Boomadvies m.b.t. bouwplannen Starterswoningen Dorpsstraat Huijbergen

Transcriptie

1 Boomadvies m.b.t. bouwplannen Starterswoningen Dorpsstraat Huijbergen Opdrachtgever : Gemeente Woensdrecht Adres : Huijbergseweg GC Hoogerheide Contactpersoon : Dhr. Nieuwenhuize Hoogerheide 6 augustus 2014 Rapportnummer : ES

2 1. Inleiding De gemeente Woensdrecht is voornemens starterwoningen te bouwen op het perceel van de voormalige kinderopvang aan de Dorpsstraat te Huijbergen. Het betreft twee blokken van elk 4 starterswoningen. Voor een van de te bouwen blokken staat een vrij grote eik ( Quercus robur) met een stamdiameter van 73 cm, en een kroonprojectie van ruim 20 bij 17 meter. De geplande woningen komen zeer dicht bij de boom te staan. De Gemeente Woensdrecht heeft daarom een opdracht tot een verkort onderzoek naar de gevolgen van deze plannen voor de boom gegeven aan Prop Boomtechniek. Doel is vast te stellen of er schadelijke gevolgen zijn voor de boom ( bovengronds dan wel ondergronds en eventueel voorstellen te doen om deze gevolgen te verminderen of uit te sluiten. Kortom: kan de boom (evt. met aanvullende voorwaarden) gehandhaafd blijven? In onderstaand rapport zijn de belangrijkste punten uitgewerkt. Voor nadere informatie of eventuele vragen over de inhoud van dit rapport kunt u altijd contact opnemen met de opsteller van dit rapport op telefoonnummer v.o.f. A.Prop beplantingswerken. Afdeling Prop Boomtechniek Erwin Suijkerbuijk Boomtechnisch medewerker Boom Starterswoningen Dorpsstraat Huijbergen

3 2. Werkwijze Bouwen bij bomen kan gemakkelijk boomschades veroorzaken, hieronder zijn de belangrijkste factoren benoemd. In het hoofdstuk resultaten worden de relevante punten voor deze situatie in Huijbergen nader uitgewerkt. 1. Bouwwerken binnen de kroon/wortel projectie Rond elke boom bevindt zich een (doorgaans niet zichtbare) kwetsbare zone waarbinnen t.a.v. de nieuwbouw randvoorwaarden gelden. Als kwetsbare zone wordt 1 meter buiten de kroonprojectie aangehouden. Binnen deze zone kunnen bouwwerken zowel boven, als ondergronds de groeiplaats nadelig beïnvloeden. 2. Mogelijke schade aan de stam of takken Denk hierbij aan aanrijschades, takbreuk of afzagen van in de weg zittende takken. 3. Chemische verontreiniging van de groeiplaats Indien binnen de kwetsbare zone bouwmaterialen worden opgeslagen, machines worden getankt of bijvoorbeeld materieel word gereinigd waardoor cement of spoelwater in de bodem komt kan deze verontreinigd worden. 4. verstoring van de bodemstructuur Het berijden van het maaiveld binnen de kwetsbare bodem of de opslag van materiaal of schaftketen onder of rond een boom kan gemakkelijk leiden tot bodemverdichting en/of toplaagverslemping. Verstoringen van de bodemstructuur hebben invloed op de water, - en zuurstofhuishouding van de bodem. Deze ogenschijnlijk kleine schades kunnen echter voor de toekomstige ontwikkeling van de boom grote gevolgen hebben. 5. Verhogen, verlagen verharden van het maaiveld Bij de aanpassing van het maaiveld binnen de kwetsbare zone aan de hoogte van de omgevende bebouwing/bestrating ontstaat het risico op verstoring van de bodemstructuur maar heeft ook gevolgen voor de luchthuishouding. Door het bestraten van de tot dan toe open grondsituatie worden delen afgesloten van de omliggende ruimte waardoor de indringing van vocht en zuurstof permanent worden veranderd. 6. Kans op wortelschade door graafwerken Het aanleggen van de nutsvoorzieningen bij nieuwbouw kan betekenen dat in de doorwortelde zone sleuven gegraven moeten worden, hierbij is de kans aanwezig dat de bestaande beworteling word beschadigd. Naast het feit dat er vaak ook voor de bouw al doorwortelbare ruimte wordt afgegraven en het oorspronkelijke maaiveld tot dicht bij de boom duurzaam word veranderd, heeft de boom alle nog in tact zijnde beworteling nodig om te overleven, hierdoor mag er niet in de doorwortelde zone worden gegraven. 7. (tijdelijke) verlaging grondwaterstand Indien voor het aanleggen van de fundering bronbemaling wordt geplaats waardoor de grondwaterstand plaatselijk word verlaagd, kan de boom niet meer bij het grondwater, een boom wortelt niet tot in het grondwater maar tot net daarboven, verlaging van de grondwaterspiegel kan betekenen dat de boom verdroogt en afsterft. Maatregelen om de boom voldoende van vocht te voorzien zijn dan noodzakelijk. Boom Starterswoningen Dorpsstraat Huijbergen

