Kwalitatieve Methoden

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Kwalitatieve Methoden"

Elke de Wilde
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 sheets inleiding Kwalitatieve Methoden voor TCO h. mazeland, Rijksuniversiteit Groningen november 2003, TCO, MA CIW

2 begin: sheets uit Ragin, oa over (i) verband onderzoeksdoelen en type methodologie (kwal / kwan) (ii) verband hoeveelheden data en type methodologie (iii) lineaire conceptualisering kwantitatieve onderzoeksvormen, vs. non-lineaire cyclische, cumulatieve verloop kwalitatief onderzoek

3 fasering onderzoeksproces: analytische conceptualisering, het daadwerkelijke verloop is nietlineair, cyclisch, cumulatief voorbereidingsfase datavergaring data-analyse rapportage / validering

4 * fase 1: voorbereiding / conceptualisering fases S conceptualisering S datavergaring S analyse S validering

5 voorbereiding obv beschrijving /analyse eigen voorkennis bestaande theorie / literatuur expert raadpleging pilot study

6 Ordening / ontwikkeling ideeën bijv. dmv conceptuele kaart sensitizing concepts exploratieve conceptualisering aspecten conceptuele kaart - (ook, maar meer dan) inventariseren - ordenen, systematiseren, verbanden leggen - consistentie - anticiperende capaciteit - denk na over alternatieve conceptualiseringstypen, probeer die uit!* * je bent in een werkplaats bouwtekeningen aan het maken!

7 letten op (o.a.): wat voor soort data heb ik nodig om mijn soort kennisinteresses te bevredigen? kan ik dat soort data krijgen? passen de data bij mijn vragen? tot wat voor soort analyse dwingen de gekozen datatypen? wil / kan ik wel dat soort analyses doen? wat voor andere mogelijkheden zijn er? NB Stel je de onderzoekssituatie(s) zo concreet en zo realistisch mogelijk voor. Licht er de situaties uit die relevant zijn voor je vraagstelling (en je samplingbeslissingen!). Denk na wat voor data mogelijk zijn, en welke echt informatief zijn, - dwz bij zouden kunnen dragen aan het beantwoorden van je onderzoeksvraag. Denk er ook over na of eventuele verschillende soorten data elkaar echt aanvullen, of dat je er alleen maar een heel heterogene collectie van data mee krijgt. Een goede conceptualisering is geen ongeordende inventarisatie, maar helpt je bij je design, geeft je argumenten voor samplingbeslissingen, bepalen van het soort datavergaringsmethoden, en/of helpt je te anticiperen op relevante aspecten van het onderzoeksproces.

8 * fase 2 datavergaring fases conceptualisering datavergaring analyse validering

9 data-vergaring: gerapporteerde data (interview, panel) uitspraken over X, hoeft niet identiek te zijn aan X niet-gemanipuleerde data observatie (veldwerk / observatietypen)) technische registratie (opname) (segmentering / representatie)

10 aandachtspunten datakeuze: ¾ ecologische validiteit ¾ niet-experimenteel ¾ naturally occurring ¾ observer's paradox

11 datatypen, oa ¾ kwalitatieve interview ¾ observatie ¾ tekst-analyse (corpus teksten) ¾ taalgebruik in interactie dmv registratie en transcriptie (corpus transcripties)

12 sampling strategieën (Flick p.71): a priori complete collection theoretical sampling extreme case sampling typical case sampling maximal variation sampling intensity sampling critical case sampling sensitive case sampling convenience sampling primary / secondary selection + sheets Ragin: (i) sampling decisions in the research process (niet alleen tijdens datavergaringsfase, ook bij analyse (theoretical sampling), en bij presentatie / rapportage; (ii) overzicht verschillen theoretical / statistical sampling

13 bepaling omvang sample wanneer stop je? hoelang ga je door met nieuwe data verzamelen? op welke momenten besluit je om alsnog een bepaald type nieuwe data te gaan verzamelen? theoretische saturatie Een volgende geval levert geen nieuwe (relevante, analytische) gegevens meer op. Het principe van theoretische saturatie is zowel tijdens datavergaringsfase, als tijdens de analysefase van belang. Er is sprake van een onlosmakelijke wisselwerking: je kunt alleen maar dmv en tijdens analyse bepalen of een geval nog nieuw zicht op de zaak werpt.

14 triangulatie-niveaus: ¾ data ¾ methodisch ¾ analytisch (invalshoek) ¾ analisten (theoreticus onafhankelijke reproduceerbaarheid)

15 * fase 3 analyse fases S conceptualisering S datavergaring S analyse S validering

16 grofweg twee manieren van werken bij de analyse van collecties van data S ontwikkeling labelingsysteem Datagestuurd ontwikkelen van een categorieënsysteem. BGT hfst. 9; zie ook Ten Have's beschrijving van coderen in de Grounded Theory, syllabus. Gevaar: toch weer vaak richting inventariseren en tellen, bepalen en vergelijken van distributies. Simpele kwantificeringen dus. Na de ontwikkeling vh categorieënsysteem stopt de verkenning en doorgronding van het verschijnsel, en er is een gerede kans dat er vooral geturfd en geteld wordt. S patroonanalyse (analytische inductie) Stappen: (i) algemene patroon bepalen, (ii) beschijving en analyse patroonvariatie, (iii) uitdiepen en verrijken onderdelen PS Duncan & Fiske 1977: structural vs variable analysis

