mevrouw A. van Ardenne-van der Hoeven; mevrouw J. de Jongh-de Champs; de heer Ch. B. Aptroot;

Transcriptie

1 Verslag van de vergadering van het algemeen bestuur van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag op vrijdag 1 juni 2018 om uur, in de Burgerzaal van de gemeente Vlaardingen, Markt 11, 3131 CR Vlaardingen. Aanwezig: voorzitter wnd secretaris-algemeen directeur de heer A. Aboutaleb de heer L. Vokurka leden: Albrandswaard Barendrecht Brielle Capelle aan den IJssel Delft Den Haag Hellevoetsluis Krimpen aan den IJssel Leidschendam-Voorburg Maassluis Midden-Delfland Nissewaard Pijnacker-Nootdorp Rijswijk Schiedam Vlaardingen Wassenaar Westland Westvoorne Zoetermeer Tevens aanwezig de heer H. Wagner; de heer J. van Belzen; de heer R. van der Kooi; de heer P. Oskam; mevrouw J. M. van Bijsterveldt; mevrouw P.C. Krikke; mevrouw M.C. Junius; de heer M. W. Vroom; de heer K. Tigelaar; de heer T.J. Haan; de heer H.H.V. Horlings; mevrouw M. Salet; mevrouw F. Ravestein; de heer M.J. Bezuijen; de heer C.H.J. Lamers; mevrouw A.M.M. Jetten; de heer J.F. Koen; mevrouw A. van Ardenne-van der Hoeven; mevrouw J. de Jongh-de Champs; de heer Ch. B. Aptroot; de heer M. Rosier, wethouder gemeente Zoetermeer; de heer F. Vermeulen, gedeputeerde provincie Zuid-Holland; Afwezig: Brielle Lansingerland Midden-Delfland Ridderkerk Westvoorne de heer G.G.J. Rensen; de heer P.H. van de Stadt; de heer A. Rodenburg; mevrouw A. Attema; de heer P.E. de Jong AB MRDH 1 juni

2 1. Opening, mededelingen en vaststellen agenda. De voorzitter opent te uur de vergadering, heet een ieder van harte welkom en geeft het woord aan de gastvrouw van deze mooie gemeente. Mevrouw Jetten deelt mede dat dit jaar de slag bij Vlaardingen wordt herdacht die duizend jaar geleden plaatsvond en volgens de geschiedschrijvers het begin van Holland inluidde. Bij de start van de festiviteiten is een hoofdrol weggelegd voor de hier aanwezigen, die om uur precies achter Graaf Dirk III en voorafgegaan door flierefluiters de Grote Kerk zullen inlopen. Iedereen in de Grote Kerk zal hen warm onthalen, zoals ook zij dat heeft gedaan. (Hierna wordt een promofilmpje vertoond) De voorzitter deelt mede dat bericht van verhindering is ontvangen van burgemeester Van de Stadt van Lansingerland, burgemeester Rodenburg van Midden-Delfland, die wordt vervangen door wethouder Horlings, burgemeester De Jong van Westvoorne, die wordt vervangen door wethouder De Jongh-de Champs, burgemeester Rensen van Brielle, die wordt vervangen door wethouder Van der Kooi, en burgemeester Attema. In deze vergadering is tevens aanwezig wethouder Rosier van Zoetermeer, lid van het presidium Vervoersautoriteit, die een presentatie zal verzorgen bij agendapunt 3. De plaatsvervangend leden van de adviescommissies en de rekencommissie die door de gemeenten zijn voorgedragen/aangewezen, zullen zoveel mogelijk in de komende vergadering van het AB op 6 juli a.s. door het AB worden benoemd. Deze vergadering zal, conform de afspraak in het dagelijks bestuur van de MDRH, worden gekoppeld aan een kleinschalig bestuurlijk event met de partners rondom de voortgang van het Regionaal Investeringsprogramma en zal daarom in plaats van op de Westersingel in Rotterdam plaatsvinden bij de provincie Zuid-Holland. De provincie Zuid-Holland is het event aan het organiseren. De leden van het AB kunnen spoedig een uitnodiging ter zake verwachten. In het dagelijks bestuur van de MRDH is afgesproken dat burgemeester Attema jaarlijks een gesprek zal voeren met een coördinerend bestuurder van de vier waterschappen in de MRDH-regio. Op 23 mei heeft een eerste gesprek plaatsgevonden met de toenmalig dijkgraaf de heer Van Haersma Buma. De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld. 2. Strategische Agenda MRDH De heer Aptroot zet uiteen dat na de gegeven input nu een eerste concept van de strategische agenda voorligt en dat het in het voornemen ligt dat in oktober in vier subregionale bijeenkomsten te bespreken met college- en raadsleden. Na die ronde zal concept 2 worden geschreven, najaar 2018 via het DB naar het AB zal gaan, waarna een zienswijze volgt voor de gemeenten en uiteindelijk tot vaststelling zal worden overgegaan. Door iedereen is erop aangedrongen te zorgen voor een integrale strategische agenda waarin de verbanden duidelijk zijn en daarbij vooral vast te houden aan de pijlers. Van drie thema s is vrij breed vastgesteld dat die een duidelijk raakvlak met de strategische agenda hebben: 1. energietransitie; 2. groen, heel belangrijk als vestigingsvoorwaarde; 3. toerisme. Het laatste is