4 8. aantasting van de doorwortelbare ruimte en stabiliteitszone. Bomen hebben in verhouding tot hun kroonvolume hun wortelstelsel ontwikkeld, de hoeveelheid ervan is met het kroonvolume in balans, daarbij hoort tevens een bepaald aantal kuubs doorwortelbare bodem. Bij de uitvoering van een bouwplan wordt vaak dit doorwortelbaar volume beperkt, indien dit niet word gecompenseerd door er kwalitatief betere bodem voor aan te brengen word de balans onherstelbaar beschadigd en kan de boom nog jaren wegkwijnen alvorens af te sterven of aangetast te worden door ziektes en plagen. Boom Starterswoningen Dorpsstraat Huijbergen

5 3. Resultaten 1. Bouwwerken binnen de kroonprojectie Deze eik heeft een stamdiameter van 73 cm ( omtrek 229) en een kroonprojectie van 20.5 bij 17 meter, hetgeen betekent dat de kwetsbare zone ( +1,5m buiten de kroonprojectie) 335 m2 is. De minimale diameter voor stabilisatie bedraagt 7 tot 10x de stamdiameter (stadsbomenvademecum) en bedraagt hier dan ook een straal van 2.54 tot 3,65m vanaf het hart van de stam. De fundering en dakgoot van dit bouwwerk komt 2.95m vanaf de stam van de boom ( indien gebouwd zoals op de schets is weergegeven). De boom staat 7.78m vanuit de rand van de weg, de bebouwing komt (zoals in het veld ingemeten op een lijn tussen bestaande woning en elektriciteitshok), 10.73m vanuit hetzelfde punt aan de rand van de weg, het verschil ( ) = 2,95m. Daarmee komt de stabiliteitszone tot tegen de rand van de fundering of zelfs verder te liggen. De kroonprojectie komt op 10m vanaf het hart van de stam. Deze zal dus ook tot ruim boven de woning vallen. Aangezien er tot enkele jaren geleden ( vermoedelijk 2012) nog een gebouw stond op het perceel is niet te verwachten dat er aan die zijde grote voedingswortels zijn ontwikkeld, voorafgaand aan het bouwen zal een gecertificeerd European Treeworker de beworteling moeten snoeien aan de zijde van de te bouwen fundering. 2. Schade aan stam of takken Tijdens de bouw bestaat de mogelijkheid op beschadiging van de stam door aanrijschades door bouwmachines. De onderste grote tak aan de perceelszijde zal de bebouwing raken indien deze niet word gesnoeid. Snoeien van dergelijke dikke takken vraagt de deskundigheid van een opgeleid boomverzorger aangezien slecht afgezaagde takken ook slecht overgroeien. Ook het overige takhout kan door materieel/ steigers, machines etc. worden beschadigd tijdens de bouw. Afzetten van de kwetsbare zone en instructie van het bouwend personeel kunnen een hoop schades voorkomen. 3. Chemische verontreiniging. Door een goede opstelling van de bouwplaats kan voorkomen worden dat de kwetsbare zone verontreinigd raakt. 4. Verstoring van de bodemstructuur Er moet tijdens het bouwproces voorkomen worden dat de structuur van de kwetsbare zone wordt verstoord, hiertoe zijn tal van mogelijkheden. De helft van de beworteling bevindt zich thans onder het huidige trottoir en parkeerplaatsen langs de weg. Aan de andere zijde is thans een open grond situatie. Deze was tot 2012 bebouwd waardoor er aan die zijde vermoedelijk geen volledig wortelstelsel is ontwikkeld, ofwel de boom is reeds aangepast aan bebouwing aan die zijde. Er moet voorkomen worden dat er materieel en materiaal onder de boom op de stabiliteitszone kan komen en waar toch gereden moet worden ook de kwetsbare zone ontzien door druk verlagende maatregelen. Boom Starterswoningen Dorpsstraat Huijbergen

