Spoorzone Dordrecht Stationsgebied e.o. van missing link naar sterkste schakel

Transcriptie

1 Spoorzone Dordrecht Stationsgebied e.o. van missing link naar sterkste schakel

2 2

3 Van missing link naar sterkste schakel Het spoor in Dordrecht is een barrière die de ontwikkeling van de stad belemmert. Niet alleen door het spoor zelf, dat op een moeilijk doordringbaar dijklichaam ligt dat de verschillende delen van de stad van elkaar scheidt, maar ook door het vervoer van gevaarlijke stoffen, met zijn brede zone van beperkingen voor stedelijke ontwikkeling. Tegelijk is het spoor met zijn intercitystation de levenslijn die Dordrecht razendsnel verbindt met Rotterdam en Breda. Ondanks deze beperkingen kan de stad juist in de Spoorzone zijn groeiambities waarmaken. Binnen de Spoorzone bieden vooral het Stationsgebied en de gebieden in de directe nabijheid kansen die nergens anders in de stad kunnen ontstaan. Voor het aantrekken van nieuwe doelgroepen, versterken van de binnenstad en verbinden van de krachtigste delen van de stad tot één geheel. Door het opheffen van de barriere van het spoor vormen Spuiboulevard, Maasterras, Rode Loper en Weizigpark samen de kamers van het hart van Dordrecht en de Drechtsteden. De Spoorzone: van missing link naar sterkste schakel. De gemeente Dordrecht kan deze opgave niet alleen aan. Er is een gezamenlijke inspanning nodig van regio, provincie, Rijk en private investeerders. De gemeente kan echter wel het voortouw nemen en een strategie uitzetten die het vertrouwen wekt bij de partners dat iedereen de komende jaren gecommitteerd is aan deze opgave. Dit document is daarvoor de eerste aanzet. 3

4 4

5 Een impuls voor Dordrecht Binnenstedelijk ontwikkelen De Drechtsteden liggen midden tussen de waardevolle landschappen van de Hoeksche Waard, Biesbosch en Alblasserwaard. De toevoeging van een groot aantal woningen, die om veel redenen zeer gewenst zijn voor de ontwikkeling van stad en regio, zal primair binnenstedelijk tot stand moeten komen. Meer woningen Dordrecht heeft een woningbouwopgave van woningen. De ruimte hiervoor zal voornamelijk gevonden moeten worden in twee gebieden: de Merwede- en Wantijzone en de Spoorzone. Naar schatting kan de Spoorzone een bijdrage leveren van woningen.. Meer draagkracht Dordrecht heeft grote behoefte aan nieuwe, draagkrachtige inwoners. Voor deze doelgroep ontbreekt een binnenstedelijk woonmilieu met hoge kwaliteit: geschikte woningen, nabijheid van cultuur, winkels en horeca, uitstekende multimodale bereikbaarheid, aantrekkelijke openbare ruimte en groen in de directe omgeving. In de Spoorzone is de basis aanwezig om aan deze wensen te voldoen. Impuls binnenstad De Dordrechtse binnenstad heeft een verzorgingsfunctie voor de hele regio. In de loop der tijd is echter ook elders in de regio fors geïnvesteerd in nieuwe winkelmeters. De Dordtse binnenstad heeft een flinke klap gekregen tijdens de economische crisis en heeft moeite die weer te boven te komen. De toevoeging van groepen kapitaalkrachtige bewoners in de directe nabijheid van de binnenstad is een steun in de rug voor het winkel- en horecabestand. Vervoerswaarde station Het station van Dordrecht is de levenslijn die de stad met Rotterdam en Breda verbindt. Om goede verbindingen te houden of het nu om intercitytreinen gaat of hoogfrequente lightrailverbindingen is essentieel dat de vervoerswaarde van station Dordrecht zo hoog mogelijk is. Het toevoegen van programma in de directe nabijheid van het station is daarvoor een randvoorwaarde. Publieke en private investeringen De gemeente kan de benodigde impuls niet alleen realiseren. Dordrecht moet sterker worden gepositioneerd op de radar van grote private investeerders, Rijk en provincie. Een grote integrale ontwikkeling als de Spoorzone, met een lange horizon, kan de kapstok zijn om investeringen uit te lokken en de stad een forse stap voorwaarts te laten zetten. 5

