Bomen Effect Analyse bij 7 kastanjes aan het Euterpeplein in Amersfoort

Transcriptie

1 Bomen Effect Analyse bij 7 kastanjes aan het Euterpeplein in Amersfoort Opdrachtgever: Hoorne Vastgoed Contactpersoon: J. (Jan) van Maanen Auteur: C (Kees) Flier Organisatie: Tree-O-Logic Datum: 30 januari 2013 Versienummer: 1

2 INHOUDSOPGAVE 1. SAMENVATTING INLEIDING SITUATIE EN PLANVORMING Actuele situatie Voorgenomen plannen METHODE VAN ONDERZOEK Visuele controle Groeiplaatsbeoordeling Toekomstverwachting BEOORDELING/RESULTATEN Visuele controle Groeiplaatsbeoordeling Toekomstverwachting CONCLUSIE ADVIES BIJLAGE 1. OBJECTFOTO BIJLAGE 2. SITUATIETEKENING MET BOOMNUMMERS BIJLAGE 3. NIEUWE SITUATIE MET NIEUWE BOOMLOCATIES Pagina 2 van 16

3 1 SAMENVATTING In opdracht van de heer. B. Koeslag, werkzaam bij Interveni Vastgoed Advies te Hoogland, is door Tree-O-Logic een Bomen Effect Analyse (hierna te noemen BEA) uitgevoerd ten behoeve van het slopen van het bestaande kerkgebouw, het realiseren van een supermarkt op deze plek en het aanpassen van het wegprofiel van de Randenburgerweg ter hoogte van deze locatie. In deze BEA is onderzocht of de 7 paardenkastanjes (Aesculus hippocastanum), die binnen de invloedsfeer van de geplande activiteiten staan, in het licht van de voorgenomen plannen behouden kunnen blijven. Na uitvoering van het onderzoek en in het licht van de voorgenomen plannen blijkt dat de zeven paardenkastanjes, met de aan Tree-O-Logic ter beschikking gestelde gegevens, niet duurzaam behouden kunnen blijven. De belangrijkste argumenten voor deze conclusie zijn: De matige tot slechte conditie van de bomen in combinatie met slechte groeiplaatsomstandigheden; Het realiseren van een laad en losstrook ten behoeve van de bevoorrading van de supermarkt, waardoor vier bomen op de rand van deze strook en de nieuw aan te leggen groenstrook komen te staan. Vanwege bovenstaande conclusie, zijn de gevolgen van de plannen op de bomen en de randvoorwaarden bij uitvoering van de werkzaamheden, niet in deze rapportage opgenomen. Geadviseerd wordt om de bestaande bomen te compenseren door nieuwe aanplant van bijv. Ulmus columella, Acer rubrum Scanlon of Platanus orientalis Minaret. Pagina 3 van 16

4 2 INLEIDING In opdracht van dhr. B. Koeslag, werkzaam bij Interveni Vastgoed Advies te Hoogland, is door Tree-O-Logic een BEA uitgevoerd ten behoeve van het slopen van het bestaande kerkgebouw voor de realisatie van een supermarkt op deze plek, en het aanpassen het wegprofiel van de Randenburgerweg ter hoogte van deze locatie. Deze BEA heeft betrekking op de 7 paardenkastanjes (Aesculus hippocastanum) die binnen de invloedsfeer van de geplande bouwactiviteiten staan. Een BEA dient duidelijke informatie te geven betreffende de volgende onderwerpen: Conditie, structuur en toekomstverwachting van de bomen; In kaart brengen van het bodemprofiel in het plangebied; Gevolgen van de geplande werkzaamheden voor de bomen; Randvoorwaarden bij de uitvoering van de werkzaamheden, uitgaande van duurzaam behoud van de bomen. Om een goede invulling te geven aan bovenstaande aspecten is het onderzoek uitgewerkt conform de systematiek van een BEA. De standaardvraag bij een BEA is: Kunnen de bomen, in het perspectief van de voorgenomen werkzaamheden, in hun huidige verschijningsvorm en op deze standplaats, duurzaam behouden blijven?. In de conclusie wordt antwoord gegeven op bovenstaande vraagstelling. Het onderzoek is uitgevoerd in januari 2013 door Kees Flier, werkzaam als Boomtechnisch adviseur (ETT) bij Tree-O-Logic, bureau voor onafhankelijk boomtechnisch onderzoek en advies. Pagina 4 van 16