eigenlijk opvallend en de vraag kwam dan ook op waarom daaraan niets wordt gedaan. In die groeisector zouden best nog heel veel extra banen gecreëerd kunnen worden. Voorgesteld wordt aan die wens tegemoet te komen. Het past geheel binnen de pijler Economisch Investeringsklimaat en de indruk bestaat dat hiervoor maar een beperkte faciliterende rol nodig is. In feite komt het er vooral op aan alle bureaus bijeen te brengen die aan promotie en toerisme doen. Met betrekking tot de agenda zelf is geconcludeerd dat het echt om dingen moet gaan die de 23 gemeenten met elkaar willen, die hen verbinden en voor het totale gebied van belang zijn. Daarbij zullen wel scherpe keuzes moeten worden gemaakt, want de financiën en de ambtelijke capaciteit zijn beperkt en er kan niet voor elk onderwerp worden gelobbyd om wat geld te krijgen. AB MRDH 1 juni

3 Mevrouw Junius herinnert eraan dat het vorig jaar is gebleken dat landschap als vestigingsvoorwaarde heel belangrijk is, in combinatie met de grote steden. Juist als de steden steeds voller worden, is het belangrijk de waarde van het groen te erkennen. Met het oog daarop verzoekt zij wat meer duidelijkheid te verschaffen over wat verstaan wordt onder een beetje faciliteren van gemeenten in dit opzicht. Aandacht vraagt zij voorts voor het thema energietransitie dat zojuist werd aangehaald. In een mooie presentatie is het vorig jaar uiteengezet hoeveel geld het kan opleveren als de hele woningvoorraad wordt verduurzaamd en hoe daarvoor geld binnengehaald zou kunnen worden van de diverse ministeries. Bij haar weten zijn in dit gebied ook een aantal pilots ter zake gestart. Zij zal het op prijs stellen wanneer daarvan binnenkort een update kan worden verstrekt en tevens kan worden aangegeven hoe ook andere gemeenten daarop aangehaakt zouden kunnen worden. De heer Koen beveelt aan de verstedelijkingsopgave, het volgende agendapunt, als een derde pijler van de Metropoolregio aan te merken. De heer Lamers valt het op dat de thema s die zijn afgesproken kennelijk steeds herhaald moeten worden, opdat ze goed geformuleerd worden. Of het nu om de regionale verkeers- en vervoersplannen gaat, het strategisch document, of de beleidsplannen, iedere keer moet men weer bij de les blijven. Zo is nu bij Vernieuwen verbindingen de viersporigheid Schiedam wel genoemd, maar dat is de viersporigheid Rotterdam- Schiedam-Delft, en de viersporigheid tussen Schiedam en Rotterdam moet ook nog geregeld worden. Voorts is bij Vernieuwen stad en omgeving Schieveste-A20 als ontwikkelopdracht genoemd, maar het is Schieveste-A20-Spaansepolder, zijnde een van de grootste herontwikkelingslocaties in de regio voor het vernieuwen van de economie. Hij dringt erop aan consequent te blijven in de gebruikte terminologieën. Mevrouw Van Ardenne waardeert het dat het op deze manier in kaart is gebracht, maar voegt eraan toe dat het een momentopname is en dat het de kunst is nu de doorontwikkeling te blijven bevorderen. Naar de mening van Westland kan ten aanzien van het vernieuwen van de economie, het toe werken naar de nieuwe economie, wel een tandje steviger worden ingezet, door innovaties en kennisvermeerdering. Daarbij wordt nog naarstig gezocht naar aanknopingspunten, waarover ook in deze regio nagedacht wordt. Het gaat niet vanzelf. De ondernemers verwachten na de instelling van de Metropoolregio iets meer dan de gewone dingen, om het zo maar even te noemen. In Westland wordt het onder andere verbonden naar de energietransitie, omdat daar een kans is voor de tuinbouw en voor de gewenste omslag naar schone energie, maar er is meer nodig, en dat heeft alles te maken met kennis in de regio, met mogelijkheden om nader onderzoek te blijven doen, en dat van toepassing te verklaren op het vernieuwen van de economie. Tot nu toe komt dat er nog onvoldoende uit. Het is een van de vier pijlers, en volgens haar nevengeschikt, of zelfs dienend aan het overige, want als er hier geen centen worden verdiend, kan geen infrastructuur worden aangelegd. De heer Van Belzen memoreert dat het een aantal jaren heeft geduurd voordat iedereen tot het inzicht kwam dat energietransitie prima op MRDH-niveau kon en hij vindt de constructie waarvoor nu is gekozen uitstekend. Het functioneert als het ware buiten de MRDH, maar wel met de faciliteiten die de MRDH biedt. Het werkt inmiddels al en sluit heel mooi aan bij de opgave van het kabinet om op regionaal niveau regionale energiestrategieën te ontwikkelen. De heer Vroom betoogt dat de strategische agenda ook strategisch moet blijven. Als nu eerst alles wat in de grote blokken staat met z n allen wordt aangepakt, is dat al heel wat en hij heeft er dan ook geen behoefte aan daaraan nog dingen te gaan toevoegen. Over energie zijn al wijze woorden gesproken. De bestaande structuur werkt voor degenen die ermee bezig zijn best goed en dat zal hooguit meer gefaciliteerd moeten worden, maar niet overgenomen, of meer in een vaste structuur gegoten dan nodig. Wat het groen betreft kan hij zich helemaal aansluiten bij de burgemeester van Hellevoetsluis. De provincie is echter voornemens daar de komende jaren wat minder dicht AB MRDH 1 juni

