Inhoudsopgave. Inleiding 13. Leeswijzer en website 23. Deel 1. Het diagnostisch proces. Inleiding deel I 33

Transcriptie

1 Inhoudsopgave Inleiding 13 Leeswijzer en website 23 Deel 1 Het diagnostisch proces Inleiding deel I 33 1 Het diagnostisch proces in perspectief De klinische cyclus Het diagnostisch proces in vogelvlucht 40 Conclusie 47 Voorbeeldopgaven 47 2 Methodisch werken De empirische cyclus, de regulatieve cyclus en het hypothesetoetsend model Hypothesen Falsifiëren: mogelijkheden verwerpen Verificatie: steun zoeken voor een bepaalde mogelijkheid Vertekeningen, vuistregels Voorwaarden om zo objectief mogelijk diagnostiek te verrichten 70 Conclusie 72 Voorbeeldopgaven 73 3 Diagnostiek verrichten is samenwerken Onwetendheid Echtheid Nieuwsgierigheid De psychologe als model Geduld: wanneer ingrijpen, wanneer wachten 82

2 8 Diagnostische vaardigheden voor psychosociale hulpverleners 3.6 De samenwerkingsrelatie en de professionele houding Cultuurverschillen Cliënten met beperkingen Het belangrijkste diagnostisch instrument ben jij zelf! 96 Conclusie 97 Voorbeeldopdrachten 99 4 De aanmelding De rol van de aanmelder Externe opdrachtgevers Ontvankelijkheid, juridische overwegingen, privacy Risico dat een cliënt zichzelf of een ander iets aandoet Wie uit te nodigen voor het eerste gesprek Rapportage 118 Conclusie 119 Voorbeeldopgaven Klachten inventariseren waar hebben de cliënten last van Houding Stadia van verandering Vragen Luisteren, samenvatten en doorvragen Het gesprek structureren: taxeren in rondes Controleren op volledigheid Taalkundige interventies en socratische vragen Taboes Rapportage 161 Conclusie 163 Voorbeeldopgaven 164

3 Inhoud 9 6 Hulpvragen wat er uitgezocht moet worden Wat verwachten de cliënten van jou? Welke typen hulpvragen zijn er zoal? Vraagstelling door een externe opdrachtgever Ordening brengen in de hulpvragen Rapportage 175 Conclusie 176 Voorbeeldopgaven Probleemdefiniëring vertalen naar psychologische termen Dilemma, probleem of stoornis Symptomen en syndromen Situatie of persoonlijkheid, volledigheid Beschrijving: wat is er aan de hand Taxatie van de ernst Rapportage 198 Conclusie 199 Voorbeeldopgaven Verklaren: oorzaak, gevolg en vicieuze cirkels Correlatie en significantie Oorzaak en gevolg, oftewel causaliteit Wat klachten in stand houdt Bekrachtiging Een aantal vicieuze cirkels Een theorie voor deze specifieke cliënten De onderzoeksfase Rapportage 232 Conclusie 232 Voorbeeldopgaven 233

4 10 Diagnostische vaardigheden voor psychosociale hulpverleners 9 Plan van aanpak: hoe kunnen de problemen worden opgelost Draagkracht en wat er goed gaat Draaglast en wat het aanpakken in de weg staat Mogelijkheden voor aanpakken Wanneer doorverwijzen? Indicaties wat wel en waarom Contra-indicaties wat niet en waarom niet Afwegen van meerdere opties Rapportage 255 Conclusie 255 Voorbeeldopgaven Adviesgesprekken Inleiden Visie: wat is er aan de hand, wat houdt het in stand Wat eraan te doen: tell and sell tell and listen Weerstand, socratisch motiveren en de judo-houding Behandelcontract afsluiten Rapportage 277 Conclusie 278 Voorbeeldopgaven Diagnosestelling en verslaglegging Categoriaal of dimensionaal? DSM-5-diagnosen ICD-10-diagnosen Verslaglegging en de rechten van de cliënten 290 Conclusie 292 Voorbeeldopgaven 293

5 Inhoud 11 Deel II Diagnostische instrumenten 295 Inleiding deel II Juist meten is preciezer weten Kwantitatieve en kwalitatieve bronnen van informatie Zou een ander tot dezelfde meting komen: objectiviteit Bij gelijke omstandigheden eenzelfde score: betrouwbaarheid Weet wat je meet: validiteit De meting: meetniveaus Verdelingen en standaardscores Vergelijken met vergelijkbare anderen: normen en normgroepen 319 Conclusie 320 Voorbeeldopgaven Tests en vragenlijsten Testgebruik Testselectie en de COTAN Interpretatie van testresultaten Cultuurvrije tests Overzicht van veelgebruikte tests en vragenlijsten 332 Conclusie 354 Voorbeeldopgaven Andere bronnen van informatie Het gesprek Gestructureerde interviews Observatie Assessment centers Literatuur- en dossieronderzoek 371 Conclusie 374 Voorbeeldopgaven 375

6 12 Diagnostische vaardigheden voor psychosociale hulpverleners Deel III Aanleren van diagnostische vaardigheden 377 Inleiding deel III Tips voor het aanleren van diagnostische vaardigheden Kennis, vaardigheden en houding Assertiviteit Doen in plaats van erover praten Aanleren is makkelijker dan afleren Leerprocessen Feedback, complimenten en kritiek Doelen stellen en halen Levenslang leren: supervisie, intervisie en specialisatieopleidingen 395 Conclusie 396 Voorbeeldopgaven 397 Slot 399 Literatuur 401 Register 409