Driemaster INTERVIEW WIM DEETMAN IEDEREEN KAN BELEGGEN! CONGRESVERSLAG CONCEPT- RESOLUTIES KRAATS KRAAKT NEDERLANDSE POLITIEKE PARTIJEN

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Driemaster INTERVIEW WIM DEETMAN IEDEREEN KAN BELEGGEN! CONGRESVERSLAG CONCEPT- RESOLUTIES KRAATS KRAAKT NEDERLANDSE POLITIEKE PARTIJEN"

Transcriptie

1 Driemaster d o c u m e n t a t ie c e n t r u m NEDERLANDSE POLITIEKE PARTIJEN INTERVIEW WIM DEETMAN IEDEREEN KAN BELEGGEN! CONGRESVERSLAG CONCEPT- RESOLUTIES KRAATS KRAAKT

2 2 Jongeren Organisatie Vrijheid en Democratie alg em een secretariaat Prins H endrikkade AJ A m sterdam (fa x ) Voorzitter: Cor Schagen Schecpsmakerskade 98, 3011 VX Rotterdam tel Algemeen secretaris: Rogier van der Sande Hooigracht 39, 2312 KN Leiden, tel Penningmeester: Dirk-Jan Wierenga Schiedamsevest 32k, 3011 BA Rotterdam tel Vice-Voorzitter Politiek: Eduard van der Biezen Parkstraat 45, 3581 PE Utrecht, tel Vice-Voorzitter Organisatie: Frank van Dalen Gen. Coenderslaan 31,5623 LT Eindhoven tel Internationaal Secretaris: Ron Batten Gravestein 7, 1103 BH Amsterdam, tel Secretaris Vorming & Scholing: Nicole Koetsier Rembrandtlaan 128, 7242 DE Lochum, tel Secretaris organisatie: Luc Spin Boezemstraat 13a, 3034 EE Rotterdam tel Politiek secretaris: Jan Kees Martijn Bataviastraat 21e, 1095 EK Amsterdam, tel ('s avonds) Politiek secretaris: Eddy Habben Jansen Parkstraat 45, 3581 PE Utrecht, tel Politiek secretaris: Hans-Peter Lassche 2e Daalsedijk 101 bis, 3551 Ed Utrecht tel Secr. p.r. en voorlichting: Marco Frijlink Koolstraat 42a, 9717 KE Groningen tel HOOFDREDACTEUR DRIEMASTER Kei Koenen H. Cleyndertweg 27 II 1025 DE Amsterdam ( fax) REDACTIE: Folkert Bolkestein (eindredacteur), Dries van Bergeijk (fotoredactie) Marten van de Kraats, Martijn Sjoorda, Marco Waterlanden, Eduard van der Biezen (auditor) en Kei Koenen (hoofdredacteur). Kopij voor nummer 6 vóór 1 augustus 1991 in bezit van de hoofdredacteur. FOTO VOORPAGINA: Justus Verhagen ISSN REDACTIONEEL H et is w arm. H et kw ik in de therm om eter staat op ruim dertig graden celc iu s D cfen blaast in zijn h o o g ste stand k o ele lucht de sn ik h ete ruim te in. A chter de tek stverw erker zit D e G ezette H oofdredacteur, zo a ls altijd, te p ein zen. Hij denkt aan E d ilie Vier, w aarin ondanks de zorgvu ld ig h eid van v elen, en k ele fouten w aren g eslo p en. O nder andere in de colu m n van K rakende Kraats staat een erreur van de eerste o n le. Het m o g e duidelijk zijn, de JD is vóór m aatschappelijke dien stp lich t. M ede daarom zijn ze een n u tteloos clubje. In d eze ed itie treft D e L ezer naast K rakende Kraats, nog een colu m n aan. Verder w eer een G root Interessant Interview, C o n cep t-r eso iu tics en dc F oto-im p rcssie van het C ongres. N a een aantal jaren h eeft D e V ereniging een n ieu w O pperhoofd. M et hem v o lg t een uitgeb reid e k en n ism ak in g in de v o lg en d e ed itie. D e G ezette H oofdredacteur h eeft het w arm. Hij v eegt het zw eet van het voorh oofd en kijkt vold aan. N u dit w eer achter de rug is, kan hij zijn koffer gaan pakken. I lij heeft vakantie. D in sd a g 2 0 augustus zal op de D am te A m sterdam w eer de jaarlijkse KERWIN DUINMEIJER HERDENKING plaats vin d en. D e z e m anifestatie als w aarsch u w in g tegen het op k om en d racism e w ordt ook dit jaar w eer m ed e-georgan iseerd. Sym pathisanten w orden dan ook o p g e roepen om zich op 2 0 augustus a.s. te scharen onder de JO V D -vlag. A anvang uur. AFDELINGSCONGRES TWENTE 13,14 en 15 september. D e v o lg en d e con greson d erw erp en zu llen aan de orde kom en: - Palestijnse kwestie met PLO - Inkomensnivellering - Twente EURregio K osten: f 35, all in (2 overn ach tin gen, m aaltijden, feest en co n g resb o ek ) Info: R. B lo em k o lk E. Klerk L IJ S T R U M P R O G R A M M A D IS T R IC T N O O R D activiteiten in het kader van het achste lustrum. 3 oktober Debating wedstrijd o.l.v. Frank de G rave H otel dc B eu rs, A -K crk h of, G roningen. A anvang uur. 12 oktober Lustrumfeest/reünie m et spreker: Hans W iegel. H et Stadsparkpaviljoen P aviljoenlaan 3, G roningen. A an van g uur.

3 IN MEMORIAM MR W.J. GEERTSEMA Donderdag 27 ju n i jo n g stled en o v erleed Mr W J. G eertsem a, sinds erelid en sinds 1979 erevoorzitter van de JO V D. In hem verliest de JO V D een erevoorzitter die tot op het laatst nauw bij d e vereniging betrokken w as. Zelden liet hij op het lan d elijk co n g res verstek gaan en aan w ezig van zaterdagochtend vroeg tot laat in d e avon d g e noot hij zichtbaar van zijn fu n ctie. Hij was in alles en ied ereen geïn teresseerd. Vooral de filo so fisc h e w erk groep had zijn belangstelling, m eer dan de traditionele congresrede van d e lan d elijk v o o r zitter die hij m eest k n ik k eb o llen d onderging. Geertsem a w as o o k letterlijk e en ere - voorzitter, d ie m et zijn karakteristieke stem geluid en regen tesk e uitstraling groot respect a fd w o n g bij a lle n ie u w kom ers in de liberale speeltuin. E en m aal per jaar m aakte de landelijk voorzitter zijn opw achting bij G eertsem a thuis in W assenaar. D aar liet de staatsm an in ruste zich uitgebreid inform eren o v er de stand van zaken inzake de v eren ig in g en het w e l en w e e van het voorzitterschap. G eertsem a h eeft zo g e neraties voorzitters aan z ich voorbij zien trekken, bij w ie hij steeds w eer het b e lang benadrukte van een kritische, on afh ankelijke liberale jo n geren organisatie als w aakhond van het lib era lism e. N et als de JO V D ijverde hij v o o r een b lauw -rode coalitie. H et w a s dan o o k n iet m eer dan van zelfsp rek en d dat hij voorzitter w erd van het D es Indes B e raad. H et accepteren van een dergelijke fu n ctie in de h oogtijd agen van de p olarisatie tussen liberalen en so cia listen tek ende G eertsem a als p rin cip ieel liberaal. A ls ou d -voorzitter en n estor van het B eraad b le e f hij de b ijeen k o m sten b ijw o n en, de laatste jaren gech au ffeerd d oor w at hij e e n w erk stu d en t n o em d e. T erw ijl d e z e ged u ren d e de g e h e le avond g ed u ld ig in de lo b b y w ach tte, v o lg d e G eertsem a m et grote b ela n g stellin g de d iscu ssie s aan de o v a len tafel, d e z e a f en to e luid onderbrekend d oor een so n o o r W at?!, w anneer d e op dat m o m en t aan het w oord zijn d e spreker n iet d u id elijk g e n o e g articuleerde. M et het h een gaan van G eertsem a verlie st het N ed erlands lib eralism e e en van zijn m eest kleurrijke voorm annen. D e JO V D v erliest in hem een inspirerende erevoorzitter. W ij zu llen h em m issen. E.A.H. van der B ie z e n C. S ch a g en

4 4 B M M B M VAN DE VOORZITTER door Cor Schagen, landelijk voorzitter O p het m o m en t dat u dit le e st is het zom erreces in v o lle gang. B ij tropische tem peraturen buigt het k abinet zich in tu ssen o v er de b egrotin g v o o r B e slissin g e n d ie k eer op k eer u itg esteld zijn zu llen nu w è l m o eten g en o m en, k n op en zu llen nu w è l m oeten w orden doorgehakt. V oor d e coalitiepartners kan het w e l een s een hete zom er w orden. M et het ju n i-co n g res is o o k v o o r de J O V D de zo m er b eg o n n en. W e kunnen denk ik op n ieu w spreken van een bui- Hoe ver m oet het komen voordat u eindelijk lid w ordt? U kunt mi lid worden.stuur de bon naar Amnesty International, Antwoordnummer 10840, 1000 RA Amsterdam. Postzegel hoeft niet, mag wel. Mijn naam: m/v Adres: - Postcode: Plaats: De bijdrage is f 47,50 per Jaar. U kunt ook minder betalen tot een minimum* van f 20,-. Moer mag vanzelfsprekend ook. Wacht u met betalen op de acceptgiro. Icn g o u o o n g esla a g d con gres. L ang van te \ m e u w aren a lle slaap p laatsen v o lg e boekt en m eer dan J O V D ers w o o n den d e A lg em en e V ergadering op zaterd a g a v o n d bij. W elk e andere p o litiek e jo n geren organ isatie slaagt er in o m drie k eer per jaar z o v e e l led en b ijeen te krijgen? M ijn v oorgan ger R utte kreeg op d ie a v o n d h et a fsch eid dat hij verdiende: e en staande o v a tie van m eer dan v ijf m inuten! O p d eze plaats w il ik hem n o g m a a ls bedanken v o o r h et v e le w erk dat hij ged u ren d e de laatste drie jaren als landelijk voorzitter verzet heeft. E n h o e w e l d e p o litiek e output w at te g e n v ie l, h eeft het a fg elo p en congres w e l geleerd dat d e v eren ig in g o o k m et interne dem ocratie w e e t o m te gaan. N a e en la n g e cam p agn e h eeft d e A lg em en e V ergadering Frank van D a len g ek o zen als V ice-v oorzitter O rganisatie. D aarm ee h eeft het h oofd b estu u r a fsch eid m o eten n em en van K o en P etersen, h oofdbestuurskandidaat v o o r h et V V O - schap en tot het ju n i-co n g res Secretaris P R & V oorlichting in het hoofdbestuur. E en g ed w o n g en a fsch eid van een u itstek end h oofd b estu u rslid. Echter, slech ts één van de tw e e kandidaten k on als overw innaar u it de b u s k o m en. N aar ik h o o p en verw ach t zal Frank op een g o e d e m anier in v u llin g w eten te g e v e n aan zijn n ieu w e fu n ctie. M aar g e n o e g teru ggek ek en. D e grote led en w erfa ctie in augustus staat v o o r de deur. D e o rganisatiem en sen in het h o o fd b e stuur zijn druk b ezig m et d e voorb ereid in gen. En m et een g eza m en lijk e inspanning a fd elin gsb estu ren, districtsbesturen en h oofdbestuur lijkt het een zeer g esla a g d e cam p agn e te w orden. A an de organisatie w ordt hard gew erkt. Terecht. M aar na de la n g e G o rd iaan-d iscu ssie, n iet in de eerste en o o k vast niet de laatste structuurdiscussie in de JO V D, lijkt het verstandig de balans tu ssen p o litiek e en organisatorische d iscu ssies in de veren ig in g te h erstellen. Te vaak lijkt het debat o v er organisatorische zaken, h oe belangrijk o o k, het p o litiek e debat te o versch ad u w en. A ls onafhankelijke liberale jo n geren organisatie kan de JO V D, niet gehinderd d oor lo b b y s en d eelb ela n g en, m et haar e ig en v ern ieu w en d e liberale id eeën k om en. D e p o litiek e d iscu ssie m oet terug in de veren i ging: op co n g ressen, m aar ook in de afd elin gen. A lleen op die m anier kunnen w e de luis in de p els van het liberalism e zijn. E n uitein d elijk is dat de rechtvaardiging van on s bestaan.

5 5 EUROPA KOMT TE MAKKELIJK AAN BEVOEGDHEDEN! door Kei Koenen, hoofdredacteur Na een periode van bijna acht jaar minister van O nderw ijs & W eten sch ap pen te zijn g ew eest, w ild e W im D eet- man na de v erk iezin g en van 1989 w el iets anders. H et C D A w a s (w ed ero m ) de grootste partij g ew o rd en en e iste nu de voorzitterszetel. D eetm a n w a s in d e running en door steun van d e V V D w erd hij nipt verkozen b o v en de zitten d e praeses Dolman. D riem aster to o g naar het B in nenhof, werd toegelaten in d e h istorische werkkam er en sprak o v er de d e m o cratie, staatsrechtelijke v ern ieu w in g en de functieom schrijving van de T w eed e - Kam ervoorzitter der Staten-G eneraal. Wat mijn functie inhoudt, althans dat wat zichtbaar is v o o r de b u iten w ach t, is het leiding g even aan d e vergad ering. Normaal gaat dat erg rustig, het kan er echter ook w el een s forser aan to e gaan. Dan m oet je het als v oorzitter in g o e d e banen leiden. H et plannen van het w erk van de K am er dat hoort er o o k bij. H et vaststellen van de agen d a en het b ek ijken van w at er d e k o m en d e m aanden m ogelijk aan de orde kan k o m en. D at een beetje inplannen. Z orgen dat de bew indslieden en K am erled en kunnen verschijnen v o o r K am erdebatten, vooral met b ew in d slied en in o v erle g treden wanneer zij beschikbaar zijn. N orm aal gaat de K am er altijd voor, z e kunnen niet zeggen: ik kan niet. M aar ik probeer m et alle m en sen rek en in g te h ouden. Dat is eigen lijk w at direct naar buiten zichtbaar is. Naar b innen is er n o g iets anders aan de hand, d e K am er is een bedrijfje. A lleen al in d ien st van de k am er zijn er z o n m en sen, m et tal van activiteiten: restaurantbedrijf, de v erh u isp lo eg, sch o o n m a a k p lo eg, b o d e d ien sten en de griffie. A ls voorzitter draag je er de zorg dat het bed rijf loopt. H et representatieve d eel tenslotte b e staat u it het ontvangen van gasten d ie op b e z o e k k om en. Op dit m o m en t is er dan n o g de n ieu w b ou w en is er de b ijzo n d e re c o m m issie over d e staatkundige vern ieu w in g. D at zijn m ijn taken als K am ervoorzitter. Verder b en ik uiteraard p olitiek actief, ik w o o n d e fractievergad erin gen van het C D A bij, als adviseur van het fractiebestuur. D an de partij - c o m m issie s, maar als voorzitter ben ik op dat punt w at m inder g ep ro fileerd. Was de overgang tussen het voorzitterschap en het ministerschap heel er groot? Ja en nee. H et m inisterschap is natuurlijk anders, het is als zod a n ig zwaarder. A ls m inister van O n d erw ijs m aakte ik w erk d agen van v ijftien tot zev en tien uur. A fg e z ie n van de zo n d a g. D at w erk tem p o houd je niet v o l, dat is n iet iets w aarvan je zegt: D at d o e ik tot m ijn v ijfen zestig ste. D at is fy sie k u itg eslo ten. Q ua tijd sb eslag is het m inder druk. N e e, in de zin van, ik had n o g n o o it o v er dat voorzitterschap n aged ach t. M aar u ambieerde de functie toch heel duidelijk? T oen ik m eeged eeld had dat ik geen m in ister van O n d erw ijs m eer w ild e w ord en, to en v roeg m en: W at w il je dan? Ik w as beschikbaar v oor h et K a m erlidm aatschap, en w ild e b est w eer m in ister w orden, m aar n iet op O nderw ijs. T oen k w a m en d e v erk iezin g en, dan h oud j e je daarm ee b ezig. D e eerste dag na de v erk iezin g en k w a m de vraag aan d e orde, o f ik m e kandidaat als voorzitter w ild e stellen. H et w a s het b e slu it van de fractie, dan gaat zoiets lo p en, het w a s bin n en anderhalve w e e k voltrokken en dan b en je voorzitter. Ik had d e tijd er n iet v o o r o m er o v er na te d en k en, h et k w a m v a n d e e n e op de andere dag. H et is anders, s m orgen s m et de trein naar D en H aag, nu kan ik d in g en d o en, d ie ik als m in ister n iet kon d o en, w e g e n s tijdgebrek o f o m andere redenen. M aar nu b en ik g een m in ister m eer, dus spreken de m en sen m e er n iet m eer op aan. A ls K am ervoorzitter sta je b o v en d e partijen, in dat soort d in gen m e r k je d e o m s la g. Steekt het niet dat u met niet zo n heel ruime meerderheid gekozen bent? D at vin d ik jam m er, m aar aan d e an d e re kant m o et je je realiseren dat m ijn v oorgan ger dhr. D o lm a n e e n u itstekend voorzitter is g e w e e st. Ik b en de laatste o m daar e e n w oord van kritiek op uit te o efen en. D at hij de steun van zijn e ig en fractie k reeg lag v o o r d e hand en D 6 6 h eeft v o o r g estem d, dat is jam m er. M aar m o et ik z e g g e n dat na d e eerste dag van d e v erk iezin g en v o lle d ig g ea ccep teerd b e n. E r was een goede voorzitter.....v o n d ik w el. M aar m ijn fractie had het id ee dat na tien jaar D o lm a n, het nu o n ze beurt w a s. W e hadden d e fu n ctie al een keer voorbij laten gaan. M aar D o l m an w a s een g o e d e voorzitter, daar profiteer ik o o k van. D ankzij zijn strakke hand kan ik w at so ep eler z ijn. L achend v o e g t hij er aan to e : M aar w el in die v o lg o r d e. Sleutelfuncties In de N ed erlan d se p o litiek w orden de vier belangrijkste p osten sleu telfu n cties gen oem d : voorzitter T w eed e K am er, voorzitter E erste K am er, v ice-v o o rzitter R aad van State en de m inister-president. H o e w e l in ju n i de P v d A -sen a to r T jeenk W illink voorzitter is gew ord en van de