4 op te gaan zitten en hij is benieuwd hoe dat zich verhoudt tot wat in MRDH-verband wordt gedaan met het groen. De heer Haan merkt op dat het belang van toerisme en recreatie hier wel wordt onderstreept, maar daarna toch een beetje weggeschreven met de opmerking dat bestaande bureaus voor toerisme beter moeten samenwerken, bureaus die, naar hij aanneemt, vooral gericht zijn op buitenlandse toeristen. Een paar maanden geleden is het AB akkoord gegaan met een bijdrage van de MRDH voor een onderzoek naar de vrijetijdseconomie en daaruit zal ongetwijfeld blijken dat dit van belang is voor het economisch vestigingsbeleid. De heer Wagner voelt zich geroepen iets over het groen te zeggen, nu de indruk wordt gewekt alsof dat ergens zwevende is. De provincie heeft daarvoor echt een aantal landschapstafels ingericht, onder andere één op het fantastische eiland IJsselmonde, waarvan hij voorzitter mag zijn. Dat is het punt waar dit bij elkaar moet komen en waar de verbinding gezocht moet worden. In het MRDH-gebied zijn vier landschapstafels bezig, een overzichtelijk geheel, waarop wel degelijk ook enige regievoering is vanuit de provincie. De heer Tigelaar werpt op dat wel gepraat kan blijven worden over thema s die goed zijn voor economie en voor bereikbaarheid, maar hij blijft erbij dat men vooral kritisch moet zijn op thema s die aangepakt worden. Er gebeurt veel in dit gebied en misschien zal ook eens nadrukkelijk nagegaan moeten worden wat voor de schaal van de MRDH echt de strategische agenda is die voor die schaal telt. Het is zeker goed om vanuit de beschreven thematiek tewerk te gaan, maar vooral ook met de vraag: is het van strategisch belang dat daarop op deze schaal wordt ingezet? Zo niet, dan dient men zich af te vragen of dit binnen MRDH-verband moet gebeuren, of dat het moet worden gelaten bij de overlegtafels die daarvoor zijn. Mevrouw Salet sluit zich daarbij aan. Van belang is dat die dingen worden gedaan die aansluiten bij wat men met z n allen wil bereiken. Als iets op een kleiner niveau met elkaar kan worden afgesproken, vooropgesteld het daarbinnen past, lijkt haar dat harstikke nuttig. Daarbij moet wel worden geregeld dat, op het moment dat mensen achterblijven, men elkaar daarop moet kunnen aanspreken, want uiteindelijk moeten er wel meters worden gemaakt. De heer Horlings brengt naar voren dat wel gediscussieerd kan worden over de vraag hoeveel van de genoemde thema s bij de MRDH moeten gebeuren, maar dat het in ieder geval van belang is te onderkennen dat er een samenhang is en dat anderen daarmee bezig zijn. Of daarop dan vanuit de MRDH aangestuurd moet worden vanwege het strategische belang, of dat men zich ervan bewust is dat het gebeurt en de winkel in stand houdt, lijkt hem een kwestie voor nadere uitwerking en finetuning. Mevrouw Ravestein is het geheel met de heer Tigelaar eens dat ervoor moet worden gewaakt dat het te veel gaat uitdijen en dat er weer taken bij worden gezocht die nu niet worden gedaan en eigenlijk gewoon goed lopen. Meer zorgen maakt zij zich over het traject in het najaar. In haar eigen gemeenteraad is een moeizame discussie gevoerd over verbonden partijen en om voldoende draagvlak te creëren is het heel belangrijk voldoende tijd uit te trekken om de discussie met de raden en met de lokale bestuurders breed te voeren. De voorzitter neemt aan dat iedereen zich bewust is van het mandaat dat men heeft rondom de kerntaken. De vraag is waar de rekkelijkheid wordt gevonden als het gaat om het economisch vestigingsklimaat. Dat kan, als niet wordt opgepast, een uitdijend heelal zijn, want alles kan nuttig zijn voor het verstevigen van het economisch vestigingsklimaat. Het is daarom zaak goed op te letten en niet al te ver weg te drijven van de kern waar het om gaat. Het moet daarmee echt verbonden zijn, anders zal daarover vroeg of laat een mandaatdiscussie ontstaan met de gemeenteraden. Het mooi van wat nu is gepresenteerd, is dat bij het klikken op een thema in een gemeente meteen duidelijk wordt wat daar gebeurt. Wellicht kan met kleuren, of anders- AB MRDH 1 juni