6 5. Verhogen, verlagen verharden van het maaiveld Het maaiveld t.p.v. de kwetsbare zone mag niet worden verhoogd, verlaagd of bestraat om de nu al beperkte open grond-situatie zoveel mogelijk te waarborgen, bij bestraten word ook een deel van de waardevolle teelaarde met wortels verwijderd en vervangen door cunetzand, vaak ook nog zout, dit leidt tot bodemvocht/zuurstofproblemen en het zout tot vergiftiging van de beschadigde boom ( chlorose en conditieverlies) 6 Kans op wortelschade door graafwerken Indien de voor de woningen benodigde nutsvoorzieningen allemaal onder of door de doorwortelbare zone worden gegraven zal de wortelkluit ernstig beschadigen. Om dit te voorkomen dient een alternatieve route voor de bekabeling te worden genomen, zodanig dat buiten de kwetsbare zone wordt gegraven. Daar waar noodzakelijkerwijs in de kroonprojectie moet worden gegraven, kan dit wellicht onder toezicht van een deskundig boomverzorger gebeuren en d.m.v. éénmalig ingraven van een mantelbuis waardoorheen andere bekabeling kan worden getrokken zonder te hoeven graven. Aanvullen van de bodemkwaliteit door de tekorten aan organisch materiaal in de bodem aan te brengen kan de hergroei van beschadigde wortels bevorderen. 7 (tijdelijke) Verlaging grondwaterstand Indien het noodzakelijk is bronbemaling toe te passen, dient de boom in de drogere periodes van water voorzien te worden om uitdroging te voorkomen. 8 Aantasting van de doorwortelbare ruimte en stabiliteitszone Deze boom staat op een zo korte afstand van de bebouwing dat er op alle mogelijke schades aan de doorwortelbare ruimte en stabiliteitszone een risico bestaat, de optelsom van alle schades zullen de uiteindelijke stabiliteit en toekomst van deze boom gaan bepalen. Door zorgvuldig alle opgesomde risico s te minimaliseren en daadwerkelijk in het veld op te volgen dient de doorwortelbare ruimte te worden beschermd en waar mogelijk verbeterd. Toekomstverwachting De boom is thans (augustus 2014) in goede conditie, de algemene indruk beoordeeld op bladkleur en scheutlengte is goed, ook de vitaliteit lijkt gezien de reactie op de sloop en grondwerken in 2012 voldoende tot goed. Het snoeien van één grote tak en het verwijderen van vermoedelijk 20% van de beworteling lijkt gezien de standplaats en conditie mogelijk mits aan alle overige randvoorwaarden word voldaan. Voor de boom meest gunstige maatregel Indien het bouwblok 5 meter naar achter gebouwd kan worden en aan de gestelde randvoorwaarden is voldaan, kan de boom in zijn huidige habitus gehandhaafd blijven, gaat er minder groeiplaats verloren en zal ook voor de toekomst de boom minder kans op beschadiging hebben. Daarnaast is deze boom van een dusdanige kwaliteit dat toekomstverwachting nog tientallen jaren of langer is. Boom Starterswoningen Dorpsstraat Huijbergen