6 6 HC E erste kam er laat d it o n v erlet dat de o v erig e sleu telfu n cties in g en o m en w orden d oor C D A ers. Is Nederland een typische CDA-samenleving? D at zijn co n staterin gen d ie anderen d oen. Ik h eb n iet h et id ee dat de chris- ten-dem ocraten z e lf dat g e v o e l hebben. A ls ik, als m in ister in een tw eetal k ab i netten m et lib eralen en daarvoor m et D 6 6, naar d ie c o a lities en naar de h u id i g e co a litie kijk, h eb ik n iet het id ee dat het een sa m en lev in g is d ie d oor het C D A ged o m in eerd w ordt, m aar ik lees in de krant daarover m ed ed elin g en van anderen. H ier is de regel - daar zit van nature iets van cu m u latie - de grootste partij levert d e v oorzitter o f de tw eed e g rootste als je naar de praktijk kijkt van na de T w eed e W ereldoorlog, in w iss e lin g m et de E erste K am er. Je kunt er zek er van zijn dat een van d ie tw ee partijen regerin gsverantw oord elijk h eid draagt en dus d e prem ier levert. Voor w at betreft de R aad van State lig t het n iet v o o r de hand o m e e n v ic e -v o o r z itter te k iezen d ie k om t uit de k lein ere partijen, dat is inherent aan d e krachtsv erh o u d in g en. Dus toch een dominantie in de politiek? W at ik b ew eer is dat er iets in h et sy s teem zit, w aardoor de grotere partijen per d efin itie op een aantal punten w at m eer accen ten krijgen, dat is nu e e n m aal zo. D aar staat tegen o v er dat w e in N ed erland n iet ech t e e n k iesd rem p el h ebben, m en k o m t hier in de K am er v o lo p aan zijn trekken. In vergelijk in g m et het E n g else sy steem is dat h eel anders, h et is daar o f h et e en o f h et ander. D aar is bijna g een m en in g. Er m o et o o k g ek ek en w o rd en naar d e in h oud van de fu n ctie, w ant een voorzitter van de T w eed e K am er sp eelt zijn rol in het p o litiek e krach ten sp el, m aar w ordt toch g each t w at b o v en d e partijen te staan en e n ig e distantie te betrachten. H et zijn fu n cties, d ie to ch g ek en m erk t w ord en door en ig e terughoudendheid. S leu telp o sitie s klinkt m ij w at te zw aar. D at geld t v o o r de m eeste van d ie fu n cties. M inister-president is van d ie v ier het zw aarst, o fsch o o n - ik w eet het uit ervaring - de b etek en is van de p o st zw aarder is gew ord en. A ls ik d e d ag- en w eek b la den le e s w ordt h et o o k overtrokken. In de m insterraad gaan n am elijk de m in isters tegen o v er de voorzitter van de raad o o k w el een s op hun strepen staan. D at k om t g elu k k ig a llem aal n iet naar b uiten, dat m o et o o k niet. D e m inister-president kan n ooit verder springen dan d e p o l stok lan g is, d ie d e m inisterraad h em aanreikt. M aar in N ed erland hebben w e een altijd w eer een sy steem dat op het m om en t dat e en p o sitie te zw aar dreigt te w ord en er autom atisch tegendruk kom t. U itstek en d. Het Kabinet D e vraag k on n iet ach terw ege b lijven. H et to b b erige k ab in et L ubbers III m oet n iet een kabinet zijn, dat de C hristen D em o cra ten v o o r o g en h eeft gestaan. Hoe kijkt de Voorzitter op dit moment tegen de coalitie aan? M eteen b egin t de voorlich ter het h o o fd te sch u d d en, D eet- m an blijft lan g stil, kijkt naar het p lafo n d en antw oordt: H et is n iet op m ijn w e g o m daarover uitspraken te doen. W at ik in het algem een vin d is dat kabinetten v ier jaar m o eten zitten. D ie g e n e n d ie in de o p p o sitie zitten, zu llen d oor de bank g en o m en w at anders zeg g en. M aar uit het o o g p u n t van contin u ïteit, o f je het m et het b e le id nu een s o f n iet e e n s bent, en om g een Italiaanse toestanden te krijg en, is h et van b elan g dat c o a litie s hun p eriod e uit kunnen zitten. D at betekent dus dat d e m in isters v a n z o w e l d e P v d A als v a n h et C D A zich in m o eten spannen o m hun g ezam elijk e taak tot een g o ed ein d e te brengen. D aarbij o v er en w eer d e n o d ig e d icip lin es inachtnem end. M aar als er g ek ek en w ordt naar de fin a n ciële m aatregelen van het h u id ig e k abinet h eeft d eze het n iet zw aarder o f lichter dan de voorgaan d e kabinetten. Q ua o m b u ig in g en w aren de ta a k stellin g en in L ubbers I & II om vangrijken W at w e l aangem erkt m o et w orden is dat het v erzet teg en b ezu in ig in g en steed s groter w ordt. D at w a s bij L ubbers II al aan de hand, h et eerste m iljard o m b u ig en is sim p eler dan het tw eed e. En het b ezu in i g en lo o p t al sinds V eel g e z e g d en g esch rev en w ordt er de laatste tijd o v er de d esin teresse van de k iezer in de p olitiek. D e voorzitter zit m et zijn n eu s letterlijk op de debatten. Is de politiek werkelijk zo saai als door iedereen beweerd wordt? R eso lu u t antw oordt hij: N e e, de p o litiek w a s het n iet en is het nu zek er niet. Voor w at betreft de debatten constateer ik een zek ere lev en d ig h eid. W at niet vergeten m oet w orden is dat het N ed erlan d se parlem ent een serieus parlem ent is. S p ek takel is m o o i, m aar m en verk iest in N ed erlan d het in h o u d sv o lle debat. H et vuurw erk in E n geland vin d t e ig e n lijk alleen m aar plaats bij de Prime ministers Question time en in I ïuitsland is de w erk w ijze o o k w eer heel anders. D aar w ordt b ijv o o rb eeld a lleen een w etsv o o rstel beh an d eld als m en er zeker van is dat het er o o k doorkom t. D e co a litie in D u itslan d o v erlegt in ten sief m et de B on d sk a n selier tot m en liet een s is, dan gaat het pas naar het parlem ent. D an krijg je een h eel ander type debat. W ij h eb b en een m eer d u a listisch e in slag, ik prefereer d e N ed erlan d se situ atie, m aar überhaupt de d u alistisch e benadering en dat h eeft autom atisch tot g e v o lg dat er op een aantal m om en ten h e le serieu ze en g ed eta illeerd e debatten plaats v in d e n. D e politiek is volgens u dus niet saai, maar spreekt de kiezer ook niet aan. D at is het punt van zorg. N ou, ik bestrijd o v erig en s w el dat het de k iezer n iet aan zal spreken. H ooguit zu llen p o litici w en sen dat de p o litiek n o g c en traler zou staan dan het op dit m om ent is. E n dat d o et het in d e publiek e o p in ie dus niet. In N ed erlan d w ordt de p olitiek n iet verabsoludeerd, er zijn andere d in g en in het lev en d ie o o k b o eien. Ik vind dat er w e l m eer aandacht van het pub liek bij d e p o litiek zou kunnen zijn, laat daar g een m isverstand over v erstaan. M aar ik verzet m e tegen liet id ee dat de k iezers de p o litiek n iet m eer zien zitten. A ls je kijkt naar de opkom stpercen ta g es, die w ord en w el lager m aar zijn altijd h oger dan in het buiienland. D at past o o k bij o n ze volksaard, w e zijn n iet z o o m sy stem en te absoluderen. D e p o liticu s is belangrijk tot op zekere h o o g te. O h w e e, als hij te belangrijk w ordt. D at kan o o k n ie t. M aar gemiddelde percentages hij verkiezingen van vijftig tot vijfenvijftig procent......d o en m ij absoluut n iet overtu igen. H et is n iet g o ed, m aar......wat kan de politiek daaraan dan doen? D ie analyse is vrij m oeilijk. O pvatting en lopen uiteen, so m m ig en zeg g en : de k iezers zijn ontevreden. Daar staat tegen over, v o o rzo v er er on d erzoek naar is gedaan, dat de thuisblijvers zich bij a lle partijen voord oen. H et is de vraag o f de m ate van ontevred en h eid w el zo groot is. H et zal hier en daar zek er een rol sp elen. A nderen zeg g en : de k iezer is w el tevreden. D e m arges zijn sm al, w e gaan n iet stem m en, het lo o p t toch w el g o ed in D en H aag. M aak je g een zo r g en, de m en sen k o m en v a n z e lf naar de

7 stembus als het niet g o ed gaat. D at zijn twee analyses, ik denk dat de m ate van helderheid, waar stem je nu voor, toch niet optimaal is. N eem de laatste Statenverkiezingen, het g in g om d e p ro v in cie, maar ik g e lo o f dat alle p o litici hier in Den Haag folders h eb b en u itg ed eeld. Vervolgens ging het debat a lleen m aar over de T ussenbalans, de een v ond het een graadmeter voor d e lan d elijk e p o litiek, terwijl de ander dat b estreed, dat is volstrekt onduidelijk v o o r de kiezer. Wanneer de kiezer v ia de te le v isie, radio en kranten de indruk krijgt dat d e u itslag alleszins van in v lo ed is op de landelijke politiek, maar hij krijgt een fo ld er m et alleen maar p rovin ciale p o litiek e issues, dat is niet b evordelijk v oor de h eld erheid. Dus de media krijgen de schuld. Je m oet niet in term en van sch u ld d en ken. H et w as o o k n iet n ieu w v o o r de laatste Staten verk iezingen, w e hadden het al een aantal m alen geh ad. A lleen als je je afvraagt h o e het k om t, dan ga je analyseren. D e m ate van d u id elijk h eid waarvoor ga je stem m en sp eelt een rol, dan m oet je op dat punt o o k d e hand in eigen b oezem steken. In de c o m m issie - vraagpunten h eb b en w e de vraag zo gesteld: H oe kunnen w e d e band tussen kiezer en g ek o zen e korter m aken? D at betekent w aarschijnlijk m eer a fw e g in gen bij de burger leg g en. D ecen tralisatie, deregulering zijn dan de begrip p en, maar o o k als v o lk sv erteg en w o o rd ig er buiten verk iezin gstijd naar de k iezer toe gaan. G ew o o n de w ijk en in. H et is van belang dat je k iezers teg em o et treedt, hen vragen laten stellen. H et b eleid waarvoor je staat to elich t, verd ed igt maar ook luistert naar w at m en te z e g gen heeft. D at is een punt w aar w e aandacht aan m o eten b e ste d e n. Staatsrechtelijke vernieuwing Direkte aan leid in g v o o r het g esp rek m et D eetm an w as de presentatie van de JO V D -nota Demostaat, d ie d e staatsrechtelijke vern ieu w in g vanuit de lib e rale optiek behandelt. O ver de m eeste onderwerpen w il D eetm an g e e n uitspraken doen, daar de vraagpuntennota er ligt. D it stuk van d e C o m m issie -D e e t- man kiest over de m eeste zak en niet, het geeft de p ro s en con tra s. H et zijn ingew ikkelde vraagstukken. Ik h eb er alle begrip voor dat de vragen w ord en o p g e worpen, maar heb er g een o o rd eel over. Het m oet eerst m aar e e n s g o e d b ek ek en w o rd en. In de nota Demostaat w ordt o o k een invulling g e g e v e n aan E urop a. Er w ordt in g ep leit v o o r een c o n fe deratie, waarbij de n ationale p arlem enten ondergeschikt zijn aan het E uropese P arlem ent. H ierover w ild e D eetm a n w el w at kw ijt. Ik ben v o o r versterking van de b ev o eg d h ed en van het E u ropese Parlem en t, dat w at zich op E u ropees n iv eau a fsp eelt m o et in p rin cip e o o k d oor dat parlem ent geregeld w orden. In d e com - m issie-vraagpunten hadden w e het o o k o v er de relatie k iezer-g ek o zen e. H et is e en m isverstand o m te m en en dat w a n neer je het E P m eer b ev o eg h ed en g eeft er p lotsk lap s een g e v o e l van w arm te bij d e k iezer k o m t. De afstand is te groot? Ja, en dat blijft zo. En v o o r e en d eel kom t het o o k om dat het E P te g em a k k e lijk aan zijn b ev o eg d h ed en kom t. A ls je de g esch ied en is van parlem en ten na gaat, h eb b en ze te vuur en te zw aard op regeringen en m inisters de b e v o e g d h e den m oeten verw erven. H et E P krijgt het v ia de rijke o o m s, te w eten de n ation ale parlem enten. D o o r het E P m aar m eer b evoegd h ed en te g even, daardoor zou het n iet au tom atisch aan g eza g w in n en. M aar dat de nationale parlem enten on d ergesch ik t zouden m o eten zijn aan het E P is n iet aan de orde. E en federatie is een sam en w erkingsverb an d van staten, d ie fed eratie is gelijk w aard ig aan d ie staten. D aar sp eelt alleen een zekere verd elin g van b e v o eg d h ed en een rol. M aar dat is o o k d e h ele d iscu ssie, als w e naar e e n p o litiek e u n ie gaan: W at d oen w e w e l en w at doen w e n iet in B ru ssel. A ls er iets naar B ru ssel gaat is het een m isverstan d te d en k en dat w e de b ev o eg d h eid h ebben o verged ragen, w e h ebben haar dan a lleen g ed eeld. In d ie zin ben je niet m eer volstrek t au ton oom, daar staat teg en o v er dat w e b ev o eg d h ed en h eb b en w aar w e volstrek t g een in v lo ed op h eb b en en w aar w e straks m issch ien een v in g er in de pap kunnen heb b en. A ls in D u itslan d het rentepercentage w ordt v erh o o g d m o e t u v a n m ij aannem en dat in het m eest gu n stig ste g ev a l de m in ister van F in an ciën dat en k e le m inuten eerder vern eem t dan d e journalist. D an n em en w ij m et v erv e een b eslu it dat w e de D u itse stap v o lg en. E n dan m aar d en ken dat w e au tonoom zijn, forget it! Ik v erzet m e teg en de hiërarchie, er is h e le m aal n iet in het g ed in g dat de nationale parlem en ten on d ergesch ik t zijn aan het EP. D e taak van het nationale parlem ent m o et n iet in een con cu rren tiep ositie k o m en, ze h eeft haar e ig en taak. D e n ation ale p arlem enten controleren w at hun regerin g in B ru ssel d o et en hebben allem aal taken op n ationaal n iveau. En het E P m o et con troleren dat w at in B ru ssel w ordt b eslo ten. In d ie zin raakt het elkaar en kunnen d e tw ee parlem enten sam enw erken o f elkaar tegen w erken. M aar de u itvoerin g op het E u rop ese vlak ligt bij het EP. Ik z ie het n iet in on d ersch ik k in g, m aar in n e v e n sch ikking. D an d oe je recht aan E urop a.

8 8 DE PURPEREN COALITIE door Daniël B.J. Hermsen D e J O V D h eeft al m eer dan v eertig jaar een eig en, onafhankelijk gelu id en daarm ee een e ig e n bijdrage b innen het p o litiek -m aatsch appelijk b estel. E en g elu id v o l to ek o m st, e en purperen g elu id. A ls J O V D er z e g ik dan ook: D E to ek o m st v o o r h et lib era lism e is de purperen co a litie. E lk e liberaal, van w elk e partij en van w elk verm een d p o litiek g ew ich t dan o o k, zo u zich m o eten inspannen o m d e z e purperen co a litie van d e grond te krijgen. H et is m ij e e n g en o e g e n o m te zien dat de purperen co a litie steed s m eer een reële op tie aan h et w ord en is. W at b egon n en is als verderop voor de to e kom st is gew ord en tot nabij zijnde redding. H et is n a m elijk o n g ezo n d dat é én p o litiek e partij in N ed erlan d al z o lang aan d e m acht is. D e z e stellin g cu lm i neert d e p o litiek e d esin teresse bij de burgers. E en aantal essen tiële zak en op im m atrieel g eb ied w ordt g e w o o n w e g slech t g ereg eld in dit land onder druk van h et C D A. D e W et G elijk e B eh a n d e lin g is, zo a ls hij er nu ligt, n iet accep tab el. M aar het gaat n o g v e e l verder. D oordat het C D A onafgeb roken aan de m acht is, is het in staat g e w e e st het m aatsch appelijk m id d en v eld te creëren, dat het de h ele sa m en lev in g in de k nel houdt. M issch ien uit zorg v o o r de zo n d i g e m en s, m aar het is n iet accep tabel. H et is g een verw ijt aan het C D A, m aar aan de andere partijen. Zij h eb b en elkaar im m ers tijdenlang u itgesloten. D oor sch ade en schande w ordt m en w ijs, zo o o k nu dus. D e laatste v erk iezin g en en o o k d e g ep u b liceerd e o p in iep eilin g en laten g o e d e, m aar o o k slech te d in gen zien. P o sitie f vin d t ik d e aantrekkingskracht van het lib eralism e: D 6 6 stijgt enorm, bravo! E n d e V V D stijgt lich t, ga z o door. V eel n eg a tiev er vin d t ik het b u i ten sp orige verlies van de P v d A. D e z ittende coalitieregerin g verdient w e l een fors v erlies, m aar de partner van het C D A krijgt de grootste klap p en, zo a ls eerder D 6 6 en de V V D. G elu k k ig staat h et C D A in d e p eilin g en nu o o k op een v erlies. B e id e partijen zijn in g elijk e m ate veran tw oord elijk v o o r de fin a n ciële en m a atsch appelijk e w anord e d ie dit kabinet h eeft aangericht. E en andere zeer n egatieve ten d en s vindt ik de la g e op k om stp ercen tages. D e z e gevaarlijke en n eg a tiev e spiraal kan leid en tot een vertekend b eeld en zal de drem pel v o o r racistisch e partijen pijnlijk verlagen. H et is aan de d em ocratisch e partijen in de T w eed e K am er hier iets aan te d oen. O m w eer te k o m en tot eerlijk e p o litiek, zou ik z o zeg g en. Er is n og een laatste strohalm en dat is de purperen co a litie. D e m o g elijk e en b e slist on terech te argw aan bij en k ele V V D ers teg en m et nam e de P v d A, kan h et b este w e g g e n o m e n w orden door te regeren m et de P vda. D erh a lv e g e e n w oord en, m aar daden. A ls purperen afronding n o g w at jo n g -lib era - le kritiekalia. H et is n o g niet zo lang g eled en dat het m ed e in sam en w erk in g m et de M r T elderstichting versch en en b oek Filosofen van het Hedendaags Liberalism e in haar in leid in g schreef: D e m en in g sv ersch illen in lib erale kring zijn z o fu n d am en teel, dat m en uiterst v oorzich tig dient te zijn m et gen eralisaties o v er het lib eralism e. D e V V D h eeft d eze b ood sch ap w eg g esn ieten en is g ek o m en m et een uiterst d u b ieu ze leu s. H et feit dat D 6 6 v o o r velen de partij is van Van M ierlo en v o o r dc rest ik w eet het eigen lijk n iet is verontrustend. O ok de andere D 6 6 -le d e n in de T w eed e K am er zijn van uiterst h o o g n iveau, zij kunnen stuk v o o r stuk inspireren en het is n oodzaak daar m eer aandacht aan te g even. H et h u id ig e b eeld van D h 6 is te sm al, de partij m o et daar hard aan gaan w erken. D e P v d A klem t zich vast aan e e n w u rgslang, dit h ebben ze z e lf gedaan. H et zou een bom onder de d em ocratie zijn als zij zich n o g langer laten w urgen d oor d ie slang. Er is voor de P vd A n o g steed s redding, w ant de d oodsk lap is n o g n iet u itg ed eeld, het is w el tw ee v o o r tw aalf. D riem aal kritiek, dat m o et toch kunnen. M aar grote lo f, de purperen liefd e wordt steed s duidelijker voelbaar. D e J( )V D is er m ed e in g esla a g d d eze liefd e te v isu a liseren in het purperen regeeraecoord. D erhalve van harte aanbevolen. (A dverten tie) NIEUWSBRIEF PRESSIE-LIBERAAL: HET GOED LATEN FUNKTIONEREN VAN DE INTERNE DEMOCRATIE IN DE W D (DUS VAN WIT AFDELINGEN) IS DE BELANGRIJKSTE TAAK VAN DE NIEUWE WD-VOORZITTER. f10,- (voor 6 nrs) op giro t.n.v. L.F.M. Nelen postbus ZG Kruisland, of f3,- voor mei-jull nr. Mei nr o.a: VVD-hoofdbestuur tijdens 44e J.A.V.: "Funktioneren VVD-afdelingen geen taak van het hoofdbestuur". Slimme truck HB: WD-afdelingen kunnen verworpen voorstellen van WD-leden afdoen als "niet in behandeling genomen". Het verzoek aan voorzitter Ginjaar om conform art h.r. het stemrecht in te trekken van niet door de ledenvergadering van de afdeling benoemde afgevaardigden mislukt (afgevaardigden van de afdeling Dinteloord waren niet aanwezig). VVD-hoofdbestuur weigert in V&D een officiële waarschuwing te plaatsen (18.1 h.r) tegen afdelingsbesturen die art stat. ("de afgevaardigden worden benoemd door de ledenvergadering") negeren. Juli nr o.a: Geen discussie mogelijk over beleid nieuwe WD-voorzitter (HB-kandidaat Van Leeuwen: "Ik verkeer thans niet in een positie dat ik inhoudelijk op uw schrijven kan ingaan"). VVD-hoofdbestuur houdt haar beleid geheim: "Het is niet de gewoonte dat het hoofdbestuur afschriften van correspondentie tussen hoofdbestuur en WD-leden (n.a.v. klachten tegen afdelingsbesturen) ter beschikking stelt". Culemborg, alweer een WD-afdeling waarin de afdelingsafgevaardigden niet door de ledenvergadering maar door het afdelingsbestuur werden gekozen. Democratisch regeerakkoord: "De taak van de regering is het uitvoeren van maatregelen die door een meerderheid in de Tweede Kamer worden gesteund. Het is niet van belang ofdat deze meerderheid bestaat uit de regeringspartijen of uit wisselende kamermeerderheden".