5 zins, nog gevisualiseerd worden wat de kern is waarmee men bezig is in Rijswijk of Zoetermeer en welke thema s ermee samenhangen. Mevrouw Van Bijsterveldt benadrukt dat economie en bereikbaarheid de doelen zijn van de MRDH. De zaken die randvoorwaardelijk zijn moeten vanuit de verantwoordelijkheid voor die twee hoofdthema s heel scherp in beeld worden gehouden. Mogelijk zal met elkaar geconcludeerd worden dat het op de huidige manier prima geregeld is, maar het is ook denkbaar dat een deficit wordt vastgesteld, of een overkill van overleggen, dan wel te veel scheiding nog van overleggen tussen bijvoorbeeld Rijnmond/Haaglanden, waardoor de MRDH zich vanuit haar verantwoordelijkheid genoopt ziet te entameren, hetzij door zelf een overlegtafel te bieden, hetzij door partijen bij elkaar te halen. De thema s die randvoorwaardelijk zijn dienen dan scherp in beeld te zijn. Naar haar gevoel kunnen er dan gradaties zijn van de mate van betrokkenheid. Waar het goed gaat, moet het vooral zo worden gelaten, maar waar tekort wordt geschoten, moet men er dichtbij zijn, omdat men een taak heeft op deze twee gebieden. De heer Vermeulen brengt te berde dat de provincie volgens hem momenteel meer aan groen uitgeeft dan ooit tevoren, en dat gebeurt via de eerder genoemde landschapstafels. Wat wel is gebeurd, is dat de provincie zich heeft teruggetrokken uit de recreatieschappen, en wel omdat zij het beeld heeft dat de gemeenten die daarvan onderdeel uitmaken heel goed zelf kunnen bepalen hoe ze hun recreatieopgaven oppakken. Mevrouw Junius wijst erop dat landschap als vestigingsvoorwaarde ook is bezien vanuit de stedelijke agglomeraties, niet alleen vanuit de intrinsieke waarde van een groengebied dus, en omdat de groengebieden met elkaar heel goed bezig zijn, maar juist ook binnen de MRDH, omdat de steden zich mede verantwoordelijk voelen voor het landschap, wat bij de landschapstafels vaak niet in die mate het geval is. De heer Wagner repliceert dat de landschapstafels alle grenzen aan het stedelijk gebied. Het is de opgave die die landschapstafels mee krijgen om het groen, en ook de recreatie, juist ook voor de stedelijke gebieden te behouden en uit te breiden. De heer Aptroot deelt aan het adres van collega Ravestein mede dat in de vier regionale bijeenkomsten zowel de evaluatie van de regeling als de strategische agenda aan de orde zullen worden gesteld en dat daarvoor alle college- en raadsleden zullen worden uitgenodigd. Wat nu voorligt is mede voortgevloeid uit de besprekingen in de adviescommissies en daarin is er, net als nu in het AB, voor gewaarschuwd vooral goed te letten op het mandaat. Onderwijs, groen, veiligheid, álles is belangrijk voor economie en vestigingsklimaat en daarom is alertheid hier op z n plaats. In de groendiscussie is dat ook terug te zien. In de adviescommissies werd door sommigen betoogd dat groen moét, door anderen werd dat betwist. Hij begrijpt dat iedereen het erover eens is dat op het gebied van de energietransitie de MRDH samen met de provincie een faciliterende en regisserende rol heeft, omdat een aantal zaken echt gemeentegrensoverschrijdend is. Groen wordt heel belangrijk gevonden en mede bepalend voor het vestigingsklimaat, temeer gelet op de verstedelijkingsopgave die er is, maar het wordt niet dienstig geacht dat de MRDH dat actief initiërend gaat oppakken. Als gemeenten echter vragen behulpzaam te zijn wanneer in dezen met een aantal andere gemeenten of met de landschapstafels en de provincie om de tafel wordt gegaan, wordt daaraan gevolg gegeven. Toerisme was eerder eigenlijk een beetje vergeten. In potentie kan het voor deze regio een enorme groeisector zijn die veel banen oplevert. In dat opzicht zal worden nagegaan wat er aan structuur is. Er zijn allerlei bureaus die het bevorderen en er zijn ook gemeenten die dat doen. Als de MRDH kan faciliteren door de contacten te leggen en ervoor te zorgen dat iedereen met elkaar in gesprek gaat, wordt een beetje mee geholpen zonder het als kerntaak op zich te nemen. Er zou over te discussiëren zijn om de verstedelijkingsopgave als derde pijler van de MRDH aan te merken, zoals de heer Koen opperde, maar op het gebied van wonen functioneren de twee bestuurlijke tafels, een voor Rijnmond en een voor Haaglanden, AB MRDH 1 juni