6 Binnenstad Spuiboulevard Rode Loper Maasterras / Dordtse Mijl Krispijn Weizigtpark Leerpark 6

7 De deelgebieden Spuiboulevard Dit gebied naast de binnenstad heeft meerdere gezichten, van prachtige woonstraten en monumenten tot grote kantoorkolossen. De ligging tussen binnenstad, station en snelweg maakt dit gebied tot de ideale kandidaat voor de ontwikkeling van nieuwe woonen werkmilieus. Er ligt een integrale ontwikkelvisie die hier de kaders voor biedt. Weizigtpark Dit prachtige park ligt pal tegen de achterzijde van het station en is dus hemelsbreed slechts een paar honderd meter verwijderd van de binnenstad en Spuiboulevard. Het park ligt echter volledig geïsoleerd van die gebieden en is uitsluitend op het zuiden georiënteerd. De routing door het park is niet optimaal. Er liggen plannen voor een upgrade. Maasterras/Dordtse Mijl Het Dordtse deel van het Maasterras omvat onder andere de gebieden Weeskinderendijk, de oever langs de Dokweg, De Put en de Brandts-Buyslocatie. Dit gebied is de entree van de stad en heeft mede door zijn ligging aan de rivier grote potentie als woon-werklocatie. De verbinding met het station en de binnenstad is echter verre van optimaal. Rode Loper De Johan de Wittlaan is met publieke en private investeringen ontwikkeld tot een aantrekkelijke route tussen station en binnenstad. Deze sterke as zou eigenlijk via het station en het Weizigtpark door moeten lopen naar het zuiden, richting het Leerpark. 7

8 8

9 Van missing link... Het stedelijk netwerk rondom de binnenstad van Dordrecht is fijnmazig. Ter plaatse van het spoor wordt het netwerk echter onderbroken. Verbindingen liggen ver uit elkaar en hebben bovendien weinig kwaliteit. De deelgebieden van de Spoorzone ten noorden en ten zuiden van het spoor kunnen dus nauwelijks van elkaars nabijheid en kracht profiteren. Dit beperkt de ontwikkelkansen voor de gebieden. Er is geen volwaardige verbinding tussen de binnenstad, het oostelijke deel van de Spuiboulevard en het Weizigtpark. De Rode Loper eindigt bij het station. Mensen die vanuit de stad naar het park willen en vice versa, moeten met een OV-chipkaart door de ondergrondse stationstunnel of omrijden naar de Krispijntunnel. Fietsers die vanaf de noordoostelijke kant komen hebben nog het alternatief om zich door de smalle en bochtige fietstunnel in de Dubbeldamseweg persen. Tussen Spuiboulevard en Weizigtpark ligt alleen de primair op autoverkeer gerichte Krispijntunnel, met relatief lange hellingbanen. Daardoor ligt het park relatief ver af van het te ontwikkelen woongebied. Ook het Maasterras ligt geïsoleerd. Hoewel de Weeskinderendijk hemelsbreed 1 kilometer van het station afligt, is er geen echte verbinding, niet met het park en niet met het station. Daar komt nog bij dat binnen een strook van 200 meter aan beide zijden van het spoor grote beperkingen gelden voor ontwikkelingen als gevolg van het vervoer van gevaarlijke stoffen. 9

10 MONUMENTEN IN HET GEBIED De Holland Station De Rozenhof Weizigt Tomado REFERENTIES CENTRUMSTEDELIJK WATERFRONT LANDELIJK Hoge der A, Groningen GWL-terrein, Amsterdam Lombardia Antwerpen Mariaplaats, Utrecht Riedijkshaven Borneo-Sporenburg, A dam Vastra Hamnen, Malmö Hafencity, Hamburg Havneholmen, Kopenhagen Sjostad, Stockholm Plan Tij Steenenkamer, Voorst

11 ... naar sterkste schakel Het succes van de Spoorzone als geheel is sterk afhankelijk van de verbetering van de onderlinge verbindingen, passend in de fijnmazige schaal van het stedelijke netwerk van Dordrecht. De belangrijkste verbinding is die ter hoogte van het station. Of dit nu een nieuwe tunnel wordt, of een hooggelegen traverse naar voorbeeld van Rotterdam, essentieel is om de Rode Loper door te trekken naar het Weizigtpark en zo de verbinding te leggen tussen binnenstad, Spuiboulevard, park en Leerpark. Met het verminderen van de barrierewerking van het spoor zouden de deelgebieden van de Spoorzone zich verder kunnen ontwikkelen tot één stedelijk gebied waarin wordt gewoond, gewerkt, gewinkeld, gerecreëerd en gereisd. Een gebied dat alle kwaliteiten in zich heeft om de zo gewenste impulsen aan Dordrecht en de regio te geven: - Een fantastisch binnenstedelijk woonmilieu - De directe nabijheid van de istorische binnenstad - Een stedelijke werklocatie tussen station, snelweg en rivier - Een schitterend park midden in de stad - Een groot aantal beeldbepalende monumenten - Uitstekende bereikbaarheid via een intercitystation en vlak bij de snelweg. Op de pagina hiernaast staan enkele referenties voor het type gebied dat hier zou kunnen ontstaan, met hoge dichtheid en hoge kwaliteit, volop profiterend van water, groen en stedelijke voorzieningen. 11