9 9 EUROPA: BESTUURLIJKE UNIFORMITEIT EN BURGERLIJKE DIVERSITEIT door Mark Hamers In decem ber 1990 is e en intergouvermentele conferentie van start g eg a a n ter eenm alige en d efin itiev e vaststellin g van de verdragstekst voor d e E uropese p o litieke eenw ording. Straks is dit slech ts interressant v o o r juristen en h isto rici, nu echter van belang v o o r ied er d ie w il meebepalen in w elk e staat hij zal leven. Hoe m oet het bestuur van e e n land er uitzien om de burgers z o v e e l m o g elijk vooruitgang en vrijheid te g even? D it hangt natuurlijk a f van w elk e p rocessen vooruitgang genereren en o f d e o v erh eid deze van nature afrem t o f ju ist b evordert. In het b ed rijfsleven w ordt v ooru itgang bevorderd door een ov erh eid sb e leid van n on -in terven tie, v rijh eid dus, waarna com p etitie tu ssen b ed rijven, d ie onderling w el v ersch illen, leid t tot een langdurige stijgin g van d e p roductiviteit en van de reële uurlonen. D e o v erh eid voorkom t a lg eh ele m o n o p o lie s op de goederenm arkten, sust radicale p ressiegroepen op de arbeidsm arkt en h oop t op een incidenteel sp in -offje van d e su b sidies voor u n iversiteiten. M eer b eleid dan dit zou schade aanrichten. M oeilijker m eetbaar is vooru itg a n g in andere d elen van d e m aatschappij. H et gedrag van gro ep en m en sen versch ilt in vele opzich ten en de overh eid o efen t som s een k lein e en so m s grote in v lo ed uit. B innen E uropa zijn de v ersch illen nog groter. D e a fg elo p en e eu w en is het gedrag van m en sen, d ie n iet aan p olitiek deden steeds b esch a a fd er gew ord en. Steeds andere groep en en g eb ied en lie pen voorop bij d e z e v o o ru itgan g. Juist door de versch illen tussen groepen m en sen kon er een co m p etitie p laatsvin d en, waarvan het v erlo o p m inder d u id elijk is dan het resultaat. O ok N A V O -partners kunnen ten prooi v a llen aan o p leven d regionalism e en staan v o o r de k eu ze van een nieuw e E uropese staatsvorm. Het behoud van bestaande cu lturele v erscheidenheid in E uropa, h o e g erin g een groep m ensen ook is d ie zich onderscheidt, schept d e b este voorw aarden voor een co m p etitie tu ssen groepen m ensen, die leidt tot vooru itg a n g v o o r iedereen en gelijk tijd ig tot een zogroot m o g elijk e keuzevrijheid van ieder in d i vid u, om zich bij een groep aan te slu i ten. Voor het voortbestaan van de versch eid en h eid is een z o gerin g m o g elijk e rol van de overheid en z o v e e l m o g elijk resp ect van burgers v o o r eikaars privélev en noodzakelijk. N ation ale overh e den m oeten verlost w orden van hun illu sie in een nationale iden titeit te kunnen v o o rzien, niet om dat d eze n iet bestaat m aar w el om dat d eze in het p riv é-lev en van m en sen g egroeid is en verder zal g ro eien in een v o o r ieder onbek en d e richting. A ssim ilatie van etn isch e m in der- o f m eerderheden is slech ts het resultaat van in d ivid u ele k eu zes. Z onder m ilitaire com p etitie en naar an alogie m et de com petitie op de goederenm arkten tussen v ersch illen d e on d ern em in gen dient er zo v eel m o g elijk vrijheid voor versch illen en com p etitie te bestaan tu s sen E uropese sch o len, ziek en h u izen, verzekeringsm aatschappijen, kerken en andere n u -n o g -g esu b sid ieerd e-p sy ch i- sch e-h u lp verlen in gsin stan ties, sportbonden, telev isiezen d ers, radiostations, universiteiten, bedrijven, fa m ilies, g roepen m en sen die in hun p riv é-leven een bep aald e taal gebruiken, e etg ew o o n te h ebben, klederdracht, w o n in g b o u w, m u zik ale o f anderzins artistieke o f in tellectu ele afw ijkingen o f o p v o ed in g en k o e s teren. N ationale uniform iteit is w el e fficiën t en rationeel g e g e v e n o n ze h u id ige kennis en ervaring, m aar verlam t to e k om stige vooruitgang van kennis en ervaring. D e z e zijn im m ers g eg ro eid uit d iv ersiteit, com p etitie en keu zevrijh eid. O p korte term ijn kan co m p etitie leid en tot afvallers. H iervoor dien t e en E u rop e se inkom ensverdeling, d ie niet het w an k ele g eb o u w van N ed erla n d se p ressiegroep jes in de so cia le zek erh eid m o et steunen m aar w el een arm e P ortu gees e v e n v e e l rechten versch aft als e en lu ie N ederlander D e allesbepalende in vloed van de E urop ese o v erh eid dient b egren sd te b lijven tot het openbare lev en, de handhaving van een infrastructuur d ie liev er te klein dan te groot is en daarom ruim te overlaat v o o r to ek o m stig e tech n isch e v o o r u itgang (zoals een betaalbare d ig ita le 2- w egcom m u n icatie tu ssen alle E u rop ese h u ish o u d en s), b esch erm in g van het m ilieu en van sterk verw aarloosd e kindjes. O nder verw aarlozing versta ik niet iedere a fw ijk in g van het protonationaal m od elsch o liertje dat p recies een centraal v a stg eleg d urenprogram m a afdraait. N aar a n a lo g ie m et het a n tim o n o p o lieb e- leid v o o r het E u rop ese b ed rijfsleven m o et er een a n tim o n o p o lieb eleid v o o r m oderne cultuur bestaan in plaats van het h u id ig e achterhaalde a ssim ilatiestrev en en m a ssificatiep rogram m a v o o r m iddelbare sch o len, arb eid so m sta n d ig heden, verzek erin gsvoorw aard en, w o nin gb ou w, w o n in g to ed elin g etc. H ierdoor kunnen alle n ation ale m in isteries v ervangen w orden door v ier E u rop ese m inisteries: Justitie, B u iten lan d se Z a ken, F in anciën en O m g ev in g & M ilieu. H et h o o g g e sc h o o ld e v o o rm a lig e rijksp erso n eel k o m t b esch ik b aar v o o r het betere d eel van de arbeidsm arkt en v o o r b eleid sb ep a lin g van de v e le v e rsch illen de groepen in de sa m en lev in g. H un m assafica tie-in sp a n n in g en als rem m en d e in v lo ed op d iversiteit in E uropa slaan om in een vruchtbare en stim u leren d e v ersch eid en h eid van een w aarlijk m u lticultureel Europa. H un prod u ctieve reg elzu ch t zal voortaan v rijw illig g en o ten w orden en n iet langer d w in g en d o p g e legd aan een m o n d elo ze, a rg elo ze en uniform e burgerm assa, die er slech ts in slaagt o m zijn on v erm o g en tot vorm in g van fisc a le p ressieg ro ep en a f te reageren m et k lein e op telfo u tjes op m o d el G van zijn belastingform ulierenbrij. In de overgan gsfase kan het bud get voor hun salaris ter b esch ik k in g g esteld w ord en aan sch o o ld irecties, ondernem ingsraden, ziek en h u isd irecties, architecten o f o v e r i g e reeds o p g eso m d e g roep en. D e z e zijn dan v erp lich t h ierv o o r a d v iezen in te k o p en bij ad viseu rs van e ig e n k eu ze. D e com p etitie tussen de nation ale am btenarencorpsen in E uropa m o et v ervangen w orden door een internationale g ren s oversch rijd en d e com p etitie tu ssen vrije groep en en in d ivid u en. H et is d e E u ropese v ersch eid en h eid d ie resp ect oproept v o o r het p riv é-leven van m en sen. E en respect dat binnen de N e derlandse p o litiek schaars en in cid en teel b elich t w ordt en bij d e vorm in g van een E uropese staat als van zelfsp rek en d aanw e z ig zal zijn. E uropa zal haar burgers m eer vooru itgang en vrijheid brengen dan d e h u id ig e staten.

10 10 IK ZIE NIET OM IN WROK - -f* door K ei Koenen, hoofdredacteur K o en P etersen zat sinds h a lf april 9 0 in het h oofd b estu u r als S ecretaris P R & V oorlichting, o fw e l voorlichter. O nder zijn leid in g is er m et d iv erse p ersco n ferenties, con g ressen en voorzittersp eech - es g o ed g e sc o o r d. Er zijn lijnen u itg e zet o m a fd elin g en te stim uleren m eer aan PR & v o o rlich tin g te d o en, door m id d el van regio n a le P R -d agen. T enslotte is onder zijn regim e TROS K a merbreed Extra een begrip g ew ord en. O p het a fg elo p en co n g res w a s K o en de hoofdbestuurskandidaat v o o r het V ice- V oorzitter O rganisatieschap. T ev en s w a s v o o r die p ost Frank van D alen als tegenkandidaat in stellin g g e bracht. Z es w ek en voerd en de kandidaten cam p agn e, m et als grote a p o th eo se de stem m in g op het con gres. V oor K o en liep dit uit op e en deceptie: m et een stem verh oudin g van 109 teg en 83 w erd Frank van D a len d e n ieu w e v ic e -v o o r zitter. D e v o lg e n d e dag tref ik P etersen v oor een afsch eid sin terview. Sans rancune. De stemming is geweest, de uitslag staat vast; Hoe was de aanloop naar het congres? Ik w a s van plan om in n o v em b er te stoppen m et het voorlich tersch ap. E en aantal zak en is leu k, zoals de directe perscon tacten, dat v erv eelt o o k niet snel. M aar de m inder leuke zaken: k o piëren, en v elo p jes plakken w aren voor m ij de reden dat in n o v em b er de balans zou zijn d o o rg esla g en naar te v e e l routin e en te w e in ig leuk. T oen k w am het V V O -sch a p vrij w eg en s het d o o rsch u i v en van Cor. M et m ijn achtergrond als V V O in h et district en m ijn v is ie, d ie ik in de lo o p der jaren heb on tw ik k eld op het org a n isa tieb eleid van de v eren ig in g, h eb ik m ij door het hoofd b estu u r laten kandideren. Toen kwam het gerucht van de tegenkandidaat... Ja, en in tegen stellin g tot d e m eeste geruchten in o n ze v eren ig in g k lopte dit gerucht w el. In d ecem b er is er een g e ruchtencircuit op g an g g ek o m en vanuit een bepaalde h o ek uit het hoofdbestuur. D e z e w erd versterkt na het aftreden van de A lg e m e e n Secretaris (L eo C usters, k k), en w erd steed s harder. N a m ijn kandidatuur voor V V O is h et zeker n iet afg en o m en, h o e w e l het een stuk gen u an ceerder gebracht w erd. W at dat betreft w a s het v ech ten teg en e en slech t im ago. D at nadeel had Frank n iet, in tegen d eel z e lf s. J e g a f aan dat de geruchten over je functioneren in december vorig ja a r al waren begonnen. In hoeverre ben je een slachtoffer van de naweeën van de crisis; Ben jij uiteindelijk het zondebok geworden? Z oals ik al zei leefd e het geruchtencircu it uit d ecem b er n o g steed s. Van m ijn veertien m aanden h oofd b estu u r lig ik v ieren een h a lv e m aand onder vuur. In de tw eed e plaats, dat g in g buiten m ij om m aar w erkte w e l in het v o o rd eel van de ander, h ebben w e in de J O V D duidelijk te m aken m et tw ee culturen. N aast de traditionele JO V D -cu ltu u r h ebben w e een soort J D -cultuur, qua sfeer. Specificeer die culturen eens. D e traditionelen h eb b en buiten de JO V D nog andere clubs o f veren igin gen, bij de J D -cultuur gaan dc m ensen v e e l m eer op in de organisatie. D e k la ssie k e n kunnen de J O V D m ak k e lijker relativeren. In het H B zitten m en sen die 8 0 uur per w eek in de veren i g in g steken. En ied ereen die m inder doet w ordt afgesch ild erd als een lu i aard. T ijdens de crisis w as de M D -cu l tuur de anti-h B strom ing. Er is toen een echt lob b y-circu it ontstaan, m en had elkaar g ev o n d en. Van de toen o p g e b ou w d e n etw erken h eeft Van D alen g o ed gebruik gem aakt. L aatste punt w as d e strijd o m het voorzitterschap. M et de tw ee kandidaten C or en Eddy, die b eiden o o k tw ee exponen ten zijn van de v ersch illen d e strom ingen. D e strom ing d ie het in de crisis het zw aarst te verduren h eeft gehad, de k la ssiek en ', hebben in bestuurlijke zin de h o o fd p rijs, het voorzitterschap, g ek regen. H el V V O - schap is dan o o k een troostprijs waar door de anderen hard achteraan is g e z e te n. Dus toch een zondebok. B erustend: Tsja, K oen en, zo zit de ver- en igin gsp olitiek in elkaar. Terug naar de stemming op het congres. Het verschil voor wie de vereniging zich heeft uitgesproken is groot. E en duidelijk versch il. Z e hebben zich in klare taal uitgedrukt. H ad je het verwacht? Ja, m ijn laatste p eilin g en op donderdag v o o r het con gres gaven het al aan. M aar verk iezin g en lopen tot aan het m om ent van de stem m in g. H et is niet m ijn m en taliteit om voortijd ig de handdoek in de ring te g o o ien. D u s is er hard gew erkt tot aan het m om en t van stem m in g, dan is het aan de veren igin g om een oordeel te vellen. N u hebben w e dus een andere V V O dan ik aanvankelijk z e lf in ged ach ten h a d. Een goede VVO? Ik h oop het. Ik h oop dat Frank het goed gaat doen in het b elan g van de v eren i g in g. H et is vaag om je over personen uit te laten, m aar op een aantal vlakken heb ik m ijn tw ijfels over Frank. D e sam enw erking m et de Secretaris O rgan isatie, ik h oop dat dat g o ed gaat. D e

11 1 eerste aanzet van Frank w a s n iet b riljant, het uitzetten van b eleid van een m ede-h B er in zijn e ig e n recla m eb o ek - je. Dat is één. O ok de procedure van zijn congres voorstel w a s m inder fraai. Hij had beter Cor kunnen in lich ten daarover. N og netter w as het g e w e e st als hij had laten w eten w aarm ee hij k w am. D an hadden ze voora f d e k op p en bij elkaar kunnen steken, in plaats van het ad h o e te doen in de w erk g ro ep. Het was verkiezingstijd; dat was scoren. In eerste instantie w el, m aar als later blijkt dat het w erk elijk e p rijsversch il slechts een paar gu ld en is, dan v a lt dat wel m ee. Daar kom t bij dat bijna ied ereen in de w erkgroep zijn k eu s al had bepaald. Het verschil in campagne voeren was nogal duidelijk. In vergelijking met die van Frank vond ik die van jou nogal saai.fh et w as een sobere cam p agn e. Ik heb het idee dat de ca m p a g n e van Frank een hoop geld h eeft gekost: d e sem a foon, de au tokilom eters, d e b o ek jes en de telefoon k osten d ie zeer om vangrijk zullen zijn. Ik heb het b ew u st sob er g e houden, om n iet al te v e e l g eld in de cam pagne te h o e v e n steken. M et z o n enorm e tam -tam ca m p a g n e lijkt het op bedelen voor een baan tje. Het heeft wel wat, campagne voeren op zijn Amerikaans. Zes w eken lang het land door, shaking flash handjes sch u d d en en de m en sen overtuigen van d atgen e w at je m e e brengt. D a t is leu k, m aar d e n eg a tiev e kant is dat z o n cam pagne bakken m et g eld kost. Ik ben een voorstander van dem ocratisering in de v eren ig in g, m aar dat kan alleen w anneer cam pagnes b e taalbaar zijn. A ls cam p agnes z o gev o erd gaan w orden, v allen er autom atisch al kandidaten af. M ijn verzend -en k o pieerkosten hebben iets van tw eeh o n derd gulden gekost. O p zich is het überhaupt al v e e l te v eel om te b etalen om in een bestuur te k om en. Ik d enk dat Franks cam pagne v eel duurder is g e w eest. A ls de tendens dus w ordt dat alleen m en sen m et een flin k e buidel ca m p agne kunnen voeren, is dat een slech te on tw ik k elin g. Dat w as een van de redenen dat ik het sober heb w ille n h o u d en. Wat hij nog zeggen wilde... K oen: Ik m een dat Jaap B o ersm a een b oek je h eeft gesch reven, Wat ik nog zeggen wilde... O nder d ie n o em er nog het v o lg en d e. Frijlink v roeg tijdens het eerste inw erkgesprek, op het m om en t dat w e het over de p o rtefeu ille-in v u llin g hadden zoals d eze naar voren k w am en de indruk over de p o rtefeu ille-in v u llin g, zo a ls die bestaat in de v eren ig in g, h oe het w a s o m op e en onju iste m anier b eoord eeld te w orden. Hij veron d erstelde dat dat niet leuk w as. Ik heb gean t w oord dat het aan de en e kant n iet leuk is, m aar dat je aan de andere kant het de v eren ig in g niet kw alijk kan nem en. D e voorlichtersportefeuille d w in gt je voornam elijk buiten de v eren ig in g tot a c tiv i teiten. Ik denk dat ju ist door die on d u i d elijk h eid, v a n w eg e het extern -gerich te, m en n iet o f n a u w elijk s een indruk zal h eb b en van w at een voorlich ter doet. Z o a ls ik al eerder z e i, kun je d eze o n d u i d elijk h eid de v eren ig in g n iet k w alijk nem en. W at ik w el slech t vin d, is dat m en sen uit je e ig e n bestuur m et w ie je zeer in ten sief sam enw erkt, die je vaker ziet dan fa m ilie, dat d ie m en sen bestuurlijke v ertrouw elijk h eid, c o lle g ia lite it op een bruuske m anier, zo a ls tijdens de crisis is gebeurd, stukslaan om, louter en alleen d o elein d en nastrevend, een w e g te banen o m dat d o el te bereiken. D at vin d t ik e e n slech t p recedent. H et is n iet ju ist, h eel sch adelijk, g e w o o n h eel fout. D at dat is v o o rg ek o m en, daar baal ik van. A ls ik dan zo a ls g isteren w eer z ie dat d ie d ik k e m en eer (D a n iël H erm sen, kk) van zijn papiertje v o o rleest, dat ik gedurende een bepaalde period e h e le m aal n iets h eb ged aan, dan denk ik: die m en eer h eeft er h eel w e in ig van b egrepen. A an d e andere kant is h et z o dat d ie m en eer zijn inform atie h eeft van m en sen die uitspraken d ie je binnen de vertrouw elijk h eid van de H B -m u ren hebt gedaan, verdraait en verkracht naar b u i ten brengen v o o r het n astreven van e ig en d o elein d en. D at n eem ik de betrokken personen h eel erg k w a lijk. Noem eens namen? N e e, d ie m en sen m o eten n o g g o e d k u n nen fu n ctioneren in het h o o fd b estu u r. CONGRESSEREN IN DE POLDER door Daniël B.J. Hermsen Twee dagen lang liberaal blaten over Oost- Europa, Twente, VVO-schap en dergelijke. Twee dagen lang in een bloedhete hotellocatie, waar de ramen slechts geopend konden worden door het werpen van een steen. De spanning en overtuiging hebben in ieder geval gezorgd voor een historisch congres. Hoogtepunt was ongetwijfeld de gezonde tweestrijd tussen Koen Petersen en Frank van Dalen voor het VVO-schap. Zelf heb ik tijdens het congres ook een bijdrage mogen leveren. Die bijdrage heb ik volgens de Seal & Minsky-methode gedaan. Deze S&M methode houdt in het stellen van een scherpe vraag, dus inclusief één kritiekelement, gecombineerd met een afwijkende presentatietechniek. Afwijkende presentatietechnieken brengen de ondervraagde meestal van hun apropos. Veel beproefde afwijktechnieken zijn: a) Het voorlezen van een vraag, meestal stelt men vragen uit het hoofd. b) Het zingend stellen van een vraag, meestal spreekt men de vraag uit. c) Het richten van een vraag aan persoon A en uiteindelijk antwoord vragen van persoon B. Dat is een toets om te kijken of B luistert naar een vraag die A lijkt te krijgen. Aldus heb ik volgens de S&M-methode een vraag aan de heer Petersen gesteld. Het antwoord bevestigde mijn gedachten cq. mijn kritiekpunt: Petersen houdt van delegeren en inventariseren. Pro-particitief handelen gaat hem veel te ver. Opmerkelijk was het vóórantwoorden van Koen. De S&M-methode kwam uit. De vóór-reactie kan zich in verschillende gradaties manifesteren: a) De laag bij de grondse, het uitlaten over de persoon: die lange, die dikke, etc. Zo laag ging het gelukkig niet. b) Iets hoger is de opmerking: U leest het mooi voor... Van deze reactie maakte de heer Petersen gebruik. Een voltreffer. Thank you, Mr. Seal, thank you, Mr. Minsky. c) De derde reactie luidt: sorry hoor, kunt u deze vraag nog eens stellen. Deze techniek gebruikte de heer Petersen niet. Een tipje voor Koen: Elleboog rustig verder! Met Frank aan het VVO-roer zal het schip richting 2500 leden kunnen gaan. Natuurlijk wel met behulp van de andere elf stuurlieden: dhr. Frijlink als licht bebaarde PR-muis uit Groningen; dhr. Batten als pijp-rokende stoomblazer alt over the world; mevr. Koetsier als de paardlievende amazone; dhr. Habben Jansen als democratische waakhond; dhr. Van der Sande als briefschrijvende engel; dhr. Wierenga als opwindende factor en financial controller; dhr. Van der Biezen als cultivator van de eigen liefde; dhr. Lassche als Oost-Europa infiltrant; dhr. Schagen als captain van het schip; dhr. Martijn als Jan, Kees, Piet, Willem Martijn gertroe Kees en dhr. Spin als gezelligheidsdier. Want met hem heeft het HB er een echte bommel bij. Een goed team, op weg naar: een nieuw congres in de polder.

