hierna de tegen voor wie hierna de

Transcriptie

1 Milieuhandhavingscollege Arrest MHHC-12/8-VK van 1 maartt 2012 In de zaak van de heer [ ] wonendee te [ ] voor en namens wie optreedt mr. Ingrid BEHAEGHE, advocaat, met kantoor te 8760 MEULEBEKE, Koornzakstraat 15, hierna de verzoekende partij te noemen, tegen het VLAAMSE GEWEST, vertegenwoordigd door de Vlaamse Regering, voor wie optreedt mevrouw Sigrid RAEDSCHELDERS, afdelingshoofd van de afdeling Milieuhandha ving, Milieuschade en Crisisbeheer van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid, hierna de verwerende partij te noemen, ingeschreven in het register van de beroepenn op 12 september 2011 onder nummer 11/MHHC/14-M, MHHC-12/ /8-VK 1 maart

2 heeft het Milieuhandhavingscollege het volgende overwogen: 1. Voorwerp van het beroep Het beroep is gericht tegen de beslissing 10/AMMC/24-M/TR van 29 juli 2011 van de gewestelijke entiteit waarbij zij aan de verzoekende partij een alternatieve bestuurlijke geldboete van 723 euro oplegt, vermeerderd met de opdeciemen die ten tijde van het plegen van de feiten van toepassing waren voor de strafrechtelijke geldboeten, aldus gebracht op 3.976,50 euro, dit wegens het vangen en houden van beschermde vogels en het bezit van verboden vangsttuigen. 2. Verloop van de rechtspleging 2.1. Met een brief van 5 januari 2010 meldt de procureur des Konings van Brugge, overeenkomstig artikel van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (hierna DABM), aan de gewestelijke entiteit dat hij het milieumisdrijf niet strafrechtelijk zal behandelen. Met een brief van 12 februari 2010 brengt de gewestelijke entiteit de verzoekende partij op de hoogte van haar voornemen om een alternatieve bestuurlijke geldboete, al dan niet vergezeld van een voordeelontneming, op te leggen en nodigt zij de verzoekende partij uit om schriftelijk haar verweer mee te delen. Op 29 juli 2011 legt de gewestelijke entiteit de voormelde bestuurlijke geldboete op. De kennisgeving van deze beslissing aan de verzoekende partij gebeurt met een brief van 12 augustus 2011, aangetekend ter post verzonden Met een aangetekende brief van 9 september 2011 stelt de verzoekende partij beroep in tegen de beboetingsbeslissing. Het verzoekschrift bevat een inventaris van de overtuigingsstukken. Het geïnventariseerde stuk is eraan toegevoegd. De verwerende partij dient op 22 september 2011 bij de griffie een dossier in met een kopie van de bestreden beslissing en de stukken op grond waarvan de gewestelijke entiteit haar beslissing heeft genomen. De verwerende partij dient op 31 oktober 2011 een memorie van antwoord in. De verzoekende partij dient op 5 december 2011 een memorie van wederantwoord in. De verwerende partij dient op 23 december 2011 een laatste memorie in Bij beschikking 11/MHHC/14-M/B1 van 10 januari 2012 heeft de kamervoorzitter de behandeling van het beroep vastgesteld op de zitting van 16 februari De verzoekende partij is op de zitting vertegenwoordigd door mr. Ingrid BEHAEGHE, haar raadsman. De verwerende partij is vertegenwoordigd door mevrouw Sigrid RAEDSCHELDERS. Bestuursrechter Carole M. BILLIET brengt verslag uit. De partijen worden gehoord. De debatten worden gesloten en de zaak wordt voor uitspraak in beraad genomen. MHHC-12/8-VK 1 maart