6 die ook contact moeten onderhouden met de provincie, heel goed en voorgesteld wordt dan ook dat vooralsnog zo te laten. Met collega Lamers is hij het geheel eens dat de terminologieën consequent geformuleerd dienen te worden. Als hier en daar benamingen niet juist zijn weergegeven, zal dat uiteraard worden gecorrigeerd. Burgemeester Van Ardenne drong erop aan een tandje steviger te schakelen met het vernieuwen van de economie. Volgens hem biedt de Roadmap Next Economy daartoe alle mogelijkheden. De strategische agenda wordt voor deze periode vastgesteld, maar vanzelfsprekend zal af en toe een update moeten worden uitgevoerd. De vergadering besluit: 1. het gesprek te voeren over het opstellen van de inhoud van de concept strategische agenda langs het volgende drieluik: regionale geformuleerde opgaven langs vier investeringslijnen; vertaling van de opgaven naar voor alle 23 gemeenten herkenbare projecten; aangeven per opgave of project hoe dit georganiseerd wordt, welke partij wat doet en financiert; 2. het gesprek te voeren over de mogelijke rol van de MRDH bij de thema's energie, groen en toerisme als bouwsteen voor de verdere uitwerking van de concept strategische agenda. 3. Programmatische aanpak verstedelijking, economie en bereikbaarheid. De heer Rosier memoreert dat eind vorig jaar de opdracht is gegeven om te komen tot een samenhangend beeld, en vooral een aanpak, teneinde een aantal thema s die spelen, gekoppeld aan woningbouw, verstedelijking, bedrijvigheid en economische ontwikkeling, verder te brengen, onder andere naar aanleiding van het OESO-rapport. Iedereen zal weten wat de urgentie voor deze regio is. Er komt een enorme noodzaak voor het bouwen van woningen en economische groei en woningbouw blijven nu achter ten opzichte van andere regio s. Het heeft allerlei gevolgen wat gebeurt er bijvoorbeeld met het mobiliteitssysteem?, maar tegelijkertijd is ook een energietransitie noodzakelijk. Urgenties en problemen hebben altijd een keerzijde. De positieve keerzijde zijn de kansen. Er zijn al heel veel woningen gepland en er is nog ruimte voor andere woningen. In het gebied liggen een aantal fantastische locaties om juist aan de verstedelijking, waar wonen en gedeeltelijk ook economie samen moeten komen, vorm te geven, die grotendeels ook nog eens liggen in de buurt van heel goed OV, en dus al goed bereikbaar zijn. Dat deze presentatie hier wordt gegeven, terwijl het gaat over allerlei dingen die ook bij de provincie liggen, bij het rijk en bij de gemeenten, komt omdat alle verschillende overheden weten dat ze aan de slag moeten, maar toch ook een beetje naar elkaar aan het kijken zijn: wie gaat als eerste beginnen met een plan om gezamenlijk aan de slag te gaan? De provincie doet al veel en ook het rijk pakt inmiddels steeds meer dingen actief op: lightrailplannen bij het ene ministerie, een actievere rol van BZK en Wonen waar het gaat om de woningbouw, en er wordt toegewerkt naar een nieuw klimaatakkoord. Het zijn allerlei uitdagingen die ook in dit gebied spelen, op verschillende tafels en op verschillen niveaus, en daarvoor moet samengewerkt worden, vandaar de hier voorgestelde aanpak. Natuurlijk is dat niet voor niets. Wil men deze regio verder brengen, zowel economisch als qua duurzaamheid en woningbouw, dan vergt dat veel investeringen, door de MRDH, door de provincie en door het rijk, maar zeker ook door de gemeenten. Wat de afgelopen periode bovendien is gebleken, is dat de jaarlijkse BDU-uitkering die van het rijk wordt ontvangen en de uitkeringen via provincieen gemeentefonds, niet afdoende zijn. De extra opgaven qua woningbouw, qua verstedelijking en qua energietransitie zullen via een andere manier van werken en via een andere manier van financieren moeten worden gedaan. Een focus op wat in deze regio allemaal gedaan wordt is weergegeven in een conceptplaatje, dat een stevige as laat zien die via Leiden naar Dordrecht loopt, en op een ge- AB MRDH 1 juni

7 geven moment wat breder wordt, waarbinnen een aantal locaties liggen waar de opgaven van bereikbaarheid, wonen, economie en energie samenkomen, en waar de ontsluiting met openbaar vervoer en via de weg goed geregeld is. Hier kan met focus en met fasering voor de hele MRDH, voor de hele provincie en ook voor het rijk en individuele gemeenten het verschil worden gemaakt. Het vraagt duidelijkheid over rol en verantwoordelijkheden, maar vooral ook commitment van MRDH, gemeenten, provincie en rijk op waarvoor wordt gekozen en waarop de focus wordt gelegd bij deze complexe opgave. Deze manier van werken, gezamenlijk in deze regio, zou het aanpakantwoord moeten zijn op onder andere het OESO-rapport. Als nu niets wordt gedaan aan bereikbaarheid, loopt het OV vast, want er komen meer mensen hier wonen en er komen meer banen bij. Daarnaast is er de uitdaging op het gebied van energietransitie