HALT2Diabetes. Diabetespreventie in Vlaanderen is een haalbare kaart

Transcriptie

1 HALT2Diabetes Diabetespreventie in Vlaanderen is een haalbare kaart

2 Diabetes in België volwassenen met diabetes volwassenen met diabetes 1 op 12 heeft diabetes overlijdens aan diabetes 1/3 niet gediagnosticeerd ( Belgen) International Diabetes Federation. IDF Diabetes Atlas, 7th edn. Brussels, Belgium: International Diabetes Federation, op 12 heeft 1 op 10 heeft diabetes diabetes volwassenen met diabetes 1/3 niet gediagnosticeerd ( Belgen) 1/3 niet gediagnosticeerd ( Belgen) 2

3 Diabetes complicaties 23 maal hoger risico op blindheid 3 tot 4 maal hoger risico op hart- en vaataandoeningen 1/3 van de nierdialyses is veroorzaakt door diabetes 60% van de zenuwaandoeningen zijn klinisch belangrijk 25% ontwikkelt voetproblemen 15 maal hoger risico op voetampuatie 3

4 De kost van diabetes 12% van de wereldwijde gezondheidsuitgaven 9% van de Europese gezondheidsuitgaven 7,4% van de Belgische gezondheidsuitgaven België: per persoon met diabetes / jaar Diabetes heeft een substantiële economische impact op landen en op nationale gezondheidssystemen International Diabetes Federation. IDF Diabetes Atlas, 7th edn. Brussels, Belgium: International Diabetes Federation,

5 Goed nieuws Door gezond te leven kan men type 2 diabetes voor meer dan de helft voorkomen Eet elke dag gezond en gevarieerd Beweeg voldoende Risico tot 30% Gezond gewicht Risico tussen 30 70% Stop met roken risico tot 50% 5

6 6

7 7

8 PREVENTIE = GLOBALE AANPAK Min Vandeurzen: welzijn, volksgezondheid en gezin: preventieprojecten Min Crevits: Onderwijs: sport op school, gezonde voeding, 1 mile a day Min Weyts: Mobiliteit en openbare werken: fietspaden, openbaar vervoer Dierenwelzijn? Toerisme: actief toerisme 8

9 PREVENTIE = GLOBALE AANPAK Min Homans: Woonbeleid: groenvoorzieningen, gezonde woningen Sociale economie: toegang tot sport, gezonde voeding,.. Gelijke kansen en integratie: kwetsbare, moeilijk bereikbare groepen Armoedebeleid: minder toegang tot sport, gezonde voeding.. Min Muyters: Economie, wetenschap en innovatie: wetenschappelijk onderzoek Werkgelegenheid: commutercycling Professionele vorming: bewegen op het werk Sport: breedtesport, iedereen beweegt Min.pres Bourgeois: Vlaams diabetesplan? 9

10 DIABETESPREVENTIE IN VLAANDEREN Subsidies Vlaamse overheid voor 2 preventie-projecten Zoet Zwanger: sinds 2009, nog zeker tot 2018 (door succes verlengd) Beheersovereenkomst Preventie type 2 diabetes : : jaarlijkse verlenging 10

11 PREVALENTIE ZWDM BELGIË BEDIP-studie (tussentijdse resultaat) 2015: 13,0% IDF (International Diabetes Federation) 2015: 5,0% geen eenduidige cijfers voor België SPE (Studiecentrum Perinatale Epidemiologie) 2015: 3,7% 11

12 PROJECT ZZ: DOELSTELLING Initiatief van de Diabetes Liga vzw gestart in 2009, gesteund door de Vlaamse Overheid. Voor tweede maal verlengd met 3 jaren (tot 2018) Partners En verschillende beroepsverenigingen, Kind & Gezin, Doelstelling: het bevorderen van de postnatale opvolging bij vrouwen die zwangerschapsdiabetes hebben gehad, gezien hun verhoogd risico om verder te evolueren naar type 2 diabetes. TOT 50%! 12

13 PROJECT ZZ: OPDRACHTEN Concreet Het promoten van leeftstijlaanpassingen om diabetes te voorkomen. Het adviseren van een jaarlijkse screening bij de huisarts om diabetes vroegtijdig op te sporen. Hoe? Sensibilisatiecampagne Registratiesysteem 13

14 Registratiesysteem Doel: de vrouwen helpen de nodige stappen te zetten na hun bevalling om diabetes te voorkomen en vroegtijdig op te sporen. Principe: 1. geregistreerde vrouwen ontvangen jaarlijks een opvolgingsbrief met advies langs te gaan bij HA voor een nuchtere glycemiescreening. 2. Vrouwen ontvangen e-nieuwsbrieven met leefstijltips ter preventie van type 2 diabetes (8 NB over 2 jaar gespreid) Registratie online of op papier door zorgverlener (verloskundig team, diabetesteam) aangeboden. 14

