot een minnelijke regeling te komen en aldus een proces te vermijden. De poging tot minnelijke schikking vindt dus plaats vóór het instellen van de vordering. Artikel 2, (a), lid 2 bepaalt dat pogingen van de rechter om een geschil tijdens de gerechtelijke procedure betreffende dat geschil op te lossen niet onder deze definitie vallen. De Belgische Regering wil dat de tekst van deze bepaling gewijzigd wordt zodanig dat ook de minnelijke schikking onder deze uitzondering valt. Artikel 2, (a), lid 2, zou als volgt kunnen worden herschreven: "Pogingen van de rechter om een geschil voor of tijdens de gerechtelijke procedure betreffende dat geschil op te lossen, vallen niet onder deze definitie." Opmerkingen bij artikel 3 Volgens het eerste lid van dit artikel kan de rechterlijke instantie van de partijen "verlangen" dat zij een informatiebijeenkomst over het gebruik van bemiddeling bijwonen. De Commissie was enigszins vaag in haar omschrijving van de precieze inhoud van deze bepaling. Het zegt dat het verplicht is dat de rechter de bevoegdheid krijgt om de partijen te verplichten om naar een infosessie te gaan (al dan niet met sancties). De infosessie moeten, volgens de Commissie, gratis zijn (betaald door de staat) maar de lidstaten zijn niet verplicht die infosessies te organiseren. 7654/05 ADD 11 FPP/mv 2

3 Het valt moeilijk te verklaren hoe een verplichte deelname aan een informatiebijeenkomst kan bijdragen tot een positieve promotie van de bemiddeling. Het is veel efficiënter om aan de mogelijkheid van de bemiddeling voldoende ruchtbaarheid te geven, nog voor de partijen een rechter vatten. Er is ook een risico van vertraging van de gewone rechtspleging als er consequent informatiebijeenkomsten worden opgelegd aan partijen die sowieso niet openstaan voor bemiddeling. Omwille van deze redenen, maar ook voor de duidelijkheid van het eerste lid, zou het beter zijn als de laatste zin van dit lid wegvalt. Opmerkingen bij artikel 4 1. De Belgische Regering voorziet geen problemen van compatibiliteit tussen deze bepaling en de Belgische wetgeving met betrekking tot de bemiddeling. Artikel 4 is echter nogal vaag geformuleerd en de Belgische Regering treedt dan ook die Lidstaten bij die om meer duidelijkheid verzoeken omtrent de precieze verplichtingen die hier aan de Lidstaten worden opgelegd. 2. Er moet gewezen worden op een spellingsfout in de Nederlandse versie van de aanhef van artikel 4. "Kkwaliteit" moet geschreven worden met één "k". Opmerkingen bij artikel 5 1. Lid 1 gebruikt de term "op verzoek van de partijen". Dit houdt in dat het verzoek tot homologatie uitgaat van beide partijen. Hierbij wordt de redenering gevolgd dat men anders aan de nietverzoekende partij de kans ontneemt om het akkoord voor de rechter aan te vechten. Volgens de Belgische wet is een homologatie van een - zelfs gedeeltelijk - akkoord mogelijk op verzoek van één van de partijen en de niet-verzoekende partij kan uiteraard hoger beroep of verzet instellen tegen de homologatiebeslissing van de rechter. De rechten van de niet-verzoekende partij blijven aldus gevrijwaard. De Belgische Regering ziet niet in waarom een partij de macht zou moeten krijgen om een homologatieverzoek van de andere partij te dwarsbomen als er geen gevaar is voor schending van zijn rechten. 7654/05 ADD 11 FPP/mv 3

4 Men moet ook rekening houden met het scenario waarbij meerdere partijen betrokken zijn in een bemiddeling. Het zou onbillijk zijn om bvb. 5 partijen, die hun akkoord willen laten homologeren, van deze mogelijkheid te beroven omdat een zesde partij hiervoor geen toestemming wil geven. De term "op verzoek van de partijen" zou dan ook vervangen moeten worden door de term "op verzoek van de partijen of één van hen". 2. De Nederlandse versie van de ontwerprichtlijn gebruikt de term "compromis" in plaats van "akkoord". Het is niet duidelijk waarom een Franse uitdrukking gebruikt moet worden als er Nederlandse alternatieven beschikbaar zijn, zoals "vergelijk", "schikking" of "akkoord". 3. Lid 1 van dit artikel bepaalt dat het "compromis" niet in strijd mag zijn met het Europese recht of de nationale wetgeving. De Belgische wet gebruikt eerder de termen openbare orde en belang van de kinderen, dit om te vermijden de partijen in een bemiddeling niet zouden kunnen afwijken van niet-dwingend recht. Opmerkingen bij artikel 6 1. Artikel (a) en (f) kunnen problemen opleveren voor het bepaalde in artikel (a) van de ontwerprichtlijn. Het is moeilijk om het precieze tijdstip te bepalen waarop de partijen ermee instemmen gebruikte maken van bemiddeling als een verzoek van een partij om een beroep te doen op bemiddeling of het feit dat een partij bereid was aan de bemiddeling deel te nemen onder de geheimhoudingsplicht van artikel 6 valt. Artikel (a) en (f) zijn ook nefast voor de Belgische bemiddelingswetgeving die het gebruik van een aangetekende brief oplegt om een bemiddeling voor te stellen of te beëindigen en die de ondertekening van een protocolakkoord oplegt om de bemiddeling te starten. De data van deze documenten worden gebruikt als vaste ijkpunten om het begin en het einde van de schorsing van de termijnen met zekerheid te bepalen. Artikel (a) en (f) verhinderen het gebruik van deze documenten en van de data die ze dragen om in een latere gerechtelijke procedure de precieze schorsingstermijnen te bepalen. 7654/05 ADD 11 FPP/mv 4