7 4. Conclusie De bouw van deze starterswoningen hebben op diverse manieren effect op deze boom, een aantal van deze effecten zijn nadelig en sommige kunnen de boom dusdanig aantasten dat hij kan afsterven of verdrogen. Daarnaast zal voorafgaand aan de bouw een zeer grote tak moeten worden ingenomen of verwijderd, begeleidingssnoei in de komende jaren zal nodig zijn om overlast voor bewoners maar ook schade aan de boom te voorkomen. Bouwen zo dicht bij bomen is een dilemma dat in stedelijk gebied regelmatig voorkomt en wat ertoe heeft geleid dat er normen zijn opgesteld om dit voor zowel bouwers als boomdeskundigen in definieerbare banen te leiden. Het Norm instituut Bomen heeft het Handboek bomen KBB 2013 uitgegeven waarin de normen voor bouwen rond bomen staan beschreven in hoofdstuk 2. In deze specifieke situatie zijn een aantal randvoorwaarden die, mits goed uitgevoerd, bouwen zo kort bij deze eik mogelijk maken en waarbij de boom naar verwachting aan de toekomstverwachting kan blijven voldoen. De gevolgen van ingrepen boven,- zowel als ondergronds zijn nooit helemaal te voorspellen. Dit rapport pretendeert ook zeker geen garantie te zijn dat met de voorgestelde maatregelen de boom in de toekomst gehandhaafd kan blijven, echter dit geld voor alle ingrepen aan en rond bomen. Hieronder een korte opsomming van de randvoorwaarden. In een bijlage zijn de randvoorwaarden uitgebreider beschreven en gericht op de verschillende betrokken partijen voor, tijdens en na de bouw van de woningen. 1. Snoeien vóór de bouw door een vakbekwaam boomverzorger ( ETW) 2. De stabiliteitszone die op de hoek van het bouwwerk tot aan de fundering reikt dient goed in kaart gebracht en beschermd te worden, dit zal met het graven van de fundering enige aanpassingen in de werkwijze vergen. Er is wel enige compensatie voor de verloren gegane wortels nodig. ( watergeven bij droogte en bemesting) 3. Om de vrijgegraven beworteling kan een wortelscherm ervoor zorgen dat deze niet in/onder de fundering gaan groeien. Blootliggende wortels dienen te worden beschermd tegen uitdroging. 4. Fysieke afzetten van de stabiliteitszone en delen van de kwetsbare zone d.m.v. gekoppelde en afgesloten bouwhekken 5. Aanbrengen stambescherming rond stam en wortelvoet 6. Werkinstructie voor alle bouwpersoneel m.b.t. a. Geen materialen en materieel in de afgezette zone b. Niet graven in deze zone zonder toezicht boomdeskundige c. Niet rijden over de kwetsbare zone met machines en voertuigen d. Geen schadelijke stoffen in of nabij de boom 7. Bovengrond niet verstoren 8. Grondwaterstand gelijk houden of bij verlaging de boom in overleg met boomdeskundige voorzien van water 9. Aanvullende snoeiwerkzaamheden in overleg en uitgevoerd door ervaren boomverzorgers. 10. Indien de aannemer medeverantwoordelijk is voor de boom en deze onderdeel uitmaakt van het project handhaven bestaande boom is de kans groter dat de boom het ook overleeft en duurzaam gehandhaafd kan blijven. 11. Geen verhardingen direct onder de boom 12. Nadere voorwaarden voor de eindgebruikers m.b.t. graven, schuttingen en verhardingen.