3 3. Ontvankelijkheid De verwerende partij voert aan dat het beroep onontvankelijk zou zijn. Het verzoekschrift komt volgens haar niet tegemoet aan artikel 7, 1, 4 van het besluit van de Vlaamse Regering van 27 mei 2011 houdende vaststelling van de rechtspleging voor het Milieuhandhavingscollege (hierna Procedurebesluit) dat van ieder verzoekschrift vergt, op straffe van onontvankelijkheid, dat het een uiteenzetting van de ingeroepen bezwaren zou bevatten. Zij betoogt: Onder een bezwaar moet worden verstaan: een voldoende duidelijke omschrijving van de overtreden rechtsregel of van het overtreden rechtsbeginsel en van de wijze waarop die regel of dat beginsel door de bestreden rechtshandeling wordt geschonden.. Zij wijst er vervolgens op dat de verzoekende partij er zich in haar verzoekschrift toe beperkt bepaalde omstandigheden in te roepen; haar uiteenzetting laat [evenwel] niet toe te besluiten dat een rechtsregel of rechtsbeginsel werd overtreden zodat niet is voldaan aan voornoemde verplichting. De verzoekende partij repliceert dat het verzoekschrift wel degelijk de ingeroepen bezwaren uiteenzet nu met de aangevoerde omstandigheden de gegrootheid van de opgelegde sanctie [wordt] betwist. In antwoord op deze repliek beklemtoont de verwerende partij dat het verzoekschrift niet toelaat te besluiten dat een rechtsregel of rechtsbeginsel werd overtreden. Zij stelt andermaal dat het beroep om die reden onontvankelijk zou zijn Artikel 7, 1, 4, Procedurebesluit bepaalt: Het verzoekschrift vermeldt op straffe van onontvankelijkheid ( ) een uiteenzetting van de ingeroepen bezwaren. Anders dan de verwerende partij suggereert, vergt dit voorschrift niet dat de verzoekende partij in haar bezwaren uitdrukkelijk de rechtsregels of rechtsbeginselen zou vermelden die door de bestreden beboetingsbeslissing zouden zijn geschonden. Het is daarentegen noodzakelijk, maar voldoende, dat de uiteenzetting van de ingeroepen bezwaren het mogelijk maakt te vatten wat de bestreden beslissing wordt verweten in het kader van de legaliteitstoetsing die het Milieuhandhavingscollege doorvoert. Meer bepaald moet de uiteenzetting van de ingeroepen bezwaren het mogelijk maken te begrijpen welke rechtsregels of rechtsbeginselen door de bestreden beslissing zouden zijn geschonden en hoe. Dit is de informatie die onontbeerlijk maar voldoende is voor een nuttige behandeling van het beroep, met eerbiediging van het recht op verdediging van de verwerende partij. Zoals hierna blijkt, voldoet in casu de uiteenzetting van de ingeroepen bezwaren. Overigens heeft de verwerende partij zelf, zoals haar nuttig gevoerd verweer aantoont, begrepen wat de aangevoerde bezwaren aan de bestreden beslissing verwijten zodat de vraag rijst in welke mate zij belang heeft bij de opgeworpen exceptie en of ze deze wel op ontvankelijke wijze kan inroepen. De exceptie is ongegrond Het beroep, dat op 9 september 2011 is ingediend met een aangetekende brief, is voor het overige tijdig en regelmatig naar vorm. Er stellen zich geen problemen met betrekking tot andere aspecten van de ontvankelijkheid van het beroep en de verwerende partij werpt desbetreffend geen excepties op. Het beroep is ontvankelijk. 4. Feiten De feiten die relevant zijn voor de beoordeling van het beroep zijn alle opgenomen in het procesverbaal van overtreding van 26 november 2009, opgesteld door twee natuurinspecteurs, beiden gewestelijke toezichthouders van het Agentschap voor Natuur en Bos, Provinciale Dienst West- Vlaanderen. Ze kunnen als volgt worden samengevat. MHHC-12/8-VK 1 maart

4 4.1. Op 26 november 2009 zien beide natuurinspecteurs te 8750 WINGENE tijdens een gewone dienstronde een tuin met kort gesnoeide zwarte elzen, een boomsoort die door vogelvangers geregeld op die manier in de tuin wordt geplant omdat hun zaadkegeltjes, die vlot Europese zangvogels aantrekken, dan laag bij de grond groeien. Vanop de naastgelegen weide kunnen ze zien dat de struiken zo gesnoeid zijn dat er gemakkelijk mistnetten kunnen worden naast geplaatst en dat in de struiken zelf plankjes hangen om lokkooitjes op te zetten. Ze zien in de tuin tevens volières met Europese vogels staan Ze bellen aan bij de woning, waar