5 Tot slot kan men zich ook vragen stellen bij het nut van deze bepalingen. Het is alleszins moeilijk te geloven dat de bereidheid van een partij om een conflict via bemiddeling op te lossen later als bezwarende informatie voor de rechtbank gebruikt kan worden. Artikel (a) van de ontwerprichtlijn moet dan ook geschrapt worden. In artikel (f) zou een uitzondering voorzien moeten worden voor documenten die het begin of het einde van de bemiddeling markeren of die gebruikt worden om de schorsingsperiode van de termijnen precies te bepalen. Er kan hierbij gedacht worden aan de bemiddelingsovereenkomst die de partijen getekend hebben, dit is de overeenkomst waarin het feit van de bemiddeling en de begindatum ervan worden vastgelegd, niet het uiteindelijke akkoord dat uit de bemiddeling kan voortvloeien. Een ander voorbeeld zijn aangetekende brieven waarmee een partij een voorstel doet om tot bemiddeling over te gaan of waarmee de partij te kennen geeft de bemiddeling te willen beëindigen. 2. Artikel (a) moet worden geschrapt. Alhoewel het ongetwijfeld nuttig zou zijn als de rechter gegevens van tijdens de bemiddeling zou kunnen gebruiken om het akkoord dat uit die bemiddeling voortkomt te interpreteren, weegt dit nut hoegenaamd niet op tegen de absolute noodzaak aan vertrouwelijkheid voor een geslaagde bemiddeling of voor het zelfs maar in overweging nemen van een bemiddeling door de partijen. Als er bij de bevolking ook maar het kleinste vermoeden bestaat dat wat tijdens een bemiddeling gezegd of geschreven wordt later tegen hen kan worden gebruikt, dan zullen alle inspanningen ter promotie van deze manier van geschillenbeslechting een maat voor niets zijn. 3. Het nut van de uitzonderingen die voorzien worden Artikel (b) is betwijfelbaar aangezien artikel 6 enkel handelt over de toelaatbaarheid van bewijs in burgerlijke procedures. De strafprocedure wordt ongemoeid gelaten waardoor een extra uitzondering voor o.a. schade aan de fysieke integriteit overbodig is. Artikel (b) wordt dan ook best geschrapt. 4. Artikel (c) vereist zowel de instemming van de partijen als van de bemiddelaar. De Belgische regering is van mening dat de toestemming van de partijen voldoende moet zijn. De opvolging van een bemiddeling, zelfs een mislukte, behoort tot de taak van de bemiddelaar. Er mag geen onnodige kans gegeven worden aan de bemiddelaar om zich van deze plicht te ontdoen. De woorden " de bemiddelaar en" kunnen best geschrapt worden. 7654/05 ADD 11 FPP/mv 5

6 Opmerkingen bij artikel 7 1. Volgens de Belgische bemiddelingswetgeving kan de verjaring van het vorderingsrecht 1 maand worden geschorst vanaf het moment dat één van de partijen bij aangetekende brief een voorstel tot bemiddeling doet aan de andere partij. Dit lijkt moeilijk te verzoenen met artikel (a) van de ontwerprichtlijn dat de schorsing pas doet lopen vanaf het moment dat beide partijen instemmen met het gebruik van bemiddeling. De Belgische regering is ervan overtuigd dat de optie die de Belgische wetgever heeft genomen zeer nuttig is. Het geeft immers aan de partij die het aanbod tot bemiddeling ontvangt de nodige tijd om het aanbod in een serene sfeer rustig te overwegen. De tekst van de richtlijn zou dan ook zodanig moeten worden aangepast zodanig dat Lidstaten die dit wensen het Belgische voorbeeld kunnen volgen. De Belgische regering stelt voor een punt (d) toe te voegen aan de opsomming: "(d) krachtens de nationale wetgeving van een lidstaat de termijnen gedurende een beperkte periode geschorst worden vanaf het voorstel van een partij aan de andere partijen om een beroep te doen op de bemiddeling." 2. Artikel 7.2 is nogal ingewikkeld geformuleerd en vele Lidstaten hebben problemen met de formulering ervan. De Belgische regering stelt de volgende tekst voor ter vervanging van dit lid: "2. Indien voor het geschil nog geen rechter is geadieerd, eindigt de schorsing van de termijn, behoudens uitdrukkelijk akkoord van de partijen, ten vroegste één maand na kennisgeving door een van de partijen, of door de bemiddelaar aan de andere partij of partijen, van hun wil om een einde te maken aan de bemiddeling. Indien voor het geschil al een rechter is geadieerd, eindigt de schorsing van de termijn vanaf de door de rechter vastgestelde dag." Deze nieuwe tekst drukt in veel eenvoudiger bewoording de bedoeling van de oorspronkelijke bepaling uit. 7654/05 ADD 11 FPP/mv 6

7 Er wordt ook een onderscheid gemaakt tussen bemiddelingen die gebeuren vóór en na het instellen van een vordering voor de rechtbank. In het laatste geval is het immers aangewezen dat de rechter een grotere controle krijgt over het einde van de bemiddeling, dit om dilatoire manoeuvres van (één van) de partijen te kunnen voorkomen. 7654/05 ADD 11 FPP/mv 7