5 3 SITUATIE EN PLANVORMING 3.1 Actuele situatie Het projectgebied betreft een perceel met daarop een kerkgebouw. Dit perceel is gelegen aan de kruising Euterpeplein en de Randenbroekweg. Ter hoogte van het kerkgebouw staan aan de Randenbroekweg 7 paardenkastanjes (Aesculus hippocastanum). Aan de zijde van het kerkgebouw staan 4 bomen, aan de overzijde van de weg de overige 3 bomen. De bomen staan in een grasstrook. Aan de zijde van het kerkgebouw is deze 2 meter breed, aan de overzijde van de weg 1.5 meter. De rijbaan bestaat uit asfaltverharding, de fietsstrook en trottoirs uit betontegels van 30 x 30 centimeter. De breedte van het trottoir aan de zijde van het kerkgebouw bedraagt ca. 2 meter. 3.2 Voorgenomen plannen De voorgenomen plannen bestaan uit het slopen van het kerkgebouw, en het realiseren van een nieuwe supermarkt. Tevens zal er ten behoeve van de supermarkt een laad en losstrook aangelegd worden aan de zijde van de Randenbroekweg. Dit heeft tot gevolg dat het wegprofiel aangepast moet worden. De aanpassing van het wegprofiel bestaat in het circa 2 meter opschuiven van de groenstrook en de rijbaan, van de te bouwen supermarkt af. Als gevolg hiervan worden de groenstrook en de fietsstrook aan de overzijde van de weg opgeheven. De bomen aan de zijde van de te bouwen supermarkt komen in de nieuwe situatie op de rand van de groenstrook, en de laad en losstrook te staan. De bomen aan de overzijde van de weg komen in het profiel van de nieuwe rijbaan te staan. Foto 1. Actuele situatie met kerkgebouw gezien vanuit de Randenburgstraat Pagina 5 van 16

6 4 METHODE VAN ONDERZOEK 4.1 Visuele controle Bij de visuele controle is gebruik gemaakt van een methode die bestaat uit een beoordeling van de conditie en structuur van de bomen. Deze methode is afgeleid uit het Stadsbomen Vademecum, deel 3A. Bij beoordeling van de conditie wordt o.a. gekeken naar bladbezetting, bladkleur, knopzetting en scheutlengte. Bij de conditiebeoordeling worden 4 klassen onderscheiden, namelijk: Goed: Redelijk: Matig: Slecht: boom vertoont een beeld dat van de soort verwacht mag worden onder goede groeiomstandigheden en op een goede groeiplaats; niet-optimale groei, maar de minder optimale omstandigheden hebben nog geen duidelijke negatieve gevolgen voor de verdere ontwikkeling van de boom; er is duidelijk sprake van negatieve gevolgen voor de verdere ontwikkeling van de boom, zoals beginnende scheutsterfte; duidelijk aftakelende boom, waarbij veelal sprake is van een ijle kroon met zware scheutsterfte, resulterend in veel en soms zwaar dood hout. Bij beoordeling van de structuur (stabiliteit en breukvastheid) wordt de boom rondom bekeken, volgens een vast patroon (kroon, stam, stamvoet), waarbij de volgende inspectiepunten worden beoordeeld (goed, redelijk, matig, slecht): Soortspecifieke eigenschappen (verhoogd risico takbreuk, onverenigbaarheid, etc.); Zichtbare symptomen van ziekten en/of aantastingen; Vruchtlichamen op of om de boom; Mechanische belasting (overhellende boom, onevenwichtige kroon, vorming reactiehout, etc.); Grondscheuren en/of wegzakken c.q. bodemopdruk van maaiveld rond de boom; Zichtbare afwijkingen van het bewortelingspatroon (oppervlakkige ontwikkeling stabiliteitswortels, vorming adventiefwortels, etc.); Externe verankeringen of steunen (boompalen, trekstangen, kroonverankeringen); Algemene onderhoudsstaat; Overige zichtbare afwijkingen. De beoordeling van de structuur wordt als volgt onderverdeeld: Goed: geen verzwakking van de structuur aangetroffen; Redelijk: eerste tekenen van structuurverzwakking; Matig: vrij ernstige structuurverzwakking; Slecht: ernstig verzwakte structuur. Pagina 6 van 16

7 4.2 Groeiplaatsbeoordeling Bomen Effect Analyse kastanjes Euterpeplein Amersfoort Door het uitvoeren van grondboringen of het maken van proefsleuven binnen de kroonprojectie van de bomen wordt de opbouw en samenstelling van de bodem, eventuele grondwaterstand in beeld gebracht. Vooral de opbouw en samenstelling van de bodem en eventuele grondwaterstand vormen een basis voor de beoordeling van de kwaliteit van de groeiplaats. 4.3 Toekomstverwachting Bij het beoordelen van de toekomstverwachting wordt onder meer gekeken naar de huidige conditie, structuur, groeiplaatsomstandigheden en herstelvermogen van de boom. Het gaat om een momentopname, waarbij uitgegaan wordt van gelijkblijvende omstandigheden. De gebruikte onderverdeling is als volgt: Goede toekomstverwachting: Redelijke toekomstverwachting: Matige toekomstverwachting: Slechte toekomstverwachting: minimaal 15 jaar; jaar; 5 10 jaar; minder dan 5 jaar. Pagina 7 van 16