15 Aantal registraties N REGISTRATIES PER PROJECTJAAR TOTAAL aantal registraties = 8.382

16 Respons- en screeningsgraad (op korte termijn) Gezien de aanbeveling om bij vrouwen die ZWDM hebben gehad, 8 tot 12 weken na de bevalling een eerste postnatale screening te laten plaatsvinden, wordt nagevraagd of dit effectief gebeurd is. - Responsgraad = 81,1% (6.192) - Screeningsgraad 3 m postnataal = 59,0% (3.658) 16

17 Jaarlijkse respons- en screeningsgraad Opvolgingsjaar 1 Opvolgingsjaar 2 Opvolgingsjaar 3 Opvolgingsjaar 4 Opvolgingsjaar 5 N vrouwen naar wie een opvolgingsbrief werd verstuurd Responsgraad ,1% ,1% ,5% ,1% ,6% Screeningsgraad tov responders ,6% ,0% ,27% ,1% ,5% 17

18 Cumulatief risico op (pre)diabetes Cumulatief risico (pre)diabetes Na 1 jaar 3,1% diabetes en 3,4% prediabetes Na 6 jaar 7,3% diabetes en 27,4% prediabetes Na 6 jaar heeft bijna 35% afwijkende glycemiewaarden (gestoorde waarden of diabetes) gerapporteerd. Unieke kans voor vrouw en huisarts om hier vroegtijdig op in te spelen en zo een verdere evolutie en/of verwikkelingen te voorkomen. 18

19 BESLUIT Zoet Zwanger mobiliseert eerste als tweede lijn voor diabetespreventie = uniek!! Zoet Zwanger verhoogt % sensibilisering, screening en opvolging bij de huisarts Na 8 jaar >8.300 vrouwen geregistreerd Jaarlijkse screeningsgraad bij de responders ongeveer 70%. Over een periode van 6 jaar heeft 27,4% prediabetes ontwikkeld en 7,3% diabetes Regelmatige preventieve opvolging bij HA maakt de aanpak van RF zoals overgewicht, gebrek aan beweging mogelijk <<T2DM zorgt voor vroegdetectie waardoor risico op diabetesgerelateerde complicaties daalt. 19

20 20

21 21

22 22

23 Wat is HALT2Diabetes? Diabetespreventieproject in Vlaanderen Personen met verhoogd risico op type 2 diabetes en/of cardiovasculaire aandoeningen vroegtijdig opsporen en toeleiden naar kwalitatief en multidisciplinair leeftstijlaanbod : pilootproject in regio Gent en regio Haspengouw Haalbaarheidsstudie Randvoorwaarden + knelpunten voor lokale diabetespreventie in kaart brengen Adviesrapport Vlaamse overheid + symposium Opdracht Vlaamse overheid voor Vlaamse uitrol vanaf

24 HALT2Diabetes HAalbaarheid van Lokale preventie van Type 2 DIABETES PILOOTPROJECT 2 REGIO S Gent Merelbeke Melle - Destelbergen Sint-Truiden, Borgloon en omgeving 24

25 HALT2Diabetes LEEFSTIJLPROGRAMMA Intakegesprek + introductie 6 Groepssessies 5 sessies / 2 wekelijks Boost-sessie na 6 mnd 8-15 personen/groep Thema s : voeding, beweging, rookstop, prediabetes, 25

26 Effecten van het leefstijlprogramma op het leefstijlgedrag en het affect van de deelnemers (na 12 weken, n = 50) 26

27 Effecten van het leefstijlprogramma op het leefstijlgedrag en het affect van de deelnemers (na 12 weken en follow-up van 6 maand, n = 36) 27

28 HALT2DIABETES: 2 TRAPSRAKET MET 2 DOELWITTEN Trap 1: DOELGROEP vult FINDRISC in doelgroep: 65j of min 1 risicofactor (bmi, buik, fam,..) FINDRISC = Finnish Diabetes Risk Score Trap 2: ACTIE ondernemen findrisc resultaat Doel 1: INDIVIDU gezondheidswinst bieden Doel 2: op BELEIDSNIVEAU beter geïnformeerd worden om de JUISTE KEUZES te maken 28

29 DOELGROEP 65 jaar en 45-65j met minimum 1 risicofactor (buik, bmi, familie) Autochtonen en allochtonen Alle sociale klassen Meerdere kanalen en gediversifieerde aanpak nodig! Media bespelen: TV, Facebook, Twitter, Klassieke kanalen: huisarts, apotheker, kine,.. 29

30 30

31 31

32 FINDRISC Op papier ONLINE via in de start-regio s (via ha, apoth, LMN, gemeente,.. ) 2019 uitrol in heel Vlaanderen: progressief per eerstelijnszone als ondersteunende initiatieven in kaart gebracht zijn. 32

