Bijdrage Jan Nagel Algemene Politieke Beschouwingen Eerste Kamer 30 oktober 2018

Transcriptie

1 Bijdrage Jan Nagel Algemene Politieke Beschouwingen Eerste Kamer 30 oktober 2018 In een modern sprookje wordt verteld dat iedereen die in Lekkerland woont, er op vooruit gaat. We zien een dansend mannetje, die verdacht veel op onze premier lijkt, en die zingt: het is maar goed dat niemand weet, dat ik leugenbeestje heet. Het is waar dat nu de economische groei stijgt, het komend jaar vooral de werkenden, die de afgelopen jaren ook achteruit zijn gegaan, volop worden aangemoedigd stevige verhogingen te vragen. In schril en asociaal contrast zullen de gepensioneerden de komende jaren er verder op achteruit gaan en eind volgend jaar is de dreiging van pensioenkortingen voor vele Nederlanders een reëel gevaar. En volstrekt onnodig. Laten we eens objectief in kaart brengen wat er de afgelopen tien jaar is gebeurd. De Eerste Kamerfractie van 50PLUS heeft het NIBUD recent opdracht gegeven op een rij te zetten hoe de koopkrachtontwikkeling van werkenden en gepensioneerden van 2010 tot 2019 is. Het enkele dagen geleden ontvangen en volledige rapport is in te zien op de website van 50PLUS. Gepensioneerden met een klein pensioen tot euro per jaar zijn er in die periode op vooruit gegaan. Maar bij een hoger aanvullend pensioen treedt koopkrachtvermindering op. Ook werkende gaan er in de meeste gevallen op achteruit, maar minder dan gepensioneerden. In de periode is de loonstijging 11,3% tegenover een indexatie van de pensioenen van -0,6%. Een verschil van 12%! Ook uit andere bron weten we dat het verschil in koopkracht tussen werkenden en gepensioneerden zeer groot is. Op verzoek van 50PLUS bracht het CBS bijgaande grafiek uit over 2000 tot In die periode bleef de koopkracht van gepensioneerden ongeveer 40% achter bij werkenden. Het nieuwe NIBUD-rapport becijfert dat de prijzen met 14,7% stegen en de huren met 20,8% De totaal gemiste indexatie was de afgelopen tien jaar ongeveer 15%. Het meest aangrijpend zijn de groepen met de grote verschillen. Neem de mensen met ongeveer een modaal inkomen. Een alleenstaande werkende ging er op jaarbasis 300 op achteruit, een alleenstaande gepensioneerde daarentegen ruim Nog groter is het verschil bij anderhalf keer modaal. Op jaarbasis ging een werkend paar er een dikke 800 op achteruit, een gepensioneerd koppel bijna Waarmee zeker wordt aangetoond dat het terecht

2 is dat de werkenden nu gaan profiteren van de toegenomen welvaart, maar dat het minstens zo gerechtvaardigd is dat de gepensioneerden naast de elk jaar verder oplopende gemiste indexatie (nu al 15%) in die welvaart delen en zeker niet in hun pensioenen gekort gaan worden. Dat zou onnodig, onrechtvaardig en eigenlijk krankzinnig zijn zoals we zullen aantonen. Daarom de duidelijke vraag aan de regering: wat gaat u doen om het verschil met de werkenden de komende jaren niet groter te laten worden, wat gaat u doen om de koopkracht van de gepensioneerden te repareren? RENDEMENT PENSIOENFONDSEN Want het is absurd dat de pensioenfondsen niet worden afgerekend op hun jarenlange rendement maar op basis van een kunstmatig laag gehouden rekenrente van 1%. Terwijl het toch zou moeten gaan om de werkelijke uitgaven en inkomsten en niet om een vreemde rekentafel. De cijfers liegen er niet om. Het grootste fonds ABP had in 2007 een vermogen miljoen, in 2017 was dat miljoen en inmiddels al weer miljoen. Het PFZW verdubbelde ruim ( naar ), het Bouwfonds ging 2,5 keer over de kop ( naar ) De als wat zwakkere broeders bekend staande metaalfondsen verdubbelden ongeveer. Het totale pensioenvermogen ging van in 2008 naar miljoen in Bij al deze fondsen zien we in tien jaar een gemiddeld jaar rendement van boven de 4% tot 8%. Er is geen hond meer in Nederland die nog begrijpt waarom deze asociale regels gehanteerd worden. De directeur van het Bouwfonds, David van As, vroeger zelf afdelingshoofd toezicht DNB, pleit openlijk voor minder regels, die te veel kosten en de gerechtvaardigde indexatie in de weg zitten. Dat het anders kan bewijst ons buurland België. Daar wordt wel rekening gehouden met de echte feiten en het werkelijke rendement en het te verwachten beleggingsrendement. Daar wordt wel uitgegaan van een rekenrente van 3,5% en daar kan wel geïndexeerd worden. Daar mag bij een dekkingsgraad van 110% volledig geïndexeerd worden. Maar in Nederland dreigen in de winter 2019 kortingen. Daarom vragen we de regering nog eens dringend te kijken naar de 50PLUS-initiatiefwet ingediend door het Tweede Kamerlid van Rooijen, die onnodige pensioenkortingen wil voorkomen door een tijdelijke bodem van 2% rekenrente. Een uiterst gematigd en rechtvaardig voorstel. Eén zwaluw maakt nog geen zomer, maar één Koolmees maakt straks wel een barre winter voor de ouderen. Daarom de vraag: is de regering bereid eens serieus naar het Belgische model te kijken? De dalende lijn op de beurzen heeft bij de gevolgde rekenmethode gevolgen. Eind vorige week (26 oktober) bleek (desgevraagd) volgens pensioenfonds Aon de maand oktober liefst een daling van 3% te tonen in de actuele dekkingsgraad. Het ontbreekt deze regering aan daadkracht en belangstelling voor ouderen. Minister Koolmees doet of hij broedt op een nieuw pensioenstelsel, maar in feite zit hij alleen maar doodstil en vleugellam. Hij laat ook gewoon Nederlandse pensioenfondsen met hun kapitaal naar het veel aantrekkelijker België vertrekken. Dit buurland had een regelgeving waardoor eind 2017 de gemiddelde dekkingsgraad van de pensioenfondsen 124% was. De gevolgen blijven niet uit. Grote