12 12 HET BELASTINGSTELSEL ONDER V l l R door Stan Stevens Tijdens een forumdiscussie op Erasmus Universiteit, georganiseerd ter gelegenheid van de voltooiing van de JOVD nota belastingherziening, kwam een aantal opmerkelijke zaken aan het licht. Prof. mr E. Aardema leidde op vaardige wijze de discussie. Het was verbazingwekkend te moeten constateren dat heren politici keer op keer elkaar de hand boven het hoofd hielden en weinig van zins waren zich meer te profileren dan het standaard partijverhaal toeliet. Met het rapport van de Commissie-Stevens (de commissie die de opdracht heeft, het belastingstelsel kritisch door te lichten en aanbevelingen te doen voor vereenvoudiging van het huidige stelsel) nog in het verschiet wilden de politici blijkbaar voorkomen dat er rimpels zouden ontstaan in de nog relatief rustige fiscale vijver aan het Binnenhof. De heer Melkert (PvdA) was weinig gecharmeerd van de openingszin in de nota De Nederlandse belastingwetgeving vormt een schoolvoorbeeld van het falen van de Nederlandse politiek. Hij stelde dat het allemaal wel mee viel. Het is eigenlijk de schuld van de kiezers, zij willen nu eenmaal dat aan hun specifieke eisen ten aanzien van een eerlijk en rechtvaardig belastingstelsel tegemoet wordt gekomen. En dat impliceert nu eenmaal een rijstebrei van regeltjes en uitzonderingen op die regeltjes. Ingewijden weten echter wel beter. Belastingwetten worden, natuurlijk geïnspireerd door voorkeuren van de kiezers, vaak ingrijpend gewijzigd door weinig ter zake kundige Kamerleden, die ondanks waarschuwingen van wetenschappers en andere mensen uit de praktijk hun amendementen doordrukken. Daardoor ontstaan vaak tangen van wetten, denk bijvoorbeeld eens terug aan het WIR-debacle, de tweeverdienerswetgeving en de operatie- Oort. Politici zouden zich minder moeten laten leiden door korte-termijn kiezersvoorkeuren en belangen van vage belangengroepen, maar moeten kiezen voor de lange-termijnoplossing, met handhaving van een consistente en principiële koers. Aan principes laat men zich weinig gelegen wanneer het de fiscale wetgeving betreft. De JOVD-commissie pleit in haar nota voor een consequente toepassing van de bronnenleer (alleen inkomsten uit een bron mogen worden belast) en voor het afschaffen van belastingen die op geen enkele rechtsgrond gebaseerd zijn, maar enkel ten doel hebben de geldhonger van de overheid te stillen. Een voorbeeld van zo n wet kwam in de discussie duidelijk aan de orde. Besproken werd de status van de overdrachtsbelasting. De verkoop van een onroerend goed op zich betekent niet dat er inkomen of winst wordt gevormd, toch moet men bij aankoop van een huis zes procent afdragen aan de ontvanger der Rijksbelastingen. Op de vraag waarom deze belasting dan moet blijven voortbestaan kreeg men steevast de melkkoe theorie te horen, die in het kort hierop neerkomt: het is een goede wet zolang het maar centjes opbrengt. Een belachelijke situatie, zo kun je, om met de woorden van Prof. Aardema te spreken: net zo goed belasting gaan heffen op rood haar. Na een kort rondje zwarte pieten tussen de heren Melkert, De Grave en Vreugdenhil (CDA) kwam de heer Melkert tot de conclusie dat budgetaire zaken een grotere prioriteit hebben dan het scheppen van orde in een krakkemikkig belastingwetje. Nu we het toch even over huizen hebben gehad kunnen we onmiddellijk het huurwaardeforfait bij de horens vatten. De JOVDcommissie pleit voor afschaffing van het huurwaardeforfait, onder gelijktijdige beperking van de hypotheekrenteaftrek. Daardoor blijven de inkomenseffecten beperkt. De huidige praktijk is, dat een huis van de ene kant wordt belast en van de andere kant wordt gesubsidieerd door premies en belastingaftrek. Een vreemde situatie, de JO VD er Mark Aalders pleitte dan ook terecht voor een balansverkorting en tegen het zinloos rondpompen van geld in de vorm van subsidies en belastingafdrachten. De hypotheekrenteaftrek blijkt echter heilig voor de VVD. Frank de Grave betoogde, dat de aankoop van een huis voor veel mensen de belangrijkste beslissing in hun leven is en hij wenste aan de zekerheid van de renteaftrek niet te tornen. Terug naar het huurwaardeforfait. Wat is eigenlijk de filosofie achter deze regeling? De wetgever heeft op basis van bepaalde criteria het fictieve woongenot van een eigen huis vastgesteld en bepaald dat dit fictieve genot inkomen is en dat daarover dus belasting verschuldigd is. Maar hij bepaalt toch ook niet het fictieve kijkgenot van een schilderij en eist dat wij daarover belasting gaan betalen. Een aanwijsbare rechtsgrond is niet aanwezig. Inkomensbronnen die wel duidelijk vruchten opleveren, bijvoorbeeld vermogenswinsten, worden daarentegen niet belast. De heer Vreugdenhil kon zich in deze opstelling van JOVD wel vinden, hij wilde daar echter geen concrete uitspraken aan verbinden. De waardestijging van een huis of de koersstijging van een aandeel is onbelast, dit in tegenstelling tot in het buitenland. Dit is vreemd, in veel gevallen moet de wetgever zoeken naar een rechtsgrond of deze via een ondoorzichtige argumentatie aannemelijk maken, om een wet toch nog een legitiem karakter mee te geven. Maar overduidelijke inkomensvorming laat zij dan onbelast. Wij vinden dit inconsequent, en pleiten voor de instelling van een vermogenswinstbelasting, dat is een consequente toepassing van de bronnenleer. De heer Melkert zag echter weinig in een vermogenswinstbelasting. Zijn belangrijkste argument tegen zo n belasting is dat de waarde van de objecten moeilijk bepaalbaar is. Wat is een antieke kast waard? Dit is echter een dubbelslachtige houding. Voor de vermogensbelasting moet een belastingplichtige zijn vermogen per l januari opgeven zonder dat er één transactie geweest hoe II ie zijn. Blijkbaar levert dit geen waardei nigsprobleem op. Bij een vermogenswinsl belasting bestaat het inkomen gewoon uit hel verschil tussen de overdrachts- en verkrijgingsprijs van het object. Een andere rariteit in het huidige belastingsysteem is het grote verschil in winstbelastingen. Ondernemingen die onder de vennootschapsbelasting vallen betalen beduidend minder belasting dan de I.B. plichtige ondernemers. Dit is onoverzichtelijk en onrechtvaardig. Eigenlijk zou er maar één fiscale ondernemingsvorm moeten zijn, waar alle grote en kleine bedrijven inpassen. In de nota heeft de JOVD-commissie daartoe een aanzet gegeven. In de eerste plaats zal het begrip ondernemer eenduidiger moeten worden omschreven. Iemand die volgens Van Dale ondernemer is, is dit lang niet altijd ook voor de inkomstenbelasting, waardoor ondememersfaciliteiten zoals zelfstandigenen meewerkaftrek worden misgelopen. Daarnaast is een stringente scheiding tussen zakelijk en privé-kapitaal bij de l.b. ondernemers noodzakelijk om tot gelijkt- belastingheffing te komen. De ondernemer kent zichzelf een redelijke arbeidsbelomng toe, bij een hogere uitkering wordt dit belast als een dividenduitkering. Tenslotte, toen ik dit artikel aan het schrijven was, werden de eerste tipjes van de sluier die het rapport van de Commissie-Stevens bedekte opgelicht. Daarbij kwam wonderwel een interessante overeenkomst naai buiten tussen de belastingnota van de JOVD en het rapport van de Commissie-Stevens. Beide pleiten voor een beperking van dc gewone tariefstructuur van de inkomstenbelasting tot twee schijven, waarbij de eerste schijf een stuk langer is en de belastingvrije som wordt verhoogd, zodat het denivellerende karakter van één schijf minder wordt gecompenseerd. Natuurlijk hoop ik bij de definitieve onthulling van het rapport meerdere parallellen te kunnen ontdekken. Wat ik echter veel belangrijker vind is, dat er meer aandacht komt in Den Haag voor de fiscale wetgeving. De wetten zijn vaak ingewikkeld en het is niet meteen een onderwerp dat lekker scoort in de publiciteit, maar het is wel een materie waar iedereen vroeg of laat mee te maken krijgt. De belastingopbrengsten zijn de belangrijkste financieringsbron van het overheidsbeleid en wijzigingen in de wel veranderen vaak het inkomensplaatje van veel mensen. Zij verdient daarom alle aandacht van de Eerste en Tweede Kamer. Zodat niet reparatiewet op reparatiewet hoeft te volgen en tangen zoals die in het verleden regelmatig werden geproduceerd in de toekomst kunnen worden voorkomen.

13 13 B E L E G G E N, L E A R N IN G B Y D O IN G! door Martijn Spijk, Commissie Beursspel Op veler verzoek wordt binnenkort voor de tweede keer een beursspel georganiseerd. Ten opzichte van het spel van 1989 is slechts een gering aantal wijzigingen opgetreden. De belangrijkste is dat nu ook de mogelijkheid (dus niet de verplichting!) van het beleggen in opties is ingebouwd. Ook nu zijn er weer grote prijzen te verdienen (een hoofdprijs van f 150,-) en deelname kost nog steeds niets. Het spel zal worden gehouden in de maanden november, december, januari en februari 91/ 92. Veel mensen denken nog steeds dat aandelen, opties, vreemde valuta en andere beleggingsopjecten moeilijk te begrijpen zijn, maar dit valt in de praktijk reuze mee. Sterker nog, onderzoek heeft uitgewezen dat de beste resultaten vaak worden behaald door mensen die geen speciale economische of beleggingstechnische achtergrond hebben. Het doel van dit artikel is om je duidelijk te maken hoe het nieuwe beursspel werkt. We hopen natuurlijk dat het je duidelijk wordt dat beleggen inderdaad niet zo moeilijk is en dat je na lezing direkt de bon invult en naar het Algemeen Secretariaat opstuurt. Het spel bestaat uit een viertal rondes, te weten de maanden november tot en met februari 92. Iedere deelnemer start met een kapitaal van f ,-. Dit bedrag mag volledig belegd worden, maar de voorzichtige belegger kan ook een gedeelte in kas houden. Rood staan is verboden en voor de handel met voorkennis geldt het zelfde (overigens hebben al die telefoontjes tijdens het vorige beursspel van Jean-Paul Frishert wel een rijk man gemaakt). Iedere deelnemer ontvangt elke maand een algemene orderkaart en een aparte orderkaart voor opties. Op deze orderkaarten dienen de beleggingen te worden aangegeven. Ze moeten uiterlijk iedere eerste of tweede zaterdag in ons bezit zijn. De bewuste zaterdagen zijn 9 november, 7 december, 11 januari en 8 februari. Kaarten die niet op deze zaterdagen binnen zijn worden niet verwerkt. De orders worden verwerkt tegen de slotkoersen (16.30 uur) van de aan de genoemde zaterdagen voorafgaande vrijdagen. Op elke laatste beursdag van de maand berekent de commissie het resultaat per deelnemer tegen de slotkoersen van die dag. Iedere deelnemer krijgt hiervan zo snel mogelijk bericht. Om speltechnische redenen wordt de portefeuille van iedere deelnemer automatisch te gelde gemaakt per de laatste beursdag van de maand. Dit bedrag is automatisch je startkapitaal voor de volgende ronde. De rondeprijzen worden gebaseerd op de procentuele verandering van de waarde van je portefeuille in de betreffende maand. Je kunt beleggen in aandelen, vreemde valuta (dollar en yen), indices (CBS-stemmings-, Dow Jones- en Nikkei-) en opties. Aandelen zijn eigendomsbewijzen in een vennootschap. De aandelen worden door een bedrijf uitgegeven teneinde risicodragend vermogen aan te trekken. De aandelen waarin tijdens het spel kan worden belegd zijn de actieve fondsen. Deze zijn meestal terug te vinden in een apart kader op de beurspagina van de krant, beginnend bij ABN-AMRO en eindigend bij Wolters-Kluwer. De koersontwikkeling van de aandelen wordt onder meer bepaald door de resultaten van het bedrijf en macro-economische ontwikkelingen (rente, inflatie). Als vergoeding voor het beschikbaar stellen van kapitaal ontvangt de belegger dividend. Ook dit dividend is afhankelijk van de bedrijfsresultaten en kan daarom fluctueren. De tweede beleggingsmogelijkheid betreft het beleggen in vreemde valuta. In het spel kan belegd worden in de Amerikaanse dollar en in de Japanse yen. De koersontwikkeling van de munt is afhankelijk van een groot scala aan factoren. De belangrijkste zijn algemeen-economische ontwikkelingen, zoals economische groei, werkloosheid, inflatie en rente. Daarnaast kan de koers beïnvloed worden door afspraken tussen de centrale banken van verschillende landen. Deze afspraken worden soms gemaakt, indien men vindt dat de koers van een munt te snel of te veel stijgt of daalt. Het beleggen in een drietal indices, te weten de CBS-stemmingsindex, de Dow Jonesindex en de Nikkei-index, is de volgende beleggingsmogelijkheid. In een index worden verschillende aandelen opgenomen, waardoor men tracht een goed beeld te krijgen van de totale markt. De CBS-stemmingsindex geeft de ontwikkeling van de aandelen op de Amsterdamse effectenbeurs, de Dow Jones die op de New Yorkse en de Nikkei die op de beurs van Tokio. De koersontwikkeling van de index is vooral afhankelijk van macro-economische factoren en niet zozeer van de bedrijfsresultaten van de fondsen die in de index zijn opgenomen. Als laatste beleggingsmogelijkheid is op veler verzoek nu ook het beleggen in opties opgenomen. Voor mensen die het beleggen in opties te moeilijk vinden moet het een geruststelling dat het beleggen in opties een keuze en geen verplichting is. Een optie is een contract tussen een koper en een verkoper (schrijver genaamd) waarbij de koper het recht verkrijgt om gedurende een bepaalde periode (de looptijd van de optie) 100 aandelen of andere beleggingsobjecten tegen een van te voren vastgestelde prijs (de uitoefenprijs) te kopen (call-optie) te verkopen (putoptie). Voor dit recht betaalt de koper van de optie aan de schrijver een premie (optiepremie). Voor de kenners: in dit spel is wel de mogelijkheid ingebouwd om opties te kopen, maar niet om deze te schrijven. De opties waarin kan worden belegd zijn een vijftal aandelen (Koninklijke Olie, Philips, Akzo, Unilever en KLM), de EOE-index (de index van de optiefondsen) en de Amerikaanse dollar; alle met afloopmaand april Het kenmerkende van opties is dat je met een relatief kleine belegging (of moeten we hier toch echt van speculatie spreken) een hoog rendement kan halen. De koersen van opties reageren nog sterker dan aandelen op macroeconomische ontwikkelingen en bedrijfsresultaten. Gedurende de looptijd van een optie kunnen de koersen van een optie gewijzigd worden. Opties kunnen gedurende deze periode op de optiebeurs worden verkocht tegen de dan geldende koers. Call-opties moet je kopen als je een stijging van de koers verwacht, put-opties als je een daling verwacht. Ter verduidelijking van de werking van de koers van een optie het volgende. Stel de koers van een aandeel is op een bepaald moment f 23,80. U denkt echter dat de koers de komende maanden zal stijgen tot f 27,50. U koopt daarom een call-optie, bijvoorbeeld met een uitoefenprijs van f 25,00 en met een afloopmaand januari Hiervoor betaalt u stel f 1,50 * 100 (het gaat immers altijd om 100 stuks) = f 150,-. Als nu inderdaad in januari blijkt dat de koers is gestegen tot f 27,50 dan ontvangt u f 27,50 -/- f 25,- = f 2,50*100 = f 250,-. U verdient dus 100 gulden op een belegging van 150 gulden. Dit is een rendement van 67 %! Indien echter de koers in januari lager is dan f 25,- is het jammer, want dan bent u uw geld kwijt. Voor een put-optie geldt een vergelijkbaar verhaal. Stel dat de koers van hetzelfde aandeel nog steeds f 23,80 is. Maar u denkt nu dat de koers zal gaan dalen tot bijvoorbeeld f 20,00. U koopt daarom een put-optie met een uitoefenprijs van f22,50 en met een afloopmaand januari 1992 en betaalt daarvoor een premie van stel f 1,2 0 * 100 = f 120,-. Als in januari blijkt dat de koers daadwerkelijk gedaald is tot f 20,00, dan ontvangt u f 22,50 -/- f 20,00 = f 2,50 * 100= f 250,-. Dit is een winst van f 130,-. Indien in januari echter zou blijken dat de koers hoger ligt dan de genoemde f 22,50 dan bent u de ingelegde f 120,- kwijt. In het spel zullen de opties aan het eind van iedere spelronde, dus iedere maand voor de dan geldende koers op de beurs worden verkocht. Last but not least: de prijzen. Ook dit jaar zijn weer hoge prijzen te winnen. Zo ontvangt de uiteindelijke winnaar f 150,-, de nummer twee f 100,- en de nummer drie f 50,-. Ook voor de nummer laatst zal een troostprijs beschikbaar worden gesteld. Dus mocht je al snel voor de hoofdprijzen zijn uitgeschakeld dan kun je altijd nog proberen om laatste te worden. Bovendien zullen er per ronde prijzen beschikbaar worden gesteld voor degenen die procentueel het beste resultaat hebben geboekt. De totale prijzenpot bedraagt f 700,-. Om in aanmerking te komen voor de eindprijzen, inclusief de troostprijs, dient men echter wel aan alle ronden deel te nemen. Na lezing van dit artikel kunnen wij ons voorstellen dat er toch nog enige onduidelijkheden zijn. Voor vragen kun je je daarom wenden tot Martijn Spijk, telefonisch te bereiken op tussen en uur of tot Michael Abraham, Als je wilt deelnemen, vul dan de bon in. Deze dient uiterlijk 1 oktober 1991 in ons bezit te zijn.

14 14 A A N M E L D IN G S B O N J O V D B E U R S S P E L Ik doe mee aan het JOVD Beursspel (nov.l991-feb.1992). Naam :... A dres:... Postcode en Woonplaats:... Telefoonnummer:... Lid van afdeling:... Bon opsturen naar het Algemeen Secretariaat van de JOVD, Prins Hendrikkade 104, A J Amsterdam. Deelname aan het spel is gratis, maar je maakt wel kans op aantrekkelijke prijzen! Deelnemers ontvangen in oktober nader bericht over de opzet van het spel. L A D IE S M E E T IN G door Caroline Wellink en Monique van der Berg O p 3 en 4 m ei jl. w a s het dan zover, het eerste g eza m en lijk e w eek ein d e in de h istorie van het C D JA, de JS en de JO V D. N a m en s de J O V D w erd dit w eek ein d e voorb ereid door en k ele led en van d e projectgroep A letta Jacobs. A an dit w eek en d w erd door o n g e v e e r 35 v rou w en d eelg en o m en w aarvan de JO V D de h elft v o o r haar rek en in g nam. W at stond er op het program m a? E en cursus onderhandelen, een F ranse avond m et de n o d ig e h o e v e e lh e id w ijn, sto k b rood en kaas en e en ro llen sp el. O p zaterdagm iddag w aren er 3 spreeksters; A n k e B e ile n v e ld t van het C D A, G erda Varburg van het C N V en Ineke Verdijk van de R o o ie V rouw en. H et w a s een leuk en leerzaam w eek en d, n ieu w e m en sen on tm oet z o w e l binnen als buiten de JO V D, ervaringen u itgew isseld en je kom t te w eten h o e de andere P JO s w erken. A an h et b eg in en ein d van dit w eek ein d e h ebben d e m e e s te m eisjes een en quête in gevu ld. H ieronder v o lg e n de voor de J O V D b ela n g rijkste uitk om sten en en k ele opm erk elijke uitspraken. D e m eisjes zitten in een bestuur o f in e e n c o m m issie. D e m o tiv a tie o m naar de L adies m eetin g te gaan w as: leerzaam, nuttig, interessant, o f m en w as e n ig szin s scep tisch o v er het w eek ein d e en k w am uit n ieu w sg ierig h eid. O p de vraag W at v o o r p roblem en k om en v rou w en in de J O V D teg en?, antw oorden v e e l m e isje s, dat er te w e i n ig m eisjes en te v e e l jo n g en s in de J O V D zitten. O nder de m eisjes h eb b en zijn m inder m ed eb estu u rsled en en er zijn integratieproblem en. D oord at er en ig szin s een m annencultuur heerst m oeten m eisjes zich m eer b ew ijzen, ze m oeten teg en de m annen o p b o k sen. B o v en d ien h eb b en m eisjes het id ee dat ze n iet serieus g en om en w orden. V olg en s de d eeln em ers zijn m eisjes b esch eid en, onzeker, schuchter, sn el bang een flater te slaan en z e uiten zich m o eilijk en Z e w orden vaak overbluft door de andere se x e en ze staan m et e n i g e v erlegen h eid tegen o v er hen. Vaak onderschatten m eisjes z ic h z e lf en h eb ben ze faalangst. D e m annelijke g e l d ingsdrang en d e v o o ro o rd elen onder b en d es jo n g e n s zorgen v o o r de n o d ig e problem en v o o r m eisjes. M eisjes laten zich vaak overh eersen o f afschrikken d oor vlotpratende, v e e l van p o litiek a fw eten d e h eren. D e JO V D -sters zien als één van de o p lo ssin g en v o o r de prob lem a tiek o m m annen laten m eed en k en o v er d e em ancip atoire p ro b lem en in d e JO V D. O ok m o et de m eisjes geleerd w ord en m eer v o o r hun standpunten op te k om en. M aar het m eest w ordt g ea n t w oord dat de m annen erbij betrokken m o et w orden. M aar vrou w en zou d en zich o o k m eer als inhoudelijk m oeten profileren. En vrouw en zou d en a lleen op b ep aald e p o sities in d e J O V D m o eten k om en om hun cap aciteiten o f k w a liteiten en n iet om dat ze vrouw zijn. O ok zouden de cu rsu sleiders m eer rek en in g m oeten hou d en m et de sp ecifiek e om stan d igh ed en w aarin v e e l m eisjes verkeren. D it w a s een greep uit het grote aantal antw oorden. Tot slot, bijna elk e d e e l n eem ster w as van m en in g dat zo w e l m eisjes als jo n g e n s naar o p lo ssin g en m oeten zoek en, het is tenslotte een prob leem van de jo n g en s en m eisjes. PLEUR OP! M egalom anie In bestond Rotterdam (>S<> ja a r en dat m oest op grootse w ijze worden gevierd. E en com m issie onder leidin g van b u rg ervader B ram P e p e r (P vda ) ging enthousiast aan de slag. D e burgers van de M aasstad waren echter geen getuige van een feest m aar van een flo p en het niet organiseren van het festijn kostte de gem eente dan ook een flin k e duil. Dr. A.C. Z ijd erveld, hoogleraar Sociologie te Rotterdam, w erd gevraag d de zaak uit te zoeken. Z ijn co n clu sie: het is a llem aal de sch u ld van Peper. P e p e r boos. met als g e v o lg : veel publiciteit. O ok voor Z ijd crveld, die in het zoveelste interview de zaak afdoet als een "a fg ek lo ven b o t ". N iet geh eel toevallig publiceert Roos en i g e dagen later zijn nieuw ste boek Sta c cato cultuur, fle x ib e le m aatschappij en verzo rg in g ssta a t", w aarin hij met name stadsbestuurders bekritiseert. Z ij lijden in hun pogingen om van hun stad een metrop o o l te m aken aan pretparksyn drom en" en m eg a lo m a n ie". Hun leuke-dingenvoor-de-m ensen b e le id (het beschilderen van trams en het organiseren van fe stivals) m oet de aandacht van de echte, onoplosbare problem en afleiden. A an het p retpark-gehalte van de H aagse politiek te oordelen, heeft ook het B innenh o f te m aken met onoplosbare problem en d ie m et de m antel d e r toverw oorden bedekt m oeten worden. M ilieuproblem en w orden door m inister A ld ers (PvdA ) opgelost met de publicatie van een N ation aal M ilieu b ele id sp la n - P lu s " en de verkeersknooppunten met de presentatie van de Vierde N ota R uim telijke O rdening- E x t r a ". H et totaal van m islukte p o g in gen om gem eenten m eer b e le id svrijh e id te geven heet volgens m inister D a le s (PvdA ) So ciale V ernieuw ing en het fin an cieringstekort wordt d o o r m inister K ok (P vda ) met boekhoudkundige trucs b estreden. D e toverm iddelen van Van M ierlo (D 66), Bolkestein ( W D ) en Van tier V lies (S G P ) heten G ekozen B u rg em eester", K la re T a a l" en B ijb e l, en op de n ieu w e zakken w aaruit de P vda oude wijn schenkt p rijkt een etiket met "N ieu w F lin k s" N iet g eh in derd d o o r deze ontw ikkeling roept m inister-president L u b b ers ( ik ben geen reclam em an ) in D e G roen e Am sterdam m er van 1 2 ju n i jo n gstled en dat nota bene ju ist dit kabinet een lo g o " nodig heeft. T ijd vo o r een a n der b e le id!", riep de P vda enkele ja re n geleden. T ijd voor een a n der b e le id! ", roept nu het hele lan d: w e zijn w eer bijna terug b ij af. B estuurlijke m egalom anie en leu ke-dingen-voor-demensen. Het maakt de k lo o f tussen p o litiek en burger uiteindelijk groter dan ooit.