8 Boom Starterswoningen Dorpsstraat Huijbergen 13. Opnemen voorwaarden toekomstige gebruikers 14. Na de oplevering van het bouwwerk, dient de boom een nabehandeling te krijgen a. (deels) Vervangen van slechte grond b. Aanbrengen bemesting/bodemverbetering c. Evt. water geven tot wortels hersteld zijn d. Evt. opvolgen eerste jaren d.m.v. halfjaarlijkse inspectie. Aanbeveling: Om de (onder)aannemer mede betrokken en aansprakelijk te maken is het opnemen van een boeteclausule bij wortel/tak/stambeschadiging aan te bevelen, hiermee word ook de aannemer ervan bewust dat er voor alle werken die de boom kunnen beschadigen schriftelijk overleg nodig is met de voor het project aangewezen boomdeskundige. Dit Rapport is opgesteld op 6 augustus 2014 door E.W.J.M. Suijkerbuijk, gecertificeerd European Treeworker, gecertificeerd European Tree Technician en boomveiligheidscontroleur. Hoogerheide, 6 augustus 2014 E.W.J.M Suijkerbuijk Boom Starterswoningen Dorpsstraat Huijbergen

9 Bijlagen: - Overzicht te bebouwen perceel - Vooraanzicht bouwblok A - Zijaanzicht Blok A - Foto s van de locatie en Boom - Foto (streetvieuw) 2010 met voorgaande bebouwing - Randvoorwaarden m.b.t. voorbereiding en nazorg - Randvoorwaarden en maatregelen tijdens de nieuwbouw - Regels voor de toekomstige eigenaren/bewoners

10 Foto s locatie

11 Foto voormalige bebouwing Bron Google Maps. Foto van september 2010

12

13 Randvoorwaarden m. b.t. voorbereiding en nazorg Om de boom zo goed mogelijk te behouden is het aan te bevelen een boomdeskundige (Standaard in Nederland minimaal met niveau European Tree Technician of gelijkwaardig)aan te stellen die het werk kan begeleiden dat in de nabijheid van of aan de boom word uitgevoerd. Hij of zij kan vanuit het belang van de boom mede beoordelen hoe werken zo kunnen worden uitgevoerd dat zowel de belangen van de nieuwbouw als die van de boom kunnen samengaan. Voorafgaand aan de bouw dient de boom gesnoeid te worden. Hierbij zal de grote tak aan de achterzijde geheel verwijderd moeten worden en de overige takken aan de zijde van de nieuwbouw enigszins te worden ingenomen om schade door steigers en materieel te beperken. Innemen tot maximaal polsdikte leidt niet tot verlies van kroonvolume en de boom zal er in enkele jaren van herstellen. Dergelijke snoeimaatregelen dienen uitgevoerd te worden door een ervaren boomverzorger. Voordat er graafwerken worden uitgevoerd is het raadzaam de beworteling goed in kaart te brengen. Zodra de fundering wordt gegraven kan dan gericht ondergronds worden gesnoeid en word voorkomen dat met een graafmachine steun en hoofd-voedingswortels worden afgebroken waarbij de kans op afscheuren tot aan de stam mogelijk is. Vooraf terugsnoeien van de beworteling kan dergelijke schade voorkomen. Ook hier geldt dat deze maatregelen vakkundigheid van een ervaren boomverzorger behoeven. De bij de graafwerken blootliggende en gesnoeide wortels moeten beschermd worden tegen uitdroging en voor de toekomst moet de bebouwing beschermd worden tegen ingroei van wortels, door een wortelscherm aan te brengen en aan te vullen met teelaarde, word deze uitdroging voorkomen, dit wortelscherm ( bijvoorbeeld van het merk rootbarrier) kan voor de toekomst tevens dienen als barrière tussen wortels en bebouwing. Wortelopdruk en schade aan ondergrondse infrastructuur kan daarmee grotendeels worden voorkomen. Tijdens de bouw zijn maatregelen nodig om de boom te beschermen tegen fysieke beschadiging, uitdroging en bodemverdichting, deze zijn beschreven in de bijlage maatregelen tijdens de bouw. Na oplevering van het werk is het aan te bevelen een nazorgtraject te starten, hierbij valt te denken aan watergeven (indien nodig) de inperking van de doorwortelbare ruimte te compenseren door de kwaliteit van de resterende doorwortelde zone te verhogen met een bemesting. Een bodemmonster kan uitsluitsel geven in de dosering en locatie van toe te voegen nutriënten in de bodem. De Gemeente Woensdrecht heeft haar bomen opgenomen in een inspectiesysteem waarbij periodiek een boomveiligheidscontrole word uitgevoerd, indien deze boom daarin is/wordt opgenomen en er jaarlijks (of twee maal per jaar) een extra controle plaatsvind om de eerste 3 jaar na de bouw het herstelproces te monitoren kan er tijdig worden bijgestuurd indien noodzakelijk.