3 Nederlandse pensioenfondsen van mulinationals verkasten zoals Exxon Mobil ( 2,6 miljard). Johnson&Johnson, Aon, Euroclear, Exxon Mobil. Uit Nederland vertrokken fondsen zagen hun dekkingsgraad na de verhuizing naar België met 11% stijgen. Het is struisvogelpolitiek dit niet te willen zien. De Belgische pensioensector groeit enorm na waardeoverdrachten uit Nederland. Volgens de Belgische toezichthouder FSMA verdubbelde het vermogen van grensoverschrijdende fondsen in 2016, in 2017 zette die groei zich voort met Nederland als hoofdsponsor. Kan de regering ons een overzicht geven van alle pensioenfondsen die naar België zijn vertrokken en aangeven om hoeveel miljard dit gaat? En waarom willen we wel 2 miljard euro dividendbelasting offeren met het ten onrechte beloofde idee om multinationals hier te houden en laat de regering miljarden pensioenkapitaal zonder een vinger uit te steken de grens over gaan? Bron CBS 2018

4 Voorzitter, een apart punt is de vakantietoeslag voor AOW ers. Hoewel wettelijk is vastgelegd dat het vakantiegeld in Nederland minimaal 8% moet zijn, was dat voor AOW ers 6,6 procent van het jaarinkomen. Maar dit jaar was het nog maar 6,3%. Een alleenstaande AOW er kreeg 15 euro minder vakantiegeld, AOW ers met een partner 22 euro minder. Die ten onrechte vermindering kwam door een ingewikkelde belastingontwikkeling waarvan het Rijk profiteerde. In totaal werden drie miljoen mensen hierdoor getroffen. Geen echte beleidskwestie maar zoals de hoofdredacteur van de Geldgids Reinout van der Heijden in de Volkskrant schreef een gevolg van de voortdenderende overheidsmachine, ongevoelig voor de gevolgen en te complex om gecorrigeerd te worden door de Tweede Kamer. Een pure mechanische handeling die hij een blunder noemt. Op termijn wordt het probleem opgelost door de omschakeling naar minder belastingschijven. Maar dat betekent dat ook volgend jaar mei de AOW ers minder vakantiegeld krijgen omdat het vakantiegeld over de maanden mei tot en met december 2018 nog op de oude manier berekend wordt. 50PLUS vraagt de regering om deze beleidsmatig onbedoelde zakkenrollerij ongedaan te maken en te zorgen dat de AOW ers, die toch al geen 8% vakantiegeld krijgen, volgend jaar mei niet benadeeld maar schadeloos gesteld worden. We hopen dat de regering op dit punt een toezegging zal doen en zullen anders hierover een motie indienen. Tot slot nog even een heel ander punt. Uit een recent onderzoek van Kantar/NIPO blijkt dat 70% van de 70plussers het openbaar vervoer zoveel mogelijk mijdt. Pro Rail voert een campagne voor veiliger reizen. Een punt blijft daarbij onderbelicht. De overvolle treinen en de situatie dat jongeren, die volledig in beslag worden genomen door hun elektronische apparaten, hun zitplaats niet afstaan aan ouderen die noodgedwongen hele trajecten moeten staan. Zou op dit punt niet eens een stukje bewustwording kunnen worden gepropageerd? We wachten de beantwoording van onze vragen graag af.

5