Dinge wat kan verander

Transcriptie

1 13 Dinge wat kan verander Praattyd: Eksperimente Kyk na die prente en vertel wat gebeur. water stoom Eksperiment 1: Voltooi: Die water verander in. Waarom gebeur dit? Kan die stoom weer water word? Waarom sê jy so? water ys Eksperiment 2: Voltooi: Die water verander in. Waarom gebeur dit? Kan die ys weer water word? Waarom sê jy so? 142 Wanneer water vries, word dit ys. Wanneer ys smelt, word dit weer water. Die verandering is tydelik.

2 Lesreeks 13 vuur as Eksperiment 3: Voltooi: Die hout verander in. Waarom gebeur dit? Kan die as weer hout word? Waarom sê jy so? koek deeg Eksperiment 4: Voltooi: Die deeg verander in n. Waarom gebeur dit? Kan die koek weer deeg word? Waarom sê jy so? Kan jy aan nog dinge dink wat tydelik en permanent verander? Wanneer deeg gebak word, word dit n koek. Die koek kan nie weer deeg word nie. Die verandering is permanent. 143

3 Kwartaal 3 Lees- en skryftyd: n Gedig Lees die gedig hardop met gevoel. Wetenskap-klas In die donker laboratorium Werk ou professor Astorium. Ons noem hom sommer Prof As. Hy dra altyd n spierwit jas. Hy gooi grillerige groen goeters in buise En laat hardloop vet witmuise. Alles bewe, skud en dril En laat die meisies skril gil. Hy doen eienaardige eksperimente Dit alles net vir n ekstra paar sente. Hy ondersoek snaakse goed onder mikroskope. En los ons met die gemors en vuil hope. l l Skryf die rymwoorde, soos laboratorium, Astorium neer. Voltooi die tabel. Soek al die byvoeglike naamwoorde en die selfstandige naamwoorde wat daarby pas. Byvoeglike naamwoorde Selfstandige naamwoorde Bv. donker laboratorium 1. professor 2. spierwit 3. goeters 4. vet 5. eksperimente 6. ekstra 7. goed 8. vuil 144

4 Lesreeks 13 Praattyd: Dinkvrae 1. Dink jy die professor weet wat hy doen? Hoekom sê jy so? 2. Waarom doen n wetenskap-onderwyser eksperimente? 3. Dink jy dit is reg dat mense eksperimente met diere soos muise doen? Motiveer. 4. Het jy al n eksperiment gedoen? Wat het gebeur? 5. Wat, dink jy, is belangrik as iemand n eksperiment doen? Dink byvoorbeeld aan veiligheid. (10 punte) Leestyd: n Eksperiment A Lees die eksperiment en voer die stappe uit. Eksperiment: Bewys dat permanente veranderinge plaasvind as bakpoeier en asyn gemeng word. Vraag: Hoe kan ons sê dat permanente veranderinge plaasvind? Apparaat: Ballon, plastiekbottel, tregter, asyn, bakpoeier, eetlepel, teelepel. Stappe: tregter 1. Druk die tregter in die ballon. 2. Gooi n eetlepel bakpoeier deur die tregter in die ballon. 3. Gooi vier teelepels asyn in die plastiekbottel. 145

5 Kwartaal 3 4. Trek die nek van die ballon oor die bek van die bottel sonder dat die poeier uitval. Gevolgtrekking (Conclusion): Wanneer die poeier in die asyn val, blaas die ballon op. Dit bewys dat n gas vorm wanneer die bakpoeier in die asyn val. Dit is dus n verandering. 5. Lig die ballon sodat die poeier in die bottel val sodat die bakpoeier en die asyn kan meng. ballon plastiekbottel B Teken die eksperiment. 1. Teken die stappe van die eksperiment in die regte volgorde tot by die gevolgtrekking. 2. Sit die volgende byskrifte by: tregter, ballon, bakpoeier, asyn, plastiekbottel, gas. Pret met taal A Soek die korrekte antoniem of teenoorgestelde. 146 A B 1. koud lank 2. rou warm 3. klein gaar 4. kort groot Antonieme is woorde met die teenoorgestelde betekenis. Hoe word rou vleis gaar vleis?

6 Lesreeks 13 B Skryf die volgende sinne oor. Begin met die woorde in vet druk (lydende vorm teenwoordige tyd). Voorbeeld: Die professor doen eksperimente. Antwoord: 1. Die vrou kook groente. 2. Die man kap hout. 3. Die onderwyser blaas die ballon op. Eksperimente word deur die professor gedoen. In die teenwoordige tyd gebruik ons word. C Skryf die volgende sinne oor, maar begin met die woorde in vet druk (lydende vorm verlede tyd). Voorbeeld: Die professor het eksperimente gedoen. Antwoord: Eksperimente is deur die professor gedoen. 1. Die vrou het groente gekook. 2. Die man het hout gekap. 3. Die onderwyser het die ballon opgeblaas. In die verlede tyd gebruik ons is. D E F Kies die korrekte voornaamwoord tussen hakies. 1. Juffrou wys vir (haar/sy) klas hoe om die eksperiment te doen. 2. Die seun steek (sy/haar) hand op. 3. Ek wil (my/myne) resep maak. 4. Die meneer wys vir (ons/hy) foto s van ander eksperimente. 5. Jy moet (hom/jou) klere self wegpak. Gee die korrekte vorm van die byvoeglike naamwoorde. 1. Professor doen (vreemd) eksperimente. 2. Hy gooi (koud) water by die poeier. 3. Dit is goed vir (jonk) kinders om oor uitvindings te leer. Diktee: Luister na die sin en skryf dit korrek oor. Professor gooi pers poeier by die water in n proefbuis en dit borrel en bruis. 147