14 Maatregelen tijdens de nieuwbouw De graafwerkzaamheden ten behoeve van de fundering, ondergrondse infrastructuur etc. in een straal van 5 meter om de boom dient voorafgaand aan de uitvoering doorgesproken te worden met de aangestelde boomdeskundige. In overleg kan dan de beste routing voor bekabeling worden vastgesteld en de grenzen van de fundering worden gewaarborgd met instandhouding van de beworteling. Om schade aan de stam te voorkomen dient de stam van stambescherming te worden voorzien, bijvoorbeeld m.b.v. drainagebuis en houten planken die van net boven de stamvoet tot 3m+mv word aangebracht. De stabiliteitszone dient deugdelijk en afsluitbaar te worden afgezet met bv gesloten bouwhekken en tot verboden zone te worden verklaard zodat er geen materialen en/of keten en containers kunnen worden geplaatst. Ook mag er niet over deze zone met materieel worden gereden, m.u.v. bij uitzondering, in overleg met boomdeskundige afgesproken maatregelen ter voorkoming van bodemverdichting. Om Iedereen die betrokken is bij de bouw ervan bewust te maken dat instandhouding van deze boom belangrijk is, is het raadzaam om bijvoorbeeld een toolboxmeeting met alle bouwpersoneel te houden waarin de beschermingsmaatregelen en afspraken uit dit rapport worden besproken. De bovengrond van de stabiliteitskluit mag niet worden verstoord, verhoogd of afgegraven. Het aanbrengen van bestrating op de stabiliteitskluit kan alleen indien er maximaal 15cm cunet wordt uitgegraven, 60% van de kluit onbestraat blijft en met lichte trilapparatuur word gewerkt. De verdichting van de ondergrond mag nooit de 3mpA overschrijden, dit kan leiden tot zuurstofgebrek in de bodem en afsterven van voedings en stabiliteitswortels. Indien er onontkomelijk kabels en leidingen onder de kluit door moeten, is de enige mogelijkheid de eenmalige aanleg van een buis onder begeleiding van een boomdeskundige waar doorheen in een later stadium de kabels en leidingen kunnen worden gelegd zonder graven in/onder de kluit. Om een en ander te borgen is het raadzaam dat de aannemer medeverantwoordelijk wordt gemaakt voor de instandhouding van de boom en de veroorzaker van een schade aan de boom (takbreuk, stamschade, wortelschade en/of verdichting van de bodem) middels een boeteclausule mede aansprakelijk te maken voor de gevolgen ervan. Boeteclausule: Bij schade aan de boom stellen aannemer en gemeente gezamenlijk de hoogte van het door de aannemer te vergoeden schadebedrag vast aan de hand van de richtlijnen van de NVTB (Nederlandse Vereniging van Taxateurs van Bomen) met een minimaal schadebedrag van 1000,=. Indien geen overeenstemming word bereikt, zal de soort schade en het schadebedrag vastgesteld worden door een beëdigd taxateur van de NTTB. De taxatiekosten zijn dan voor gezamenlijke rekening van zowel de aannemer als de Gemeente. Indien de schade vervanging en nazorg, dan wel verzorging van de boom tot gevolg heeft, komen de hieraan verbonden kosten voor rekening van de aannemer. Tenslotte is op te merken dat het wel of niet duurzaam in stand blijven van deze boom in zijn huidige habitus afhankelijk van de optelsom van alle beschadigingen die worden veroorzaakt voor, tijdens en na de bouw. Denk daarbij aan, taksnoei in de voorbereiding, aanleg fundering met wortelkap, aanleg eenmalige doorvoerbuis voor kabels en leidingen, verlaging van de waterstand bij bronneren en de verzorging tijdens de nazorg-periode en schades gemaakt door de aannemer. Technisch beschouwd is het mogelijk alle geplande werken uit te voeren mits alle partijen zorgvuldig omgaan met de geadviseerde maatregelen.