8 5 BEOORDELING/RESULTATEN 5.1 Visuele controle Tijdens de visuele controle zijn 7 paardenkastanjes beoordeeld. De geschatte leeftijd van de bomen is 60 jaar. Hoewel de inschatting is dat alle bomen dezelfde leeftijd hebben, zit er verschil in boomgrootte. Zichtbaar bij alle bomen is de minimale scheutlengte van de laatste jaren. In vrijwel alle kronen is dood hout waargenomen, en diverse bomen vertonen afstervingsverschijnselen in de buitenzijde van de kroon. Bij boomnummer 7, de kleinste boom, is dit het duidelijkst zichtbaar. Bij boomnummer 3 is een aantal jaren geleden, waarschijnlijk door afsterving van de kroon, het kroonvolume verkleint. Bij twee bomen (nr. 2 en 5) is een (beginnende) aantasting van bloedingsziekte geconstateerd. Bij boomnummer 5 is op de stam een vruchtlichaam van de goudvliesbundelzwam (Pholiota aurivella) aangetroffen. Dit is zwak parasitaire schimmel die via (snoei)wonden en beschadigingen de boom binnendringt en op beperkte schaal witrot veroorzaakt. De resultaten van de visuele controle zijn samengevat in onderstaande tabel. De gebruikte nummering correspondeert met de nummering op de plattegrond in bijlage 2. Tabel 1. Visuele controle Structuur nr. boomsoort diameter conditie kroon stam stamvoet toekomstverw. opmerkingen Aesculus hippocastanum Aesculus hippocastanum Aesculus hippocastanum Aesculus hippocastanum Aesculus hippocastanum Aesculus hippocastanum Aesculus hippocastanum 48 matig Goed Goed Goed matig Afstervingsverschijnselen kroon, dood hout 41 slecht Goed Goed Goed matig Bloedingsplekken stam 40 slecht matig Goed Goed slecht Kroon fors verkleind 63 matig goed goed Goed slecht 52 matig goed redelijk Goed slecht Afstervingsverschijnselen kroon, dood hout Bloedingsplekken, Goudvl. bundelzwam, ingerotte snoeiwond 45 matig Goed Goed Goed matig Ingerotte snoeiwond, dood hout 31 slecht Goed Goed Goed slecht Afsterving kroon, dood hout 5.2 Groeiplaatsbeoordeling De groeiplaats waarin de bomen staan, bestaat aan beide zijden van de weg uit een grasstrook. Aan de zijde van het kerkgebouw is deze 2 meter breed, aan de overzijde van de weg 1.5 meter. Aan beide zijden van de weg zijn in de grasstroken 2 grondboringen gedaan om de bodemopbouw en -samenstelling van de groeiplaats te beoordelen. Zichtbaar is dat er nauwelijks sprake is van een goede humeuze toplaag, maar dat het humusgehalte na 10 cm al sterk afneemt tot geel/wit zand na 40 cm. Het grondwater bevindt zich op deze plaats hoog. De gemiddelde hoogste grondwaterstand (GHS) zit gezien de aanwezigheid van roestvlekken, op ca. 40 cm onder maaiveld. Tijdens het veldonderzoek bevond de actuele grondwaterstand zich op 70 cm diepte. Pagina 8 van 16

9 Boring 1 aan de zijde van het kerkgebouw: Diepte in cm -mv grondsoort Beworteling/grondwater 0-10 Intensief doorworteld met fijne en dikkere Matig humeus, matig fijn zand wortels Humusarm, matig fijn zand Intensief doorworteld met fijnere beworteling Invloed grondwater, roestvlekjes, niet of Matig fijn zand nauwelijks beworteling Matig fijn zand Grondwater, roestvlekken, leemhoudend Leemhoudend matig fijn zand Gereduceerd Foto 2. Grondboring 1 Boring 2 aan de overkant van de weg. Diepte in cm -mv grondsoort Beworteling/grondwater 0-10 Intensief doorworteld met fijne en dikkere Matig humeus, matig fijn zand wortels Humusarm matig fijn zand Intensief doorworteld met fijnere beworteling Invloed grondwater, roestvlekjes, niet of Matig fijn zand nauwelijks beworteling Matig fijn zand Grondwater, roestvlekken, leemhoudend Pagina 9 van 16