waaraan hier uitvoering zal moeten worden gegeven en verder zal niemand willen dat er gebouwd wordt in het schaarse groen, zodat goed bekend zal moeten zijn waar al die nieuwe mensen gehuisvest kunnen worden. Inmiddels zijn 13 zogenaamde transformatielocaties nader bekeken, die ook in de Verstedelijkingsalliantie al zijn geanalyseerd. Het zijn de complexe locaties waar van alles samenkomt: woningbouwopgave, mobiliteit en ontsluiting, maar ook de manier waarop zo n gebied getransformeerd gaat worden. Twee voorbeelden ter illustratie: 1. Schieoevers Delft. De complexe transformatie hier kan een enorme bijdrage leveren aan de opgaven die de regio heeft, qua woningbouw, maar als het goed gebeurt ook qua energietransitie en bereikbaarheid. Een van de redenen waarom deze zo complex is, is de aanwezige bedrijvigheid, die niet gecombineerd kan zijn met woningbouw, en daarom naar een andere locatie verplaatst zal moeten worden om deze grote ontwikkeling te laten slagen. 2. Zoetermeer. Een mooie ontwikkeling langs de A12, een entreegebied, ook zeer complex vanwege geluid en lucht van de A12. Het is een oud kantoorterrein dat grotendeels leeg staat of zelfs nog onbebouwd is en geen enkele kwaliteit heeft. Tot de presentatie van het coalitieakkoord vorige week was de verwachting dat hier zo n woningen een plaats zouden kunnen krijgen, maar inmiddels wordt gesproken over woningen die men met gemak in dit gebied kwijt denkt te kunnen. Dit soort beelden is gemaakt van alle 13 locaties, maar die moeten nog besproken en vastgesteld worden. Wat het vooral laat zien, is dat dit soort grote locaties niet door alleen een gemeente, de MRDH, de provincie of het rijk kan worden aangepakt. Het zal dus samen moeten worden gedaan. De heer Vroom merkt op dat in het stuk wordt gesproken over alternatieve warmtebronnen, terwijl volgens hem vooral wordt gezocht naar alternatieve energiebronnen. Is hier expres een onderscheid gemaakt, of is het een kwestie van woordkeus? De heer Vermeulen wijst erop dat naast de Verstedelijkingsalliantie die in de presentatie werd genoemd ook het programma Duurzame Bereikbaarheid Rotterdam-Den Haag bestaat dat momenteel met het rijk wordt opgesteld en waarvoor ook al financieringsbronnen zijn gevonden. Hij is benieuwd of dit hetzelfde programma is, of een ander programma. Mevrouw Salet dringt erop aan goed in het oog te houden dat in de rand van al deze ontwikkelingen in dezelfde geest ook een heleboel gebeurt op andere locaties. De samenhang en de focus op bereikbaarheid van de toplocaties mogen de aandacht niet afleiden van die andere locaties. De heer Lamers onderkent in het op zichzelf goede verhaal, dat duidelijk maakt waarom de Metropoolregio deze samenwerking is aangegaan, ook een klein risico. Collega Aptroot heeft zojuist een presentatie gehouden over de aanpak van het strategisch traject en dit zijn de thema s die het komend jaar ook in de dialoog met het rijk op tafel komen. De MRDH moet zelfbewust met standpunten komen en kansen benutten, maar daar waar mogelijk zullen die twee processen wel met elkaar rekening moeten houden. Het traject van de strategische agenda zorgt ervoor dat na de zomer een stevige discussie met de eigen achterbannen zal worden gevoerd. Hij gaat ervan uit dat dat een positieve en inspirerende discussie zal worden, maar als dan parallel daaraan AB MRDH 1 juni

8 een discussie wordt gevoerd over de verstedelijkingsagenda, die misschien wat concretere projecten oplevert, kan hij zich voorstellen dat de raadsleden, die straks in groten getale nieuw zijn in dit domein, zich zullen afvragen aan welke tafel ze eigenlijk moeten gaan zitten. Hij pleit dan ook voor enige afstemming ter zake. De heer Koen betoogt dat de allereerste sheets die bij deze presentatie zijn vertoond juist de kern van de strategische agenda aangeven: verstedelijking, bereikbaarheid en economie, net als een element van energietransitie en van duurzaamheid. Hij pleit ervoor dát gesprek met elkaar te gaan voeren. De heer Van Belzen vraagt zich, kijkend naar de opgaven die er zijn in het MRDHgebied, af hoe in dit kader wordt omgegaan met de Leidse regio en de Drechtsteden. De heer Van der Kooi sluit zich aan bij de oproep van mevrouw Salet. Ook in de buitenstedelijke gebieden is wellicht fruit te vinden, zonder dat meteen als laaghangend fruit te willen betitelen. Het ziet er nu nogal grijs uit buiten de verstedelijkingsas. Mevrouw De Jongh onderschrijft dat. Als ze deze kaart aan haar raad voorlegt, zal die daar, naar zij vermoedt, niet erg blij van worden. Op het eerste gezicht lijkt er in