15 ZOMERCONGRES 1991 door Marco Waterlanden redacteur Datum: 22 en 23 juni. Plaats: Lelystad. Activiteit: Zomercongres. Vraag aan liberaal: Wat vind je zo mooi aan de zomer?. Antwoord: Het JOVD-zomercongres natuurlijk. Tijdens de vele vooravonden van het tweede congres van dit jaar was het congres al uitvoerig besproken binnen de diverse afdelingen. Velen van u zullen zich de Algemene Ledenvergaderingen herinneren die eerst openbaar waren, toen besloten werden verklaard en daarna weer openbaar waren. De vergaderingen dus waarin de heren Petersen en Van Dalen stemmen voor hun kandidatuur van landelijk VVO probeerden binnen te halen. Maar ook de stellingen van de afdeling ten opzichte van de landelijke politiek en het beleid van het hoofdbestuur werden hierin veelal bepaald. Er was dus volop kans voor de leden die niet naar het congres gingen, een stem te laten horen en inspraak te hebben tijdens het congres. Het congres, wederom georganiseerd in Lelystad, trok deze editie zeer veel bezoekers uit zowel het zuiden, noorden, oosten, westen als het midden van het land. Een mixture dus van alle delen van het land en een garantie voor veel gezelligheid. Maar een congres is niet alleen gezelligheid. Een congres is ook het bedrijven van politiek of je bezighouden met de huishoudelijke zaken van de liberale jongerenorganisatie in Nederland. Met een overvolle agenda worden de diverse onderdelen besproken in werkgroepen. Deze werkgroepen zorgen voor een schifting van alle inbreng van de diverse afdelingen. Als voorbeeld de werkgroep B: Moties. In deze werkgroep worden de politieke standpunten van de afdelingen afzonderlijk gewogen door andere afdelingen uit het land. Tijdens de bespreking van een motie kan deze worden overgenomen, aangehouden of ingetrokken, Een motie wordt door de werkgroep overgenomen wanneer blijkt dat alle afdelingen het met dit voorstel eens zijn. Aangehouden wordt een motie wanneer de meningen verdeeld zijn en ingetrokken als blijkt dat teveel tegenstand wordt geboden tijdens de stemming in de werkgroep. Iedere indiener is vrij een motie in te trekken danwel aan te houden. Een aangehouden motie wordt tijdens de algemene vergadering verdedigd en bekritiseerd. Over het al dan niet ovememen van de motie als landelijk standpunt beslist dan de Algemene Vergadering op zondag. Hetzelfde gebeurt met de amendementen van de afdelingen op de resolutie, die door een landelijke projectgroep is samengesteld. De moties en de resoluties vormen dus de politieke hoofdmoot op het congres en zijn ook tijdens de voorbereiding in de afdeling het leukste om je mee bezig te houden. Tijdens het afgelopen juni-congres is de resolutie oost-west ter sprake gekomen. Deze resolutie handelt over de oost-west verhouding zoals die nu is en zoals die in de toekomst moet zijn in de ogen van de JOVD. De resolutie is tijdens de zondagse voortzetting van de algemene vergadering vastgesteld en is in de volgende Driemaster te bewonderen. Na het vaststellen van de resolutie was het de beurt aan de moties. Vooral de meer ludieke moties zorgen voor veel hilariteit in de zaal. Resultaat van een ludieke motie; Twente is niet meer s lands grootste afdeling, maar de liberale jongerenorganisatie van de Republiek Twente. In een motie, die verdedigd werd met het Twentse volkslied, werd het zelfbeschikkingsrecht van Twente uitgesproken. Niemand stond de Twentse dadendrang in de weg of men zag de binnenkort te organiseren internationale reizen in de richting van het Twentse land wel zitten en stemde mee in het voorstel. De wakkere lezer mist nog de zaterdagavond en de zaterdagnacht. Dat klopt. Op zaterdagmiddag, na het inchecken voor het hotel en de hernieuwde kennismaking met de overige liberale lotgenoten, beginnen dus de werkgroepen. Naast de al eerder genoemde moties en resoluties wordt ook de huishoudelijke gang van zaken besproken in een werkgroep. In deze huishoudelijke werkgroep zijn voornamelijk de uitvoeringsregels van de Gordiaanbesluiten besproken. Hiernaast kwamen de statutaire verplichtingen van een jaarvergadering uitgebreid aan bod. Het overgrote deel van de agenda is hier doorgenomen, wat tijd bespaart tijdens de Algemene Vergadering. Twee interessante items tijdens deze werkgroep; de promotie van de beide kemphanen voor het VVOschap en het functioneren van de hoofdredacteur van de Driemaster. Tijdens de werkgroep hadden de heren Petersen en Van Dalen de kans de twijfelaars aan zich te binden door het houden van een toespraak en het beantwoorden van enkele kritische vragen. De hoofdredacteur werd door een afdeling beticht van disfunctioneren. Argumenten waren; het niet voldoende schrijven van artikelen, het niet op tijd uitbrengen van de Driemaster en het gebruiken van de Driemaster voor zijn eigen ego. Hoofdrolspelers in deze waren de afdelingen Leiden en Rijnmond en J. den Hartog, exeindredacteur. Doordat deze personen dachten dat er meer commentaar bestond binnen de vereniging op het functioneren van de hoofdredacteur verzochten zij dit punt verder te behandelen tijdens de Algemene Vergadering s avonds. Hierin dienden de afdelingen Leiden en Rijnmond een motie van wantrouwen in tegen de hoofdredacteur. Tijdens de eerste sprekersronde bleek al dat er veel commentaar bestond. Echter niet op het functioneren van de hoofdredacteur, voor hem veel lof met hier en daar een klaagzang, maar commentaar op de indieners. De afdeling Leiden was dan ook snel met het intrekken van de motie tijdens de tweede sprekersronde, echter na een betoog voor de motie door de voorzitter van de afdeling Leiden. Vreemd. Dit hele akkevietje brengt mij naar de wisseling van de wacht binnen het hoofdbestuur. Al sinds het einde van het vorige congres werd gespeculeerd, nee, was bekend, welke mensen in aanmerking kwamen voor de vrijkomende posten. Deze posten waren, mede door verschuivingen in het bestuur, Voorzitter, Penningmeester, Vice-Voorzitter Organisatie, Secretaris Organisatie, Secretaris Politiek en Voorlichter. Voor alle beschikbare posten was door het hoofdbestuur een voorstel gedaan w at, behalve de post VVO, door de vergadering werd overgenomen. Voor de post VVO waren zoals al eerder vermeld twee kandidaten; Koen Petersen, kandidaat gesteld door het HB, en Frank van Dalen, tegenkandidaat gesteld door enkele afdelingen. Om een lang verhaal kort te houden; bij het tellen van de stemmen bleek dat de vergadering de voorkeur aan Frank boven Koen. Hiermee was Frank van Dalen dus benoemd tot Vice-Voorzitter Organisatie. Zoals het hoort bij de wisseling van de wacht komen de bekende afscheidspeeches en bedankwoordjes. Vooral het afscheid van Jean-Paul Frishert, ex-penningmeester, had iets origineels. Hij had zijn speech in dichtvorm gemaakt en de tekst was zoals bij Jean- Paul hoort. Bij het overgeven van de voorzittershamer werd Mark Rutten niet bedankt door Cor Schagen maar door oud-bestuurslid Jort Kelder. Het verhaal van Kelder was geheel in zijn eigen stijl en dus niets ontziend. Voordat het grootse feest kon beginnen, waarbij je nieuwe mensen leert kennen, liefdes ziet opbloeien en relaties ziet ontstaan, werden wij getrakteerd op een overweldigende speech van de nieuwbakken voorzitter Cor Schagen. In zijn speech haalde hij vooral uit naar de VVD. Hij verweet deze partij een zekere verzadigde cultuur te hebben waarin je als jongere pas na vele jaren inspraak zou kunnen krijgen. Over deze uitlatingen was de VVD zeker niet te spreken. Maar dit is altijd beter dan bij de JD. Wanneer deze kritiek uiten naar de D66 wordt dit vergoelijkt met: Och ze zijn zo leuk bezig met z n allen. Nee, geef mij dan maar wat donder en vuurwerk. Donder en vuurwerk dat waren de ingrediënten van het zomercongres in Lelystad. Het volgende congres, het najaarscongres in november, is wederom in Lelystad. Dus voor de derde en laatste keer op deze plaats. De congressen in 1992 zullen daarna plaatsvinden in Arnhem, Almelo, Arnhem. Kom ook, het is leuk.

16 FOTO-IMPRESSIE ZOMERCONGRES foto s: Gérard Drost, tekst: Marten van der Kraats 1 : Ik ben niet gek, ik heet gewoon P aul. 4 : het drama K ools: zijn kandidaat haalde het, hijzelf kan het verder wel vergeten 3 : jaw el, Rutte heeft na 2 H 2 ja a r nog steeds vrienden: D roef de Hond 5 : dickeluft 2 : Nolke als brilpootloze poot 8: de afdeling Leiden trachtte uw hoofdredacteur ten val te brengen, detail: zijn ex-vriendin is er secretaris 7: dat ventje naast Rutte heeft de echte touwtjes in handen 6: Marco dw eil Frijlink kijkt als nieuwe HB-voorlichter niet langer reikhalzend uit naar nieuwe BAV 9: de beste stuurlui worden aan de kant gezet 10 : kwaak 1 3 : de vier nieuwe HB-belham els: nu lachen ze nog: achter de tafel hebben de heren het allemaal al meegemaakt en de figuur in hemdsmouwen zal nooit weten hoe het voelt (en je ziet dat hij dat realiseert). 1 1 : Habben Jansen: links en arrogant 1 2 : de Gooise balletjes...

17 I- 17 BESLUITENLIJST VAN DE HB VERGA DERING D.D. 28 APRIL Aanwezig: Mark Rutte (Vz), Eduard van der Biezen (VVP), Cor Schagen (VVO), Rogier van der Sande (AS), Jean-Paul Frishert (LP), Alex van Reeuwijk (SO), Jan Kees Martijn (PS I), Abby Russchen (PS II), Eddy Habben Jansen (PS III), Koen Petersen (S PR&V) en Dirk Jan Wierenga (gast). Afwezig: Ron Batten (IS) en Nicole Koetsier (S V&S). B 559 De te volgen procedure wordt vastgesteld conform de inbreng van Eduard, onder punt 05-a-2. B 560 Het hoofdbestuur besluit tot het instellen van de projectgroep Bulletin Board Systems, die de taak heeft het onderzoeken van en tot een voorstel komen over hetgeen in de motie Moderne Marketing wordt gesteld. Als leden van deze projectgroep worden benoemd: Sander van Hoorn, Jan Weijers en Eddy Habben Jansen (qq). B 561 Het gesprek met de Tweede-Kamerfractie van de VVD zal plaatsvinden op 20 juni om uur. Er zal een afvaardiging van circa vijf personen gaan. B 562 Het HB besluit de volgende personen in de volgende volgorde te benaderen als kandidaat Politiek Secretaris: 1. Hans-Peter Lassche (7 voor, 2 tegen, 1 onthouding); 2. Arthur Koeken (6 voor, 3 tegen, 1 onthouding); 3. Eugene Klerk (6 voor, 1 tegen). Het HB besluit de volgende personen in de volgende volgorde te benaderen als kandidaat Secretaris Organisatie: 1. Clarence van Gils (4 voor, 3 tegen); 2. Luc Spin (5 voor, 4 tegen); 3. Ivo Mosterdman (5 voor, 2 tegen). B 563 Het HB besluit op de zondagmiddag, naast de plenaire vergadering zowel een introductie te geven van het Beursspel, als een compilatie van JOVD-filmmateriaal. B 564 Naar aanleiding van de geleverde inbreng en de ge-voerde discussie wordt het jaarverslag vastgesteld. B 565 Het HB besluit de contributie over 1991 gewoon te voldoen, maar tevens een brief te sturen waarin gewezen wordt op de openstaande vordering van de JOVD op IFLRY. B 566 Het HB besluit: - te benoemen in PG Beursspel: Daniël Hermsen. De PG Beursspel krijgt een budget van f 550,-. - op eigen verzoek en onder dankzegging te ontslaan uit de PG Vierde Macht: Mark Rutte, en in deze PG te benoemen: Cor Schagen. - op eigen verzoek en onder dankzegging te ontslaan uit de PG Communicatie/Informatie: Nicole Koetsier, Jos Even, Remco Bruinsma. - een PG Midden Oosten in te stellen en in deze PG te benoemen: Frederique Arps, Robert-Jan Meulmeester, Hans Peter Lassche, Marten van de Kraats. B 567 Het HB besluit voor de mede door de PG Aletta Jacobs georganiseerde Ladies Meeting op 4 en 5 mei f 115,- extra ter beschikking te stellen, komend uit budget 544 (speciale projecten). B 568 Eduard en Rogier zullen de beschikking over aanvraag van afdeling De Compagnie tot ontzetting van F. Akkerma uit het lidmaatschap voorbereiden. B 569 Nu JOVD projectdrager is van de Choice over Derde Dinsdag in september zullen Eddy en Jan Kees worden voorgedragen als projectleiders. B 570 Uit het pakket van eisen van LANS vervalt beslispunt 8.3. BESLUITENLIJST VAN DE HB VERGA DERING D.D. 26 MEI Aanwezig:Mark Rutte (Vz), Eduard van der Biezen (VVP), Cor Schagen (VVO), Rogier van der Sande (AS), Jan Kees Martijn (PS I), Abby Russchen (PS II), Dirk Jan Wierenga en Marco Frijlink (beiden gast). Afwezig: Jean-Paul Frishert (LP), Ron Batten (IS), Nicole Koetsier (S V&S), Alex van Reeuwijk (SO), Eddy Habben Jansen (PS III), Koen Petersen (S PR&V). B 572 Het door de PG Moderne Marketing gemaakte rapport zal aan de JAV worden voorgelegd. Van de kant van het HB zullen enkele kritische kanttekeningen worden geplaatst, met name waar het gaat om: 1) het financiële aspect; 2) continuïteit van de benodigde systeembeheerder; 3) mate van gebruik vanuit en van buiten de JOVD. B 573 Na overleg met de hoofdredacteur van Driemaster is besloten dat niet alle informatie die nu in de HB-info staat ook in Driemaster zal moeten verschijnen. Er blijft dus informatie over die op een andere manier aan de vereniging zal moeten worden bekendgemaakt. Dit zal dan zoveel mogelijk met reguliere zendingen (zoals agenda s voor AV s) worden meegezonden. Het moet mogelijk blijven om op deze stukken een abonnement te nemen. De Algemeen Secretaris zal hierover aan de JAV een stuk voorleggen. B 574 Het HB besluit, gezien de ervaringen op het maart-congres en het evaluatiegesprek met Hotel Lelystad, op zaterdagavond en - nacht te controleren om eventuele excessen te voorkomen. B 575 De keuzemogelijkheden voor de congreslocaties in 1992 zullen, indien mogelijk, op het juni-congres aan de vergadering worden voorgelegd. B 576 Conform de inbreng van Eduard (punt 06-a-4) aangaande het aantal resoluties per congres, besluit het HB aan het congres het volgende voorstel voor te leggen, wat ter sprake zal komen bij agendapunt 06.: Het congres behelst twee congresonderwerpen. Het hoofdbestuur inventariseert de behoefte aan te behandelen onderwerpen in de vereni ging- Het hoofdbestuur legt, gemotiveerd, de te behandelen congresonderwerpen voor aan de Algemene Vergadering. Dit voorstel gaat vergezeld van de voorstellen die zijn afgevallen. B 577 De resolutie minderhedenbeleid wordt ongewijzigd vastgesteld en zal aan de vereniging worden toegezonden. B 578 De resolutie jongerenbeleid wordt ongewijzigd vastgesteld en zal aan de vereniging worden toegezonden. B 579 Naar aanleiding van de concept-nota en de (ook al eerder) gevoerde discussie wordt de nota vastgesteld. B 580 Het HB besluit: - te ontslaan uit de PG Jongerenbeleid: René Haaijer; - op eigen verzoek en onder dankzegging te ontslaan uit de PG Communicatie/Informatie: Walter van Dijk; - op eigen verzoek en onder dankzegging te ontslaan uit de PG Aletta Jacobs: Magritt de Waij; - te ontslaan uit de PG Oost-Europa: Ben Scharrenberg; - te benoemen in de PG Midden-Oosten: Dick Cosijn. B 581 Het HB verdaagt het besluit over de door de afdelingsvergadering van Kwartier Maasland voorgestelde statutenwijziging totdat hierover alle informatie binnen is. B 582 Het HB besluit, conform de conceptbeschikkingen: - het verzoek van de districtsvergadering van Zuid-Holland om Arjen Verkaik te ontzetten uit het lidmaatschap, a f te wijzen; - het verzoek van de districtsvergadering van Zuid-Holland om Annemarie Goutier te ontzetten uit het lidmaatschap, a f te wijzen; - het verzoek van de districtsvergadering van Zuid-Holland om Pieter Jaap Sprenger te ontzetten uit het lidmaatschap, a f te wijzen; - het verzoek van de afdelingsvergadering van De Compagnie om Fred Akkerma te ontzetten uit het lidmaatschap, a f te wijzen. B 583 Het HB besluit het verzoek van het Districtsbestuur van Brabant voor een lening ten bedrage van f 2000 (zegge: tweeduizend gulden) af te wijzen. B 584 Naar aanleiding van de ingediende declaratie inzake locale participatie van district Zuid-Holland besluit het HB de eerdere beslissing van de Landelijk Penningmeester te bevestigen en de declaratie derhalve niet toe te kennen. B 586 Naar aanleiding van enkele verzoeken van districten om subsidie uit de Gordiaan-gelden te verkrijgen, besluit het HB om op deze verzoeken afwijzend te blijven reageren. Wèl zal in september 1991 bekeken worden of aan de hand van de tot dan toe uitgekeerde bedragen dit standpunt kan worden herzien: de regeling zou dan eventueel ook, met terugwerkende kracht voor districten kunnen gaan gelden. BESLUITENLIJST VAN DE HB VERGA DERING D.D. 18 JUNI Aanwezig:Mark Rutte (Vz), Eduard van der Biezen (VVP), Cor Schagen (VVO), Rogier van der Sande (AS), Jean-Paul Frishert (LP), Ron Batten (IS), Nicole Koetsier (S V&S), Alex van Reeuwijk (SO), Koen Petersen (S PR&V), Abby Russchen (PS II), Eddy Habben Jansen (PS III), Dirk Jan Wierenga (administrateur), Marco Frijlink, Luc Spin, Hans-Peter Lassche (gasten). Afwezig: Jan Kees Martijn (PS I). B 588 De uitvoering van de gordiaan besluiten over cursus voor cursusleiders en V&S secretariaat worden conform de inbreng van Nicole door het HB overgenomen. Op het junicongres zal Nicole de vergadering hierover een toelichting geven.