15 Regels voor de toekomstige eigenaren/bewoners Aan de Dorpsstraat te Huijbergen zijn op de locatie voormalige kleuterschool 8 starterswoningen gepland. In dit plan moet een volwassen Eik (Quercus Robur) ingepast worden. Het beleid van de gemeente is om deze boom te handhaven. Met het oog daarop zijn onderstaande regels opgesteld. Voor de bouw van de woningen is vastgelegd,- middels een onderzoek en rapportage door een erkend Boomtechnisch adviseur ( Rapportnr , d.d. 6 augustus 2014, opgesteld door Prop Boomtechniek, gecertificeerd door de EAC (European arboriculture Club)-, dat bouwen alleen mogelijk is onder een aantal strikte voorwaarden voor alle betrokken partijen, inclusief de eerste en latere bewoners. Nadat de nieuwbouw voltooid is en de woningen worden bewoond is het zaak dat de eigenaren van de woonpercelen, die binnen een afstand van 5m uit de stam zijn gelegen, onderstaande regels in acht nemen. Conform bijgevoegde tekening gaat het om drie percelen, te weten perceel 3, perceel 4 (beiden bouwblok 1) en perceel 5 (bouwblok 2).. Zowel boven als ondergronds dient de boom nu en in de toekomst dusdanig beschermd te worden dat er geen verstoring door menselijke invloed van het groeiproces plaats vindt en dat de instandhouding van deze boom wordt gewaarborgd. In een straal van 5m om het hart van de boom tot op 80cm diepte onder het maaiveld bevindt zich de stabiliteits-zone, hierin bevind zich de hoofd-wortelstructuur waaronder de stabiliteitswortels en een aanzienlijk deel van de voedingswortels. Deze ruimte mag niet worden verdicht (boven de 3MpA), afgegraven, verhoogd of verlaagd worden. Tevens is het van belang bij het plaatsen van een erfafscheiding dat zorgvuldig word bekeken of de te plaatsen palen de hoofdwortels niet raken en bij het plaatsen deze niet worden beschadigd of afgehakt. Het plaatsen van een betonnen/stenen doorlopende fundering (bijvoorbeeld t.b.v. een erfafscheiding), kabelsleuven of alle andere ondergrondse werken, zijn alleen mogelijk als daarbij de hoofdbeworteling niet word aangetast en er met instemming van een gecertificeerd boomdeskundige een plan is gemaakt waarbij de stabiliteit,conditie en vitaliteit van de boom niet word aangetast. Het aanbrengen van bestratingen/verhardingen is alleen mogelijk indien er nog minimaal 60% van de huidige open grond ook werkelijk open blijft zodat er voldoende zuurstof en vocht in de bodem kan indringen, de onderzijde van het cunet niet dieper dan 15cm diep is en er met een verharding word gewerkt die de indringing van hemelwater mogelijk maakt. In de bestrating dienen voldoende voegen en openingen aanwezig te zijn, denk daarbij aan klinkers, cobble stones en grind. Tegels groter dan 30x30 hebben te weinig voegen om voldoende hemelwater door te laten. Het cunetzand mag niet zout zijn (geen plaatzand uit de zee of schelde gebruiken).

16