10 Foto 3. Grondboring Toekomstverwachting Op basis van de resultaten van de visuele controle en de beoordeling van de groeiplaats, blijkt dat onder gelijkblijvende groeiplaatsomstandigheden de toekomstverwachting voor 4 van deze paardenkastanjes matig (nr. 1, 4, 5, 6) en voor 3 paardenkastanjes slecht is (nr 2, 3, 7). Dit is zichtbaar aan de minimale scheutlengte die de paardenkastanjes de laatste jaren gevormd hebben. Ook is zichtbaar dat er sprake is van terugval in de kroon, door afstervende eindtwijgen en de aanwezigheid van dood hout. Bij 2 van deze bomen (nr. 2, 5) zijn een aantal bloedingsplekken zichtbaar op de stam, waarbij op de stam van boomnummer 5 een oud vruchtlichaam van de goudvliesbundelzwam (Pholiota aurivella) zichtbaar is. De zichtbare conditievermindering en beginnende aantasting van bloedingsziekte wordt voornamelijk veroorzaakt door de kwaliteit van de groeiplaats. De hoeveelheid doorwortelbare ruimte, en de kwaliteit van deze ruimte om te kunnen beschikken over voldoende voedingsstoffen die essentieel zijn voor een goede conditie, zijn onvoldoende. Dit komt doordat de groenstrook smal is, vrijwel alleen is opgebouwd uit straatzand en omgeven is door verharding. De hoge grondwaterstand is hierbij nog een extra beperkende factor in de hoeveelheid doorwortelbare ruimte. Pagina 10 van 16

11 Door de hoge grondwaterstand bestaat het vermoeden dat er sprake is van overspannen grondwater. Hierdoor kan de grondwaterspiegel plaatselijk hoger zijn, dan de normale grondwaterspiegel in het gebied er om heen. Mogelijke andere (stress)factoren die mede de oorzaak kunnen zijn van de conditievermindering bij de bomen zijn periodieke droogteperioden en invloed van strooizout aan het begin van het groeiseizoen. Pagina 11 van 16

12 6 CONCLUSIE In de inleiding is de standaardvraag van een BEA geformuleerd, namelijk: Kunnen de bomen, in het perspectief van de voorgenomen plannen, in hun huidige verschijningsvorm en op deze standplaats, duurzaam behouden blijven? Het antwoordt op deze vraag is: Nee. Voor boomnummers 5, 6, en 7 geldt dat bij het uitvoeren van de plannen, zoals deze middels de tekeningen gepresenteerd zijn, de bomen midden in het wegprofiel komen te staan. De andere 4 bomen aan de zijde waar de kerk gesloopt en de supermarkt gebouwd gaat worden, komen op de rand van de laad en losstrook en de groenstrook te staan. Dit betekend een verdere verslechtering in de toch al onvoldoende groeiplaatsomstandigheden, en heeft een versnelde achteruitgang in conditie tot gevolg. Eventuele verplaatsing van de bomen is als gevolg van de matige tot slechte conditie van de paardenkastanjes niet haalbaar. De wortelkluit moet hierbij worden verkleint, wat verlies van wortel- en opname capaciteit betekend. Dit lijdt tot ernstige achteruitgang in de toch al matige tot slechte conditie en het uiteindelijk afsterven van de bomen. Pagina 12 van 16

13 7 ADVIES Bij het ongewijzigd blijven van de plannen wordt geadviseerd om de 7 kastanjes te compenseren door nieuwe aanplant. Wanneer in de nieuwe situatie bomen worden aangeplant, dient men terdege rekening te houden met voor 3 bomen een kleine groeiplaats (laaden losstrook) in combinatie met de hoge grondwaterstand. Een hoge grondwaterstand kan tot gevolg hebben dat er snel sprake is van wortelopdruk. Ook de toekomstige laad en losstrook voor bevoorrading van de supermarkt is een beperkende factor bij de soortkeuze van nieuwe aanplant, omdat de bovengrondse groeiruimte binnen de groenstrook hierdoor beperkt is. De bomen die in aanmerking komen om op deze locatie aangeplant te worden, moeten op natte bodems kunnen gedijen, weinig eisen stellen aan de groeiplaats, weinig wortelopdruk geven en zuilvorming van groeiwijze zijn. Mogelijk geschikte soorten voor deze locatie zijn de Ulmus columella, Acer rubrum Scanlon of Platanus orientalis Minaret. Geadviseerd wordt om de groeiplaatsen van de nieuwe bomen in te vullen met bomengrond, waardoor de kwaliteit van de groeiplaatsen wordt verbeterd. Voor de groenstrook tussen de rijbaan en de laaden losstrook wordt geadviseerd om dit over de hele lengte te doen, zodat de bomen voldoende groeiruimte hebben van goede kwaliteit. Om de wortelopdruk tegen te gaan wordt geadviseerd om langs de verhardingskanten (rijbaan, trottoir) wortelwerend materiaal toe te passen (bijv. RootBarrier). Foto s 4, 5 en 6. Ulmus columella, Acer rubrum Scanlon en Platanus orientalis Minaret Pagina 13 van 16