18 18 B 589 De door Jean-Paul en Nicole opgestelde uitvoeringsnotitie V&S-gelden wordt door het HB vastgesteld en zal op het junicongres door Nicole worden toegelicht. B 590 Naar aanleiding van de vele subsidieaanvragen in het kader van Gordiaan door districten zal het HB de door Eduard opgestelde motie Gordiaan vergoeding districten aan het congres voorleggen om zodoende een concrete uitspraak van het congres uit te lokken. B 591 De door Cor beargumenteerde reële opties voor congreslocaties in 1992 zullen aan het congres worden voorgelegd. B 592 Het HB besluit: - op eigen verzoek te ontslaan uit de PG exploring: Mabel Wisse Smit en Remco Koster, en te benoemen in deze PG: Peter van Dijken; - te benoemen in de Denktank: Mark Rutte en Anco Sesselaar; - op eigen verzoek te ontslaan uit de PG Vierde Macht: Anco Sesselaar, Jan Weijers, Jeroen den Hartog, Marco Frijlink en Cor Schagen. B 593 Het HB besluit op eigen verzoek en onder dankzegging te ontslaan uit het Internationaal Secretariaat Mirjam Mol en Jan Weijers. B 594 Het HB besluit een Projectgroep Promodozen in te stellen, die zich bezig gaat houden met het produceren van een wervende folder speciaal voor het augustus-offensief. In deze PG worden benoemd: Luc Spin, Marco Frijlink, Koen Petersen en Martijn Sjoorda. B 595 Het HB besluit de Algemeen Secretaris het mandaat te geven om een sollicitatie-procedure te starten voor een nieuwe medewerker (M/V) op het Algemeen Secretariaat en geeft hierbij een functieomschrijving mee. B 596 Het HB besluit het door de scheidend Landelijk Penningmeester gemaakte tussentijds financieel verslag aan de jaarlijkse algemene vergadering voor te leggen. B 597 Het HB besluit n.a.v. de schriftelijke inbreng en mondelinge toelichting van Ron Batten de Oost-Europareis financieel te ondersteunen indien de deelnemersbijdrage de f 750,- (zegge zevenhonderdvijftig gulden) per persoon overschrijdt, dit tot een maximum van f 2180,- (zegge éénentwintighonderdtachtig gulden) totaal. Dit bedrag zal ten koste gaan van liet budget Internationaal. B 598 Het HB keurt de afrekening van het bezoek aan de IFLRY-Executive conform de inbreng van Eddy Habben Jansen goed. B 599 Het HB besluit Frederik van der Dussen te benoemen in de Vliegende Brigade. B 600 Het HB besluit om het telefonische verzoek van Fred Akkerma om wederom toegelaten te worden tot afdeling De Compagnie niet te honoreren aangezien hij niet in het afdelingsgebied van De Compagnie woonachtig is, noch andere moverende redenen heelt aangedragen. MEDEDELING VAN DE ALGEMEEN SECRETARIS: Computervirus gesignaleerd op het Algemeen Secretariaat!!!!! Tijdens het junicongres is er al melding van gemaakt; één van de computers van het Algemeen Secretariaat was besmet met het zogenaamde pingpong-virus, een relatief ongevaarlijk, maar wel zeer hardnekkig en vervelend computervirus. Ik waarschuw bij deze nogmaals een ieder die in de laatste twee weken op het AS met de computers heeft gewerkt: kijk je computer na op dit lastige virus, en vergeet ook vooral niet dat het virus ook op je schijfjes kan zitten en dit ook weer kan doorgeven aan andere computers! Voor meer informatie: Rogier van der Sande ( ) De enige echte grootste delegatie. Het laatst gehouden congres was een succes. Veel werd besproken, ccn nieuwe voorzitter benoemd, het was gezellig en het was druk. Zeer druk! Ieder congres wordt een fles champagne uitgereikt aan de grootste delegatie die aanwezig is op het congres. De marges dit congres waren klein, zéér klein. In alle consternatie van het laatste congres echter is een tel-fout gemaakt. Niet Leeuwarden m aar Leiden had de grootste delegatie. Natuurlijk mag Leeuwarden de champagne houden. Maar Leiden dan? Op één van de eerst volgende afdelingsaktiviteiten in Leiden zal dit paradijselijke vocht rijkelijk vloeien. See you there! Frank van Dalen vice-voorzitter organisatie H E R H A A LD E OPROEP PROJECTGROEP Na de zomer zal een nieuwe projectgroep van start gaan, die zich zal richten op de informele economie. Een groot deel van de productie en consumptie in ons land speelt zich af buiten de officiële statistieken en zonder zich aan te trekken van overheidsregels. De informele economie omvat allerlei activiteiten, van huishoudelijk werk en burenhulp tot prostitutie en criminele arbeid. Is dit het deel van de economie waar de echte vrije markt heerst of dient de overheid haar greep tot ook deze werkzaamheden uit te breiden. De projectgroep, die op deze vragen een liberaal antwoord zal proberen te vinden, kan nog meer aanmeldingen gebruiken. Aanmelden kan bij Jan Kees Martijn ( ). PERSBERICHTENABONNEMENT Zoals eerder per brief aan de besturen is gemeld, hebben afdelingen en leden de mogelijkheid een abonnement te nemen op de persberichten, aankondigingen e.d. die het hoofdbestuur uitgeeft. Hierbij heb je de keuze uit twee varianten: A. Alle persberichten, aankondigingen e.d., met uitzondering van de speeches van de landelijk voorzitter. Prijs: f20,- per jaar. B. Bovenstaande, maar inclusief de speeches van de landelijk voorzitter. Prijs: f 25,- per jaar. Van deze mogelijkheid wordt nog slechts mondjesmaat gebruik gemaakt. Mocht je alsnog een abonnement willen nemen, stuur dan een briefje met je naam, adres, telefoonnummer, afdeling, onder vermelding van de gewenste variant (A of B) naar het Algemeen Secretariaat, Prins Hendrikkade 104, A J in Amsterdam, t.a.v. Marco Frijlink. CONCEPT RESOLUTIE ETNISCH MINDERHEDEN BELEID 1. H et m inderhedenbeleid dient erop gericht te zijn zich zelf op te heffen. 2. S u ccesvolle integratie van (clnische) m inderheden in de Nederlandse sam enleving is alleen dan m ogelijk als dil gebeurt vanuit een gelijkw aardige positie. Om deze gelijkw aardige positie ie bereiken zijn goede voornem ens en cultuurbeleid gericht op het kw eken van begrip niet voldoende. M aatregelen op het gebied van scholing, arbeidsmarkt en een a ctief anti-discrim inatiebeloid zijn onontbeerlijk. 3. Het sp ecifiek e m inderhedenbeleid dient zoveel m ogelijk geïntegreerd en afgestem d te worden m et andere beleidsterreinen. 4. Iedere religie dient in Nederland gelijkwaardig behandeld te worden. Een ieder heeft recht op een gelijk aanlal vrije dagen, maar de vrijheid om deze verschillend op te nem en dient vergroot te worden. 5. D e bepalingen in het w etboek van trafrecht m et betrekking tot racistische uitingen dienen verscherpt te worden. Aan vervolging van klein en groot racisme dient aanzienlijk m eer aandacht te worden besteed. 6. Ernstige racistische uitingen dienen als m isdrijf te worden beschouw d en behandeld. 7. Het is een taak van de overheid vooroordelen actief te bestrijden.. Dit kan door

19 19 dc burger bewust te maken van zowel het bestaan als het ontstaan van (diverse) vooroordelen. 8. De overheid moet streven naar begrip tussen alle culturen in Nederland, waarbij meer informatie over de verschillende culturen die in Nederland voorkomen essentieel is. Uitgangspunt van het integratie- en cultuurbeleid dient te zijn dc multi-culturele samenleving. Een belangrijke rol is weggelegd voor het onderwijs; multi-cultureel onderwijs dient een verplicht onderdeel van het lesprogramma te zijn. 9. Bij het volkshuisvestingsbeleid dient te worden uitgegaan van een evenredige vertegenwoordiging van de verschillende bevolkingsgroepen over de woningen en wijken. 10. Het Onderwijs in de Eigen Taal (OET) is een belangrijk middel voor verbetering van het opleidingsniveau van allochtonen. Het aan leren van schrijf- en spreekvaardigheid van de Nederlandse taal is de uiteindelijke doelstelling van het O ET maar mag nimmer een verplichting worden. 11. Positieve actie is een geoorloofde methode om de achterstandspositie van (etnische) minderheden op te heffen. De ingebouwde barrières in selectie en werving van minderheden moeten zoveel mogelijk worden opgeheven. De gebruikte testmethode moet daarom ook voor allochtonen goed te begrijpen zijn. 12. Binnen hel werkgelegenheidsbeleid dient een systeem van quoteringen te worden afgewezen en het verdienen vrijw illige quoteringen door het bedrijfsleven zelf de voorkeur. CONCEPT RESOLUTIE JONGERENBELEID De ondcrslaande concept resolutie zal aan de orde komen tijdens het aanstaande november-congrcs. Er is een toelichtende nota geschreven door de projectgroep Jongerenbeleid. Deze is verkrijgbaar via het Algemeen Secretariaat van de JOVD. PREAMBULE I. Veel jongeren (12-21 jarigen) zijn nog niet in staat om op een verantwoordelijke wijze hun eigen leven in te vullen. Dc ouders en, in tweede instantie, de overheid, zijn verantwoordelijk voor liet creëren van omstandigheden waarin jongeren zich kunnen ontplooien tot zelfstandige burgers. De overheid dient te zorgen voor zodanige financiële, onderwijskundige en sociaalculturele voorzieningen dat, met inachtneming van de eigen verantwoordelijkheid van de ouders, aan de minimale voorwaarden voor deze ontplooiing is voldaan. 2. De overheid mag jongeren op grond van hun leeftijd alleen afwijkend behandelen voorzover dat voortvloeit uit hun gebrek aan bekwaamheid en verantwoordelijkheidsgevoel. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de toenemende mate waarin jongeren naarmate ze opgrocicn hun eigen verantwoordelijkheid kunnen nemen. Dit uitgangspunt komt in de huidige regelingen onvoldoende tot uitdrukking. 3. Vanaf hun achttiende jaar zijn jongeren meerderjarig. De overheid mag meerderjarige jongeren niet op grond van hun leeftijd zodanig behandelen dat zij financieel of anderszins afhankelijk blijven van hun ouders. JONGERENBELEID - SOCIAAL- ECONOM ISCH 4. Het Jongerenstatuut, dat voorwaarden stelt aan werk verricht door jongeren, is achterhaald en dient te worden versoepeld. Het arbeidsverbod voor jarigen dient te worden opgeheven voor activiteiten die vrijwillig en voor eigen rekening worden ondernomen. Daarnaast dient de mogelijkheid te worden geopend voor bedrijven om voor bepaalde vormen van lichte arbeid een ontheffing te krijgen van het verbod op arbeid door jarigen. Het verbod voor jongeren van 15 t/m 17 jaar op zaterdag- en zondagarbeid dient te vervallen, evenals het verbod op avondarbeid. 5. Er dient een geïntegreerd jongereninkomensbeleid te komen dat jongeren vanaf 18 jaar in staat stelt zelfstandig te leven. Jongcrenuitkeringen voor jarigen (inzake onvrijwillige werkloosheid, arbeidsongeschiktheid en studie) dienen 70% te bedragen van dc bedragen die ouderen ontvangen. Studenten dienen daarboven de mogelijkheid te hebben om geld te lenen voor hun studiekosten. 6. Hel afzonderlijk minimumjeugdloon dient te worden afgeschaft. Het algemene wettelijk minimumloon moet worden berekend op een individuele in plaats van een gezinsbasis. Dit betekent een daling van hel minimumloon tot 70% van de bestaande norm. JONGERENHUISVESTING 7. Dc overheid dient een nieuw woningbouwproject op te starten voor één- en tweepersoons huishoudens. Deze woningen dienen zowel geschikt te zijn voor bewoning door jongeren als, op langere termijn, door ouderen. Bij de bouw moet dus rekening gehouden worden met eventuele aanpassingen. 8. De overheid dient de particuliere kamermarkt te stimuleren door middel van het verlichten van dc financiële en fiscale lasten van dc verhuurder: - huuropbrengsten tol f 3000,- per jaar moeten onbelast blijven; - uitkeringsgerechtigden moeten pas gekort worden op hun uitkering indien de huuropbrengsten een kortingsvrije som van f 3000,- per jaar overschri jden. JONGERENBELEID - JURIDISCH 9. Hel ouderlijk vruchtgenot dient te worden afgeschaft. Bovendien dient de betaling van kostgeld niet als verplichting in de wet te worden opgenomen. 10. Om tot de invoering van een glijdende schaal van handelingsbekwaamheid te komen dient de volgende tekst in het Burgerlijk Wetboek te worden opgenomen: Een minderjarige van 14 jaar of ouder is handelingsbekwaam voorzover het een in het maatschappelijk verkeer gebruikelijk handelen betreft dat wijst op het - volgens objectieve maatstaven - bereikt hebben van een zekere mate van oordeel des ondcrschcids. 11. Minderjarigen vanaf 12 jaar - of jonger, indien de rechter van mening is dat het oordeel des onderscheids reeds bereikt is - moeten de mogelijkheid hebben om een zaak aanhangig te maken bij de rechtbank, onder voorwaarde dat zij zich hierin laten bijstaan door een advocaat. Tevens moeten minderjarigen dc mogelijkheid krijgen om aangifte te doen bij dc politie. 12. Alternatieve straffen vormen een goed middel tegen jeugdcriminaliteit vanwege het educatieve karakter hiervan. De alternatieve straf is als sanctie te prefereren boven de reguliere straf, mits deze niet minder zwaar is. Ze dienen onvoorwaardelijk door de rechter te kunnen worden opgelegd. De rechter bepaalt of de veroordeling van een jongere wordt opgenomen in zijn of haar strafblad. SUBSIDIES 13. De subsidiëring van jongerenorganisaties en jongerenwerk dient drastisch te worden beperkt. Op grond van hun publieke taak dienen de politieke jongerenorganisaties hiervan te worden uitgezonderd. 14. Naast de algemene hulpverlening bestaat er een verzuilde hulpverlening. In het geval van de residentiële jeugdhulpverlening en jeugdbescherming dient de overheid verzuilde instituten niet langer te financieren. Bovendien mag geen verblijf in een verzuilde instelling door dc overheid worden opgelegd.

20 20 KRAATS KRAAKT S JA A K Jacques B a sisv o r m in g W allage, de q u es het g o ed. D ankzij hem zal de so cia a i-d em o cratisch e staatssecretaris sch oolgaan d e jeu gd nu eindelijk les krijg van O nderw ijs en W eten sch ap p en, heb ik eenm aal in leven d e lijve m ogen m e e m aken. H el zal o n g ev eer an d erh alf jaar g eled en zijn g e w e e st, dat de toen nog verse staatssecretaris de a fd elin g H aarlem en in tech n iek, h u ish ou d - en com puter- kunde. H et N ed erlan d se v o lk verrijkt zich. Ik z e lf heb altijd een b loed h ek el gehad aan sch oolgaan. Ik kan mij niet herinne der Jon ge S o cia listen m et een ren o o it iets aan h u isw erk te hebben b ezo ek je vereerde. N a e n ig e k ritische gedaan. B o v en d ien w erd ik regelm atig vragen van de kant van de J O V D ers in w e g e n s opruiend gedrag uil de klas de zaal h ield zijn spreekbeurt abrupt op. Hij zei dat w ij er niks van sn a p ten en dat het dus z in lo o s w as zijn zeikverhaal o v er de b a sisv o rm in g voort te zetten. Sjaak gin g naar huis. N o u w as zijn gedrag w el b egrijp elijk, als g e g o o id. A l m et al ben ik nog g o ed terecht g ek o m en. W anneer ik echter w as o p g eg ro eid in een b a sisv o rm in g ssch o o l, dan had m ijn doorstroom p rofiel er nog v eel h o p elo zer u itg ezien, en zou ik nu m issch ien als randgroepjongere door het ru ggegraatloze partijdw eil had hij leven zijn gegaan. im m ers al v o o r dat hij had to e g e z e g d te k om en spreken, te k ennen g e g e v e n niet m et een andere (lib erale) p o liticu s in d iscu ssie te w illen gaan. Laat staan m et d ie v erv elen d e rechtse ven tjes van J O V D -a fd elin g K en n em erland. W allage. Z ijn staatssecretariaat vorm t de M aar n iet ied ereen h eeft te lijden onder het in voeren van de b asisv o rm in g. M et nam e de com puterhandelaars h ebben het g o ed b ekeken. Een com puter is nam elijk een zeer e e n v o u d ig te b ed ien en apparaat, dal e v e n v e e l h an d leid in g b eh o eft als een d o o r b elo n in g v o o r d ecen n ia van n oeste sn ee rekenm achine o f een stereo-in stallatie. arbeid in de v o lk sv erteg en w o o rd ig in g. Hij b eg o n zijn carrière o v erig en s in de gem een teraad van H aarlem, een stad die na zestig jaar so c ia listisc h e dictatuur w ein ig m eer voorstelt. S lo p p en w ijk en, O m totaal on d u id elijk e redenen is echter de n otie ontstaan dat je lessen n o d ig zou h ebben o m z o een apparaat te kunnen bed ien en. M ijn ervaring is dat het aanzetten van de slo o p w ijk en, so c ia le w o n in g w etb o u w, com puter, en het v erv o lg e n s indrukken burgeroorlog, h o n g er en ellen d e heersen er nu. W allage z e lf h eeft het slim b ek e ken, en w o o n t nu in de burgerlijkste w ijk van H aarlem, o m p recies te zijn aan de van en k ele toetsen om h et ju iste program m a in te v o eren, v o ld o en d e is om m et d eze schakelkast aan de slag te kunnen. Spruitjesstraat. Hij w eet zich daar H et b en o d ig d e program m a w ordt d o o r om ringt door D ö ö ers en V V D ers; hand gaan s g esch rev en door com puterfrusten elsreizig ers, part-tim e k unstenaressen, d ie ervoor gestudeerd heb b en. H et o u d -p ro v o s en hun h o ck ey en d e kroost. D it a lles in g ezin sverb an d, dat spreekt. D e Spruitjesstraat m ondt uit op de Haarlem m erhout. O verdag is dit b o s, b eh a lv e uitlaatplaats voor h onden, kinderen en bejaarden uit m in isterie van O n derw ijs liet zich echter door handige jo n g en s uit de com puterbranche een oor aan naaien, en kocht v o o r honderden m iljo en en aan com p u - terrotzooi... En dan te b ed en k en dat in het kader van een nabije v erp leegin rich tin g, tev en s de lessen in huishou d k u n d e en tech n iek jachtterein v o o r kinderlokkers. D es de handelaren in stofzu igers, w asm ach i nachts is het een o n tm oetin gsp laats v o o r n es, k eu k en m a ch in es, cirk elzagen en bronstige heren. betonboren hun slag nog m oeten slaan... En toen w as er de b asisvorm in g. O uders, on derw ijzers, leraren, sch olieren, ied ereen is er tegen. T och b ed oelt o n ze Jac B E S T U U R D E R S D A G D IS T R IC T N O O R D d o o r V incent L e e n d e rs en L o c s M ulder, co rresponden ten Op zaterdag 8 juni togen wij op uitnodiging van de Secretaris V & S van District Noord naar D e Trefkoel, een bemorst w ijf centrum ergens in Groningen. Hier zouden de hoofdbcstuursleden Cor Schagen, Rogier van der Sande. Eduard van der Biezen en Alex van Reeuwijk ieder met aldclingsbestuursleden in discussie treden over de invulling van bepaalde bestuursfuncties en bovendien een cursus geven. Na de eerste trap omhoog bleek dat er drie zaaltjes gereserveerd waren voor de te vormen discussiegroepen. Twee trappen verder aanschouwden wij de opkomst: slechts acht afdelingsbestuurders uit vier afdelingen. Drie zaaltjes was dus wel heel erg optimistisch. Leuk detail is dat Noord zo'n dertien afdelingen telt, waarvan de afdelingen met een matig tot slecht draaiend bestuur (voor wie een bestuurdersdag dus erg leerzaam is) niet vertegenwoordigd waren. Tegenover deze acht deelnemers stonden de H B ers en twee districtsbestuurders. Gordiaan is duidelijk nog niet in alle afdelingen van Noord doorgedrongen. Het was natuurlijk, getrouw de gewoonte, wel gezellig. Met name Alex van Reeuwijk droeg zorg voor het leerzame aspect met zijn 'spreken in het openbaar'. Tot grote schrik van het gezelschap werd een actieve bijdrage verwacht, maar dat maakte de cursus niet minder geslaagd. Onze conclusie', klein en knusjes. w u drukken BIJNA ALLES! Buiten bankbiljetten kunt u bij ons terecht voor al uw wensen op drukgebied Dinky Druk Pastoor Koopm anweg 5. tel Postbus 330, 1780 AH Den Helder

onderzoeksopzet WATT Defin itieve versie dd 2 ju li 2010 1 D oel- en vraagstelling De reken kam er beoogt m et dit on derzoek de gem een teraad in zich t te geven in h et on tstaan van de fin an ciële

Nadere informatie

L i mb u r g s e L a n d m a r k s

L i mb u r g s e L a n d m a r k s L i mb u r g s e L a n d m a r k s P r o g r a m m a I n v e s t e r e n i n S t ed e n e n D o r p e n, l i j n 2 ; D e L i m b u r g s e I d e n t i t e i t v e r s i e 1. 0 D o c u m e n t h i s t o

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Stein

Bepaling toezichtvorm gemeente Stein Bepaling toezichtvorm 2008-2011 gemeente Stein F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, juni 2 0 0 8 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k S t e i

Nadere informatie

H a n d l e i d i n g d o e l m a t i g h e i d s t o e t s M W W +

H a n d l e i d i n g d o e l m a t i g h e i d s t o e t s M W W + H a n d l e i d i n g d o e l m a t i g h e i d s t o e t s M W W + D o e l m a t i g h e i d s t o e t s v o o r g e b i e d e n w a a r v o o r g e e n b o d e m b e h e e r p l a n i s v a s t g e s

Nadere informatie

met de in concept b ijgev o egd e b r ie f om a d vies voor t e leggen aan :

met de in concept b ijgev o egd e b r ie f om a d vies voor t e leggen aan : y H 1 0 M i IJ83 m,vörp Voorgesteld wordt het b ijgev oegd e stuk a f te doen op de hieronder aan gekru iste w ijz e : voor kennisgeving aan te nemen; conform de in concept bijgevoegd e b r i e f ; ter

Nadere informatie

B e l e i d s k a d e r K e r k e n, K l o o s t e r s e n a n d e r e r e l i g i e u z e g e b o u w e n

B e l e i d s k a d e r K e r k e n, K l o o s t e r s e n a n d e r e r e l i g i e u z e g e b o u w e n B e l e i d s k a d e r K e r k e n, K l o o s t e r s e n a n d e r e r e l i g i e u z e g e b o u w e n I n é é n d a g k a n r e l i g i e u s e r f g o e d v a n m e e r d e r e g e n e r a t i e

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Venray

Bepaling toezichtvorm gemeente Venray Bepaling toezichtvorm 2007-2010 gemeente Venray F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, april 2 0 0 7 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k V e n

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Simpelveld

Bepaling toezichtvorm gemeente Simpelveld Bepaling toezichtvorm 2008-2011 gemeente Simpelveld F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, j u n i 2 0 0 8 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k

Nadere informatie

Studiedag Remediaal. 25 maart 2011 Sui Lin Goei (s.l.goei@vu.nl)

Studiedag Remediaal. 25 maart 2011 Sui Lin Goei (s.l.goei@vu.nl) Studiedag Remediaal 25 maart 2011 Sui Lin Goei (s.l.goei@vu.nl) 1 Dyscalculie - een nieuw verschijnsel? Rekenexperimentje (TTR en ABC-toets) Ernstige reken/wiskundeproblemen en dyscalculie: zomaar twee

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Meerlo-Wanssum

Bepaling toezichtvorm gemeente Meerlo-Wanssum Bepaling toezichtvorm 2007-2010 gemeente Meerlo-Wanssum F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k Provincie L i m b u r g, april 2 0 0 7 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k M e e

Nadere informatie

H O E D U U R I S L I M B U R G?