ze de verzoekende partij treffen. Ze vragen en krijgen van de verzoekende partij een schriftelijke toestemming tot huiszoeking. Een kopie van de toestemming is als bijlage bij het proces-verbaal gevoegd Bij de huiszoeking vinden ze in de werkplaats en tuin en onder een afdak, in lokkooitjes, de volières en een paar aparte kooitjes, 77 ongeringde vogels, overwegend vinken en barmsijzen maar ook putters, sijzen, 1 kneu, 3 zanglijsters en 1 ekster. Tevens treffen ze een arsenaal vangsttuigen aan, onder meer 7 mistnetten met bijbehorende stokken, 9 portemonneetjes en verschillende klapnetjes, slagnetten en inloopkooien. Een deel van de vogels zit er duidelijk al vele jaren. Ook is een deel van het materiaal oud en bestoft. De verzoekende partij geeft echter toe recent in zijn tuin gevangen te hebben. De 3 lijsters, die in aparte kooitjes zitten, zijn van eigen kweek De verzoekende partij verklaart onder meer: - Soms gebruikte ik 3 mistnetten tegelijkertijd., - De vogels die ik gevangen heb, hield ik in mijn volière., - Ik hou enkel van de vinken de jonge mannetjes, omdat ik die nog een mooie zang kan aanleren. De oude vinken die ik vang, en de wijfjes, laat ik vliegen Alle ongeringde vogels worden in beslag genomen en naar de vogelopvang gebracht om zich te kunnen aanpassen aan de weersomstandigheden. De zanglijsters en ekster worden echter ter plaatse gelaten omdat zij te oud zijn voor vrijlating. Ook alle illegale vangsttuigen, in totaal 32 stuks en een voorraad delen van stokken voor de mistnetten, worden in beslag genomen en meegenomen. De verzoekende partij doet, naar geakteerd staat, afstand ervan. 5. Beoordeling 5.1. De gewestelijke entiteit kwalificeert de in het proces-verbaal vastgestelde feiten als milieumisdrijven overeenkomstig artikel , 2, DABM, meer bepaald als een schending van: - de artikelen 10 en 12 van het besluit van de Vlaamse Regering van 15 mei 2009 met betrekking tot soortenbescherming en soortenbeheer (hierna Soortenbesluit), die onder meer het opzettelijk vangen en het onder zich hebben verbieden van specimens van beschermde diersoorten; - artikel 16, 3, Soortenbesluit, dat onder meer het onder zich hebben verbiedt van vogelvangkooien en -klemmen en van vogelvangstnetten en mistnetten. Zij legt met toepassing van de artikelen tot en met DABM en van artikel 76 van het besluit van de Vlaamse Regering van 12 december 2008 tot uitvoering van titel XVI van het DABM een alternatieve bestuurlijke geldboete en een voordeelontneming op In haar verzoekschrift voert de verzoekende partij tegen de bestreden beboetingsbeslissing een reeks omstandigheden aan die beogen de gegrootheid van de opgelegde sanctie te betwisten, te weten: - het aantal ongebruikte vangsttoestellen, MHHC-12/8-VK 1 maart

5 - haar leeftijd, 68 jaar, en de algehele ontstentenis van eerdere veroordelingen met betrekking tot milieu, natuur en jacht, - de goede verzorging van de vogels, en - de onmiddellijke erkenning van de misdrijven en goede medewerking met het onderzoek. Zij vraagt een kwijtschelding van de opgelegde boete, subsidiair de vermindering van de opgelegde boete tot het symbolische bedrag van 1 euro, uiterst subsidiair een vermindering ervan tot 25% van het opgelegde bedrag. Voor wat de eerste omstandigheid betreft, beklemtoont de verzoekende partij dat het merendeel van de vangsttoestellen oud en ongebruikt was; enkel de 7 mistnetten en 3 inloopkooien werden nog nu en dan gebruikt. Ze merkt aanvullend op dat zij over geen lokvogels beschikte noch vleugellamme vogels ter beschikking had. Ze laat in dit verband ook gelden dat ze in feite niet anders deed dan vogels kweken en slechts sporadisch, geconfronteerd met de noodzaak tot nieuw bloed in de kweek, een vogel