33 3-jaarlijkse herbepaling van risico via de FINDRISC STAP 1 Community en huisartsenpraktijk (1 e lijn) 2 e lijn Sensibiliseren en screenen (stap 1) van 45-plussers a.d.h.v. de FINDRISC Sensibiliseren van personen met een reeds gekend hoog risico op type 2 diabetes en/of cardiovasculaire aandoeningen* Registratie van vrouwen met zwangerschapsdiabetes in Zoet Zwanger FR < 12 FR 12 Gezond Leven STAP 2 STAP 3 Huisartsenpraktijk (1 e lijn) Consult 1: risicobepaling + nuchtere bloedafname - (Her)bepaling van de FINDRISC (met aandacht voor bepaalde risicofactoren zoals BO, erfelijkheid) - Nuchtere glycemiebepaling (geen HbA1c) - Cardiovascualaire risicoscorebepaling Consult 2: Indicatiestelling risicocommunicatie- leefstijladvies- trajectinitiatie-doorverwijzing Verhoogd risico Sterk Verhoogd risico Zeer sterk verhoogd risico Verhoogd risico Sterk verhoogd risico Zeer sterk verhoogd risico NNG & CVR < 5% NNG & CVR 5-10% OF GNG & CVR < 10% GNG & CVR 10% OF Reeds gekend hoog risico * 33

34 Terugkoppeling HA STAP 5 Huisartsenpraktijk (1 e lijn) Chronische opvolging van het risico - Jaarlijkse (her)bepaling van de FINDRISC - Nuchtere glycemie en cardiovasculaire risicoscorebepaling - Indicatiestelling, risicocommunicatie en geven van leefstijladvies en/of toeleiding naar geschikt leefstijlaanbod VERWIJSBRIEF JAAR 1 JAAR 2 JAAR 3: reeds bestaand leefstijlaanbod VERWIJS- BRIEF JAAR 2 JAAR 2: - FINDRISC <12: 84 punten BOV + 12 punten coaching diëtist + 48 punten rookstop - FINDRISC 12: 84 punten BOV + 24 punten coaching diëtist + 48 punten rookstop STAP 4 JAAR 1 - HALT2Diabetes leefstijlaanbod: JAAR 1 - Beweging Op Verwijzing: 84 punten, 2 jaar geldig - Rookstopsessies: 48 punten, 2 jaar geldig - Coaching bij een diëtist: punten 3 punten / 15 min (individueel) en/of 6 punten per uur (groep) Verhoogd risico 24 punten Sterk verhoogd risico: 48 punten Zeer sterk verhoogd risico: 72 punten - Ander reeds bestaand leefstijlaanbod: E- en M-Health (bijv. Accu Check View, zie masterproef), Weight Watchers, FAM - Specifiek aanbod Zoet Zwanger vrouwen:? Multidisciplinair vangnet 34

35 HALT2Diabetes leefstijlaanbod Motiverend en situerend initiatiegesprek bij de huisarts HALT2Diabetes leefstijlaanbod: puntensysteem BOV, rookstopsessies, coaching bij diëtist Ander reeds bestaand leefstijlaanbod: Afgetoetst met checklist (kwaliteit + erkenning / bekendmaking) Bijv. Groepssessies Weight Watchers, E- en M-Health (Accu Check View, masterproef studenten dieetleer) Overzicht moet beschikbaar zijn voor populatie en zorgverstrekkers Sociale kaart van zorgverstrekkers die mogen begeleiden 35

36 36

37 BEWEGEN OP VERWIJZING Verwijzing door de huisarts: te weinig bewegen, risicofactoren Persoonlijk beweegplan iov beweegcoach 84 punten/jaar, persl 3 ptn/15, groep 1pt/15 5/1 per uur individueel - 1/0.5 per uur in groep (+ evt ziekenfonds) 37

38 38

39 48 punten voor rookstopbegeleiding, 2 jaar geldig 39

40 72 punten per jaar, 2 jaar geldig 40

41 41

42 42

43 43

44 TIMING : HALT2Diabetes pilootproject in regio Gent en Haspengouw 2017: Voorbereidingen en lokale partnerships Vanaf 2018: Vlaamse uitrol Fase 1: HALT2Diabetes in 3 regio s die reeds voldoen aan de meeste randvoorwaarden ( , HALT2Diabetes 2.1) WDD 2018: Vlaamse oproep Fase 2: HALT2Diabetes in volledig Vlaanderen (vanaf 2019, HALT2Diabetes 2.2) 44

45 TAKE HOME MESSAGES Er gebeurt heel wat (zoetzwanger, halt2diabetes) Er is nog heel veel werk aan de winkel (lees: budget nodig) Er is een langetermijnvisie en geïntegreerde aanpak nodig Die Vlaamse ministeries overstijgt Die regio s overstijgt DIABETES LIGA GAAT ERVOOR! 45