H O E D U U R I S L I M B U R G? H O E D U U R I S L I M B U R G? N AD E R E I N F O R M A T I E S T A T E N C O M M I S S I E S OV E R O N D E R AN D E R E A F V A L S T O F F E N H E F F I N G E N I N L I M B U R G 1 6 a u g u s t u

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE SPREEK BEURT SPREEK BEURT IN GROEP 6 SPREEK BEURT IN GROEP 8.

INHOUDSOPGAVE SPREEK BEURT SPREEK BEURT IN GROEP 6 SPREEK BEURT IN GROEP 8. %DVLVVFKRRO+HW3DOHW +HWKRXGHQYDQ HHQVSUHHNEHXUW INHOUDSOPGAVE SPREEK BEURT SPREEK BEURT IN GROEP 5 SPREEK BEURT IN GROEP 6 SPREEK BEURT IN GROEP 7. SPREEK BEURT IN GROEP 8. HOE BEREID IK MIJ N SPREEK BEURT

Nadere informatie

T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M +

T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M + T I P S I N V U L L I N G E N H O O G T E T E G E N P R E S T A T I E S B O M + A a n l e i d i n g I n d e St a t e nc o m m i s si e v o or R ui m t e e n G r o e n ( n u g e n o em d d e St at e n c

Nadere informatie

b e s p r e k in g op teneinde plannen Sanderse F t. a.v. R e d i c h e m s e Waard voortgang te kunnen doen [vinden

b e s p r e k in g op teneinde plannen Sanderse F t. a.v. R e d i c h e m s e Waard voortgang te kunnen doen [vinden b e s p r e k in g op 23-4-1971 teneinde plannen Sanderse F t. a.v. R e d i c h e m s e Waard voortgang te kunnen doen [vinden r a p p o r t v o o r b u r g e m e e s t e r en" w e t h o u d e r s I /

Nadere informatie

Q u i c k -s c a n W M O i n L i m b u r g De e e r s t e e r v a r i n g e n v a n g e m e e n t e n e n c l i ë n t e n

Q u i c k -s c a n W M O i n L i m b u r g De e e r s t e e r v a r i n g e n v a n g e m e e n t e n e n c l i ë n t e n Q u i c k -s c a n W M O i n L i m b u r g De e e r s t e e r v a r i n g e n v a n g e m e e n t e n e n c l i ë n t e n M w. d r s. E. L. J. E n g e l s ( P r o v i n c i e L i m b u r g ) M w. d r s.

Nadere informatie

o o

o o o o 1 1 1. 2. 3. 4. 1. 2 2. 3. 1 2 2 Elke stam groep kent een team van ped agogisch m edew erkers. Eén van de vaste pedagogisch m edew erkers is aanw ezig op de groep als het kind er is, behoudens

Nadere informatie

Samen Duurzaam Groen en Sociaal

Samen Duurzaam Groen en Sociaal Samen Duurzaam Gren en Sciaal Ve rkie zin gsp r gram m a 2 0 1 4-2018 Gr e n Lin ks Lin ge waard 1 8 n vem be r 2013 Sam e n Du u rzaam Gr e n e n S ciaal In le id in g In leid in g Gr en Lin k s ga a

Nadere informatie

M IJN W E R K STU K O V E R K A R A TE. G em aakt door Rob van den E yssel 11-2008 G roep 6 Johanna huiskam pschool E erbeek

M IJN W E R K STU K O V E R K A R A TE. G em aakt door Rob van den E yssel 11-2008 G roep 6 Johanna huiskam pschool E erbeek M IJN W E R K STU K O V E R K A R A TE G em aakt door Rob van den E yssel 26-11 11-2008 G roep 6 Johanna huiskam pschool E erbeek Bronverm elding Ik heb de inform atie van dit w erkstuk uit m ijn hoofd

Nadere informatie

R e s u l t a a t g e r i c h t h e i d e n c o m p e t e n t i e m a n a g e m e n t b i j d r i e o v e r h e i d s o r g a n i s a t i e s

R e s u l t a a t g e r i c h t h e i d e n c o m p e t e n t i e m a n a g e m e n t b i j d r i e o v e r h e i d s o r g a n i s a t i e s R e s u l t a a t g e r i c h t h e i d e n c o m p e t e n t i e m a n a g e m e n t b i j d r i e o v e r h e i d s o r g a n i s a t i e s O p le i d i n g: M a s t e r P u b l i c M a n a g e m e n

Nadere informatie

R e g i o M i d d e n -L i m b u r g O o s t. G r e n z e l o o s w o n e n i n M i d d e n -L i m b u r g R e g i o n a l e W o o n v i s i e

R e g i o M i d d e n -L i m b u r g O o s t. G r e n z e l o o s w o n e n i n M i d d e n -L i m b u r g R e g i o n a l e W o o n v i s i e R e g i o M i d d e n -L i m b u r g O o s t G r e n z e l o o s w o n e n i n M i d d e n -L i m b u r g R e g i o n a l e W o o n v i s i e 4 o k t o b e r 2 0 0 6 P r o j e c t n r. 2 9 5 7. 7 2 B o

Nadere informatie

Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten Loop geen onnodig renterisico H oud rekening met rentestijgingen Voor wie is deze folder? Deze folder is voor iedereen die geld leent of gaat

Nadere informatie

ENQUETE BIJ REDERS EN SCHEEPSJONGENS IN DE BELGISCHE ZEEVISSERIJ:

ENQUETE BIJ REDERS EN SCHEEPSJONGENS IN DE BELGISCHE ZEEVISSERIJ: MINISTERIE VAN LANDBOUW Bestuur der Economische Diensten DIENST VOOR DE ZEEVISSERIJ Koninginnelaan 59 8400 Oostende ENQUETE BIJ REDERS EN SCHEEPSJONGENS IN DE BELGISCHE ZEEVISSERIJ: - Het "Fonds voor scheepsjongens

Nadere informatie

Al g e m e e n : O p a l o n z e a a n b i ed i n g en, a a n v a a r d i n g en, m ed ed el i n g en en o v er een k o m s t en v o o r o n d er s t a a n d e v er r i c h t i n g en z i j n u i t s l

Nadere informatie

INTERVIEW COR SCHAGEN PINKSTERNOTITIE DRUGSVERSLAAFDEN VASTGESTELDE MOTIES KRAATS KRAAKT

INTERVIEW COR SCHAGEN PINKSTERNOTITIE DRUGSVERSLAAFDEN VASTGESTELDE MOTIES KRAATS KRAAKT INTERVIEW COR SCHAGEN PINKSTERNOTITIE DRUGSVERSLAAFDEN VASTGESTELDE MOTIES KRAATS KRAAKT 2 Jongeren Organisatie Vrijheid en Democratie alg em een secretariaat Prins H endrikkade 104 1011 AJ A m sterdam

Nadere informatie

Ideeën van bewoners herstel groenstrook Opaalweg. Bewoners Opaalweg en omgeving, 3 november 2009

Ideeën van bewoners herstel groenstrook Opaalweg. Bewoners Opaalweg en omgeving, 3 november 2009 Ideeën van bewoners herstel groenstrook Opaalweg Bewoners Opaalweg en omgeving, 3 november 2009 a wen s ertrou Met v e menw rken! Gerrit Rietveld Gerrit Rietveld (1888-1964) was betrokken bij het ontwerp

Nadere informatie

Natura 2000 Waddengebied. Natuur in een dynamis ch lands chap

Natura 2000 Waddengebied. Natuur in een dynamis ch lands chap Natura 2000 Waddengebied O n d e rd e le n : W a d d e n z e e e n N o o rd z e e k u s tz o n e Natuur in een dynamis ch lands chap Opzet pres entatie 2 Natura 2000 Aanwijzing s bes luiten Natuurdoelen

Nadere informatie

62-1 SCHALDE. Bykomei^e be ^ekgnjngen_^a gevolg vaii. de metingen van ^J^l5>yembe^^^Jl.

62-1 SCHALDE. Bykomei^e be ^ekgnjngen_^a gevolg vaii. de metingen van ^J^l5>yembe^^^Jl. 62 BBUOHEeC SCHALDE Bykome^e be ^ekgnngen_^a gevolg va de mengen van ^^l5>yembe^^^l O n d eh av g v e s la g s lu a a n b de v o g e a p p o e n d e c e m b e 960 e n a p l 96) beèende de S c h e ld e

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting De Septuaginta (LXX) is een verzameling vertalingen van bijbelboeken die door Grieks sprekende joden uit h et H ebreeuw s zijn vertaald. R ond 2 5 0 v. C h r. voltooide men de

Nadere informatie

D iverse ontw ikkelin gen mbt erfpacht/h uur

D iverse ontw ikkelin gen mbt erfpacht/h uur D iverse ontw ikkelin gen mbt erfpacht/h uur Nr. I G E M E E N T E C U L E M B O R G RAPPORT VOOR/güRQEMEESTER EN WETHOUDERS* r 9 o - ^ \%*ii I O n d e r w e r p : Redichemse Waard. B ijlag en : Op verzoolt

Nadere informatie

_ FONDAMENTSTEENEN / SPEL-ENLEESBOEK, VOOR. De Afrikaansche Jet1gd. JliiJN J3oEK MET JwAALF J--ETTEf\S. VlcJFfdE ldi{uk.

_ FONDAMENTSTEENEN / SPEL-ENLEESBOEK, VOOR. De Afrikaansche Jet1gd. JliiJN J3oEK MET JwAALF J--ETTEf\S. VlcJFfdE ldi{uk. _ FONDAMENTSTEENEN. ---- / SPEL-ENLEESBOEK, VOOR De Afrikaansche Jet1gd. JliiJN J3oEK MET JwAALF J--ETTEf\S. VlcJFfdE ldi{uk. De Serie Spel~ en Leesboekjcs die ik mij voorstel onder den titcl van " Fonda.ruentst

Nadere informatie

9. Ik w eet hoe ik m oet om gaan m et pijn. 10. Ik w eet hoe ik m oet om gaan m et m oeheid. 11. Ik w eet hoe ik m oet om gaan m et andere licham elij

9. Ik w eet hoe ik m oet om gaan m et pijn. 10. Ik w eet hoe ik m oet om gaan m et m oeheid. 11. Ik w eet hoe ik m oet om gaan m et andere licham elij Individueel Transitieplan voor Jongeren N aam : D atum van invullen: 1. Ik kan m ijn A. M IJN A A N D OEN IN G aandoening beschrijven. 2. Ik begrijp w at m ijn arts vertelt. 3. Ik w eet w elke m edicijnen

Nadere informatie

Planschaderecht en privaatrechtelijk schadevergoedingsrecht

Planschaderecht en privaatrechtelijk schadevergoedingsrecht Planschaderecht en privaatrechtelijk schadevergoedingsrecht Een in te rn rechtsvergelijkende studie Comparing Compensation in Spatial Planning Law and Private Law P r o e f s c h r i f t ter verkrijging

Nadere informatie

MKB-vriendelijk aanbesteden 14 November 2014

MKB-vriendelijk aanbesteden 14 November 2014 MKB-vriendelijk aanbesteden 14 November 2014 H.C.A. Zwitserloot Beng, inkoopmanager Bizob Opgericht door de deelnemende gemeenten 2003; Bizob is van en voor de 18 gemeenten, daarnaast werken wij voor organisaties

Nadere informatie

Nieu s rief jeugdopleidi g

Nieu s rief jeugdopleidi g Nieu s rief jeugdopleidi g ZATERDAG MAART JAARGANG, NR VOORBEREIDINGEN SEIZOEN - GESTART O da ks dat het huidige seizoe og olop gaa de is, zij de oor ereidi ge op het ieu e seizoe al a start. Door hier

Nadere informatie

Principe verzoek tot het verlenen van een vergunning voor het realiseren van een zonne-energie park in de Gemeente Tiel.

Principe verzoek tot het verlenen van een vergunning voor het realiseren van een zonne-energie park in de Gemeente Tiel. gemeente Tiel ontvangen op: 31-07-2017 *BD00025649* BD00025649 Principe verzoek tot het verlenen van een vergunning voor het realiseren van een zonne-energie park in de Gemeente Tiel. Opgesteld door Frans

Nadere informatie

Test je kennis! Lees de tekst over de Tweede Kamer op Wikikids en doe daarna de quiz op

Test je kennis! Lees de tekst over de Tweede Kamer op Wikikids en doe daarna de quiz op erkiezingen p 15 maart 2017 vinden er verkiezingen voor de weede amer plaats. ormaal zijn er één keer in de vier jaar verkiezingen voor de weede amer. aar als het kabinet gevallen is door een kabinetscrisis,

Nadere informatie

Leest de B ro c h u re s ra n H.GORTER

Leest de B ro c h u re s ra n H.GORTER Leest de B ro c h u re s ra n H.GORTER w ert eigen aandeelen op t e koópen, waardoor weer s tijg in g o n ts ta a t, en v$n de s tijg in g door verkoop weder te p r o fite eren. Op deze maniér sla a g

Nadere informatie

MINISTERIE VAN LANDBOUW. Bestuur voor Landbouwkundig Onderzoek. Rijkscentrum voor Landbouwkundig Onderzoek - Gent

MINISTERIE VAN LANDBOUW. Bestuur voor Landbouwkundig Onderzoek. Rijkscentrum voor Landbouwkundig Onderzoek - Gent MINISTERIE VAN LANDBOUW Bestuur voor Landbouwkundig Onderzoek Rijkscentrum voor Landbouwkundig Onderzoek - Gent RIJKSSTATION VOOR ZEEVISSERIJ Oostende Directeur : P. HOVART OZONATED WASHING WATER : NO

Nadere informatie

Instructie excelmeetinstrument Op Eigen Benen Vooruit In het datam anagem entprotocolen het voorbeeld m eetplan (bijlage IIprojectplan)w ordt verw ezen naar excelsheets voor het m eten van de centrale

Nadere informatie

De competenties van de nieuwe burgemeester van Helmond: het oordeel van de burger

De competenties van de nieuwe burgemeester van Helmond: het oordeel van de burger De competenties van de nieuwe burgemeester van Helmond: het oordeel van de burger Onderzoek en Statistiek, februari 2012 Inleiding Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek Gooitske Marsman Februari 2012

Nadere informatie

Schoolkrant. December 2016

Schoolkrant. December 2016 Schoolkrant December 2016 De Groep kleutergroepen 4 De Groep kleutergroepen 4 De Groep kleutergroepen 4 De Groep kleutergroepen 4 De Groep kleutergroepen 4 De Groep kleutergroepen 4 De Groep kleutergroepen

Nadere informatie

OCTOPUS ALS LEERLING

OCTOPUS ALS LEERLING Afb. 1. Zwemmende Octopus vulgaris Lam. De oogspleet blijft ongeacht de stand van het lichaam en dus ook tijdens het zwem m en horizontaal. OCTOPUS ALS LEERLING D it artikel is een bew erk ing van het

Nadere informatie

[ i n w i l l i g i n g o n t g r o n d i n g s a a n v r a a g d o o r O S* *

[ i n w i l l i g i n g o n t g r o n d i n g s a a n v r a a g d o o r O S* * standpunt B & W I g e e n m e d e w e r k in g a a n w i j z i g i n g "bes t e m m in g s p la n t b v a a n l e g n ie u w e g e u l, e n "b e z w a a r t e g e n [ i n w i l l i g i n g o n t g r o

Nadere informatie

TEKENLIJST SPIJKERSCHRIFT

TEKENLIJST SPIJKERSCHRIFT TEKENLIJST SPIJKERSCHRIFT Dit is een vereenvoudigde lijst met spijkerschrifttekens uit Mesopotamië. Deze lijst maakt het mogelijk de tijdens de workshop Graven om te Weten bestudeerde tablet te vertalen.

Nadere informatie

Ik ben blind. Het vertrouwen van mijn werkgever in mij ook.

Ik ben blind. Het vertrouwen van mijn werkgever in mij ook. I brailleliga Ik ben blind. Het vertrouwen van mijn werkgever in mij ook. WJH llül in: Je hoeft niet altijd goed te kunnen zien om goed te w erken. De Brailleliga begeleidt blinde en slechtziende personen

Nadere informatie

HERVERPANDING REPLEDGE OF COLLATERAL. ter verkrijg in g van de graad van doctor aan de Erasmus U niversiteit Rotterdam

HERVERPANDING REPLEDGE OF COLLATERAL. ter verkrijg in g van de graad van doctor aan de Erasmus U niversiteit Rotterdam HERVERPANDING REPLEDGE OF COLLATERAL P ro e fs c h rift ter verkrijg in g van de graad van doctor aan de Erasmus U niversiteit Rotterdam op gezag van de rector magnificus Prof.dr. H.G. Schmidt en volgens

Nadere informatie

ZEEAQUARIUM TEMPERATUUR

ZEEAQUARIUM TEMPERATUUR ZEEAQUARIUM TEMPERATUUR D o o r J.H. L O G E M A N N. IN L E ID IN G T en e in d e enig b egrip te k rijgen van de tem p e ra tu u rb eh o e fte n van p la n te n en d ieren in het zeea q u a riu m, zullen

Nadere informatie

Jim Butcher. Stormnacht. U itg ev erij D e V lieg end e H olland er

Jim Butcher. Stormnacht. U itg ev erij D e V lieg end e H olland er Stormnacht Jim Butcher Stormnacht U itg ev erij D e V lieg end e H olland er U itg ev erij D e V lieg en d e H o lla n d er s telt a lles in het w erk o m o p milieuv rien d elijk e en d uurz a me w ijz

Nadere informatie

De Kerstboomballenbeer

De Kerstboomballenbeer e Kerstoomalleneer aar is hi eer de kerstoomalleneer Met itte rode gele en ook laue kerstoomallen aar is hi eer de kerstoomalleneer Hoe zal hi ons verrassen deze keer eze keer heeft die eer, a mevrou,

Nadere informatie

DRIEMASTER. Hans Hoogervorst Fadime Örgü Pro - Contra. Onthoofden is in het Midden-Oosten cultuur. Inclusief:

DRIEMASTER. Hans Hoogervorst Fadime Örgü Pro - Contra. Onthoofden is in het Midden-Oosten cultuur. Inclusief: DRIEMASTER verenigingsperiodiek van de V i -jaargang 57 - nummer 4 Inclusief: Hans Hoogervorst Fadime Örgü Pro - Contra Onthoofden is in het Midden-Oosten cultuur Colofon Hoofdredactcur Geert Jansen geert.jansen@jovd.nl

Nadere informatie

JAARREKENING 2018 STICHTING HISTORISCH MUSEUM EDE

JAARREKENING 2018 STICHTING HISTORISCH MUSEUM EDE JAARREKENING 2018 STICHTING HISTORISCH MUSEUM EDE Stichting Historisch Museum Ede Molenstraat 45, 6711AW Ede T: 0318-672748 E: info@historischmuseumede.nl W: www.historischmuseumede.nl INHOUDSOPGAVE Bestuursverslag

Nadere informatie

Ranglijst woongebied land van matena 1 januari 2019

Ranglijst woongebied land van matena 1 januari 2019 Toelichting Ranglijst woongebied land van matena 1 januari 2019 Hieronder treft u de geanonimiseerde ranglijst per 1 januari 2019 aan voor het woongebied van Land van Matena. Het betreft een momentopname.

