Beleving en ondersteuningsnood van oudere kankerpatiënten en hun familieleden:

Transcriptie

1 Beleving en ondersteuningsnood van oudere kankerpatiënten en hun familieleden: Aanbevelingen voor de zorgpraktijk Sprekers: Cynthia Senden & Tina Vandecasteele Onderzoeksteam: Tina Vandecasteele, Evy Vandenberghe, Cynthia Senden, Karen Versluys, Mieke Grypdonck, Myriam Deveugele, Nele Van Den Noortgate Zorgprogramma voor de geriatrische patiënt, UZ Gent 23 mei 2013

2 Overzicht Introductie Doelstelling en methode Resultaten Beleving patiënt Beleving familieleden Interactie beleving patiënten en familieleden Praktijkrelevante aanbevelingen: zorgopdracht Toekomst: onco-geriatrisch zorgtraject

3 Introductie Beperkte kennis over Beleving ouderen met kanker Impact kanker bij familielid oudere kankerpatiënt Focus mantelzorgaspect belevingsaspect Ondersteuningsnoden tijdens oncologische behandeling Kennis noodzakelijk voor Inzicht & ondersteuning in ziektebeleving Afgestemde onco-geriatrische zorg 3

4 Doelstelling 1. Inzicht verwerven in beleving en ondersteuningsnood 2. Praktijkrelevante aanbevelingen formuleren en bruikbaarheid nagaan 4

5 Doelstelling en methode (1) 1. Inzicht verwerven in beleving en ondersteuningsnood Kwalitatief onderzoek Semi-gestructureerde interviews met 32 patiënten (70-86 jaar) en 19 familieleden Inclusiecriteria 70 jaar; Geboren in België, Nederlands als moedertaal; Geen cognitieve disfuncties; Diagnose van kanker (alle vormen); Behandeling met CHT en/of RT (curatief/palliatief); Thuis wonen (met/zonder familielid). 5

6 Doelstelling en methode (2) 1. Inzicht verwerven in beleving en ondersteuningsnood Rekrutering op verschillende afdelingen in UZ Gent Analyse m.b.v. constante comparatieve methode Validiteit Uitgesproken vorm van onderzoekerstriangulatie (samenwerking Departement Geriatrie, Oncologie, Verplegingswetenschappen, Huisartsgeneeskunde) Theoretische en praktische sensitiviteit 6

7 Doelstelling en methode (3) 2. Praktijkrelevante aanbevelingen formuleren en bruikbaarheid nagaan Narratieve methode Verhalen van oudere personen met kanker en hun familieleden Focusgroepinterviews Ervaren verpleegkundigen (n= 80) gespecialiseerd in geriatrische en/of oncologische zorg 7

8 Resultaten 8

9 Resultaten Beleving patiënt 9

10 Resultaten Beleving patiënt 10

11 Resultaten Beleving familieleden 11

12 Resultaten Beleving familieleden 12

13 Resultaten Interactie 13

14 Resultaten Interactie Relatie- en zorgpatroon zet zich verder Verschillende types relatiepatronen continuüm Samen Tussen Elk z n eigen weg Complementair omgaan met de ziekte Sterke alliantie Centrale positie patiënt Zorg dragen voor elkaar Minder sterke alliantie Grote delen in beleving niet gedeeld Aparte levens, ziekte enige bindende aspect Zwakkere alliantie Spanningen 14

15 Praktijkrelevante aanbevelingen 15

16 Zorgopdracht 16

17 Zorgopdracht (1) 1. Aandachtig beluisteren (levens)verhaal patiënt en familie Copingstrategie Impact ziekte op leven 2. Bewust zijn van wederzijds sparen Dit kan een manier zijn om: Hoop van dierbare niet te ontnemen Niet klaar zijn om te praten over naderende dood 17

18 Zorgopdracht (2) 3. Inzicht krijgen in relatiegeschiedenis Patiënt zien in relatie met naaste omgeving Relatiepatroon continueert tijdens behandeling (continuüm) Onafhankelijke levens & ziekte als enige bindende aspect 18

19 Zorgopdracht (3) 4. Rekening houden met beïnvloedende factoren bij hoop vinden Copingstrategieën Stressoren 5. Anticiperen op kwetsbaarheid ouderen Geriatrisch profiel meenemen in oncologische zorg & behandeling Doel: zoveel mogelijk terugkeren naar vroeger niveau van functioneren 19

20 Zorgopdracht (4) 6. Respecteren autonomie oudere persoon Reeds aanwezige zorgpatroon familie erkennen Professionele aanvulling vormen op zorg van familie 7. Bedacht zijn op dubbel lijden bij familieleden Enerzijds: eigen verdriet en machteloosheid Anderzijds: meeleven en lijden met patiënt 20

21 21

22 Komen tot afgestemde zorg voor de oudere met kanker veronderstelt assessment met V erhaal beluisteren E lkaar sparen inschatten R elatiegeschiedenis meenemen H oop vinden (beïnvloedende factoren) A nticiperen op kwetsbaarheid van ouderen A utonomie van oudere respecteren L ijden familieleden met dubbel gezicht (h)erkennen 22

23 Toekomst: onco-geriatrisch zorgtraject Pilootproject ( ) Systematische geriatrische evaluatie: Comprehensief Geriatrisch Assessment (CGA) bij ambulante ouderen (70+) met Hematologische maligniteit (indolente vormen) Borstkanker Pelviene oncologie 23

24 Toekomst: onco-geriatrisch zorgtraject Pilootproject ( ) Borstkliniek en pelviene oncologie CGA-plus: aandacht voor belevingsaspecten en wensen patiënt Multidisciplinaire bespreking resultaten en tot stand komen adviezen tijdens patiëntenoverleg Interne Liaison Team (ILT) Geriatrie Mee afwegen CGA en adviezen op Multidisciplinair Oncologisch Consult (MOC) en Psychosociaal Overleg (PSO) I.f.v. optimale ondersteuning en begeleiding 24

25 Toekomst: onco-geriatrisch zorgtraject Pilootproject ( ) CGA is geen eenmalige actie: opvolging is nodig Implementatie onco-geriatrisch verpleegkundig spreekuur 25

26 Ouder worden, is een zekerheid Onco-geriatrische patiënt worden, behoort tot de mogelijkheden Ermee rekening houden, is een plicht Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg KCE, 2008) 26

27 Bedankt voor uw aandacht! Contact: 27