12 Om de geesten te prikkelen zijn in de ateliers twee spraakmakende projecten op de Spoorzone Dordrecht geprojecteerd. London Blackfriars Metrostation en brug in één, creëert een nieuwe verbinding tussen de oevers en versterkt de kwaliteit van de aanlanding. Spoorzone Delft Spoor verplaatst van viaduct naar tunnel, waardoor ruimte is ontstaan voor een nieuw stuk stad. Schaal is vergelijkbaar met Dordrecht. 12

13 Perspectieven In de zomer van 2017 heeft een aantal ontwerpateliers plaatsgevonden met ontwerpers en beleidsadviseurs van binnen en buiten de stad om het perspectief van een volledig ontwikkelde Spoorzone tot in het extreme door te denken. Door voorbij praktische of fi nanciële bezwaren te kijken, kon ook worden nagedacht over een situatie waarin het vrachtvervoer de stad uit gaat, of zelfs het hele spoor onder de grond verdwijnt. Deze exercitie geeft een enthousiasmerend perspectief op de stad die Dordrecht zou kunnen worden. Perspectief 1 Perspectief 2 Door het hoofdspoor ondergronds te brengen ontstaat de mogelijkheid de gebieden met elkaar te verbinden. Het station wordt verplaatst naar de rivier en verbonden aan het waterbusnetwerk. De Merwede-Lingelijn blijft bovengronds liggen als lightrail. Het Weizigtpark wordt om het station heen getrokken en verbonden met de binnenstad. Ruim baan voor de fi ets, in dit perspectief. De barriere van de rivieren wordt geslecht met behulp van nieuwe bruggen, waardoor de Wantijzone centraler in de regio komt te liggen. Er ontstaat zo meer evenwicht tussen de ontwikkelingen ten westen en ten oosten van de binnenstad. Ontwikkelkansen in de Spoorzone liggen vooral langs het Weizigtpark, de Spuiboulevard en het Maasterras. Spoor en station blijven op hun plek liggen. 13

14 14

15 Ontwikkelstrategie Elk gebied zijn eigen dynamiek De vier deelgebieden hebben hun eigen dynamiek en krachtenveld. Voor het Weizigtpark zijn er plannen voor een upgrade die het park in zijn oude luister moeten herstellen. Voor de Spuiboulevard zijn er vergaande afspraken met ontwikkelaars voor de herontwikkeling van kantoren en de verplaatsing van het Stadskantoor. Op het Maasterras wordt gewerkt aan de verplaatsing van het tankstation en zijn er gesprekken met grondeigenaren over nieuwe functies. Deze processen gaan in hun eigen tempo door, maar kunnen worden verbonden aan een grotere visie op de spoorzone als geheel. Publiek investeren in de gezamenlijke opgave Het is aan de gemeente om een voortrekkersrol te nemen in de ontwikkeling van de spoorzone als geheel en aan partners het perspectief te schetsen van de mogelijkheden die hier liggen om een impuls aan de stad te geven. Dat is niet alleen in het belang van de stad, maar ook in het belang van de regio en zelfs de Zuidvleugel van de Randstad. De stad hoeft hierin niet bescheiden te zijn. De meeste steden hebben een ontwikkeling als deze al eerder ingezet en deels ook al uitgevoerd (Breda, Den Bosch, Delft, Den Haag, Leiden, Zaandam, Gouda, etc.), met medewerking van provincies en rijk en uiteindelijk ook met privaat kapitaal. Al deze ontwikkelingen leren ons echter dat de gemeente de partij is die de koers uit moet zetten en moet blijven volgen. En dat is een zaak van de lang De Spoorzone gaat van missing link naar sterkste schakel. Dordrecht is aan zet. 15

16 In opdracht van Gemeente Dordrecht januari 2018