Nadere informatie

OUDE GEVELANKERS TE NIEUWPOORT IN DE 17DE EN 18DE EEUW.

OUDE GEVELANKERS TE NIEUWPOORT IN DE 17DE EN 18DE EEUW. OUDE GEVELANKERS TE NIEUWPOORT IN DE 17DE EN 18DE EEUW. L. D E V L I E G H E R 0 T ijd en s de E erste W ereldoorlog, op 8 au gustu s 1915, steld e P. P oullet, M in iste r van W eten sch ap p en en K

Nadere informatie

geurt s /meertens Adres: Mathematisch Centrum, 2 e Boerhaavestraat 4 9, Amsterdam Telefoon: (020)947272 Kunsthandel: G a le rie S wa rt, Amsterdam

geurt s /meertens Adres: Mathematisch Centrum, 2 e Boerhaavestraat 4 9, Amsterdam Telefoon: (020)947272 Kunsthandel: G a le rie S wa rt, Amsterdam "1 geurt s /meertens p e rs o o n lijk : Leo Ge u rts (1 9 4 2, Den Haag) e n Lambert Meertens (1 9 4 4, A mst e r- dam) werken a l s programmeur b i j d e S t ic h t in g Mathematisch Centrum, Amsterdam.

Nadere informatie

HET N I E U W. V orige w eek w erd a a n a lle g ro o t. v a n v e rse zeevis. I k h eb de eer u m e d e te d e le n d a t

HET N I E U W. V orige w eek w erd a a n a lle g ro o t. v a n v e rse zeevis. I k h eb de eer u m e d e te d e le n d a t ! HET N I E U W I ERE J A A R G A N G - Nr 7 ri 19! 1 in e vf 60 betri :el. voor Ise Z en pali [1 PRIJS : 2 FR. R I J A G 17 F E B R U A R I 1950 1 2 3 4 ISSCHERUBLA 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Nadere informatie

De Stouwe Stichting voor Zorg- en Dienstverlening

De Stouwe Stichting voor Zorg- en Dienstverlening De Stouwe Stichting voor Zorg- en Dienstverlening Uitkomsten CQ-index Totaal aantal respondenten is 21 Zou u Kaailanden 6191 bij vrienden en familie aanbevelen? 1 2 3 4 1.1 Ervaringen m et m aaltijden

Nadere informatie

AUTEURSRECHT @ INTERNET. M arie-christine JANSSENS. Hendrik VA N HEES. UGf!

AUTEURSRECHT @ INTERNET. M arie-christine JANSSENS. Hendrik VA N HEES. UGf! AUTEURSRECHT @ INTERNET M arie-christine JANSSENS Hendrik VA N HEES m ' UGf! IN H O U D INHOUD I. IN L E ID IN G... 11 1. H et auteursrecht en zijn impact op het dagelijks leven... 11 2. H et auteursrecht

Nadere informatie

Borgerhout BIBLIOTHEEK

Borgerhout BIBLIOTHEEK 62-13 Borgerhout BIBLIOTHEEK 3 ü 3 i MODEL DER SCHELDE VAN HANSWEERT TOT OOSTERWEEL (verlengd Mod. 11 P ro ev en in verband m et de dw ars stro m en b i j m a^m m n_vloed_ter hoogte van_de_mttoqj^van_

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/36498

Nadere informatie

J A P U O I Z S E O G K G J V S Z H T J U Z V I O E U A L I G I T K U I H U U K O Z A E I Z J L O G P B E L V H P

J A P U O I Z S E O G K G J V S Z H T J U Z V I O E U A L I G I T K U I H U U K O Z A E I Z J L O G P B E L V H P 1 80 Cijfers(45) Beschikbare letters: A B E G H I J K L O S T U V J A U O I Z S E O G K G J V S Z H T J U Z V I O E U A L I V K I B G T H G I T K U O H B I I H U U K O Z A E I Z J L O G G J B A Z E S H

Nadere informatie

- 'f. Ldoor haar g eest vaä verjongd lib e r a lis m e -,wat n ie t t t verwon

- 'f. Ldoor haar g eest vaä verjongd lib e r a lis m e -,wat n ie t t t verwon BUSSUM f M. v"ï m M «1» Ü D ez«m ed ed e elin g en w orden - S «S a t t * *» w at v o o r d e fazere van b elan g Kan zijn. Op e e n v ra a g krijgt ie d o r d e z e m ed ed e elin g en 9 + re g a id to

Nadere informatie

N A T I O N A A L I N S T I T U U T V O O R DE S T A T I S T I E K DE BE LG-ISCHE Z E E V I S S E R I J IN

N A T I O N A A L I N S T I T U U T V O O R DE S T A T I S T I E K DE BE LG-ISCHE Z E E V I S S E R I J IN KONINKRIJK BELGIE MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN N A T I O N A A L I N S T I T U U T V O O R DE S T A T I S T I E K Leuvenseweg 44-1000 BRUSSEL Tel. : 513.96.50 DE BE LG-ISCHE Z E E V I S S E R I J IN

Nadere informatie

Reglement voor het gebruiken van het gemeentelijk materiaal

Reglement voor het gebruiken van het gemeentelijk materiaal Reglement voor het gebruiken van het gemeentelijk materiaal Algemeen Art.1. Het gem eent eb est uur st elt m at eriaal t er b eschikking van elke Moorsleed se vereniging of init iat ief voor inw oners

Nadere informatie

MiNiSTERiE VAN LANDBOUW. Bestuur voor Landbouwkundig Onderzoek. Kommissie voor Toegepast Wetenschappelijk Onderzoek in de Zeevisserij (T.W.O.Z.

MiNiSTERiE VAN LANDBOUW. Bestuur voor Landbouwkundig Onderzoek. Kommissie voor Toegepast Wetenschappelijk Onderzoek in de Zeevisserij (T.W.O.Z. MiNiSTERiE VAN LANDBOUW Bestuur voor Landbouwkundig Onderzoek Kommissie voor Toegepast Wetenschappelijk Onderzoek in de Zeevisserij (T.W.O.Z.) (Voorzitter : F. HEVENS, directeur-generaa!) ELECTRO-VtSSERU

Nadere informatie

B espreking op

B espreking op B espreking op 21-9 - 1972 I twmsnjg m u m m m 1 6 AUG 1972 Ingekomen PROJEKT MAATSCHAPPIJ SANDERSE N.V. CULEMBORG - ELISABETHDREEF 7 - TE L (03450) 2398 Bank Amro Bank - Culemborg Postrekening van de

Nadere informatie

m Page 1 of 12 Alle persberichten over Jouw 5-S terren R a d io F orest. Bron - F M R a d i o/ R a d i ov i s i e 0 4 d e c e m b e r 2 0 0 4 F orest: V a n D ex ters en U ltiem e K erstpla ten V a na

Nadere informatie

Geef alarm (druk alarmknop in, verwittig uw contactpersoon) Geef alarm (druk brandknop in, verwittig uw contactpersoon)

Geef alarm (druk alarmknop in, verwittig uw contactpersoon) Geef alarm (druk brandknop in, verwittig uw contactpersoon) 0. 1 1 0.00-0. -0 15.9-0 3.17-0.71-0.59 0.1 9 0. 1 7 0.31 0.2 5-0.44 0.21 0.3 5 0.20 0.1 1 0.32 0. 28 0.17 0. 0 4 R=7.5m Huls t-ha ag 3 b eto npaa ltje s -0.5 0-0.4 6 0.0 2-0.3 3-0.35 0.20-0. 29 B E ST

Nadere informatie

M een t 94 Postbu s 70012 in fo@ reken kamer.rotterd am.n l t 010 417 22 42 3000 K P R otterd am www.reken kamer.rotterd am.n l Visie R eken kamer R otterd am on s ken merk PH betreft 1 van 8 V isie R

Nadere informatie

LILLIE LOLLIE IN DE SNOEPJES TOVERTUIN Geschreven en geïllustreerd door PetraLouise Muris.

LILLIE LOLLIE IN DE SNOEPJES TOVERTUIN Geschreven en geïllustreerd door PetraLouise Muris. LILLIE LOLLIE IN DE SNOEPJES TOVERTUIN Geschreven en geïllustreerd door PetraLouise Muris. Leesboek voor kinderen 6+ Voorlezen vanaf 4 jaar Kleine zinnen, grote letters met lettergrepen. Alle werken van

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/87179

Nadere informatie

vuur a l s g e m e e n s c h a p p e l i j k e vi j a n d

vuur a l s g e m e e n s c h a p p e l i j k e vi j a n d vuur a l s g e m e e n s c h a p p e l i j k e vi j a n d G E M VUUR A L S E E N S C H A P P E L I J K E VI J A N D proefschrift ter v erk rijg in g v a n d e g ra a d v a n d octor a a n d e u n iv ersiteit

Nadere informatie

! " # $ " ( " ) " & "" ' " " * ' " +, ' . "/ ' " ' 1' ' ' ' " " - 3 4 ' " "

!  # $  (  )  &  '   * '  +, ' . / '  ' 1' ' ' '   - 3 4 '  M een t 94 Postbu s 70012 in fo@ reken kam er.rotterdam.n l t 010 267 22 42 3000 K P R otterdam w w w.reken kam er.rotterdam.n l Gem een te Rotterdam Gem een teraad d.t.k.v. de G riffie Coolsin gel 40

Nadere informatie

schip en wer ACHTENDERTIGSTE JAARGANG 25 JU N I 1971 NO. 13

schip en wer ACHTENDERTIGSTE JAARGANG 25 JU N I 1971 NO. 13 O vern em in g van a rtike len enz. zo n d e r toestem m ing van de u itg evers is verboden. Ja a ra bonnem e n t (bij v o o ru itbetalin g) ƒ 31,20, buiten N e d e rlan d ƒ 60,, losse num m ers ƒ 2, 1

Nadere informatie

St appenplan Aanvr agen subsidie Mobilit eit sf onds

St appenplan Aanvr agen subsidie Mobilit eit sf onds St appenplan Aanvr agen subsidie Mobilit eit sf onds Kunst educat ie Kost en in het kad er van m ob ilit eit w ord en o p b asis van ar t ikel 12:3 CAO Kunst ed ucat ie 2012-2013 voor 50% gesub sid ieer

Nadere informatie

1. K. S la g e r G e e r lig sla n d 2 S ta p h o r st. 23. Ja c. V issc h e r O u d e R ijk sw e g 394 R o u v e e n

1. K. S la g e r G e e r lig sla n d 2 S ta p h o r st. 23. Ja c. V issc h e r O u d e R ijk sw e g 394 R o u v e e n 1 KANDIIDATENLIIJJST 2010 1. K. S la g e r G e e r lig sla n d 2 S ta p h o r st 2. J. V issc h e r O u d e R ijk sw e g 235 R o u v e e n 3. ir. L. T a le n G e m e e n te w e g 33 S ta p h o r st 4.

Nadere informatie

Tijd om even een beknopte boom op te zetten

Tijd om even een beknopte boom op te zetten Tijd om even een beknopte boom op te zetten Beknopt Handboek Bedrijfstakpensioenfondsen Het Bedrijfstakpensioenfonds - Welke ondernemingen krijgen er mee te maken en wat zijn de nan i le risi o s wanneer

Nadere informatie

Onderzoek naar de maatschappelijke participatie van de Vlaamse 60-plusser.

Onderzoek naar de maatschappelijke participatie van de Vlaamse 60-plusser. Onderzoek naar de maatschappelijke participatie van de Vlaamse 60-plusser. Soort: Eindwerk in de Agogische Wetenschappen Student: Bieke Vens Promotor: Prof. Dr. D. Verté Opdrachtgever: vzw S-Plus Academiejaar

Nadere informatie

AUT HENT IEKE HERENWO NING MET 5 À 6 SLPK EN ZUIDGER. ST ADST UIN!

AUT HENT IEKE HERENWO NING MET 5 À 6 SLPK EN ZUIDGER. ST ADST UIN! AUT HENT IEKE HERENWO NING MET 5 À 6 SLPK EN ZUIDGER. ST ADST UIN! 8 3 7 0 B L AN KE N B E R G E a d re s o p a a n vra a g 4 2 9. 9 0 0, - re f. A10 3 0 AL G E M E E N R e fe re n ti e A10 3 0 B e s ch

Nadere informatie

borgerhout Afvalwaterafvoer Antwerpse ruien HUIDIGS FUnCTIE vnn dg Ruisn Gfl ESRGTS flfvoermetinжйd

borgerhout Afvalwaterafvoer Antwerpse ruien HUIDIGS FUnCTIE vnn dg Ruisn Gfl ESRGTS flfvoermetinжйd WATERBOUWKUNDIG LABORATORIUM borgerhout Afvalwaterafvoer Antwerpse ruien HUIDIGS FUnCTIE vnn dg Ruisn Gfl ESRGTS flfvoeretinжйd Vlaas Waterbouwkundig Laboratoriu M inisterie van de Vlaase Geeenschap Departeent

Nadere informatie

BELGISCHE ECONOMISCHE STATISTIEKEN

BELGISCHE ECONOMISCHE STATISTIEKEN o NATIONALE BANK VAN BELGIË AFDELING STUDIËN EN DOCUMENTATIE BELGISCHE ECONOMISCHE STATISTIEKEN 1941-1950 DEEL I Verschijnt om de tien jaar NATIONALE BANK VAN BELGIË Afdeling Studiën en Documentatie T

Nadere informatie

Ko p i e e r b l a d e n

Ko p i e e r b l a d e n Ko p i e e r b l a d e n w o o r d en s c h ato nt w ik k el ing We r k w i j zen voor groep 1-4 van de basisschool M a ri jke Kienstra w o o r d en s c h ato nt w ik k el in g We r k w i j zen voor groep

Nadere informatie

T IJD SC H R IF T VAN HET R ADIOGEN OOTSCH AP

T IJD SC H R IF T VAN HET R ADIOGEN OOTSCH AP T IJD SC H R IF T VAN HET NEDERLANDS R ADIOGEN OOTSCH AP TIJDSCHRIFT VAN HET NEDERLANDS RADIOGENOOTSCHAP DEEL X V UITGEGEVEN DOOR HET N E D E R L A N D S RADIOGENOOTSCHAP N ederlands R adiogenootschap»

Nadere informatie

O tn N. https://db3prd0611.outlook.com/owa/info~dewaardwerkt.nl/ Aan de leden van de Raad

O tn N. https://db3prd0611.outlook.com/owa/info~dewaardwerkt.nl/ Aan de leden van de Raad Aan de leden van de Raad Geachte raad, E-mail Bijgaand ontvangt uw raad de motie Schijnconstructies Agenda Arbeidsmigranten van de raad van Westland. Deze motie is op 22 januari 2013 door de raad van Westland

Nadere informatie

Nederlands Radiogenootschap

Nederlands Radiogenootschap Tijdschrift van het Nederlands Radiogenootschap DEEL 25 No. 4 1960 T E N G E L E ID E H e t4 0 - ja r ig Ju bileu m v an h e t N e d e rla n d s R a d io G e n o o ts c h a p h e b b e n wij g em een d

Nadere informatie

0.44 12.58 20 M ame plaa gooi. doi ; raii

0.44 12.58 20 M ame plaa gooi. doi ; raii VIJFDE JAARGANG - Nr 10 15 P R IJS VRÜJDAG 10 AART 1950 HET NIEUW 2 FR. VERSCHIJNT ELKE VRIJDAG - VISSCHERUBLAD ardí maa bel íe n b boo op i AART 1 W 10.20 22.4» 2 D 11.08 23.30 4 5 6 7 8 9 10 11 Z 0.07

Nadere informatie

Van dezelfde auteur. Ik ben Nu m m er V ier De kr a ch t v a n Zes

Van dezelfde auteur. Ik ben Nu m m er V ier De kr a ch t v a n Zes Van dezelfde auteur Ik ben Nu m m er V ier De kr a ch t v a n Zes Bezoek on ze in ter n etsite w w w.a w br u n a.n l v oor in for m a tie ov er a l on ze boeken en dv d s. Pittacus Lore Zes Het begin

Nadere informatie

HET PROBLEEM TE KOOP TE HUUR EN ER IS ZOVEEL KEUS!!

HET PROBLEEM TE KOOP TE HUUR EN ER IS ZOVEEL KEUS!! HET PROBLEEM TE KOOP TE HUUR EN ER IS ZOVEEL KEUS!! Een leegstaand b edrijfspand v erhuren/verkopen is n iet m eer z o e envoudig a ls v oorheen. H ier zijn e en h ele h oop redenen v oor. E r s taat m

Nadere informatie

N ATIO N ALE BANK VAN BELGIË

N ATIO N ALE BANK VAN BELGIË N ATIO N ALE BANK VAN BELGIË BELGISCHE ECONOMISCHE STATISTIEKEN 1 9 6 0-1 9 7 0 DEEL I Toelichting NATIONALE BANK VAN BELGIË BELGISCHE ECONOMISCHE STATISTIEKEN 1 9 6 0-1 9 7 0 DEEL I Toelichting B E

Nadere informatie

INGEKOMEN STUKKEN (EXTERNE BRIEVEN t/m 31 januari 2013)

INGEKOMEN STUKKEN (EXTERNE BRIEVEN t/m 31 januari 2013) INGEKOMEN STUKKEN (EXTERNE BRIEVEN t/m 31 januari 2013) Behorende bij punt 4 van de agenda Van de vergadering van de raad gehouden op 26 februari 2013 Nr. adressant datum onderwerp besluit 1. Gemeente

Nadere informatie

' De Stormvloed van 1 Februari 1953

' De Stormvloed van 1 Februari 1953 ) \ I PROVINCIERAAD VAN ANTWERPEN ' De Stormvloed van 1 Februari 1953 Rede uitgesproken door ahr R. DECLERCK Gouverneur der Provincie bij de opening van de gewone Zittijd op 1 Oktober 1953, Vlaams Instituut

Nadere informatie

ZEER GO ED GELEGEN BEDRIJFSGEBO UW MET MAGAZIJN - AT ELIERRUIMT E - KANT O O R

ZEER GO ED GELEGEN BEDRIJFSGEBO UW MET MAGAZIJN - AT ELIERRUIMT E - KANT O O R ZEER GO ED GELEGEN BEDRIJFSGEBO UW MET MAGAZIJN AT ELIERRUIMT E KANT O O R 8 8 0 0 R O E S E L AR E a d re s o p a a n vra a g P R I J S O P AAN VR AAG re f. P 0 2 3 8 AL G E M E E N R e fe re n ti e P

Nadere informatie

Belastingen en heffingen in de luchtvaart. Sam envatting

Belastingen en heffingen in de luchtvaart. Sam envatting Sam envatting Terugkerende discussie Belastingen en heffingen voor vliegverkeer zijn een terugkerend onderwerp van discussie. Voorstanders van belastingen vinden het onrechtvaardig dat de internationale

Nadere informatie

S a m e nw e r k i n g e n s t r u c t u r e l e f o r m a t i e e x t e r n e v e i l i g h e id E i n d r a p p o r t a g e

S a m e nw e r k i n g e n s t r u c t u r e l e f o r m a t i e e x t e r n e v e i l i g h e id E i n d r a p p o r t a g e S a m e nw e r k i n g e n s t r u c t u r e l e f o r m a t i e e x t e r n e v e i l i g h e id E i n d r a p p o r t a g e P r o v i n c i e L i m b u r g 23 april 2 0 0 7 D e f i n i t i ef r a p p

Nadere informatie

TIJDSCHRIFT VAN HET N E D E R L A N D S ELEKTRONICA-

TIJDSCHRIFT VAN HET N E D E R L A N D S ELEKTRONICA- TIJDSCHRIFT VAN HET N E D E R L A N D S ELEKTRONICA- EN R A D IO G E N O O T S C H A P TIJDSCHRIFT VAN HET nederlands elektronica - en radiogenootschap D E E L 31 1966 U itgegeven door het N E D E R L

Nadere informatie

GEBRUIKSAANWIJZING TOPRO TROJA 150 EN ECCO ROLLATOR

GEBRUIKSAANWIJZING TOPRO TROJA 150 EN ECCO ROLLATOR GEBRUIKSAANWIJZING TOPRO TROJA 150 EN ECCO ROLLATOR TOPRO ART. No. 814750 TOPRO TROJA 150 814770 TOPRO ECCO 2 We lk om Ga ra n tie 3 On d e rd e le n Top ro rolla tor Te c h n is c h e g e g e v e n s

Nadere informatie

m * persdienst verint Verantwoording v r i jw i l l i g e b ijd r a g e n 33 Nov. *35-27 Ja n. *36.

m * persdienst verint Verantwoording v r i jw i l l i g e b ijd r a g e n 33 Nov. *35-27 Ja n. *36. v Verantwoording v r i jw i l l i g e b ijd r a g e n 33 Nov. *35-27 Ja n. *36. d. J. te V. ƒ 2.5 0 R.L.W. te A. ƒ 0.50 + 0.2 5 Gebr. Sch. te A. ƒ 1. - + ƒ 0.5 0 Sp. te A. ƒ 0.50 Onbek. te A. ƒ 0.1 0 v

Nadere informatie

Advies 2 7 JAN Gemeente Texel Besluit. Doelenboom. Consequenties. Bijlagen T e r in z a g e 0.

Advies 2 7 JAN Gemeente Texel Besluit. Doelenboom. Consequenties. Bijlagen T e r in z a g e 0. Gemeente Texel 20150410-1045 201504101045 2 7 JAN. 2015 Advies Num m er Behandeischema eaw 27-01-2015 Raadscommissie N.v.t. Gemeenteraad N.v.t. Portefeuillehouder E. Hercules Definitieve vaststelling regeling

Nadere informatie