een gebied als Voorne-Putten niets te gebeuren, terwijl ook daar problemen als woningnood en bereikbaarheid worden ervaren. Mevrouw Junius merkt in aansluiting op de vraag van de heer Van Belzen op, dat bij de 13 locaties die worden genoemd ook Leiden en Dordrecht worden bestreken, terwijl die vooralsnog geen onderdeel uitmaken van het MRDH-gebied. Zij vraagt zich dan ook af hoeveel locaties daadwerkelijk in het MRDH-gebied liggen. De heer Tigelaar noemt het heel goed dat dankzij de samenwerking in dit gebed dit soort strategische plekken kunnen worden ontwikkeld en aangepakt. Wat hij zich wel afvraagt, is wat dit betekent qua inzet vanuit de MRDH. Het betreft immers lokale opgaven binnen een stad, waar die stad ervoor staat om dat te doen. Aan dezelfde doelstelling wordt gewerkt in veel andere gemeenten binnen dit gebied, en niet alleen op deze 13 locaties. Betekent dit dat die niet op de MRDH-agenda komen en dat de ontwikkelingen op kleinere schaal, met vijfhonderd of duizend woningen, niet zo interessant worden bevonden? Mevrouw Junius verwelkomt deze input van de heer Tigelaar, temeer omdat ook de provincie hier aan tafel zit. De heer Rosier had het namelijk over schaarse groene gebieden, maar er zijn ook gebieden waar gewoon steden in liggen en waar in de contouren van die steden wel makkelijk gebouwd wordt. Waar nu naar gekeken wordt, zou echter ineens allemaal schaars groen gebied zijn, terwijl daar gewoon gebouwd kan worden. De voorzitter repliceert dat de presentatie van de heer Rosier illustreert waarvoor de Metropoolregio is opgericht. Leidend is niet de verstedelijking, maar het denken over het ontsluiten van die verstedelijking. Het gaat niet zozeer over bouwen als wel over het bereikbaar zijn van die bebouwing. Een van de belangrijkste vraagstukken voor het OV de komende jaren is hoe ook de laatste kilometer van de te bouwen omgeving bereikbaar wordt. Voorkomen moet worden dat nu in een soort concurrentie discussie ontstaat over de vraag: wie bouwt hoeveel? Momenteel vinden gesprekken plaats met het kabinet over de bouw van een miljoen woningen in de Randstad. Conditie daarbij is dat het duurzame bouw moet zijn en dat, wat er ook wordt gebouwd, de laatste kilometer daarvan bereikbaar moet zijn. Dat hoeft niet altijd via duur openbaar vervoer, er kunnen ook allerlei andere, onorthodoxe manieren van bereikbaarheid worden georganiseerd, zoals nu in Capelle met een geweldig mooi elektronisch systeem dat onbemand rijdt. Zelf is hij geen hardliner als het gaat om het verstedelijkingsdenken ten aanzien van openbaar vervoer. In het centrum van Rotterdam kunnen zó appartementen worden bijgebouwd, zonder noodzaak om aan het openbaar vervoer ook maar iets te doen. De werkelijkheid is dat voor elke kilometer die wordt aangelegd in groene gebieden het openbaar vervoer daarheen zal moeten worden gebracht. Dit betekent zeker niet dat gemeenten die in het groen liggen, of aan het groen grenzen, niet moeten bouwen. De vraag is alleen: is die bouw vooral bedoeld om de eigen in- AB MRDH 1 juni

9 terne vraag op te vangen, of wordt dat gedaan vanuit de intrinsieke bedoeling vooral te willen groeien? Bij grootschalig bouwen in groene gebieden moet ten principale worden nagedacht over fundamentele vraagstukken van bereikbaarheid. Hij is het overigens eens met de opvatting van mevrouw Junius en anderen dat kleinschalig bouwen grenzend aan de bestaande kernen in de groene omgeving mogelijk moet zijn. Of daar per se van meet af aan ook een klassieke RET-bus of HTM-bus naartoe moet, is maar zeer de vraag. Volgens hem moet ook de bereidheid bestaan na te denken over andere vormen van bereikbaarheid. De heer Rosier bevestigt dat voor de MRDH primair de bereikbaarheid leidend is. Als echter op de genoemde 13 locaties pas aan het einde wordt nagegaan hoe de bereikbaarheid moet worden geregeld, is men te laat. Een gezamenlijke aanpak voor deze locaties is dan ook essentieel, op de last mile, maar ook op het interregionale vervoer, met bussen of op een andere manier. Om misverstanden te voorkomen, benadrukt hij dat niet geconcludeerd mag worden dat daar waar nu geen kleurtje op de plattegrond is aangegeven, niets meer zal worden gedaan. Er is nog steeds ruimte. Het is nu echter hard nodig in dit gebied focus te hebben op waar de grote slagen kunnen worden gemaakt, en dat zijn onder andere deze locaties. De vraag over warmtebronnen versus energiebronnen laat hij aan de heer Vokurka over. Samenhang met wat er gebeurt moet er natuurlijk zijn. Er moeten niet per definitie nieuwe dingen verzonnen worden. Dit moet de manier