: Groeiplaatsonderzoek en advies platanen voor nieuwbouw. : Situatietekening met meetpunten, 10 geboden bomen en bouwen

Transcriptie

1 Opdrachtgever Lokatie Eigenaar Betreft Onderzoeker Bijlagen : de heer van Eldik : Weteringpad 19, Woubrugge : De heer R.P. van Eldik : Groeiplaatsonderzoek en advies platanen voor nieuwbouw : R. D. van Praag, boomtechnisch adviseur bij Garden ID : Situatietekening met meetpunten, 10 geboden bomen en bouwen Opdracht en situatie Voor het huis aan het Weteringpad 19 staan twee monumentale platanen. Het huis zal worden gesloopt en er zal een jachthaven worden gebouwd. De bomen hebben de status van monumentale bomen en de onderzoeksvraag is of de bomen gehandhaafd kunnen blijven en zo ja, welke restricties er dan gelden en welke maatregelen er genomen dienen te worden, dan wel wenselijk zijn. Allereerst is gekeken naar de bomen zelf (VTA_controle), daarna is er een groeiplaatsonderzoek gedaan. U vindt eerst de bevindingen, daarna de adviezen en restricties.

2 Boom links = 1, boom rechts = 2 VTA controle Datum : 18 augustus 2011 Soort Aantal Stamdiameter Kroonprojectie Kroonhoogte : Platanus acerifolia : 2 stuks : ca. 70cm op borsthoogte : diameter ongeveer 12 m : ca. 15 meter De VTA controle is een visuele boomveiligheidscontrole, waarbij de boom op uiterlijke kenmerken en gebreken wordt gecontroleerd. Criteria zijn de staat van onderhoud, gezondheid of vitaliteit van de boom en de aanwezigheid van gebreken die duiden op een verhoogd veiligheidsrisico. Beide bomen zijn goed onderhouden en verkeren in een goede gezondheid. De vitaliteit begint wat terug te lopen. Dit is met name aan de westkant van de boom in de bovenkroon te zien. Er vormt zich licht dood hout en het groeipatroon van de twijgen laat wat open plekken in de kroon ontstaan. De bomen zijn in het begin van hun ouderdomsfase.

3 De stamvoet en de stam zijn bij beide bomen gaaf en de zware gesteltakken zijn bij beide bomen in orde. Op een arm van boom nr 2 zit een grote wond, maar die is dusdanig overgroeid dat er geen extra risico op uitbreken is. Er is geen noemenswaardig dood hout in de kroon aanwezig. Vooral aan de oostzijde, de hangrichting van de bomen is de bladzetting erg goed. De scheefstand is weliswaar ongeveer 15 graden, maar is geen reden tot zorg. De bomen laten nergens tekenen zien dat zij moeite hebben het gewicht van de kroon overeind te kunnen houden. Wortels zijn sterker aan de trekzijde dan aan de drukzijde en het grootste wortelpakket zit hier aan de trekzijde. Bij een ongewijzigde situatie kan de boom zijn verdere levensfase zonder problemen doorlopen. Groeiplaatsonderzoek Om de beworteling te kunnen onderzoeken zijn vier gaten gegraven. Doel is te bepalen waar de beworteling zit en hoeveel procent er verloren gaat als gevolg van het te plaatsen gebouw. De activiteiten tijdens het bouwen zijn hierin niet meegenomen en worden later behandeld. De plaatsen 1, 2 en 3 gaven hetzelfde resultaat. Onder het grind ligt een puinlaag van 20 cm. Daaronder bevindt zich zand en grond. In deze onderlaag zijn geen wortels aangetroffen. De beworteling bevindt zich niet buiten deze lijn. Aan de zuidzijde van boom 2 bij gat 4 is een zeer intensieve beworteling aanwezig. Het grondwater zit op dieper dan 60 cm. Het hele terrein aan de westkant en onder de bomen zelf is een veenakker, een laag teelaarde met een hoog organisch stofgehalte in contact met het grondwater. Dit is het gedeelte waar de meeste wortels zitten en dat gaat veel verder dan de takken lang zijn. Het verlies aan wortels bij de nieuwe bebouwing is voor boom 1 zeer gering. Voor boom 2 is dit acceptabel, maar wel in combinatie met het innemen van de kroon. Foto 1. Foto 2.