ving. Aangaande haar medewerking met het onderzoek, wijst zij erop dat deze blijk geeft van goede trouw. In haar memorie van wederantwoord beklemtoont zij alsnog dat de hoeveelheid gevangen vogels wordt betwist. Het overgrote deel van het zeventigtal ongeringde zangvogels dat in de volières werd aangetroffen, is, stelt zij, afkomstig uit eigen kweek De verwerende partij stelt vast dat de milieumisdrijven en hun toerekenbaarheid aan de verzoekende partij niet ter discussie staan; het beroep betreft het opgelegde boetebedrag. Hierop herinnert zij eraan dat de gewestelijke entiteit bij het bepalen van een boetebedrag, mits respect van het decretaal bepaalde maximum en van de criteria bepaald in artikel DABM, over een discretionaire bevoegdheid beschikt zodat het Milieuhandhavingscollege enkel kan nagaan of zij dienaangaande niet kennelijk onredelijk heeft gehandeld. Zij laat gelden dat de verzoekende partij allerminst aantoont dat de [gewestelijke entiteit] kennelijk onredelijk heeft gehandeld. Immers: - Bij de beoordeling van de ernst van de feiten werd in de bestreden beslissing wel degelijk rekening gehouden met omstandigheid dat het grootste deel van het materiaal oud en langdurig in onbruik was en dat slechts 6 mistnetten en de inloopkooien recent werden gebruikt. - Voor wat de frequentie betreft, is uitdrukkelijk in de beslissing bepaald: Overwegende dat er in het proces-verbaal geen indicaties zijn die erop wijzen dat bij overtreder reeds eerder vergelijkbare feiten werden vastgesteld in een proces-verbaal; dat derhalve het criterium frequentie niet meegenomen wordt bij de bepaling van de hoogte van de geldboete.. - Bij het beoordelen van de omstandigheden waarin de feiten werden gepleegd en beëindigd, werd geen rekening gehouden met de goede verzorging van de gevangen vogels. Dat is immers een normale gedraging. Tevens werd er geen rekening gehouden met de goede medewerking aan het onderzoek, onder andere het geven van toestemming tot de huiszoeking. Inderdaad, hiertoe zijn vogelhouders verplicht ( ) volgens artikel 50 van het Soortenbesluit zodat het ook hier normale gedragingen betreft. In haar laatste memorie spreekt zij met klem de bewering tegen dat het overgrote deel van het zeventigtal ongeringde zangvogels in de volières afkomstig zou zijn uit eigen kweek. Deze vogels werden terecht als gevangen vogels aanzien. Uit de verklaringen die de verzoekende partij op 26 november 2006 aflegde, blijkt immers dat zij niet sporadisch ving. Soms gebruikte zij, naar eigen zeggen, immers 3 mistnetten tegelijkertijd. Nergens in die verklaringen komt voorts ter sprake dat de volièrevogels zelf werden gekweekt De omstandigheden die de verzoekende partij inroept om een vermindering van de geldboete te bekomen, moeten, zoals ook de verwerende partij voorhoudt, worden begrepen als onderdelen van een enig middel dat een schending van artikel DABM opwerpt. Dit artikel bepaalt: Als een bestuurlijke geldboete wordt opgelegd, wordt de hoogte van de geldboete afgestemd op de ernst van de milieu-inbreuk of het milieumisdrijf. Tevens wordt rekening gehouden met de frequentie en de omstandigheden waarin de vermoedelijke overtreder milieu-inbreuken of milieumisdrijven heeft gepleegd of beëindigd.. MHHC-12/8-VK 1 maart