7 Kwartaal 3 Praattyd: Meng kleure Kleure kan ook verander as hulle gemeng word. Dié veranderinge is permanent. Help vir By om kleure te meng! A B Kies die antwoorde uit die blokkie. groen oranje pers 1. rooi + geel 2. blou + geel 3. rooi + blou Ek meng kleure! Kyk wat ek kry! Kies die regte woord tussen hakies. 1. As ek wit met n kleur meng, word dit (ligter/donkerder). 2. As ek swart met n kleur meng, word dit (ligter/donkerder). Pret met taal A Gee die korrekte vorm van die woord tussen hakies (trappe van vergelyking). Onthou: As n Voorbeeld: Ligblou is (lig) as donkerblou. woord op -er eindig, Antwoord: ligter soos lekker, is die 1. Donkerblou is (donker) as ligblou. tweede trap: lekkerder. 2. Swart is die (donker) kleur wat daar is. 3. Hoe meer geel jy by groen meng, hoe (helder) raak dit. 4. Die nuwe laken is (wit) as die ou lakens. B 148 Gee die intensiewe vorm van die woorde tussen hakies. Voorbeeld: Die poeier in die proefbuis is (baie wit). Antwoord: spierwit 1. As jy geel en blou verf meng, raak dit (baie groen). 2. Die vlam brand (baie rooi). Onthou: Intensiewe 3. Toe die ink spat, is dit (baie blou). vorme word altyd as 4. Die eier se geel is (baie geel). een woord gespel.

8 Lesreeks 13 Skryftyd: Jou gunstelingvak Wat is jou gunstelingvak? Hoekom? Dink nou aan iets wat jy in daardie vak geleer het. Skryf n paar gedagtes neer. Dit kan ook net woorde wees. Maak nou 8 tot 10 sinne met die woorde. Groepeer die sinne in paragrawe. Gebruik n woordeboek om jou spelling te kontroleer. Skryf jou eerste weergawe. Herskryf dit netjies nadat die onderwyser dit nagesien het, en skryf dan jou finale weergawe. Wiskunde of Wetenskap? Vak is subject in Engels. (15 punte) Pret met taal Vul sy of haar in (voornaamwoorde). Voorbeeld: Die meisie sê (die meisie se) gunstelingvak is wetenskap. Antwoord: haar 1. Die meisie sê (die meisie se) broer hou van wiskunde. 2. Die seun sê (die seun se) kleure het goed gemeng. 3. Die juffrou sê (die juffrou se) eksperiment het gewerk. 4. Die seun sê (die seun se) water het ysblokkies in die vrieskas gevorm. 5. Die professor sê (die professor se) laboratorium is vuil. 149

9 Kwartaal 3 Luister- en tekentyd Leerder 1 lees teks 1. Leerder 2 teken. Daarna lees leerder 2 teks 2 en leerder 1 teken. Teks 1 Teken n halfmaan ( n halwe sirkel) in die middel van die bladsy. Teken 2 klein reghoeke onder die halfmaan: een links en een regs. Teken n sirkel vooraan die halfmaan regs, sodat dit raak. Teken n klein driehoekie aan die ander kant van die halfmaan, links. Wat het jy geteken? Is dit n kat, n hond, n skilpad of n slang? Teks 2 Teken ses sirkels wat aan mekaar raak. Teken 2 klein strepies onderaan elke sirkel, behalwe die laaste een aan die regterkant. Gebruik daardie sirkel en teken twee klein sirkeltjies langs mekaar in die sirkel. Wat het jy geteken? Is dit n slang, n mier, n wurm of n krokodil? Eksperimenteer met ander vorms en kyk of jy nog dinge kan teken. 150

10 Lesreeks 13 Hersiening: Wat ken jy nou? A B C D Gee die korrekte vorm vir die woorde tussen hakies (voornaamwoorde). 1. Juffrou gee vir (juffrou se) klas die regte antwoorde. 2. Simon vra vir (Simon se) ma of (Simon) n mikroskoop vir (Simon se) verjaarsdag kan kry. 3. Ek leen graag (ek se) wetenskapboek vir Simon. 4. Monica verf graag. (Monica) meng (Monica se) verf. 5. Simon wys vir my die mikroskoop. Dit is (Simon s n). Gee die korrekte vorm van die woord tussen hakies. 1. Hy lees n (goed) boek oor ontdekkings. 2. Albert Einstein was n (waar) wetenskaplike. 3. Met navorsing kry sy (akkuraat) resultate. 4. Die juffrou gebruik (koud) water uit die yskas. Skryf die sinne oor. Begin met die woorde in vet druk. 1. Simon lees die nuwe wetenskapboek. 2. Juffrou het die eksperiment gister gedoen. 3. Sy meng al die verfkleure. Gebruik word in 4. Die professor dra n spierwit jas. die teenwoordige 5. Die seun het n vuur gemaak. tyd en is in die 6. Juffrou kook die water. verlede tyd. Plaas die prente en die sinne daarby in die regte volgorde (bevelsinne). 1. Verf dan blou bo-oor die geel! 2. Sê watter kleur jy nou het! 3. Verf geel op n stuk papier! 151