zijn waarop doelen die elders al zijn gesteld worden gerealiseerd, maar vanzelfsprekend moet elke keer de verbinding gelegd blijven worden met wat overal gebeurt. Op het voorliggende plaatje is de MRDH inderdaad al uitgebreid met één locatie in Leiden en één in Dordrecht, wat niet helemaal de bedoeling was. Er zijn 11 MRDHlocaties en 13 regionale locaties. De voorzitter vult aan dat van meet af aan is aangegeven dat met Dordrecht en Leiden een daily urban system wordt gevormd. Dat vanuit hier wordt nagedacht hoe Leiden en Dordrecht kunnen aanhaken, is dan ook niet meer dan normaal. Bovendien zit gelukkig al sinds enige tijd ook de provincie hier aan tafel, die voor het OV in die gebieden verantwoordelijk is. De heer Vermeulen voegt eraan toe dat het getoonde kaartje is gebaseerd op de Verstedelijkingsalliantie en al het werk dat daar al verricht is, met een iets andere legenda. In die Verstedelijkingsalliantie wordt al samengewerkt en zijn al heel veel stappen gezet om ervoor te zorgen dat het hele OV-systeem goed kan functioneren. Het heeft totaal geen zin over Feyenoord City te praten als de lightrailverbinding die daar eventueel gerealiseerd zal worden niet ook meteen wordt doorgetrokken richting de Drechtsteden. De heer Vokurka gaat in op de resterende vraag die is gesteld over het gebruik van de term warmtebronnen. Blijkens het kaartje is onderscheid gemaakt tussen de mogelijkheid in termen van restwarmte en de vraag waar geothermie in de grond zit. Deze regio zal het in de energietransitie voor een belangrijk deel moeten hebben van warmte. Momenteel wordt met de 23 gemeenten nagegaan hoe de regionale energietransitie eruit ziet, waardoor een beeld zal ontstaan van wat op locatie straks aan energietransitiemogelijkheden voorhanden is. De voorzitter zegt de heer Rosier dank voor diens presentatie. De vergadering besluit: 1. opdracht te geven om op basis van de lopende trajecten een programmatische aanpak voor de opgaven van verstedelijking, vernieuwing van de economie en bereikbaarheid te ontwikkelen, inclusief tijdspad en bekostiging; 2. in deze programmatische aanpak de rollen, gewenste inzet en bestuurlijke verantwoordelijkheden van de betrokken partijen in kaart te brengen; AB MRDH 1 juni

10 3. de programmatische aanpak door alle betrokken stakeholders uit de regio (gemeenten, provincie, bedrijfsleven, kennisinstellingen) actief onder de aandacht te laten brengen bij de relevante ministeries; 4. in te zetten op meer financiële ruimte voor de opgaven van verstedelijking, vernieuwing van de economie en bereikbaarheid; gezamenlijke inzet van het rijk, de provincie en gemeenten zal nodig zijn om de opgaven te realiseren. 4. Stand van zaken introductieprogramma MRDH De heer Oskam geeft te kennen dat de gezamenlijke introductiebijeenkomst op 6 juni a.s. een onhandige datum is voor gemeenten die nog geen college hebben, tenzij nog een tweede sessie kan volgen voor de gemeenten die het aangaat. De vergadering neemt kennis van de stand van zaken. 5. Stand van zaken: follow-up programma evaluatie GR MRDH De heer Lamers deelt namens de beide voorzitters van de stuurgroep mede dat zaken die snel geregeld kunnen worden, met name van organisatorische bron, momenteel worden aangepakt. Prettig is dat deze zomer hetzij ibabs, hetzij Notubox, hetzij beide systemen geïntroduceerd zullen worden voor de vergadermethodiek. In de interne organisatie heeft inmiddels een enorme stroomlijning plaatsgevonden, waardoor de stukkenstroom soepeler zal moeten gaan lopen. De 14-dagentermijn wordt nu consequent gehanteerd voor alle MRDH-gremia, wat betekent dat er iets meer tijd en gelegenheid is om stukken intern bij de gemeentehuizen van annotaties te laten voorzien. Met de heer Aptroot is inmiddels besproken dat daar waar uit de evaluatie een aantal inhoudelijke noties is gekomen over taken en over de manier waarop met opt-in/optout wordt omgegaan, een en ander geïntegreerd zal worden in de strategiediscussie. Gezamenlijk is ook een opzet voorbereid voor de vier thema-avonden die dit najaar zullen worden georganiseerd. De vergadering neemt kennis van de voortgang van het follow-up programma. 6. Verordening Algemene Verordening Gegevensbescherming MRDH De vergadering besluit de Verordening MRDH-AVG vast te stellen, waarin de beleidsregels zijn opgenomen op basis waarvan de MRDH aan de EU verordening Algemene Verordening Gegevensbescherming zal voldoen. 7. Vaststellen verslag algemeen bestuur MRDH 9 maart 2018 Het verslag wordt ongewijzigd vastgesteld. 8. Sluiting. De voorzitter sluit te uur de vergadering. AB MRDH 1 juni