6 Luidens artikel , tweede lid, DABM bedraagt een alternatieve bestuurlijke geldboete maximaal euro. De uiterst ruime vork, tussen de minimumboete van 0 euro en de maximumboete van euro, die de decreetgever aan de gewestelijke entiteit heeft toegekend, vormt een ruimte voor discretionaire beleidsvoering. In het licht van deze decretaal toegewezen ruimte tot discretionaire beleidsvoering kan er, zoals ook de verwerende partij terecht stelt, enkel sprake zijn van een schending van artikel DABM indien de gewestelijke entiteit op kennelijk onredelijke wijze toepassing heeft gemaakt van de waarderingscriteria die daar zijn bepaald Samen met de verwerende partij stelt het Milieuhandhavingscollege vast dat de aangevoerde omstandigheden die verband houden met de ernst van de feiten en de frequentie van overtreding geen hout snijden, nu uit de bestreden beslissing uitdrukkelijk blijkt dat zij in aanmerking werden genomen. Zo bevestigt de beslissing niet alleen het blanco verleden van de betrokkene maar vermeldt zij ook woordelijk dat ( ) rekening wordt gehouden met het feit dat ( ) de slagnetten, klapnetjes, portemoneetjes en vangkooien niet (recent) werden gebruikt. Daarnaast stelt het Milieuhandhavingscollege vast dat de bestreden beslissing de omstandigheid dat de vogels een goede verzorging kregen inderdaad niet heeft meegenomen als verzachtende omstandigheid bij het bepalen van het boetebedrag. Dit is echter niet kennelijk onredelijk. Tenslotte moet de verwerende partij worden bijgetreden waar zij stelt dat de bewering als zouden de vogels in de volière voor het overgrote deel uit eigen kweek afkomstig zijn niet geloofwaardig is. Deze bewering wordt op volgehouden en consequente wijze tegengesproken door de inrichting van de tuin als één groot vangnet, door de voorraad aangetroffen vangstmateriaal, in het bijzonder de mistnetten en bijbehorende stokken, en door het geheel aan verklaringen die de verzoekende partij ter gelegenheid van de huiszoeking aflegde, onder meer het feit dat enkel aangaande de 3 zanglijsters gewag werd gemaakt van eigen kweek, de verklaring van gelijktijdig gebruik van tot 3 mistnetten en de verklaring dat uitsluitend de jonge mannetjes werden bijgehouden en de wijfjes werden vrijgelaten. De hier besproken onderdelen van het middel zijn ongegrond De omstandigheid dat de verzoekende partij goed heeft meegewerkt aan het onderzoek, onder meer door het geven van een toestemming tot huiszoeking, werd in de bestreden beslissing niet betrokken bij de bepaling van de hoogte van het boetebedrag, als omstandigheid ten gunste van mildheid. In haar memorie van antwoord licht de verwerende partij deze benadering toe door een verwijzing naar artikel 50 Soortenbesluit, dat vogelhouders zou verplichten tot het geven van een toestemming tot huiszoeking, zodat deze inschikkelijkheid normaal is en niet als verzachtende omstandigheid in aanmerking te nemen valt. Voor wat de toestemming tot huiszoeking betreft, is deze beoordeling kennelijk onredelijk omdat zij steunt op een rechtens foutieve analyse en voorbijgaat aan de impact van de huiszoeking op de beëindiging van vastgestelde milieumisdrijven. Op grond van de toezichtsregeling bepaald in titel XVI DABM kan het geven van een toestemming tot huiszoeking in geen geval als een verplichting en normale gedraging worden gekenmerkt. Luidens , tweede lid, DABM hebben toezichthouders geen recht op toegang tot bewoonde lokalen tenzij ze de voorafgaande en schriftelijke toestemming [hebben] gekregen van de bewoner of voorafgaandelijk en schriftelijk [werden] gemachtigd door de rechter in de politierechtbank, in welk geval ze alleen toegang [hebben tot betrokken lokalen] tussen vijf uur s morgens en eenentwintig uur s avonds. Dit voorschrift voert ten aanzien van bewoonde lokalen een beperking in op het toegangsrecht, die is ingegeven door het grondwettelijk recht op de bescherming van de woning bepaald in artikel 15 Grondwet. De beperking houdt rechtens in dat het de betrokken bewoner ten volle vrij staat al dan niet toestemming tot toegang te geven; in geen geval kan het weigeren van toestemming een schending van het toegangsrecht uitmaken. De mogelijkheid tot machtiging vanwege de politierechter biedt, zo nodig, een alternatief. Artikel 50 Soortenbesluit, een bepaling die stelt dat vogelhouders ertoe verplicht [zijn] het toezicht te aanvaarden van de personen die zijn belast met het toezicht op dit besluit en er bovendien toe verplicht [zijn] alle maatregelen te nemen om het toezicht te vergemakkelijken, wat onder meer het MHHC-12/8-VK 1 maart