4 Foto 3. Foto 4. Snoeiadvies In overleg met de opdrachtgever zullen de bomen gesnoeid moeten worden om plaats te maken voor de gevel van het nieuwe gebouw. Dit is goed mogelijk door de buitenkroon aan de trekzijde boven het gebouw in te nemen. Er zullen dan takken worden ingenomen op een zijtak, zoveel mogelijk met behoud van vorm en groeiwijze van de boom. Dat betekent geen kale stompen. Dit vermindert tevens het kantelmoment op de stamvoet. Het is niet nodig de hele kroon in te nemen. Wel is het wenselijk bij beide bomen de lange hangende takken iets in te nemen. Boom 1 heeft een grote arm op de plek waar de nok komt. Deze vormt tevens de piek van de kroon. Afhankelijk van de hoogte van de nok kan het wenselijk zijn deze arm bij de stam te verwijderen. Dit zal voor de boom geen probleem zijn. Bij deze manier van snoeien wordt maximaal 15 20% van het twijgenvolume verwijdert. Het snoeien in de zomer verdient de voorkeur, maar gezien de op hande zijnde werkzaamheden is voor of net na de sloop van het huis het handigst. Bomen en bouwen Hoewel het nieuwe gebouw en de bestaande bomen samen lijken te kunnen gaan ligt het gevaar vooral in de weg naar de nieuwe situatie toe. De bomen kunnen het verlies in wortels en doorwortelbare ruimte in combinatie met specifieke snoei prima verdragen mits de rest van de groeiplaats ongewijzigd blijft. Deze voorwaarde is hard en absoluut. Met name beschadigingen in de kwaliteit en structuur van de blijvende doorwortelbare ruimte is voor bomen funest. Dit geschiedt door (zwaar) transport en opslag op de wortels. Eenmalig te zware belasting geeft blijvende kwaliteitsvermindering van de ondergrond. Het bestaande grindpad is geschikt voor vervoer tot ongeveer 1,5 ton. Het kan wel gebruikt worden voor opslag van materiaal, maar geen grond en niet meer wegende dan 1 ton. Dit betekent dat de aanvoerroute voor de bouw niet onder de bomen door kan gaan.

5 Als wordt besloten tot het behoud van de twee platanen dient vanaf 1 meter buiten de bouwlijn het gebied onder de bomen te gelden als een no go zone, voor opslag, verkeer en personen. In overleg met de directie dient te worden gezorgd voor afdoende afzettingen. Het huidige profiel van de grond dient gehandhaafd te blijven en het reguliere onderhoud van die plek kan gewoon worden voortgezet. Handhaving De ervaring leert dat het loont vooraf met de aannemer(s) goede afspraken te maken als het gaat om werkzaamheden bij beschermde bomen. Hier dienen werkoverleg en directievergaderingen onder andere voor. Aan te bevelen is alle werkzaamheden binnen de kroonprojectie eerst aan de directie ter goedkeuring voor te laten leggen. Hier dient dan weer door de directie op te worden toegezien dat de afspraken worden nagekomen. Het is mogelijk boeteclausules op te nemen. Bij schade, ondergronds dan wel bovengronds, kan een taxateur de waardevermindering van de boom berekenen en deze kan op de aannemer verhaald worden. Afwegingen hierover verschillen per project en zijn ter invulling van de opdrachtgever. Hoogachtend R.D. van Praag Boomtechnisch adviseur bijlage 1: tekening bijlage 2: bomen en bouwen

6 De 10 geboden voor bouw of aanleg bij bomen 1. Bescherm de stam en de wortels Plaats voor de aanvang van de werkzaamheden vaste bouwhekken rond de boom, tenminste ter grootte van de kroonprojectie. Bescherm bij beperkte werkruimte in ieder geval de boomspiegel. overleg met de boombeheerder. Doe dit altijd in 2. Plaats geen bouwmaterialen en geen bouwkeet onder de boom Voertuigen of bouwketen mogen nooit (tijdelijk) op het wortelpakket geplaatst worden. De opslag van bouwmaterialen is in deze zone eveneens verboden. Dit leidt namelijk tot beschadiging van de wortels en het verdicht de bodem, wat het afsterven van wortels tot gevolg heeft. 3. Houd bouwverkeer buiten de kroonprojectie Blijf met bouwmachines uit de buurt van de bomen om bodemverdichting te voorkomen. Wanneer het onvermijdelijk is dat over de boomwortels gereden moet worden: plaats rijplaten. 4. Verstoor de bovengrond niet Handhaaf de bestaande maaiveldhoogte. Binnen de kroonprojectie niets ontgraven. Ophoging alleen onder de strikte voorwaarde van voldoende beluchting van de wortels.

7 5. Voorkom beschadiging van de wortels Graaf nooit machinaal binnen de kroonprojectie, maar werk zoveel mogelijk handmatig. Hak nooit wortels door van meer dan vijf centimeter dik. 6. Leg kabels en leidingen zorgvuldig aan Leg kabels en leidingen niet dichter dan twee meter langs bomen. Pas zo mogelijk sleufloze technieken toe, dat wil zeggen: gestuurd boren onder het wortelpakket door in plaats van een sleuf graven. Maak gebruik van kabelgoten en mantelbuizen. 7. Houd de grondwaterstand bij de boom gelijk Verhoging van de grondwaterstand leidt tot wortelsterfte vanwege zuurstoftekort. Zorg bij stijging van het grondwaterniveau voor een damwand buiten de kroonprojectie of pomp het water weg. Let bij grondwaterverlaging op uitdroging. Bij noodzakelijke bronbemaling altijd damwanden plaatsen. 8. Houd schadelijke stoffen uit de buurt van bomen Gooi nooit olie, cementwater, chemische stoffen, zout, zuren of kalk bij bomen. 9. Laat noodzakelijk snoeiwerk door vakkundige boomverzorgers uitvoeren Zaag nooit zelf zomaar takken of wortels af. Alleen een deskundige kan beoordelen op welke wijze snoei verantwoord is. 10. Plaats geen dichte verharding over de wortels Onder beton en asfalt ontstaat een tekort aan water en zuurstof, waardoor wortels afsterven.