17 PATROONANALYSE Stappen: (i) het algemene patroon bepalen, (ii) beschijving en analyse patroonvariatie, (iii) uitdiepen verdere eigenschappen en relaties van relevante componenten Vgl. Ten Have's exploratieve corpusanalyse, syllabus. Pomerantz & Fehr (handelingsverloopbeschrijving single case analyse, kan een stap van patroonanalyse zijn). Voorbeeldanalyses syllabus: VdBrink, Mazeland (2x) patroonanalyses zijn in principe recursief: je kunt bijvoorbeeld eerst het globale patroon uitwerken (zoals de probleemoplossingsstructuur in de teambespreking, oefening week 8), en daarna weer het patroon van een bepaald interessant / relevant aspect daarvan gaan beschrijven (bijv. de manier waarop en de contexten waarin oplossingsvoorstellen gedaan worden, of de manieren waarop die afgewezen worden)

18 soorten studies patroonanalyse: single case studie - breed: bepaling relaties - diep: uitwerking afzonderlijke aspecten - contextspecificering - selectie relevante invalshoek hetzij meer data-, hetzij theorie-gestuurd - beslissingen tav beschrijvingsniveau('s) - eerder holistisch: alle aspecten en verbanden onderzoeken - verkennend, theorie-genererend collectiestudie (comparatief onderzoek) - isoleren beschrijvingsaspect - contextspecificering - verrijken dmv beschrijving specifieke aspecten - vergelijken met deels vergelijkbare verschijnselen - deviant case-analysis - uitputtendheid - quasi-statistics

19 De patroonanalyse van een collectiestudie is een vorm van ANALYTISCHE INDUCTIE Stappen: 1. globale definitie fenomeen 2. verkennende beschrijving patroon 3. detail-analyse per geval, steeds testen van het patroon. afhankelijk vh resultaat stap 3: 4. - hetzij herformulering patroon (stap 2), - hetzij herdefinitie fenomeen (stap 1) de stappen 3-4 (evt incl. 1 of 2) door middel van analyse bij elk volgend geval herhalen, en zo 5. toewerken naar patroon-stabilisering patroon testen en deviant-case analyses tot het punt van theoretische saturatie bereikt is (geen nieuwe kennis / inzichten), en/of waarop het corpus uitputtend beschreven is (exhaustiveness). 6. en naar patroon-verrijking dmv testen en deviant case analyse wordt de beschrijving ook steeds meer gespecificeerd, verrijkt en uitgediept.

20 * fase 4: rapportage validering fases S conceptualisering S datavergaring S analyse ƒ rapportage / validering

21 rapportage tekstmodel kwantitatief onderzoek ƒ vraagstelling / hypothese ƒ theorie ƒ data / methode ƒ resultaten ƒ discussie ƒ bijlagen tekstmodel kwalitatief onderzoek ƒ aandachtsgebied / verschijnsel ƒ theorie ƒ data / methode ƒ analyse ƒ samenvatting en discussie resultaten ƒ bijlagen: - zo mogelijk, volledige corpus, - zo nodig, deelanalyses

22 validering BGT, hfst 5, 4: ¾ betrouwbaarheid ¾ interne geldigheid ¾ externe geldigheid

23 3 niveaus van understanding Maxwell, hfst. 6 (in syllabus) descriptie (precisie, volledigheid) interpretatie (convergentie met dlnrs) theorie: afwijkende gegevens / alternatieve beschrijvingen / verklaringen / condities en contexten

24 checklist validiteit Maxwell, hfst. 6 (in syllabus) 1. modus operandi 2. zoek naar discrepanties / negative cases 3. triangulatie 4. feedback (collega onderzoekers, experts) 5. member checks 6. rich data (retrievability of data) 7. quasi-statistics 8. vergelijking met ander onderzoek

25 vragen ivm validiteit Flick 1998 resultaten gebaseerd op de data? inferenties logisch? structuur categorieën adequaat? methodologische keuzes verantwoord? onderzoeker bevooroordeeld? strategieën ter vergroting geloofwaardigheid?

26 Mehan's methodologische criteria Mehan 1979 ¾ convergentie tussen onderzoekersen deelnemersperspectief interactioneel niveau van analyse, begin met de principes waar taal- en tekstgebruikers zichzelf - bewust of onbewust - op richten en probeer aan te tonen dat er sprake is van zo'n oriëntatie (oftewel: probeer te bewijzen dat gehanteerde categorieën niet enkel onderzoekerscategorieën zijn, maar ook relevant voor deelnemers zelf) ¾ controleerbaarheid en re-activeerbaarheid van de data ('retrievability of data') ¾ uitputtende beschrijving van de data in het corpus geen kwantitatief verwaarloosbare resten, maar deviant case analysis

Vergelijkbare documenten

Kwalitatieve Methoden 2001/2

overzicht kernsheets cursus Kwalitatieve Methoden 2001/2 h. mazeland, Rijksuniversiteit Groningen februari 2002 begin: sheets uit Ragin, oa over (i) verband onderzoeksdoelen en type methodologie (kwal