7 vangen van specimens in de kooi of in de volière voor controle [kan] inhouden, vermag niet aan artikel , tweede lid, DABM afbreuk te doen. Het Jachtdecreet van 24 juli 1991 (hierna Jachtdecreet) en het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu (hierna Decreet Natuurbehoud), die als rechtsgrond voor het besluit fungeren en luidens artikel , 15 en 16, DABM in het toepassingsgebied van titel XVI DABM zijn begrepen, bepalen beiden in gelijkluidende bewoordingen: Voor dit decreet en [zijn] uitvoeringsbesluiten gebeurt het uitoefenen van toezicht ( ) volgens de regels bepaald in titel XVI DABM (artikel 37 Jachtdecreet en artikel 58 Decreet Natuurbehoud). De hiërarchie der normen determineert hierbij de draagwijdte van artikel 50 Soortenbesluit, die zich uiteraard moet voegen naar wat decretaal vastligt. Het artikel kan slechts zo gelezen worden dat het voldoet aan onder meer artikel , tweede lid, DABM. De medewerkingsplicht die er is bepaald kan rechtens niet zo begrepen worden dat zij een verplichting zou behelzen om toestemming te geven tot toegang tot bewoonde lokalen. De impact van de huiszoeking op de beëindiging van vastgestelde milieumisdrijven blijkt in casu woordelijk uit het proces-verbaal van overtreding, het basisstuk van het administratieve beboetingsdossier. Niet alleen bevestigt dit stuk dat de toestemming tot huiszoeking werd gevraagd en verkregen en dat bij de huiszoeking, onder meer in een werkplaats, ettelijke illegale vogels en vangtoestellen werden aangetroffen wat de ernst van de feiten heeft medebepaald, tevens wordt er uitdrukkelijk meegedeeld dat bij die gelegenheid een einde werd gesteld aan de schendingen van de artikelen 12 en 16 Soortenbesluit, nu elke illegale vogel, tenzij stokoud, werd meegenomen voor revalidatie en daaropvolgende vrijlating en elk illegaal vangsttoestel werd verwijderd. Het is dan ook kennelijk onredelijk om, zoals de bestreden beslissing heeft gedaan, de verleende medewerking niet mee te nemen in de bepaling van het boetebedrag, meer bepaald bij de verrekening van de omstandigheden waarin het milieumisdrijf werd beëindigd, in het voordeel van de verzoekende partij. Het laatste onderdeel van het middel is gegrond. Het past dan ook de opgelegde bestuurlijke geldboete te verminderen De behandeling van het beroep door het Milieuhandhavingscollege heeft geen kosten met zich gebracht, zodat een beslissing over de kosten van het geding zonder voorwerp is. Om deze redenen beslist het Milieuhandhavingscollege: 1. Het door de verzoekende partij ingestelde beroep is ontvankelijk en in de aangegeven mate gegrond. 2. De bestuurlijke geldboete, opgelegd bij beslissing 10/AMMC/24-M/TR van 29 juli 2011 van de gewestelijke entiteit, wordt verminderd tot 650 euro, vermeerderd met de opdeciemen die ten tijde van het plegen van de feiten van toepassing waren voor de strafrechtelijke geldboeten, aldus gebracht op euro. Dit arrest is uitgesproken in Brussel op de openbare zitting van 1 maart 2012 door het Milieuhandhavingscollege, dat samengesteld is uit: Jan HEYMAN Carole M. BILLIET Ludo DE JAGER Luk JOLY Josef NIJS Peter SCHRYVERS voorzitter ondervoorzitter bestuursrechter bestuursrechter bestuursrechter bestuursrechter MHHC-12/8-VK 1 maart

8 bijgestaan door Xavier VERCAEMER griffier. De griffier, De voorzitter, Xavier VERCAEMER Jan HEYMAN MHHC-12/8-VK 1 maart